Η προβληματική χρήση του Διαδικτύου: o ρόλος των γονέων, των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας Ντρέ Βασιλική, Παιδιατρική και Ψυχιατρική.

Παρουσίαση με θέμα: "Η προβληματική χρήση του Διαδικτύου: o ρόλος των γονέων, των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας Ντρέ Βασιλική, Παιδιατρική και Ψυχιατρική."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η προβληματική χρήση του Διαδικτύου: o ρόλος των γονέων, των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας Ντρέ Βασιλική, Παιδιατρική και Ψυχιατρική Νοσηλεύτρια - Επισκέπτρια Ψυχικής Υγείας, MSc, PhD© Ιατρικής Σχολής Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική κλινική Νος/μείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

2 «Η καλύτερη πρακτική για ενημέρωση των νέων και συνειδητοποίηση από μέρους τους των κινδύνων κατά τη χρήση διαδικτύου είναι η προσέγγισή τους μέσω του ίδιου του διαδικτυακού χώρου» (Rending, 2009)

3 Διάκριση της βαρύτητας χρήσης του διαδικτύου (Σιώμος και συν. 2010) Α. Τυπική χρήση Διαδικτύου Η καλοήθης χρήση είτε σε εργασιακό περιβάλλον είτε για λόγους αναψυχής Β. Προβληματική χρήση Διαδικτύου Η χρήση όπου δεν εξυπηρετείται κάποιος συγκεκριμένος σκοπός, παρά αποτελεί αυτοσκοπό προειδοποιώντας για πιθανή κατάχρηση Γ. Κατάχρηση Διαδικτύου Ένα δυσπροσαρμοστικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο χρήσης που οδηγεί σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας κατά τη διάρκεια 12μηνης περιόδου, όπως καταδεικνύεται από: αποτυχία να διεκπεραιωθούν σημαντικές ευθύνες στην εργασία, σχολείο ή σπίτι κοινωνικά και διαπροσωπικά προβλήματα χρήση σε καταστάσεις στις οποίες παρατηρούνται αρνητικές σωματικές συνέπειες (π.χ ελλιπή σίτιση, ύπνος, κλπ.) προβλήματα με το νόμο

4 Το Διαδίκτυο έχει αντικαταστήσει την γνωστή, εγκυκλοπαίδεια: Οι μαθητές, ανατρέχουν στις διαδικτυακές σελίδες ως πηγή πληροφοριών για την συγγραφή σχολικών εργασιών είναι μια κοινωνία ανθρώπων, το οποίο κρύβει κινδύνους που κρύβει κάθε κοινωνία, ειδικά αν ενισχύεται ο τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ τους έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός παιδιού ή εφήβου τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού συχνά είναι παιδιά που μεγαλώνουν σε δυσλειτουργικές οικογένειες υπάρχει συνδυασμός παραγόντων που οδηγούν σε εθισμό: μπορεί, να είναι αποτέλεσμα άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική φοβία

5 Στην καθημερινή ζωή όλοι οι άνθρωποι δοκιμάζουν συναισθήματα αγωνίας σε διάφορες δύσκολες περιστάσεις… Σ’ αυτές τις περιστάσεις το άγχος μπορεί να θεωρηθεί «φυσιολογικό», υποχωρεί και τελικά παρέρχεται με την απομάκρυνση ή εξάλειψη των αιτιών που το προκάλεσαν Το άγχος και οι εμπειρίες ζωής δεν είναι τα μόνα που κάνουν τη σχέση με τη μελέτη δύσκολη και μη εποικοδομητική… αφού είμαστε εγκλωβισμένοι στην παθητική παρακολούθηση της εικόνας και άρα…χάσαμε τη σχέση με τις λέξεις με τη γνώση Ξεχάσαμε να μελετάμε…

6 Το παιδί διδάσκεται ικανότητες όταν δοκιμάζει ν΄ αποκτά εμπειρίες αλλά και την ευθύνη των πράξεων του, αρχικά με την καθοδήγηση και παρότρυνση των ενηλίκων, γονέων και δασκάλων και αργότερα περισσότερο αυτόνομο Η κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών καλλιεργείται και διδάσκεται μέσα από την αλληλεπίδραση με συνομηλίκους αλλά και ενηλίκους Όλες οι μέθοδοι πειθαρχίας βοηθούν στην ανάπτυξη της κοινωνικής συμπεριφοράς

