ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 15 Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 15 Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΙΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 15 Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ

2 2 Λιπίδια ή λίπη Ο κοινός διαλύτης των υγρών στους ζώντες οργανισμούς είναι το νερό, αλλά δεν είναι όλα τα χημικά συστατικά των κυττάρων πολικές ουσίες που διαλύονται με ευκολία σε αυτό. Αν και αυτό ισχύει σαν γενικός κανόνας, υπάρχει μια αρκετά ετερογενής τάξη βιολογικών μορίων, τα οποία είναι έχουν ένα τουλάχιστον κοινό χαρακτηριστικό, είναι διαλυτά σε μη-πολικούς διαλύτες, π.χ. αιθέρας, χλωροφόρμιο ή λίγο πιο πολικούς, π.χ. ακετόνη, μεθανόλη. Τα μόρια που ανήκουν σε αυτή την ομάδα ονομάζονται Λιπίδια.

3 3 Λιπίδια ή λίπη Η σπουδαιότητα των λιπιδίων στον ανθρώπινο οργανισμό δεν έγκειται μόνο στη ενεργειακή σημασία τους, αλλά και στη χρησιμοποίησή τους σαν δομικά συστατικά στις κυτταρικές μεμβράνες (π.χ. φωσφολιπίδια, εξαιτίας του αμφιφυλικού χαρακτήρα τους), ή σαν βασικό συστατικό στο σχηματισμό ορμονών (η χοληστερόλη αποτελεί το βασικό πρόδρομο μόριο των ορμονών φύλλου).

4 4 Λιπίδια ή λίπη Προσφέρουν επίσης θερμική μόνωση στον υποδόριο ιστό και ορισμένα όργανα, ενώ τα μη πολικά λιπίδια λειτουργούν σαν ηλεκτρικοί μονωτές επιτρέποντας την γρήγορη μετάδοση των νευρικών ώσεων στους περιβεβλημένους με μυελίνη άξονες των νευρώνων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της σπουδαιότητας τους είναι ότι πάνω από το μισό του ξηρού βάρους του εγκεφάλου των θηλαστικών αντιστοιχεί σε λιπίδια.

5 Λίπη Τα λίπη μπορούμε να τα ταξινομήσουμε: α) Σε απλά λίπη, (λιπαρά οξέα, μονογλυκερίδια, διγλυκερίδια, τριγλυκερίδια, χοληστερόλη). β) Σε σύνθετα λίπη, (φωσφολιπίδια, γλυκολιπίδια, λιποπρωτεΐνες). γ) Σε παράγωγα λίπους, που προκύπτουν σαν αποτέλεσμα διάσπασης ή χημικής τροποποίησης (στεροειδείς ορμόνες, λιποδιαλυτές βιταμίνες, προσταγλαδίνες).

6 Λιπαρές Ύλες

7 Κορεσμός λίπους Τα λίπη από τη σκοπιά της καθημερινής διατροφής τα διακρίνουμε σε δύο κύριες ομάδες: α) κορεσμένα λίπη και β) ακόρεστα λίπη. Τα κορεσμένα λίπη παραμένουν στερεά σε θερμοκρασία δωματίου (25o C) και είναι σε μεγάλο ποσοστό ζωικά, με εξαίρεση το λίπος καρπού κακάο. Τα ακόρεστα λίπη έχουν υγρή μορφή σε θερμοκρασία δωματίου και είναι στην πλειοψηφία τους φυτικά, με εξαίρεση π.χ. το λάδι της καρύδας που είναι κορεσμένο κατά 90%.

