ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS) Γ. ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Β΄ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS) Γ. ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Β΄ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS) Γ. ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Β΄ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

2 - Υπερανδρογονισμός - Λιγότεροι των 8 κύκλων τους τελευταίους 12 μήνες - Αποκλεισμός άλλων υπερανδρογονικών καταστάσεων (ΣΥΕ, υπερπρολακτιναιμία, όγκοι, κλπ) - Υπερανδρογονισμός - Λιγότεροι των 8 κύκλων τους τελευταίους 12 μήνες - Αποκλεισμός άλλων υπερανδρογονικών καταστάσεων (ΣΥΕ, υπερπρολακτιναιμία, όγκοι, κλπ) PCOS: Κριτήρια διάγνωσης

3

4 Ehrmann D.A., 2005, NEJM 352: 1223-1236

5

6 Ο ρόλος της ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

7 -Αυξημένη φωσφορυλίωση της σερίνης: - του υποδοχέα της ινσουλίνης: αντίσταση στην ινσουλίνη

8 PCOS ΙΝΣΟΥΛΙΝΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ Relationship between Insulin Resistance and Atherosclerosis (Wild 1997, modified) ΥΠΕΡΤΑΣΗ NIDDM ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ

9 ΘΕΡΑΠΕΙΑ

10 Ehrmann D.A., 2005, NEJM 352: 1223-1236

11 AITHMATA:ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:  ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΣ, ΑΚΜΗ  ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΙΣΜΟΣ  ΚΥΚΛΟΣ  ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ  ΥΠΕΡΒΑΡΟ  ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ [ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ] ΕΦΗΒΗ PCOS

12 ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Παχυσαρκία και Μεταβολικό σύνδρομο Δασυτριχισμός, Ακμή και Υπερανδρογονισμός Καταμήνιος κύκλος και ωοθυλακιορρηξία

13 ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ; Αλλαγές τρόπου ζωής Φαρμακευτική αγωγή

14 ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ; Αλλαγές τρόπου ζωής Φαρμακευτική αγωγή

15 ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ  Η παχυσαρκία  Η υπερλιπιδαιμία  Η κατανάλωση καπνού: επιδείνωση της ινσουλινοαντοχής στο Σ.Δ. 2 με διέγερση της παραγωγής ανδρογόνων.  ΑΣΚΗΣΗ  Σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση του ασθενούς.

16 Berkowitz, R. I. et al. JAMA 2003;289:1805-1812. Self-monitoring and Percentage Change in Initial Body Mass Index at Month 6 for Participants Treated With Behavior Therapy Combined With Sibutramine or Placebo

17 ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ; Αλλαγές τρόπου ζωής Φαρμακευτική αγωγή

18 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Flutamide, Finasteride HIRSUTISMSpironolactone COCs / CPA, COCs / CPA, Drospirenone OBESITY Sibutramine Orlistat HYPERINSULINEMIA metformin troglitazone pioglitazone rosiglitazone darglitazone

19 ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Παχυσαρκία και Μεταβολικό σύνδρομο Δασυτριχισμός, Ακμή και Υπερανδρογονισμός Καταμήνιος κύκλος

20 Chanoine et al, 2005, JAMA 293: 2873-2883 Μείωση βάρους σε 539 παχύσαρκους εφήβους με orlistat

21 Berkowitz et al, 2003, JAMA 289: 1805-1812 82 έφηβοι 13 –17 ετών με BMI 32-44

22 ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Παχυσαρκία και Μεταβολικό σύνδρομο Δασυτριχισμός, Ακμή και Υπερανδρογονισμός Καταμήνιος κύκλος

23 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑΣ ΔΙΓΟΥΑΝΙΔΕΣ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ (Glucophage) ΘΕΙΑΖΟΛΙΔΙΝΕΔΙΟΝΕΣ ΤΡΟΓΛΙΤΑΖΟΝΗ (Resulin) ΠΙΟΓΛΙΤΑΖΟΝΗ (Actos) ΡΟΖΙΓΛΙΤΑΖΟΝΗ (Avandia)

24 Μυς Ηπαρ Πάγκρεας Γλυκόζη Ινσουλίνη Ρύθμιση της γλυκαιμίας : Η ινσουλίνη αναστέλλει την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ και διεγείρει την πρόσληψη γλυκόζης από το μυ

25 Μυς Μειωμένη έκκριση της ινσουλίνης και αντίσταση στην ινσουλίνη Γλυκόζη Ινσουλίνη Ηπατική αντίσταση στην ινσουλίνη Μυϊκή αντίσταση στην ινσουλίνη Ηπαρ Μειωμένη έκκριση ινσουλίνης Πάγκρεας

26 Σημεία δράσης των κυριοτέρων αντιδιαβητικών δισκίων Ηπαρ Μυς Μετφορμίνη Γλυκόζη Ινσουλίνη Πάγκρεας ?