7 Xρειάζεται ένα σύστημα με το οποίο οι ενήλικες θα βοηθήσουν τα παιδιά ν΄αποκτήσουν τον εσωτερικό έλεγχο (αυτοέλεγχο),αντί να υποκύπτουν σε εξωτερικές πιέσεις ή απειλές Πρακτικές του τύπου: ελέγχω, τιμωρώ, απειλώ, τηρώ την τάξη, επιβάλλω τον κανόνα, είμαι σκληρός, ανταποδίδω, επιπλήττω, κατσαδιάζω, διατάζω, απαιτώ, δεν είναι αποτελεσματικές μακροπρόθεσμα Περισσότερο αποτελεσματικές θεωρούνται οι πρακτικές που προάγουν τον διάλογο και εξασφαλίζουν >στην προσπάθεια κατανόησης των υποχρεώσεων που προκύπτουν με την έναρξη της μαθητικής ζωής

8 Ο Ρόλος γονέων: στην πρόληψη, για να ελέγχουν τη χρήση Διαδικτύου στα παιδιά να γνωρίσουν οι ίδιοι το μέσο Στην αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών τους να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο μαζί με το παιδί, με απαραίτητες κατευθύνσεις απαραίτητο να έχουν τεθεί βάσεις όταν φτάνουν τα παιδιά στην εφηβεία, να υπάρχουν όρια: Η ποιοτική σχέση με τους γονείς, ο χρόνος που αφιερώνουν στα παιδιά Η συναισθηματική κάλυψη των παιδιών, η καλή σχέση, επικοινωνία όλων των μελών σε σωστή εφαρμογή ΟΡΙΩΝ μέσα στο σπίτι, τα οποία να τηρούνται (ενοχικοί γονείς αδυνατούν να βάλουν όρια)  Να τοποθετηθεί ο Η/Υ σε σημείο όπου θα μπορεί, με διακριτικό τρόπο, να παρακολουθείτε όταν τον χρησιμοποιούν

9 Ο Ρόλος γονέων: Να δίνετε την ευκαιρία στα παιδιά να μοιράζονται μαζί σας ό,τι τα ενδιαφέρει, ό,τι τα προβληματίζει Οι γονείς να έχουν κοινή στάση στην αντιμετώπιση του προβλήματος, να δείχνουν στο παιδί πόσο νοιάζονται, να βάζουν λογικούς κανόνες στη χρήση να συζητούν για διαδικτυακές διαδρομές προγράμματα & παιχνίδια του παιδιού και να έχουν ενημέρωση για ιστοσελίδες που επισκέπτεται, άτομα που συνομιλεί και πληροφορίες που ανταλλάσει να καταλάβουν ότι η χρήση Η/Υ πρέπει να γίνεται με μέτρο, να μην παραμελούν τις υπόλοιπες δραστηριότητες, παιχνίδι, φίλους, ξεκούραση και μαθήματα να μη χρησιμοποιείτε ο Η/Υ & το διαδίκτυο ως επιβράβευση ή τιμωρία Αν παρατηρήσετε περίεργες συμπεριφορές ή υπερβολική χρήση αναζητήστε βοήθεια ζητήστε τη συμβουλή ειδικού

10 Βοηθάει να αναρωτιούνται οι γονείς… Πώς θα κάνουν το παιδί να νιώσει υπεύθυνο; Πώς μπορεί να μπουν στον κόσμο του και να καταλάβουν πώς νιώθει; Πώς θα τον κάνουν να νιώσει ότι τον νοιάζονται και ότι είναι σημαντικός για τους ίδιους; Πώς θα τον βοηθήσουν να αναγνωρίσει τα συναισθήματα του, και να μοιραστεί μαζί τους αυτό που τον ενοχλεί; Πώς μπορούμε να μάθουμε από τα λάθη μας; Πώς μπορούμε να του δείξουμε ότι τον θέλουμε μαζί μας;