8 Ονοματολογία λιπαρών οξέων

9 Κατηγορίες Λιπαρών Υλών - Λιπαρά οξέα

10 Κορεσμένα λιπαρά οξέα τροφίμων < 10% Kcal

11 Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τροφίμων

12 Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τροφών

13 Τρόφιμα που περιέχουν SFA, MUFA, PUFA

14 ΠΗΓΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ

15 Ιδιότητες των λιπαρών οξέων και των λιπιδίων που συνθέτουν

16 16 Το πρόβλημα των trans-FFA Τα trans ακόρεστα λιπαρά οξέα είναι περισσότερο γραμμικά μόρια με υψηλότερα σημεία τήξης. Όταν τα trans λιπαρά οξέα ενσωματώνονται στις κυτταρικές μεμβράνες, τότε η ρευστότητά τους μειώνεται και τα κύτταρα δυσκολεύονται να λειτουργήσουν. Δεν παράγονται όμως όλα τα trans λιπαρά οξέα κατά την επεξεργασία των φυτικών ελαίων (π.χ. εκτενές τηγάνισμα), π.χ. το φυσικό αγελαδινό βούτυρο περιέχει περίπου 5% trans λιπαρά.

17 Το πρόβλημα των trans-FFA < 1%Kcal

18 18 Το πρόβλημα των trans-FFA Τα trans λίπη (σχηματίζονται κατά την επεξεργασία φυτικών ελαίων κυρίως) βρίσκονται σε τρόφιμα προετοιμασμένα ή προτηγανισμένα με υδρογονωμένα φυτικά έλαια. Επίσης, σε μικρές ποσότητες στα κρέατα και στα γαλακτοκομικά. Η μέση πρόσληψη trans λιπαρών οξέων στις Η.Π.Α. έχει εκτιμηθεί πως ανέρχεται στο 2,6 % της ολικής θερμιδικής πρόσληψης και στο 7,4 % της ολικής πρόσληψης λίπους. Δεν θέλουμε να ξεπερνά το 1,0 % της ολικής θερμιδικής πρόσληψης.

19 19

20 20 Το πρόβλημα των trans-FFA

21 21 Το πρόβλημα των trans-FFA Οι επιδράσεις των trans λιπών είναι παρόμοιες με των κορεσμένων, όσον αφορά την αυξητική τους δράση στην συγκέντρωση της LDL χοληστερόλης του πλάσματος. Επίσης, τα trans λιπαρά οξέα μειώνουν την HDL χοληστερόλη του πλάσματος. Σήμερα οι καλής ποιότητας μαλακές μαργαρίνες που κυκλοφορούν περιέχουν λίγα trans λιπαρά οξέα, λόγω της χρήσης μη πλήρως υδρογονω- μένων ελαίων και νερού στην παρασκευή τους.

22 22

23 23 Σύνθεση λιπαρών οξέων στον άνθρωπο Η θέση του διπλού δεσμού έχει καθοριστικό ρόλο, ιδίως οι διπλοί δεσμοί κοντά στο μεθυλικό άκρο, επειδή ο άνθρωπος δεν μπορεί να προσθέσει διπλούς δεσμούς κοντά σε αυτό. Δεν υπάρχει δυνατότητα να βιοσυνθεθούν ω-6 και ω-3 λιπαρά οξέα λόγω της μη ύπαρξης ενζύμων με δυνατότητα πρόσθεσης διπλού δεσμού πέραν του 9ου άνθρακα, από το καρβοξυ-άκρο. Επίσης, δεν είναι δυνατές αλληλομετατροπές των ω-6 σε ω-3. Έτσι, ορισμένα ω-6 και ω-3 λιπαρά χαρακτηρίζονται ως απαραίτητα, δηλαδή ο οργανισμός δεν μπορεί να προβεί στη de novo σύνθεσή τους και είναι υποχρεωμένος να τα αποκτήσει από την τροφή.

24 Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα δεν συντίθενται στον άνθρωπο ή συντίθενται ανεπαρκώς. Κυριότερα είναι το λινολεϊκό (18:2), και λινολενικό (18:3). Από τα παραπάνω, σε ορισμένες ποσότητες, ο οργανισμός μπορεί να συνθέσει μερικώς το λινολενικό. Το λινολεϊκό οξύ δεν συντίθεται καθόλου στον ανθρώπινο οργανισμό και είναι απαραίτητο να λαμβάνεται μέσω της τροφής σε ημερήσια βάση. Αυτή είναι η αιτία που από ορισμένους επιστήμονες, απαραίτητο λιπαρό οξύ θεωρείται μόνο το λινολεϊκό. Τα 18:2 και 18:3 είναι πρόδρομα στη σύνθεση των 20:4, 20:5, 22:6, που λαμβάνονται και απευθείας.

