Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 2.1: Θεωρητικές βάσεις πρόληψης στην ψυχική υγεία – O ρόλος της Νοσηλευτικής ψυχικής υγείας.

Παρουσίαση με θέμα: "Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 2.1: Θεωρητικές βάσεις πρόληψης στην ψυχική υγεία – O ρόλος της Νοσηλευτικής ψυχικής υγείας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 2.1: Θεωρητικές βάσεις πρόληψης στην ψυχική υγεία – O ρόλος της Νοσηλευτικής ψυχικής υγείας Δρ. Χρυσούλα Νταφογιάννη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

2 Περίγραμμα του μαθήματος  Αναλυτική Περιγραφή Ενότητας,  Στόχοι Ενότητας  Πρόληψη ψυχικών διαταραχών,  Έργο του νοσηλευτή ψυχικής υγείας,  Θεραπευτικό περιβάλλον – νοσηλευτική δημιουργία,  Προϋποθέσεις επιτυχημένης άσκησης της νοσηλευτικής ψυχικής υγείας. 1

3 Αναλυτική Περιγραφή Ενότητας Η 2 Η Ενότητα περιλαμβάνει την ανάλυση της ορολογίας για την πρόληψη στην ψυχική υγεία, τον προσδιορισμό της πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης στη ψυχική υγεία. Τον προσδιορισμό των προληπτικών νοσηλευτικών δραστηριοτήτων σε άτομα της κοινότητας. Την αναφορά των διαπροσωπικών προϋποθέσεων για προσωπική ισορροπία και ευεξία των ατόμων. Επιπλέον στην ενότητα αναλύεται και η έννοια του σεβασμού, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης που πρέπει να διέπουν το Νοσηλευτή ψυχικής υγείας που ασκεί το ρόλο του στον τομέα αυτό. 2

4 Στόχοι Ενότητας Μετά από την παρακολούθηση και τη μελέτη του μαθήματος, ο φοιτητής νοσηλευτικής θα είναι σε θέση να ορίζει τις έννοιες της πρόληψης της ψυχικής αρρώστιας, να προσδιορίζει τις έννοιες της πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης στην ψυχική υγεία. Να προσδιορίζει τα μέτρα που εφαρμόζονται στην πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη. Να αναφέρει τις διαπροσωπικές προϋποθέσεις για την προσωπική ισορροπία και ευεξία των ατόμων. επιδημιολογία των διαταραχών συμπεριφοράς. Να γνωρίζει την εννοιοδότηση και την εφαρμογή των αξιών του σεβασμού, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. 3

5 Ο Σκοπός του Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της πρωτογενούς πρόληψης στην ψυχική υγεία, την έννοια της δευτερογενούς πρόληψης και της τριτογενούς πρόληψης στην ψυχική υγείας. Επίσης οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν τις προληπτικές νοσηλευτικές δραστηριότητες στην πρωτογενή πρόληψη, καθώς και τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ευεξία στη ζωή. 4

6 Εκπαιδευτικοί Σκοποί του μαθήματος  Να εκπαιδευτείτε στην πρωτογενή πρόληψη και τους τρόπους που επιτυγχάνεται.  Να ενημερωθείτε για το ρόλο του νοσηλευτή στην πρωτογενή πρόληψη.  Να αναπτύξετε πρότυπα εφαρμογής της πρωτογενούς πρόληψης.  Να εκπαιδευτείτε στη δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη καθώς και σε τρόπους επίτευξης της.  Να ενημερωθείτε για το ρόλο του νοσηλευτή ψυχικής υγείας στην δευτερογενή και την τριτογενή πρόληψη.  Να εκπαιδευτείτε στις διαπροσωπικές προϋποθέσεις για την υγεία και την ευεξία των ατόμων. 5

7 Πρόληψη ψυχικών διαταραχών  Ορισμός,  Επίπεδα πρόληψης, Πρωτογενής, Δευτερογενής, Τριτογενής. 6