11 «Είναι εύκολο να γίνεις γονιός, αλλά δύσκολο να είσαι» 1. Η αξία του ποιοτικού χρόνου με το παιδί 2. Θετική ενίσχυση (έπαινοι - ανταμοιβές) 3. Χτίζοντας: τις κοινωνικές δεξιότητες 4. » τη συναισθηματική ωριμότητα 5. » την αποτελεσματική επικοινωνία 6. Κανόνες, πρόγραμμα, συμμετοχή στο σπίτι

12 Serge Tisseron Το 2011 η Γαλλική Ένωση Παιδιάτρων αποδέχτηκε την πρόταση

13 Η επίδραση της βίας στην οθόνη στα παιδιά /εφήβους συνίσταται στο ότι αυτά μπορεί να: Απευαισθητοποιούνται στη βία και τον τρόμο Αποδέχονται προοδευτικά τη βία σαν τρόπο/μέσο επίλυσης των προβλημάτων Μιμούνται τη βία που παρακολουθούν Ταυτίζονται με συγκεκριμένους χαρακτήρες, θύματα ή/και θύτες Παιδιά με συναισθηματικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς ή μαθησιακά ή ελέγχου των παρορμήσεων μπορεί να επηρεαστούν ευκολότερα

14 Πρέπει να ανησυχούν οι γονείς αν το παιδί τους είναι εθισμένο στο Διαδίκτυο όταν διαπιστώσουν: Υπερβολική κούραση, ημερήσια υπνηλία Πτώση της σχολικής επίδοσης Παραμέληση άλλων αγαπημένων δραστηριοτήτων Κοινωνική απόσυρση Ανυπακοή, εκδραμάτιση, ευερεθιστότητα Παιδιά με τρεις ή περισσότερες από τις παραπάνω ενδείξεις, ενδεχομένως αντιμετωπίζουν πρόβλημα εθισμού στο Διαδίκτυο Να σημειωθεί ότι τα παραπάνω σημεία μπορεί να αποτελούν ενδείξεις κατάχρησης αλκοόλ ή άλλης ψυχοδραστικής ουσίας

15 Αν είστε γονείς και θέλετε να παρέχετε Η/Υ στο παιδί σας θα πρέπει να προσέχετε: να ασχολείστε και εσείς με Η/Υ, να γνωρίσετε τι είναι το Ιντερνέτ, να μάθετε να φιλτράρετε τις «πληροφορίες», ώστε να βοηθήσετε να συνειδητοποιήσουν, ότι όλα όσα βρίσκουν δεν είναι αληθινά, αγαθά και ασφαλή, και να μάθουν να ξεχωρίζουν πραγματικό από «εικονικό» κόσμο να μην τους απαγορεύετε εντελώς την πρόσβαση στο Διαδίκτυο από Η/Υ του σπιτιού - αν δεν μπορούν στο σπίτι, θα το κάνουν οπουδήποτε αλλού να μην αντιμετωπίζετε τον Η/Υ ως μέσο απασχόλησης του παιδιού χωρίς παρουσία ενηλίκου, να μην χρησιμοποιείται ως ηλεκτρονική babysitter !!! οι πληροφορίες, στο Διαδίκτυο, δεν είναι πάντα έγκυρες

16 Η κοινοποίηση προσωπικών στοιχείων (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, φωτογραφία, κωδικοί πρόσβασης, αριθμός πιστωτικών καρτών, e-mail κ.λπ.) είναι καλό να αποφεύγεται Πολλοί γονείς εφησυχάζουν : ξέρουν βασικούς κινδύνους και προμηθεύονται ανάλογα προγράμματα Καλύπτονται όμως μόνον ως προς τα συγκεκριμένα; έχοντας τον Η/Υ στο σαλόνι νομίζουν ότι μπορούν να παρακολουθούν τι ακριβώς κάνει το παιδί στο διαδίκτυο Καλή επικοινωνία με τα παιδιά, να ενθαρρύνονται να μιλάνε για αυτούς με τους οποίους επικοινωνούν, να ενημερώνουν εάν γίνονται θύματα απειλών, εκφοβισμού ή παρενόχλησης οποιασδήποτε μορφής Το 70%: γονέων πιστεύει ότι ξέρει τι κάνει το παιδί στον υπολογιστή το Το 70%: παιδιών δηλώνει ότι οι γονείς του δεν έχουν ιδέα