25 Βιοσυνθέσεις και απαραίτητα λιπαρά οξέα

26 26 Διανομή των παραγώγων των Α.Λ.Ο στο σώμα μετά τις βιοσυνθέσεις στο ήπαρ Μετά τους βιοσχηματισμούς στο ήπαρ, τα παράγωγα Α.Λ.Ο μεταφέρονται στους ιστούς, όπου χρησιμεύουν ως δομικό συστατικό των φωσφολιπιδίων των κυτταρικών μεμβρανών, διεργασία απαραίτητη για τη διατήρηση της δομής, της ρευστότητας και της λειτουργικότητάς τους και όπου το ΑΑ (20:4) αποτελεί υπόστρωμα για τη σύνθεση εικοσανοειδών (προσταγλαδίνες κ.τ.λ.). Η συγκέντρωση κάθε πολυακόρεστου στα φωσφολιπίδια εξαρτάται από την αναλογία του στα λιπαρά οξέα της διατροφής.

27 27 Διανομή των παραγώγων των Α.Λ.Ο στο σώμα μετά τις βιοσυνθέσεις στο ήπαρ To είδος του πολυακόρεστου λιπαρού οξέως που βρίσκεται ενσωματωμένο στα φωσφολιπίδια της κυτταρικής μεμβράνης εξαρτάται από το λόγο LA (18:2) / ALA (18:3) της διατροφής. Όταν τα LA - ALA συνυπάρχουν στη δίαιτα με λόγο 6:1, ευνοείται η βιοσύνθεση ΑΑ από LA, συγκριτικά με το σχηματισμό DHA (22:6) από ALA. To ένζυμο Δ6 δεσατουράση είναι κοινό για το πρώτο στάδιο βιομετασχηματισμών των ω-3 και ω-6, οπότε το LA - ALA ανταγωνίζονται για τη δράση του. Η δράση του ενζύμου καταστέλλεται από το διαβήτη και το αλκοόλ.

28 28

29 Ρόλος απαραίτητων λιπαρών οξέων α). Αποτελούν πρόδρομες ουσίες των προσταγλαδινών, ορμονών που συμμετέχουν στις λειτουργίες των ιστών. β). Αυξάνουν την αμυντική δράση στις λοιμώξεις. γ). Συνδέονται με την χοληστερίνη και βοηθούν στην αποβολή της από τον οργανισμό. δ). Αυξάνουν την ελαστικότητα των αιμοφόρων αγγείων και εμποδίζουν την ανάπτυξη θρόμβων. ε). Θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία για τη φυσιολογική λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών. στ). Οξειδώνονται προς υπεροξειδικές ενώσεις, που ενοχοποιούνται για προβλήματα υγείας. Όταν χορηγούνται συμπληρώματα ΑΛΟ, συγχορηγούνται αντιοξειδωτικοί παράγοντες (π.χ. βιταμίνη Ε).

30 30 Παρουσία απαραίτητων λιπαρών οξέων Οι κύριες πηγές των ω-3 είναι τα φυτικά έλαια που περιέχουν ALA και τα ψάρια που είναι πλούσια σε EPA και DHA. Το ALA βρίσκεται στα πράσινα φύλλα, στους χλωροπλάστες. Άλλες πηγές ω-3 είναι τα καρύδια, τα άγρια λαχανικά, τα πουλερικά, το κρέας κουνελιού και ο κρόκος του αυγού. Από τα έλαια τα σογιέλαιο και το έλαιο του λιναρόσπορου περιέχουν ALA σε ικανή ποσότητα. Αντίθετα τα ιχθυέλαια είναι σχετικά φτωχά σε ALA αλλά πλούσια σε EPA (20:5) και DHA. Στα ψάρια η συγκέντρωση τους διαφέρει από είδος σε είδος αλλά διαφέρει και ο εντοπισμός των ω3.

