” “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” Εισηγητής : Γιάννης Α Ρώτας, BSc (Econ), MSc ΑΙΓΑΙΟ ΕΠΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης.

Παρουσίαση με θέμα: "” “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” Εισηγητής : Γιάννης Α Ρώτας, BSc (Econ), MSc ΑΙΓΑΙΟ ΕΠΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ” “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” Εισηγητής : Γιάννης Α Ρώτας, BSc (Econ), MSc ΑΙΓΑΙΟ ΕΠΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

2 “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” Περιεχόμενα :  Μεθοδολογία - Παραδοχές  Υφιστάμενη κατάσταση  Τα τρία σενάρια  Προβλεπόμενη επιβατική κίνηση  Προβλεπόμενα αποτελέσματα βέλτιστης οικονομικά λύσης  Οικονομική συγκριτική αξιολόγηση  Συνολική αξιολόγηση των τριών σεναρίων ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

3   Μεθοδολογία - Παραδοχές Η μελέτη εξέτασε τρία σενάρια   Την εγκατάσταση δεύτερου τελεφερίκ στον όρμο των Φηρών   Την εγκατάσταση τρίτου τελεφερίκ στο λιμάνι του Αθηνιού, με παράλληλη εγκατάσταση νέου τελεφερίκ στον όρμο των Φηρών.   Την εγκατάσταση ενός μόνον τελεφερίκ στον Αθηνιό, χωρίς την εγκατάσταση δεύτερου τελεφερίκ στον όρμο των Φηρών. “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

4   Μεθοδολογία - Παραδοχές   Έτος εκκίνησης των προβλέψεων το 2012 (απαισιόδοξο)   Μέσος όρος παραμονής 4 ημέρες   Μέση ημερήσια τουριστική δαπάνη 79,00 €.   Μέση δαπάνη ανά επιβάτη κρουαζιέρας 20,00 €   Αφαιρέθηκαν οι αφίξεις των μονίμων κατοίκων “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

5   Μεθοδολογία - Παραδοχές   Όπως το κακό νόμισμα διώχνει το καλό, έτσι και ο κακός τουρίστας διώχνει τον καλό   Σε όλα τα σενάρια υπολογίστηκαν απώλειες 15%   Προβλέψεις με εισιτήριο 5,00 €. “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

6 2. Υφιστάμενη κατάσταση - Γενικά Αρνητικοί παράγοντες :   Μείωση της διάρκειας παραμονής   Αδυναμία αύξησης της ημερήσιας τουριστικής δαπάνης   Μείωση του εισοδηματικού επιπέδου των επισκεπτών Επιπτώσεις :   Αρνητικό επιχειρηματικό spiral   Σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

7 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Αφίξεις “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Στοιχεία ΥΠΑ & ΕΛΣΤΑΤ Σημείωση : Δεν έχουν αφαιρεθεί οι μόνιμοι κάτοικοι Πύλη εισόδου20082009201020112012 Αφίξεις Α/Δ347.822331.310343.299375.635367.057 Αφίξεις Αθηνιού546.508534.294572.890571.346494.893 Σύνολα894.330865.604916.189946.981861.950

8 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Αφίξεις “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Στοιχεία ΥΠΑ & ΕΛΣΤΑΤ

9 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Στοιχεία Ένωσης Λεμβούχων Σαντορίνης 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Επιβατική κίνηση κρουαζιέρας Έτη20082009201020112012 Σύνολα843.580778.752774.274898.283837.408

10   Υφιστάμενη κατάσταση – Διαπιστώσεις   Μέσος όρος παραμονής 4 ημέρες   Μέση ημερήσια τουριστική δαπάνη 79,00 €.   Μέση δαπάνη ανά επιβάτη κρουαζιέρας 20,00 € “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

