Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 20-02-2013 Μετάγγιση αίματος και παραγώγων.

Παρουσίαση με θέμα: "Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 20-02-2013 Μετάγγιση αίματος και παραγώγων."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 20-02-2013 Μετάγγιση αίματος και παραγώγων

2 Σκοπός των Υπηρεσιών Αιμοδοσίας : Η επάρκεια και ασφάλεια του αίματος Προσέλκυση εθελοντών, με αλτρουιστικά κίνητρα Αγωγή υγείας του κοινού σε ότι αφορά τη σημασία της αιμοδοσίας και τους παράγοντες κινδύνου που είναι δυνατόν να καθιστούν ένα άτομο ακατάλληλο για αιμοδοσία Προτυπωμένες διαδικασίες αιμοληψίας, επεξεργασίας και συντήρησης Έλεγχος όλων των μονάδων αίματος για παρουσία λοιμωδών παραγόντων που μεταδίδονται με το αίμα Διάθεση παραγώγου με απόλυτη ένδειξη

3 Παράγωγα ολικού αίματος Συμπυκνωμένα ερυθρά Αιμοπετάλια Φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα

4 Παράγωγα ολικού αίματος Θεραπεία υποκατάστασης Συμπυκνωμένα ερυθρά : σε έλλειμα οξυγόνωσης Πλάσμα : σε αιμοστατική διαταραχή με αιμορραγία Αιμοπετάλια : σε διαταραχές αιμοπεταλίων με αιμορραγία

5 Παράγωγα αίματος « φάρμακα » με άμεσες και απώτερες παρενέργειες Οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας όμως δεν λειτουργούν ως « φαρμακεία »

6 Επιπλοκές μετάγγισης αίματος και παραγώγων Ανοσολογικής αρχής οξεία ή επιβραδυνόμενη αιμόλυση από ασυμβατότητα μετά μετάγγιση πορφύρα οξεία αναπνευστική δυσχέρεια μετά από μετάγγιση (TRALI) αλλεργικές αντιδράσεις νόσος μοσχεύματος κατά ξενιστή αλλοανοσοποίηση ανοσοκαταστολή Μη ανοσολογικής αρχής πυρετικές αντιδράσεις κυκλοφορική υπερφόρτωση υπερκαλιαιμία αιμοχρωμάτωση μετάδοση λοιμωδών παραγόντων

7 Blajchman and Vamvakas, NEJM 2006; 355 (13): 1303

8 Παθογόνα αίτια μέσω μετάγγισης Ιοί : HBV HCV HTLV HIV CMV EBV parvovirus B19 WNV SEN virus TT virus HHV-8… Παράσιτα : αίτια ελονοσίας νόσου Chaga μπαμπεσίωσης λεισμανίασης … Βακτήρια : Treponema pallidum, St. epidermitis Yersinia Pseudomonas Enterobacter…

9 Serious Hazards of Transfusion (SHOT) Κατανομή λαθών

10 Συνεχής έλεγχος και επαναπροσδιορισμός από : Ιατρική μεταγγίσεων Διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές (WHO, EU) Στρατηγική μεταγγίσεων Νοσοκομειακές επιτροπές μεταγγίσεων Συντονιστικό Κέντρο Αιμοεπαγρύπνισης ( ΣΚΑΕ ) ∞ Ενδείξεις μετάγγισης ∞ Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια μεταγγίσεων ∞ Ενδείξεις εναλλακτικών θεραπευτικών προσεγγίσεων Σ τόχος : Ο ασθενής να λαμβάνει το καταλληλότερο και ασφαλέστερο παράγωγο αίματος

11 Πριν τη μετάγγιση … Η Αιμοδοσία εξασφαλίζει την ποιότητα στον προμεταγγισιακό έλεγχο : Παραλαμβάνει το ειδικό έντυπο αιτήματος για μετάγγιση και δείγμα ασθενούς Ταυτοποίηση ABO και RHD στον λήπτη Ανίχνευση των κλινικά σημαντικών αλλοαντισωμάτων Επιλογή μονάδας αίματος Δοκιμασία διασταύρωσης