8 Πρωτογενής πρόληψη 1/2  Πρωτογενής πρόληψη είναι η πρόληψη που εφαρμόζεται στην κοινότητα και ιδιαίτερα στην οικογένεια, στο σχολείο (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια εκπαίδευση), σε κοινωνικές δομές όπου εμπλέκονται οι πολίτες σε διαπροσωπικές σχέσεις και συναλλαγές.  Πρωτογενής πρόληψη περιλαμβάνει: όλες τις ενέργειες που αποβλέπουν στη μείωση του δείκτη της ψυχικής νοσηρότητας, δηλαδή τη μείωση του αριθμού των νέων περιπτώσεων ψυχικά ασθενών σε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό και ονομάζεται δείκτης επίπτωσης. 7

9 Πρωτογενής πρόληψη 2/2  Η Πρωτογενής πρόληψη επιτυγχάνεται: 1.Με μελέτη και εξακρίβωση των στρεσογόνων παραγόντων και συνθηκών ζωής που προκαλούν απώλεια της ψυχικής ισορροπία και διαταραχές στις διαπροσωπικές σχέσεις με κίνδυνο την αύξηση της επικινδυνότητας για την ψυχική υγεία, 2.Με εφαρμογή μέσων και μέτρων βοήθειας των ατόμων, ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικά στις ψυχοβλαπτικές επιδράσεις. Leininger M. Contemporary issues in mental health nursing. Brown and CO, 1973:173:187 8

10 Δευτερογενής πρόληψη  Επιδιώκει την ανίχνευση των ψυχικά νοσούντων, την έγκαιρη διάγνωση την θεραπεία της ψυχικής διαταραχής, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η διάρκειά της, οι επιπτώσεις της στο ίδιο το άτομο την οικογένεια και την κοινωνία και η υποστήριξη του ατόμου να μείνει στο κοινωνικό σύστημα.  Ανίχνευση αρχικών συμπτωμάτων σε σωματικούς αρρώστους και σε συγγενείς, στο γενικό νοσοκομείο, στην κοινότητα, στις συναλλαγές.  Σε μελέτη βρέθηκε ότι το 29% είχε κάποιου βαθμού ψυχικής διαταραχής, το 8% χρειάζονταν ψυχιατρική νοσηλεία. Madianos et al. Who needs treatment ? Experpta Medica, International Congress Series 899, 1989:336 9

11 Τριτογενής πρόληψη  Περιλαμβάνει τα προγράμματα ψυχικής, κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης, που διατηρούν και καλλιεργούν τις θετικές ψυχοκινητικές και κοινωνικές ικανότητες των ασθενών με ψυχική νόσο και τους βοηθούν να επανενταχθούν στην κοινωνία. Wilson HS et al. Psychiatric nursing, 4th Redwood City 1992:958, 72, 36-37. Desalvo-Ranking EA. Psychiatric /Mental health nursing. Nurs Clin North Am 1986. 21(3) : 381-385. 10

12 Προληπτικές νοσηλευτικές δραστηριότητες πρόληψη 1/2  Ανίχνευση περιπτώσεων ψυχικά διαταραγμένων ή κρίσιμων στρεσσογόνων καταστάσεων, επικίνδυνων να διαταράξουν τις διαπροσωπικές σχέσεις της νοσηλευόμενης μητέρας – επίτοκης, λεχωίδας και οικογένειας,  Αναφορά και ερμηνεία των ψυχικών προβλημάτων,  Ερμηνεία του ρόλου και των συστάσεων των ειδικών επιστημόνων και στη μητέρα. Caplan G. New York: 1961 : 177-180 11