31 31 Παρουσία απαραίτητων λιπαρών οξέων Στα πελαγικά είδη ψαριών όπως η ρέγκα, το σκουμπρί, η σαρδέλα η αντσούγια κ.α. τα ω3 βρίσκονται αποθηκευμένα κυρίως στη σάρκα των ψαριών, ενώ στα ψάρια που ζουν κοντά στο βυθό των θαλασσών όπως ο βακαλάος, τα ω3 βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο ήπαρ των οργανισμών αυτών. Η μεγάλη διαφορά στη σύσταση των λιπαρών οξέων που συναντάμε στα ψάρια σε σχέση με αυτά του χερσαίου περιβάλλοντος έγκειται στις θεμελιώδεις διαφορές της τροφικής αλυσίδας του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε σχέση με τις καλλιέργειες φυτών και τις εκτροφές ζώων.

32 32 Παρουσία απαραίτητων λιπαρών οξέων-1 Τα ζωικά λίπη είναι γενικά πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και αυτό οφείλεται στο ότι η μικρή αλλά σημαντική ποσότητα ω-3 λιπαρών στα πράσινα μέρη των φυτών, μαζί και με άλλα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, καταναλώνεται από τα μηρυκαστικά και στη συνέχεια υφίσταται βιο-υδρογόνωση στον πρώτο στόμαχο των μηρυκαστικών (από τους μικροοργανισμούς που μετατρέπουν την κυτταρίνη σε οξικά) παράγοντας κορεσμένα λιπαρά οξέα. Έτσι οι ιστοί των μηρυκαστικών διαθέτουν κατά κύριο λόγο κορεσμένα λιπαρά οξέα. Στους χοίρους που δεν συμβαίνει αυτό, έχουμε περισσότερα ακόρεστα.

33 33

34 34 Παρουσία απαραίτητων λιπαρών οξέων-2 Τα φυτικά έλαια που παράγονται στο δυτικό κόσμο είναι πλουσιότερα σε ω-6 λιπαρά (ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο) καθώς και σε μονοακόρεστα λιπαρά από ότι σε ωμέγα 3. Αντίθετα στην τροφική αλυσίδα του θαλάσσιου περιβάλλοντος οι παραγωγοί στους ωκεανούς είναι οι μονοκύτταροι φυτοπλανκτονικοί οργανισμοί, κυρίως άλγη, που αποτελούν πηγή πλούσια σε ω-3. Αυτοί αποτελούν και την κύρια τροφή ζοωπλανκτονικών οργανισμών, που με τη σειρά τους αποτελούν τροφή των τελεόστεων ψαριών (ψάρια με οστέινο σκελετό). Στην τροφική αυτή διαδρομή δεν υπάρχουν βιο- υδρογονώσεις και έτσι τα ιχθυέλαια είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά. Όμως υπάρχουν ψάρια τα οποία δεν είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά όπως π.χ. ο ξιφίας ή η γλώσσα.

35

36

37 Perilla, Περίλλα Ιαπωνίας Flaxseed, Λιναρόσπορος Menhaden, Brevoortia tyrannus ασπρόρεγγα, κλουπείδες, λάδι IngredientsPercent Butter fat99.5 – 99.8 Moisture0.1 – 0.3 Acidity (Oleic acid) 0.2 – 0.5 Peroxide value0.0 – 0.1 Canola, Ελαιοκράμβη Mustard, Μουστάρδα Hirschfeldia incana

38 Safflower, Carthamus tinctorius L. Κάρθαμο ή Κνήκος ή Ατρακτυλίδα Ηλίανθος (Sunflower) Helianthus annuus Σόγια, (Soybean) Glycine max