12 Επιλογή δοτών βάσει ΑΒΟ Ομάδα ασθενούςΟμάδα Δότη Εναλλακτικοί δότες ΑΑΟ ΒΒΟ ΟΟΚανείς ΑΒΑΒΑ,Β,Ο

13 Συμπυκνωμένα Eρυθρά (ΣΕ) Λευκαφαιρεμένα ΣΕ Ακτινοβολημένα ΣΕ Πλυμμένα ΣΕ με φυσιολογικό ορό Φαινοτυπημένα ΣΕ Κρυοσυντηρημένα ΣΕ

14 Αναιμία : είναι σημείο νόσου και όχι νόσος Κληρονομική : θαλασσαιμίες, αιμοσφαιρινοπάθειες Επίκτητη 1. Στερητική αναιμία 2. Απώλεια αίματος ( οξεία ή χρόνια ) 3. Αιμόλυση 4. Συνοδός νόσων μυελού 5. Αναιμία χρόνιας νόσου 6. Αιμοαραίωση ( νεφρική, καρδιακή, ηπατική νόσος

15 Ενδείξεις μετάγγισης ΣΕ Αναιμία Οξεία ή χρόνια; Τύπος; Συνοδός ποιας κατάστασης; Σε ποιον ασθενή; Παθολογικό; Χειρουργικό; Παιδιατρικό; Ασθενή της ΜΕΘ: Μεταγγισιοεξαρτώμενο ή μη; Πλην της μετάγγισης ποια άλλη θεραπεία ενδείκνυται; Φαρμακευτική; Χειρουργική;

16 Μετάγγιση ΣΕ ∞ Είναι κοινά αποδεκτό η απόφαση για τη μετάγγιση να βασίζεται στη συγκέντρωση της Hb ∞ Επίπεδο Hb <7 g/dl: απαραίτητη η μετάγγιση ∞ Επίπεδο Hb 7-9 g/dl: εξατομίκευση της απόφασης βάσει κλινικών κριτηρίων ∞ Ασθενείς με καρδιακή ή αναπνευστική νόσο Hb 9-10g/dl

17 Πλάσμα φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα (100-150ml) φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα (100-150ml) κρυοκαθίζημα (50ml) κρυοκαθίζημα (50ml) βιομηχανική επεξεργασία παράγοντες πήξης παράγοντες πήξης λευκωματίνη λευκωματίνη ανοσοσφαιρίνη ανοσοσφαιρίνη αντιθρομβίνη ΙΙΙ αντιθρομβίνη ΙΙΙ ενεργοποιημένη πρωτείνη C ενεργοποιημένη πρωτείνη C αντιθρυψίνη αντιθρυψίνη

18 Ενδείξεις μετάγγισης Φρέσκου Κατεψυγμένου Πλάσματος Διάχυτη Ενδαγγειακή Πήξη με αιμορραγικές εκδηλώσεις Άμεση διόρθωση αιμορραγικής διάθεσης οφειλόμενης στην δράση κουμαρινικών Αντικατάσταση μεμονωμένης έλλειψης παραγόντων όταν δεν είναι διαθέσιμο το ειδικό σκεύασμα Θρομβωτική Θρομβοπενική Πορφύρα και πλασμαφαίρεση Καρδιοπνευμονικές επεμβάσεις Ηπατική νόσος Μαζική Μετάγγιση

19 Αν και ενδείξεις μετάγγισης FFP είναι περιορισμένες … Οι επιπλοκές μετάγγισής του, είναι ίδιες με αυτές της μετάγγισης αίματος Κυριότερες : 1) οι αλλεργικές αντιδράσεις 2) το σύνδρομο Trali 3) αιμόλυση όταν μεταγγίζονται αντισώματα σε αντιγόνα ομάδων αίματος, ιδιαίτερα Α και Β

20 Αλλεργική αντίδραση στο πλάσμα Ελαφρές ερύθημα, κνησμός πυρετός Σοβαρές αγγειονευρωτικό οίδημα Οίδημα λάρυγγος Δύσπνοια Ναυτία Υπόταση αναφυλακτικό shock Παθογένεια Α b στον πλάσμα του ασθενούς έναντι αντιγόνων των πρωτεινών του πλάσματος ή αλλων ουσιών του δότη. 1-3% μέσα σε 15-20 min από την έναρξη της μετάγγισης