11   Υφιστάμενη κατάσταση – Διαπιστώσεις Μ.Ο. αφίξεων Α/Δ πενταετίας : 313.408 Μ.Ο. αφίξεων Αθηνιού πενταετίας : 434.575 Σύνολο αφίξεων (Μ.Ο. πενταετίας) : 747.983 Μ.Ο. ημερών παραμονής : 4 Μ.Ο. ημερήσιας τουριστικής δαπάνης : 79 Τουριστικά έσοδα (Μ.Ο. πενταετίας) : 236 εκ Μ.Ο. αφίξεων κρουαζιέρας πενταετίας : 826.459 Μ.Ο. δαπάνης ανά επιβάτη : 20 Έσοδα κρουαζιέρας (Μ.Ο. πενταετίας : 16,5 εκ “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Σημείωση : Δεν αποτελεί επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη

12   Υφιστάμενη κατάσταση – Διαπιστώσεις “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

13 Στοιχεία ιδρύματος Λούλας & Ευαγγέλου Νομικού 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Επιβατική κίνηση τελεφερίκ Έτη20082009201020112012 Σύνολο επιβατών1.105.2111.026.4311.043.0501.182.7321.149.920

14   Υφιστάμενη κατάσταση – Διαπιστώσεις επί της επιβατικής κίνησης του τελεφερίκ   Δυσαρέσκεια των επιβατών κρουαζιέρας   Η from mouth to mouth δυσφήμιση απομακρύνει τον καλό πελάτη   Το κενό θα καλυφθεί από δεύτερης ποιότητας επισκέπτες   Ανεπιθύμητος συνωστισμός στα Φηρά και στην Οία   Μέσος χρόνος παραμονής των τελευταίων επιβατών, είναι 1,5 ώρες   Το shopping προϋποθέτει χαλαρούς πελάτες   Προσωρινή διατάραξη της ηρεμίας των υπολοίπων επισκεπτών   Προσωρινή υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

15 Στοιχεία ιδρύματος Λούλας & Ευαγγέλου Νομικού 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Έσοδα τελεφερίκ Έτη20082009201020112012 Υποθετικά έσοδα προ ΦΠΑ4.056.1243.767.0023.827.9944.340.6264.220.206 Απώλειες εσόδων (ξεναγοί, πράκτορες κλπ) -209.692-197.625-203.801-226.023-234.207 Πραγματικά έσοδα προ ΦΠΑ3.846.4323.569.3773.624.1934.114.6043.985.999

16 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 2. Υφιστάμενη κατάσταση – Απώλειες Κατηγορίες επιβατικής κίνησης20082009201020112012 Αποβιβασθέντες επιβάτες κρουαζιέρας843.580778.752774.274898.283837.408 Επιβατική κίνηση κρουαζιέρας1.687.1601.557.5041.548.5481.796.5661.674.816 Επιβατική κίνηση κρουαζιέρας με αποδεκτό όριο απωλειών 10%1.518.4441.401.7541.393.6931.616.9091.507.334 Επιβατική κίνηση ηφαιστείου με αποδεκτό όριο απωλειών 30%233.132225.505211.732248.386223.885 Σύνολο εν δυνάμει επιβατικής κίνησης τελεφερίκ1.751.5761.627.2591.605.4251.865.2951.731.220 Υφιστάμενη επιβατική κίνηση τελεφερίκ1.105.2111.026.4311.043.5501.182.7321.149.920 Απώλεια επιβατικής κίνησης646.365600.828561.875682.563581.300 Ποσοστό απωλειών επιβατικής κίνησης36,90%36,92%35,00%36,59%33,58% Κατηγορίες εσόδων20082009201020112012 Μειώσεις υφισταμένων εσόδων (ξεναγοί, πράκτορες κλπ)209.692197.625203.801226.023234.207 Ποσοστό επί των εσόδων5,17%5,25%5,32%5,21%5,55% Έσοδα επιβατικής κίνησης κρουαζιέρας με απώλειες 10%5.572.6895.144.4365.114.8545.934.0575.531.917 Έσοδα επιβατικής κίνησης ηφαιστείου με απώλειες 30%855.593827.603777.056911.576821.659 Σύνολο εν δυνάμει εσόδων6.428.2825.972.0395.891.9106.845.6346.353.576 Έσοδα μετά από τις μειώσεις6.095.9555.658.7345.578.2276.489.1726.000.974 Υφιστάμενα έσοδα τελεφερίκ3.846.4323.569.3773.624.1934.114.6043.985.999 Απώλεια εσόδων2.249.5232.089.3561.954.0342.374.5682.014.975 Ποσοστό απωλειών εσόδων40,16%40,23%38,49%39,89%37,26% Απώλειες εσόδων Απώλειες επιβατικής κίνησης