39 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων Έχει προταθεί ότι απαιτείται τουλάχιστον 1-2,5% της ενέργειας να προέρχεται από το λινολεϊκό (έως 4%) και 0,5% (έως 2%) από τα ω-3, ώστε να προλαμβά- νεται η ανεπάρκεια απαραίτητων λιπαρών οξέων και να είναι εφικτή η σύνθεση ΛΟ μακρύτερης αλύσου. Οι φυτοφάγοι μεγαλύτερες ανάγκες (τουλάχιστον 4% kcal από ω-6 και τουλάχιστον 1% kcal από ω-3). Η ολική πρόσληψη πολυακόρεστων ΛΟ θα πρέπει να είναι 7,5 - 10 % της συνολικής ενέργειας.

40 40 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων Υψηλές προσλήψεις πολυακόρεστων εγκυμονούν κίνδυνο, ενώ απαιτούν και αντίστοιχη πρόσληψη αντιοξειδωτικών (κυρίως βιταμίνης Ε). Η διαιτητική απαίτηση για αντιοξειδωτικές ουσίες, προκειμένου να αποφευχθεί λιπιδική υπεροξεί- δωση όταν καταναλώνεται δίαιτα πλούσια σε πολυακόρεστα δεν έχει καθορισθεί, αν και τέτοιες δίαιτες είναι πλούσιες σε ενδογενή αντιοξειδωτικά.

41 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων-1 Επίσημες διαιτητικές συστάσεις για τα ω-3 έχουν δοθεί στον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Καναδάς συνιστά η ολική πρόσληψη ω-3 να είναι 1,2-1,6 g/d (γραμμάρια / ημέρα), αλλά δεν δίνει ξεχωριστές τιμές για τα διάφορα ω-3. Στο ΗΒ γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των ω-3, συστήνεται το 1% της ενέργειας να από το ALA και 0,5% από το συνδυασμό EPA-DHA. Η Κοινότητα Ιατρικών Θεμάτων και Πολιτικής Τροφίμων, που συμμετέχει και το ΗΒ, συστήνει συνδυασμένη πρόσληψη EPA και DHA 0,2g/d, ως ελάχιστες απαιτήσεις για το λινολεϊκό 1% της ενεργειακής πρόσληψης και για το α-λινολενικό 0,2%.

42 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων-2 H Αυστραλία έχει συστήσει μέτρια αύξηση στις πηγές ω-3 από φυτικά τρόφιμα (ALA), και ψάρια (EPA και DHA κατανάλωση > 0,2g/d). Τελευταία, ο οργανισμός Βόρειου Ατλαντικού, πρότεινε η συνδυασμένη πρόσληψη EPA και DHA να είναι στο 0,27% της ενέργειας ή 0,8g/d. Στις ΗΠΑ, έχουν κυκλοφορήσει οδηγίες πρόσληψης για τα ALA, EPA και DHA προτείνοντας η πρόσληψη του ALA να είναι 2,2g/d και των EPA και DHA μαζί, 0,65g/d από 0,1-0,2 που ήταν. Ακόμη η ανώτατη πρόσληψη για το λινολεϊκό να είναι τα 6,7g/d (7g/d) και οι προσλήψεις EPA+DHA κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό να είναι περίπου 1g/d.

43 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων-3 Η Βρετανική ομάδα εργασίας του ιδρύματος διατροφής για τα ακόρεστα λιπαρά οξέα, συνιστά την πρόσληψη μίας έως δύο μερίδων λιπαρών ψαριών, ή ημερήσια πρόσληψη 0,5-1,0g μακράς αλύσου πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρία (ΑΗΑ), προτείνει την κατανάλωση ψαριών, κυρίως λιπαρών, τουλάχιστο δύο φορές την εβδομάδα, καθώς αποτελούν πλούσια πηγή για τα EPA και DHA. Περιληπτικά οι συστάσεις της:

44 44 Πρόσληψη απαραίτητων πολυακόρεστων-3α - Άτομα χωρίς περιστατικό στεφανιαίας νόσου, να καταναλώνουν ψάρια (κατά προτίμηση λιπαρά) τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα και επίσης τρόφιμα πλούσια σε ALA (π.χ. λιναρόσπορο, σογιέλαιο, καρύδια). - Ασθενείς με τεκμηριωμένη στεφανιαία νόσο να καταναλώνουν περίπου 1 g/d EPA + DHA, κατά προτίμηση από λιπαρά ψάρια, ή συμπληρώματα (συμβουλή γιατρού).