17 Συστήματα φιλτραρίσματος και εργαλεία γονεϊκού ελέγχου, ρυθμίζουν την πρόσβαση σε πληροφορίες ή υπηρεσίες στο Διαδίκτυο σύμφωνα με καθορισμένα κριτήρια Μπορούν να εγκατασταθούν στον Η/Υ του χρήστη, σε ένα κεντρικό Η/Υ που ανήκει σε κάποιο φορέα (π.χ. proxy server σε ένα σχολείο) και μπορούν να αντιδράσουν ποικιλοτρόπως:proxy server να προειδοποιήσουν για προβληματικές ιστοσελίδες, να καταγράψουν λεπτομερώς κινήσεις στο Διαδίκτυο, να μπλοκάρουν ύποπτους ιστοχώρους, να επιτρέπουν πρόσβαση συγκεκριμένες ώρες/ημέρες, ακόμα και να κλείσουν τελείως τον Η/Υ

18 Γραμμή Βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου Μονάδα Εφηβικής Υγείας, Β΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών στο τηλέφωνο: 800 11 800 15 Αν συναντήσεις σελίδες που σοκάρουν ή σε κάνουν να νιώσεις άβολα… Αν υπάρχουν άτομα που προσπαθούν να σε προσβάλουν και να σε γελοιοποιήσουν μέσω διαδικτύου… Ή αν πολύ απλά θέλεις να μιλήσεις σε κάποιον για μια δυσάρεστη διαδικτυακή εμπειρία … και στο e-mail: help@saferinternet.gr, ανώνυμα χωρίς χρέωση να ζητήσεις πληροφορίες συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με την ζωή σου στους εικονικούς κόσμους help@saferinternet.gr

19 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Κατανοούμε τους πιθανούς κινδύνους και τους τρόπους να εξηγήσουμε και να μάθουμε στα παιδιά να τους αποφεύγουν Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο Ο εκπαιδευτικός πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη, στο μάθημα να είναι μεταδοτικός, ταλαντούχος και όχι αντιφατικός και το μάθημα να είναι με ουσία και με ενδιαφέρον Πώς θα πρέπει οι εκπαιδευτικοί να ενισχύουν τα παιδιά προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση - οι κίνδυνοι ποικίλλουν, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και πόσο εξοικειωμένο είναι με τον Η/Υ

20 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Προτεινόμενη Θεραπευτική προσέγγιση Ανάπτυξη θεραπευτικού πλάνου το οποίο θα χρησιμοποιείτε είτε σε κλινικό πλαίσιο (καθώς η ύπαρξη κλινικών αποτοξίνωσης από το διαδίκτυο είναι πλέον πραγματικότητα), είτε για χρήση σε ατομικά θεραπευτικά πλαίσια Η ποιο αποτελεσματική αντιμετώπιση χρησιμοποιεί το μοντέλο της γνωσιακής προσέγγισης με τα εξής χαρακτηριστικά: Αναδιοργάνωση του προγράμματος του χρήστη Χρήση εξωτερικών ερεθισμάτων όπως ξυπνητήρια για την ένδειξη διακοπής ενασχόλησης με το διαδίκτυο Θέσπιση ρεαλιστικών στόχων για τη μείωση του χρόνου παραμονής στο διαδίκτυο, και δημιουργία χρονοδιαγράμματος των ορών χρήσης Αποχή από την προτιμώμενη διαδικτυακή ενασχόληση Χρήση καρτών υπενθύμισης των αρνητικών συνεπειών της χρήσης και των θετικών πλεονεκτημάτων της μείωσης της χρήσης Ενδυνάμωση των ενδιαφερόντων του χρήστη που είτε είχαν μειωθεί λόγω της χρήσης είτε ήθελε αλλά δεν πραγματοποίησε ποτέ Χρήση ανταμοιβών για την επίτευξη στόχων που αφορούν τη μείωση ωρών χρήσης Ενημέρωση, θεραπεία και στήριξη της οικογένειας του χρήστη