17 3. Οι επενδύσεις – Τελεφερίκ στα Φηρά ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

18 3. Οι επενδύσεις – Τελεφερίκ στον Αθηνιό ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης

19  Προβλεπόμενη επιβατική κίνηση – Κρουαζιέρα (Έναρξη ΜΟ 2008-2012, πλέον 8%) Έτη 1ο έτος 8% 2ο έτος 4% 3ο έτος 3% 4ο έτος 3% 5ο έτος 2% Σύνολο επιβατών904.401940.577968.794997.8581.017.815

20 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης  Προβλεπόμενη επιβατική κίνηση – Αθηνιός (Έτος αναφοράς 2012 πλέον 10%) Έτη 1ο έτος 10% 2ο έτος 6% 3ο έτος 5% 4ο έτος 4% 5ο έτος 3% Σύνολο επιβατών1.060.1571.123.7661.179.9551.227.1531.263.967

21 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 4. Προβλεπόμενη επιβατική κίνηση των τελεφερίκ Έτη1ο έτος2ο έτος3ο έτος4ο έτος5ο έτος Φηρά (παλαιό τελεφερίκ – κρουαζιέρα & ηφαίστειο) 307.496319.796329.390339.272346.057 Αθηνιός- επιβάτες ακτοπλοΐας901.133955.2011.002.9611.043.0801.074.372 Αθηνιός- κρουαζιέρα & ηφαίστειο 1.350.8831.404.9181.447.0661.490.0781.520.287 Σύνολο επιβατών2.559.5122.679.9152.779.4172.872.4302.940.716 Πρόβλεψη Υφιστάμενη Έτη20082009201020112012 Φηρά (κρουαζιέρα – ηφαίστειο)1.105.2111.026.4311.043.0501.182.7321.149.920 Σημείωση : Απώλειες επιβατών ακτοπλοΐας 25%. Απώλειες επιβατών ηφαιστείου 65%. Απώλειες επιβατών κρουαζιέρας 15%

22 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 5. Προβλεπόμενα αποτελέσματα βέλτιστης οικονομικά πρότασης Συνολικά προβλεπόμενα αποτελέσματα παλαιού τελεφερίκ Φηρών και νέου στον Αθηνιό με απώλειες 10% Περίοδος λειτουργίας 1ο έτος2ο έτος3ο έτος4ο έτος5ο έτος Σύνολο εσόδων λειτουργίας10.573.34611.070.73111.481.77211.867.65812.148.100 Κόστος λειτουργίας2.403.8902.429.8502.455.5952.483.1782.511.587 Αποτελέσματα εκμετάλλευσης8.169.4568.640.8819.026.1779.384.4809.636.513 Μείον Έξοδα διοίκησης55.00063.25072.73883.64896.195 Έξοδα διάθεσης12.00013.80015.87018.25120.988 Φόροι-Τέλη7.0008.0509.25810.64612.243 Μερικά αποτελέσματα8.095.4568.555.7818.928.3129.271.9359.507.087 Πλέον Πιστωτικοί τόκοι & συναφή έσοδα450.000100.000 200.000600.000 Έκτακτα & ανόργανα έσοδα30.00032.40034.99237.79140.815 Μείον Τόκοι δανείου702.800624.711546.622468.533390.444 Έξοδα εκτέλεσης σκοπού400.000416.000432.640449.946467.943 Αποσβέσεις752.000 Καθαρά αποτελέσματα6.720.6566.895.4707.332.0427.839.2478.537.514 Τακτικά αποθεματικά672.066689.547733.204783.925853.751 Καθαρά έσοδα για ενισχύσεις - υποχρεώσεις6.048.5906.205.9236.598.8387.055.3237.683.762