13 Προληπτικές νοσηλευτικές δραστηριότητες πρόληψης 2/2  Ψυχολογική υποστήριξη περιστασιακά όταν συμβαίνει μια ψυχολογική κρίση ή και κατά τη διδασκαλία της μητρικής τέχνης με τρόπο που να αυξάνει την αυτοεκτίμηση της μητέρας.  Αγωγή ψυχοσωματικής υγείας με οργανωμένες, αλλά και άτυπες διδακτικές τεχνικές, ώστε να μαθαίνει ενεργητικά και όχι παθητικά η μητέρα τις αρχές ψυχικής υγείας.  Ενεργοποίηση του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος για να υποστηρίξει την ψυχική υγεία της μητέρας και του νεογέννητου. Caplan G. New York: 1961 : 177-180 12

14 Διαπροσωπικές προϋποθέσεις για την ψυχική ισορροπία και ευεξία των ατόμων  Αγάπη,  Η ανάγκη του ατόμου να αγαπά και να αγαπιέται,  Ψυχολογική υποστήριξη,  Η αμοιβαία συμπαράσταση, ενίσχυση και βοήθεια μεταξύ των ανθρώπων σε κρίσιμες στιγμές,  Συμμετοχή σε μια σχετικά σταθερή ομάδα,  Προσωπική πρόοδος και αναγνώριση από τους άλλους. Caplan G. New York: 1961 : 177-180. Sullivan HS. Conceptions of mοdern psychiatry. New York: Norton & Co. 1953:102 13

15 Συμπέρασμα Η πρωτογενής, η δευτερογενής και η τριτογενής πρόληψη για τα νοσήματα ψυχικής υγείας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την ανάπτυξη ενός ισορροπημένου οικογενειακού και κοινωνικού συστήματος. 14

16 Βιβλιογραφία 1/3 Wilson HS et al. Psychiatric nursing, 4th Redwood City 1992:958, 72, 36-37. Desalvo-Ranking EA. Psychiatric /Mental health nursing. Nurs Clin North Am 1986. 21(3) : 381-385. Caplan G. New York: 1961 : 177-180. Sullivan HS. Conceptions of modern psychiatry. New York: Norton & Co. 1953:102. Madianos et al. Who needs treatment ? Experpta Medica, International Congress Series 899, 1989:336. Leininger M. Contemporary issues in mental health nursing. Brown and CO, 1973:173:187. 15

17 Βιβλιογραφία 2/3 American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition (DSM-5), 5 th Edition. Washington, DC: Author. http://www.terapiacognitiva.eu/dwl/dsm5/DSM-5.pdf http://www.terapiacognitiva.eu/dwl/dsm5/DSM-5.pdf Thomas A. Widiger and Douglas B. Samuel, 2005. Diagnostic Categories or Dimensions? A Question for the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders—Fifth Edition. Journal and abnormal Psychology, vol. 114, no 5, 494-104. Γιάννης Τσιάντης, Σωτήρης Μανωλόπουλος. Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής, Δεύτερος Τόμος, Δεύτερο Μέρος, Ψυχοπαθολογία. 1998, Εκδόσεις Καστανιώτη. Mary Ann Hogan. Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας. Ανασκοπήσεις και Αιτιολογήσεις 2008. Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. 16

18 Βιβλιογραφία 3/3 Χ. Νταφογιάννη. «Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΤΟΥΣ». Α’ Έκδοση, Εκδόσεις «ΣΙΡΡΙΣ», Φεβρουάριος 2000. Χ. Νταφογιάννη.: «ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΨΥΧΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ». Α’ Έκδοση, Εκδόσεις «ΙΩΝ», 2002 Χ. Νταφογιάννη –Α. Νεστορίδου: «ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ». Α’ Έκδοση, Εκδόσεις «ΙΩΝ», 2003. 17

19 Τέλος Ενότητας

20 Σημειώματα

21 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Χρυσούλα Νταφογιάννη 2014. Χρυσούλα Νταφογιάννη. «Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας / Νευρολογική Νοσηλευτική. Ενότητα 2.1: Θεωρητικές βάσεις πρόληψης στην ψυχική υγεία – O ρόλος της Νοσηλευτικής ψυχικής υγείας». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.ocp.teiath.gr

22 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί και δοθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

23 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

24 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

25 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.