21 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΓΟΝΕΙΣ Σκοπός: η βελτίωση της επικοινωνίας στην οικογένεια και η ψυχοσυναισθηματική υγεία του παιδιού μέσω της ενίσχυσης του γονεϊκού ρόλου Στοχεύουμε: Στην στήριξη των γονέων στο δύσκολο ρόλο της διαπαιδαγώγησης του παιδιού μέσω ενημερωτικών συζητήσεων και βιωματικών ομάδων Στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε θέματα πρόληψης Στην κατανόηση των ιδιαίτερων ψυχοκοινωνικών αναγκών των παιδιών και εφήβων Στην κατανόηση των αιτιών της υπερβολικής χρήσης Η/Υ και της φιλοσοφίας της πρόληψης Στην υιοθέτηση μιας υγιούς στάσης ζωής του γονιού που βοηθά στην αυτονόμηση του παιδιού και στην αντιμετώπιση των δυσκολιών που καλείται να διαχειρισθεί ο ίδιος ο γονιός Eνίσχυση της συνεργασίας γονέων – σχολείων – τοπικής κοινωνίας

22 Μέσα από τις ομάδες γονέων επιδιώκουμε : Την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ γονέων σε σχέση με το ρόλο τους και τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών Την ανάδειξη δυνατοτήτων και ανάπτυξη δεξιοτήτων που διευκολύνουν την επικοινωνία στην οικογένεια Την αναγνώριση των αναγκών των γονέων και παιδιών Την ενίσχυση του γονεϊκού ρόλου Την εκμάθηση τρόπων επίλυσης συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια Την έκφραση φόβων, ανησυχιών, αναγκών και δυσκολιών σε σχέση με το μεγάλωμα των παιδιών τους και τη σωστή διαπαιδαγώγησή τους Την προώθηση της ουσιαστικής επικοινωνίας και των σχέσεων στην οικογένεια Την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των γονιών

23 ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ-ΠΡΟΛΗΨΗ: Aφορούν : Γονείς Εκπαιδευτικούς Παιδιά Εφήβους Παιδιάτρους Παιδοψυχιάτρους Παιδοψυχολόγους Επαγγελματίες Υγείας Ιδιοκτήτες internet café acute; Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Υπουργείο Υγείας Υπουργείο Παιδείας Εταιρείες που σχετίζονται με το διαδίκτυο

24 Γονείς, εκπαιδευτικοί και ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προστασία των παιδιών και να τα βοηθήσουν να ξεπεράσουν τραύματα π.χ. με αυξημένη επιτήρηση παιδιών από γονείς, παροχή υπηρεσιών σε παιδιά σε αυξημένο κίνδυνο και ανάπτυξη θεραπευτικών παρεμβάσεων για τη βοήθεια ψυχολογικά τραυματισμένων νεαρών ατόμων

25 Προτού φτάσουμε στο πρόβλημα και στη θεραπεία υπάρχει πάντα Η ΠΡΟΛΗΨΗ και είναι ένα σημαντικό κομμάτι αντιμετώπισης ενός κοινωνικού προβλήματος http://www.saferinternet.gr http://www.e-yliko.gr/htmls/Safety/vanhemmille.html http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspx http://www2.e-yliko.gr/htmls/safety/safety.aspx http://internet-safety.sch.gr/ http://tech.in.gr/news/article/ http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/ http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspx www.saferinternet.gr http://www.e-yliko.gr/htmls/Safety/vanhemmille.html http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspx http://www2.e-yliko.gr/htmls/safety/safety.aspx http://internet-safety.sch.gr/ http://tech.in.gr/news/article http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/ http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspxwww.saferinternet.gr http://www.e-yliko.gr/htmls/Safety/vanhemmille.html http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspx http://www2.e-yliko.gr/htmls/safety/safety.aspx http://internet-safety.sch.gr/ http://tech.in.gr/news/article http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/ http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/d efault.mspx

26 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!