23 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 5. Προβλεπόμενα αποτελέσματα βέλτιστης οικονομικά πρότασης Αποδοτικότητα της επένδυσης Έτος λειτουργίας Καθαρά έσοδα Ίδια κεφάλαια Απόδοση επένδυσης 16.048.5905.000.000120,97% 26.205.9235.000.000124,12% 36.598.8385.000.000131,98% 47.055.3235.000.000141,11% 57.683.7625.000.000153,68% Σύνολο33.592.4375.000.000671,85% Αποδοτικότητα της επένδυσης μη συμπεριλαμβανομένων των αποσβέσεων Έτος λειτουργίας Καθαρά έσοδα Ίδια κεφάλαια Απόδοση επένδυσης 16.800.5905.000.000136,01% 26.957.9235.000.000139,16% 37.350.8385.000.000147,02% 47.807.3235.000.000156,15% 58.435.7625.000.000168,72% Σύνολο37.352.4375.000.000747,05% Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων

24 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 5. Προβλεπόμενα αποτελέσματα βέλτιστης οικονομικά πρότασης Νεκρό σημείο (break even point) 1ου έτους

25 ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης 5. Προβλεπόμενα αποτελέσματα βέλτιστης οικονομικά πρότασης Νεκρό σημείο (break even point) 5ου έτους

26 6. Συγκριτική οικονομική αξιολόγηση “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Νέο τελεφερίκ στα Φηρά Κόστος κατασκευής: 13.160.000 € Ίδια κεφάλαια:5.000.000 € Ξένα κεφάλαια:8.160.000 € Επιτόκιο δανεισμού: 7% Χρόνος αποπληρωμής δανείου : 9 έτη Return of investment (ιδίων κεφαλαίων): 13,3 μήνες Κέρδη πενταετίας: 24.088.171 € Νέο τελεφερίκ στα Φηρά και νέο τελεφερίκ στον Αθηνιό Κόστος κατασκευής: 24.760.000 € Ίδια κεφάλαια:10.000.000 € Ξένα κεφάλαια:14.760.000 € Επιτόκιο δανεισμού: 7% Χρόνος αποπληρωμής δανείου : 9 έτη Return of investment (ιδίων κεφαλαίων): 21,1 μήνες Κέρδη πενταετίας:32.064.418 € Νέο τελεφερίκ μόνον στον Αθηνιό Κόστος κατασκευής: 15.040.000 € Ίδια κεφάλαια: 5.000.000 € Ξένα κεφάλαια:10.040.000 € Επιτόκιο δανεισμού: 7% Χρόνος αποπληρωμής δανείου : 9 έτη Return of investment (ιδίων κεφαλαίων): 9,8 μήνες Κέρδη πενταετίας:33.592.437 €

27 7. Συνολική αξιολόγηση “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης  Χαμηλό κόστος κατασκευής  Δημιουργία ευνοϊκότερων συνθηκών ίδρυσης home port  Διατήρηση χαμηλού κόστους αποβίβασης επιβατών κρουαζιέρας  Οι επιβάτες κρουαζιέρας αποβιβάζονται εντός του αστικού ιστού  Χαμηλή απαίτηση σε ξένα και ίδια κεφάλαια Τελεφερίκ μόνο στα Φηρά  Εξυπηρέτηση μόνον του επιβατικού κοινού κρουαζιέρας & ηφαιστείου  Η δομή προϋποθέτει λιμενικό έργο  Όπως και με την υφιστάμενη δομή, θα υπάρξει οικονομική οροφή  Σχετικά χαμηλά οικονομικά αποτελέσματα Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