21 Αναπνευστική ανεπάρκεια οφειλόμενη σε μετάγγιση (TRAL Ι ) Μη καρδιογενές πνευμονικό οίδημα (TRALI) Κλινική εικόνα Σε ώρες μετά το πέρας της μετάγγισης Συμπτώματα ARDS Πυρετός Πτώση πίεσης Ταχύπνοια Δύσπνοια Ακτινογραφία θώρακος Πνευμονικό οίδημα Χωρίς διάταση αγγείων Χωρίς καρδιομεγαλία Αντιμετώπιση Μηχανική υποστήριξη αναπνοής Χορήγηση κορτικοειδών Λευκωματίνης Εκβαση Υποχώρηση σε 3-4 ημέρες

22 Αιμοπετάλια Φυσιολογικός αριθμός : 150- 400.000/ μ L Ζουν περίπου 4 μέρες To μικρότερο (2-3 μ ) απύρηνο κύτταρο του περιφερικού αίματος

23 Διαταραχές αιμοπεταλίων Ποιοτικές διαταραχές : Θρομβοπάθειες ή θρομβασθένειες κληρονομικές ή επίκτητες Αριθμός αιμοπεταλίων συνήθως φυσιολογικός Ποσοτικές διαταραχές : θρομβοπενίες Αιμοπετάλια<150.000/μL Λοιμώξεις Κακοήθειες Ανοσολογικού τύπου Μικροαγγειοπάθειες Φάρμακα Από αραίωση ή εγκλωβισμό

24 Ενδείξεις μετάγγισης αιμοπεταλίων Πριν από την απόφαση για μετάγγιση αιμοπεταλίων πρέπει να καθορίζεται η αιτία της θρομβοπενίας Μετάγγιση αιμοπεταλίων δεν ενδείκνυται σε κάθε περίπτωση θρομβοπενίας, ενώ σε μερικές αντενδείκνυται Κληρονομική ή επίκτητη θρομβοπάθεια και αιμορραγία ή προετοιμασία για χειρουργείο Αιμοπετάλια <30.000/ μ l και αιμορραγία Αιμοπετάλια <10.000/ μ l χωρίς αιμορραγία

25 Θεραπεία θρομβοπενίας και θρομβοπάθειας

26 Είναι ένα παράγωγο αίματος με μικρή διάρκεια ζωής… Συντηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, για 5 ημέρες, υπό συνεχή ανακίνηση Συχνή η επιμόλυνσή τους (1/2000-4000 μονάδες) Πρέπει να μεταγγισθούν μόλις φθάσουν στην Κλινική Η μετάγγιση δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από 30 min

27 Όσο και αν αυξάνεται το κόστος ελέγχου του αίματος … Ο ενημερωμένος εθελοντής αιμοδότης Το σωστά εκπαιδευμένο προσωπικό Η ελαχιστοποίηση των απρόσφορων μεταγγίσεων παραμένουν η βάση της ασφαλέστερης μετάγγισης

28 « Εναλλακτική » μεταγγισιοθεραπεία : κοινωνιο - οικονομική η σημασία της Υπαρκτός ο κίνδυνος επιπλοκών από τα αλλογενή παράγωγα αίματος Όσο αυξάνει η ασφάλεια, αυξάνει και το κόστος FDA: μέχρι το 2030, θα υπάρχει μείωση των μονάδων αίματος κατά 4.000.000 Το 43% των μονάδων μεταγγίζονται σε ασθενείς >65 ετών Η αύξηση των αναγκών και η μείωση των διαθέσιμων παραγώγων θα διπλασιάσει το κόστος των παραγώγων αίματος μέχρι το 2030 (Goodnough LT, et al. Lancet 2003; 361:161-169)

29 « Εναλλακτική » μεταγγισιοθεραπεία Παρόν 1. Χρήση ερυθροποιητίνης 2. Αυτόλογη προκατάθεση αίματος 3. Περιεγχειρητική διάσωση αίματος Μέλλον Υποκατάστατα αιμοσφαιρίνης