45 Η δίαιτα των Εσκιμώων δικαιώθηκε Όταν τα ω-3 παρέχονται ως ALA, αυτό έχει μειωμένη αποτελεσματικότητα καθώς χρειάζονται περίπου 10 γραμμάρια ALA για να παραχθεί 1 γραμμάριο EPA + DHA. Άλλωστε, η κατανάλωση πολυακόρεστων μακράς αλύσου, αυξάνει σημαντικά τις αναλογίες τους στα λιπίδια των ιστών σε σχέση με την κατανάλωση των πρόδρομών τους. Οι χορτοφάγοι και γενικότερα τα άτομα που δεν τρώνε ψάρια, θα πρέπει να καλύπτουν το 1-2% των ενεργειακών αναγκών τους από τα ωμέγα-3. Συμπερασματικά, οι βέλτιστες καθημερινές προσλήψεις ω- 3 και γενικότερα πολυακόρεστων, θα πρέπει να διευκρινισθούν. Κρίνεται προτιμότερο να υπάρχουν ξεχωριστές συστάσεις για ALA, EPA + DHA και ω-6 λιπαρά οξέα. Ενώ χρειάζεται να ληφθούν υπόψη κατά την εκτίμηση αυτή και άλλα διαιτητικά συστατικά.

46 Τα ω-3 λιπαρά οξέα

47

48 48 ΠΡΟΣΟΧΗ, Ο ΛΙΝΑΡΟΣΠΟΡΟΣ ΧΩΡΙΣ ΦΛΟΙΟ Ή ΣΤΟ ΜΙΞΕΡ (ΠΝΙΓΕΙ)

49 49

50 50

51 51 Κίνδυνοι κατανάλωσης πολυακόρεστων Αν και είναι φανερά τα οφέλη από την κατανάλωση των ωμέγα λιπαρών οξέων οι διπλοί δεσμοί μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία ελευθέρων ριζών και αντιδρώντας με το οξυγόνο να σχηματίσουν ασταθή λιπιδικά υπεροξείδια. Αυτά διαθέτουν τον ίδιο ασταθή δεσμό οξυγόνου- οξυγόνου όπως και το υπεροξείδιο του υδρογόνου, και θα μπορούσαν να προκαλέσουν καρκίνο. Τέτοιου είδους οξειδώσεις συμβαίνουν συχνά όταν το καυτό λάδι έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα. Τα ταχυφαγεία καθώς και τα εστιατόρια που προσφέρουν τηγανισμένα φαγητά στο ίδιο λάδι όλη την ημέρα, στην πραγματικότητα προσφέρουν ένα μεγάλο αριθμό λιπιδικών υπεροξειδίων. Χορήγηση Βιτ. Ε με τα συμπληρώματα ω-6/ω-3.

52 Σύνθετα λίπη Στα σύνθετα λίπη υπάγονται τα φωσφολιπίδια, τα γλυκολιπίδια και οι λιποπρωτεΐνες. Τα φωσφολιπίδια μοιάζουν με τα τριγλυκερίδια αλλά περιέχουν επίσης φωσφορικό οξύ και μια αζωτούχο βάση (χολίνη, σερίνη, αιθανολαμίνη) ή ένα σάκχαρο (ινοσιτόλη). Η λεκιθίνη αποτελεί συστατικό των μεμβρανών, έχει σημαντικό ρόλο στο μηχανισμό αποβολής της χοληστερόλης και είναι η κύρια πηγή χολίνης (σύνθεση φωσφολιπιδίων και ακετυλοχολίνης). Τα γλυκολιπίδια είναι ενώσεις που περιέχουν λιπίδια και υδατάνθρακες. Τα συναντάμε στην εξωτερική πλευρά της κυτταρικής μεμβράνης.