28 7. Συνολική αξιολόγηση “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης  Δημιουργία ευνοϊκότερων συνθηκών ίδρυσης home port  Διατήρηση χαμηλού κόστους αποβίβασης επιβατών κρουαζιέρας  Οι επιβάτες κρουαζιέρας αποβιβάζονται εντός του αστικού ιστού  Εξυπηρετείται τόσο η κρουαζιέρα, όσο και η ακτοπλοΐα  Αυξημένα οικονομικά αποτελέσματα  Η δομή στον Αθηνιό θα βελτιώσει τις συνθήκες που επικρατούν στο λιμάνι Τελεφερίκ στα Φηρά και στον Αθηνιό  Εξαιρετικά υψηλό κόστος κατασκευής  Αυξημένες απαιτήσεις τόσο σε ίδια όσο και σε ξένα κεφάλαια  Μεγάλος χρόνος απόσβεσης ιδίων κεφαλαίων (return of investment)  Η δομή στα Φηρά προϋποθέτει λιμενικό έργο  Η δομή στον Αθηνιό είναι ανάγκη να συνδυαστεί με terminal στην Καλντέρα, διαφορετικά το πρόβλημα θα διογκωθεί Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

29 7. Συνολική αξιολόγηση “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη”  Επιλύεται το πρόβλημα του συνωστισμού στον Αθηνιό  Σχετικά χαμηλό κόστος κατασκευής  Χαμηλή απαίτηση σε ίδια κεφάλαια  Σχετικά χαμηλή απαίτηση σε ξένα κεφάλαια  Εξυπηρετείται τόσο η κρουαζιέρα, όσο και η ακτοπλοΐα  Εξαιρετικά οικονομικά αποτελέσματα  Πολύ καλός χρόνος απόσβεσης ιδίων κεφαλαίων (return of investment) Τελεφερίκ μόνο στον Αθηνιό  Απομακρύνεται η δυνατότητα ίδρυσης home port  Σε βάθος πενταετίας μεταφέρουμε 2.500.000 επιβάτες στον Αθηνιό (φέρουσα ικανότητα)  Αύξηση του κόστους αποβίβασης μεγάλου τμήματος των επιβατών κρουαζιέρας  Η αποβίβαση εκτός αστικού ιστού έχει επί πλέον κόστος και χρόνο για τη μετάβαση στα Φηρά  Η δομή στον Αθηνιό είναι ανάγκη να συνδυαστεί με terminal στην Καλντέρα, διαφορετικά το πρόβλημα θα διογκωθεί Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

30 7. Συνολική αξιολόγηση “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Ανεξαρτήτως της λύσης που θα επιλεγεί, είναι απαραίτητη η συμφωνία των κοινωνικών φορέων (Δήμου, επιχειρηματιών κλπ) για τη διατήρηση μιας κανονικής ροής των επιβατών της κρουαζιέρας, ώστε να μην γίνεται στιγμιαία υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας συγκεκριμένων περιοχών, να μην διαταράσσεται η κανονικότητα των υπολοίπων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, καθώς και η διαμονή των υπολοίπων επισκεπτών.

31 “Μελέτη βιωσιμότητας 2ου τελεφερίκ στη Σαντορίνη” ΑΙΓΑΙΟ ΑΕ – Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης Ολόκληρη η μελέτη, καθώς και η παρουσίαση είναι αναρτημένες στον δικτυακό τόπο www.aigaio.co.grwww.aigaio.co.gr Σχετικές αναφορές : 1. Μελέτη "ΑΙΓΑΙΟ ΕΠΕ" - Σύμβουλοι Τεχνικής & Οικονομικής Υποστήριξης - “ENVIPLAN” Γ. Θ. ΤΣΕΚΟΥΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ- Σύμβουλοι Αναπτυξιακού Προγραμματισμού και Περιβαλλοντικής προστασίας, Ιούλιος 2002 2.Μελέτη Πανεπιστημίου του Cincinati - Ομάδα αειφόρου ανάπτυξης, Αύγουστος 2004 3.Μελέτη του ΤΕΙ Εμπορίας & Διαφήμισης Θεσσαλονίκης 4.Μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, Αύγουστος 2012