27 Arslanian et al, 2002, JCEM 87: 1555-1559 Δυσανεξία στη γλυκόζη σε παχύσαρκες έφηβες

28 Arslanian et al, 2002, JCEM 87: 1555-1559 Μετφορμίνη σε παχύσαρκες έφηβες με PCOS

29 Pasquali et al, 2000, JCEM 85: 2767-2774 Μετφορμίνη σε γυναίκες με PCOS

30 ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Παχυσαρκία και Μεταβολικό σύνδρομο Δασυτριχισμός, Ακμή και Υπερανδρογονισμός Καταμήνιος κύκλος

31 - αντισυλληπτικά - ανάλογα GnRH - αντισυλληπτικά - ανάλογα GnRH Αναστολή παραγωγής ανδρογόνων από την ωοθήκη

32 - αντιανδρογόνα (οξεική κυπροτερόνη, φλουταμίδη, σπειρονολακτόνη) - αναστολείς της 5α-αναγωγάσης (φιναστερίδη) - αντιανδρογόνα (οξεική κυπροτερόνη, φλουταμίδη, σπειρονολακτόνη) - αναστολείς της 5α-αναγωγάσης (φιναστερίδη) Αναστολή της δράσης των ανδρογόνων

33 M. Tartagni et al, Fertility and Sterility 2000, 73:718-723 Diane 35 vs. Diane 35 και φιναστερίδη σε δασυτριχισμό

34 Ibanez et al, 2000, JCEM, 85: 3251-3255 Φλουτaμίδη σε μη παχύσαρκες έφηβες με PCOS

35 ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Παχυσαρκία και Μεταβολικό σύνδρομο Δασυτριχισμός, Ακμή και Υπερανδρογονισμός Καταμήνιος κύκλος

36 ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ COCs ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΜΜΗΝΟΥ ΡΗΣΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΩΟΘΗΚ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΕΙΩΣΗ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ SHBG (Ηπατική δράση) ΑΚΜΗ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΣ EE Pg ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΩΟΘΗΚΙΚΑ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ (ΜΕΣΩ ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΠΙΝΩΝ)

37 PCOS και ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΣΚΙΑ - απλά αντισυλληπτικά δισκία - αντισυλληπτικά δισκία με αντιανδρογόνο δράση - αντισυλληπτικά δισκία και επιβάρυνση του μεταβολισμού των λιπιδίων και των υδατανθράκων

38 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΦΙΛ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗΣ, ΔΡΟΣΠΙΡΕΝΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΕΣΤΑΓΟΝΩΝ Προγεστα- γονική δράση Ανδρογονι- κή δράση Αντιανδρο- γονική δράση Αντιαλατο- κορτικοει- δής δράση Γλυκο- κορτικοει -δής δράση Προγεστερόνη+-(+)+- Δροσπιρενόνη+-++- Οξική κυπροτερόνη +-+-(+) Desogestrel (δραστικός μεταβολίτης 3-ketodesogestrel) + (+)(+)(+)(+)--- Dienogest+-+-- Gestodene+ (+)(+)(+)(+)-(+)- Levonorgestrel+ (+)(+)(+)(+)--- Νοργεστιμάτη (κύριος μεταβολίτης levonorgestrel) + (+)(+)(+)(+)---

39 DROSPIRENONE

40 Σχηματικό διάγραμμα των φαρμακολογικών και πιθανών κλινικών επιδράσεων της αλατοκορτικοειδούς και αντιαλατοκορτικοειδούς δράσης

41 Guido et al, 2004, JCEM, 89: 2817-2823 Drospirenone σε γυναίκες με δασυτριχισμό

42 Palep-Singh et al, 2004, J of Family Planning and Rep. Health Care, 30: 163-165 Yasmin σε γυναίκες με PCOS

43 COC CYPROTERONE ACETATE

44 PCOS και ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΣΚΙΑ - απλά αντισυλληπτικά δισκία - αντισυλληπτικά δισκία με αντιανδρογόνο δράση - αντισυλληπτικά δισκία και επιβάρυνση του μεταβολισμού των λιπιδίων και των υδατανθράκων

45 Mastorakos et al, 2006, Fertility and Sterility 85: 420-427 EE 2 /Desogestrel vs EE 2 /Cyproterone acetate σε νεαρές γυναίκες με PCOS ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ (1)

46 ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ (2) - Πριν τη θεραπεία: μέτρηση ορμονικού προφίλ, λιπιδαιμικού προφίλ, OGTT - Μετά 12 μήνες θεραπεία: μέτρηση ορμονικού προφίλ, λιπιδαιμικού προφίλ, OGTT Mastorakos et al, 2002, Fertility and Sterility 77: 919-927

47 EE 2 /Desogestrel vs EE 2 /Cyproterone acetate σε έφηβες με PCOS

48 Mastorakos et al, 2002, Fertility and Sterility 77: 919-927 EE 2 /Desogestrel vs EE 2 /Cyproterone acetate σε έφηβες με PCOS

49 Mastorakos et al, 2002, Fertility and Sterility 77: 919-927 EE 2 /Desogestrel vs EE 2 /Cyproterone acetate σε έφηβες με PCOS

50 Mastorakos et al, 2002, Fertility and Sterility 77: 919-927 EE 2 /Desogestrel vs EE 2 /Cyproterone acetate σε έφηβες με PCOS

51 Mastorakos et al, 2006, Fertility and Sterility 85: 420-427 EE 2 /DesogestrelEE 2 /Cyproterone acetate

52 ΣΥΓΚΡΙΣΗ

53 Morin-Papunen et al, 2003, JCEM 88: 148-156 Μετφορμίνη έναντι EE/Οξεικής Κυπροτερόνης σε μη παχύσαρκες γυναίκες με PCOS

54 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

55 ADOLESCENCE PCOS LEAN OBESE MILD Simple COCs Drospirenone SEVERE Cyproterone acetate SEVEREMILD Lifestyle changes Sibutramine Orlistat Metformin HIRSUTISMINSULIN RESISTANCE