53 Κατηγορίες Λιπαρών Υλών - Γλυκεροφωσφολιπίδια

54 54 ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΘΕ ΜΟΡΙΟΥ ΧΟΛΙΝΗΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΤΡΙΑ ΜΟΡΙΑ ΜΕΘΕΙΟΝΙΝΗΣ Οι ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΜΕΘΕΙΟΝΙΝΗ ΕΙΝΑΙ, ΜΕΤΑΞΥ, 0,8 – 1,0 ΓΡΑΜΜΑΡΙΟ/ΗΜΕΡΑ.

55 Ημερήσιες ανάγκες σε χολίνη, Nt.Ac.Sc USA (AI=Adequate Intake)

56 Τρόφιμα «πηγές» χολίνης (USDA) Τηγανητό βοδινό συκώτι - 100 grams - 418 mg Μεγάλο αυγό κότας - 112 mg Μοσχάρι (80% άπαχο / 20% λίπος) - πίτα - 81 mg Κουνουπίδι - 3/4 φλιτζανιού μαγειρευμένο - 62 mg Φασόλια ξερά - 1/2 φλιτζανιού μαγειρευμένο - 48 mg Tofu - 100 grams - 28 mg Αμύγδαλα - 1/2 φλιτζανιού - 26 mg Φυστικοβούτυρο - 2 Κουταλάκια τσαγιού - 20 mg Η χολίνη μεταβολίζεται μόνο στο ήπαρ και τα νεφρά και μπορεί να συντίθεται από μεθειονίνη

57 57 Χολίνη και λιπώδες ήπαρ

58 Συμπληρώματα χολίνης, φολικού, Β6, Β12, μεθεινονίνης και κύκλος της ομοκυστείνης Οι τιμές της ομοκυστείνης είναι 12 μmol / L. Όταν οι τιμές είναι πάνω από το 12 μmol/L θεωρούνται αυξημένες. Το φυλλικό οξύ φαίνεται ότι μειώνει τα υψηλά επίπεδα της ομοκυστείνης. Η βιταμίνη Β12 (1mg/ημέρα) μειώνει επίσης τα επίπεδα της ομοκυστείνης αλλά σε μικρότερο ποσοστό. Για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ομοκυστείνης διδονται 600 mg φυλλικού οξέος/ημέρα για 8-12 εβδομάδες. Επίσης Zn++, 30-90 mg/ημέρα.

59 59 Ινοσιτόλη

60 60 Ινοσιτόλη Παρόλο που η ινοσιτόλη δεν είναι απαραίτητο διατροφικό στοιχείο στην ανθρώπινη διατροφή (3 έως 5 mgr/ημέρα, ασκεί οφέλη, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις ασθενειών του ήπατος, κατάθλιψης, και διαβήτη. Προάγει την εξαγωγή του λίπους από το ήπαρ, ενώ είναι απαραίτητη λειτουργία των νεύρων, του εγκεφάλου, των μυών, των τριχών. Η ινοσιτόλη υπάρχει κυρίως ως συστατικό της φυτικής ίνας γνωστής ως φυτικό οξύ. Η δράση των βακτηρίων του εντέρου απελευθερώνει την ινοσιτόλη από το φυτικό οξύ. Δόσεις ινοσιτόλης βοηθήσουν σε κατάθλιψη, ψυχαναγκαστικές διαταραχές, και διαταραχές άγχους.

61 61 Ινοσιτόλη Οι καλές πηγές ινοσιτόλης περιλαμβάνουν: ακατέργαστη λεκιθίνη, καρδιά βοδινή, το συκώτι βόειο, φύτρο σιταριού, σόγια, τα αυγά, τα εσπεριδοειδή, δημητριακά ολικής αλέσεως, καρύδια. Μυο-ινοσιτόλη, σύνηθες ισομερές