Μια Πρόταση διδασκαλίας Αναστασία Μπαΐλα, Εκπαιδευτικός Ακριβή Γεωργούση, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ13 ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Παρουσίαση με θέμα: "Μια Πρόταση διδασκαλίας Αναστασία Μπαΐλα, Εκπαιδευτικός Ακριβή Γεωργούση, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ13 ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μια Πρόταση διδασκαλίας Αναστασία Μπαΐλα, Εκπαιδευτικός Ακριβή Γεωργούση, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ13 ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

2 Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο Δίνουμε στους μαθητές να διαβάσουν στην τάξη ατομικές μαρτυρίες και κείμενα που αφορούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ή Δίνουμε στους μαθητές να διαβάσουν στην τάξη ατομικές μαρτυρίες και κείμενα που αφορούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ή Προβάλλουμε video ή φωτογραφίες (Αφγανιστάν, Νταρφούρ, Ρουάντα, Ιράκ, Παλαιστίνη κ.λ.π). Προβάλλουμε video ή φωτογραφίες (Αφγανιστάν, Νταρφούρ, Ρουάντα, Ιράκ, Παλαιστίνη κ.λ.π). Ζητούμε από τους μαθητές να σχολιάσουν τα κείμενα και τις φωτογραφίες (διαφορά των περιπτώσεων αυτών των παραβιάσεων από τις προηγούμενες). Ζητούμε από τους μαθητές να σχολιάσουν τα κείμενα και τις φωτογραφίες (διαφορά των περιπτώσεων αυτών των παραβιάσεων από τις προηγούμενες). Συνδέουμε και την ενότητα αυτή με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. Συνδέουμε και την ενότητα αυτή με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε.

3 Εξηγούμε: Τι είναι το Δ.Α.Δ Τι είναι το Δ.Α.Δ Από πού προέρχεται Από πού προέρχεται Τι περιλαμβάνει Τι περιλαμβάνει Τι επιδιώκει Τι επιδιώκει Πού εφαρμόζεται Πού εφαρμόζεται Από ποιόν: Από ποιόν: Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, ΜΚΟ παρακολουθηματικά, Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, ΜΚΟ παρακολουθηματικά, Δικαστήρια (Εθνικά και Διεθνή) δικαστικά (εγκλήματα πολέμου, Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία) Δικαστήρια (Εθνικά και Διεθνή) δικαστικά (εγκλήματα πολέμου, Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία) Πρέπει να εφαρμόζεται από όλα τα εμπόλεμα κράτη και τους στρατούς σε όλες τις περιπτώσεις: Πρέπει να εφαρμόζεται από όλα τα εμπόλεμα κράτη και τους στρατούς σε όλες τις περιπτώσεις: πόλεμος πόλεμος εμφύλια σύρραξη εθνική ή διεθνής εμφύλια σύρραξη εθνική ή διεθνής ένοπλη σύγκρουση εθνική ή διεθνής ένοπλη σύγκρουση εθνική ή διεθνής Εμβλήματα που χρησιμοποιούνται Εμβλήματα που χρησιμοποιούνται

4 Κείμενα Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου Τέσσσερις Συμβάσεις της Γενεύης (1949): τραυματίες, άμαχοι, αιχμάλωτοι, πρόσφυγες, περιβάλλον και Δύο πρόσθετα Πρωτόκολλα του 1977 Τέσσσερις Συμβάσεις της Γενεύης (1949): τραυματίες, άμαχοι, αιχμάλωτοι, πρόσφυγες, περιβάλλον και Δύο πρόσθετα Πρωτόκολλα του 1977 Συμβάσεις της Χάγης (1954): προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Συμβάσεις της Χάγης (1954): προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα Βιολογικά όπλα (1972) Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα Βιολογικά όπλα (1972) Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα Συμβατικά όπλα (1980) Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα Συμβατικά όπλα (1980) Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα χημικά όπλα (1993) Σύμβαση Ο.Η.Ε για τα χημικά όπλα (1993) Καταστατικό του 1993 του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (όχι δίκες ερήμην) Καταστατικό του 1993 του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (όχι δίκες ερήμην) Καταστατικό του Διεθνούς ποινικού Δικαστηρίου του 1994 για την Ρουάντα (όχι δίκες ερήμην) Καταστατικό του Διεθνούς ποινικού Δικαστηρίου του 1994 για την Ρουάντα (όχι δίκες ερήμην) Καταστατικό της Ρώμης του 1997 για την ίδρυση Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Καταστατικό της Ρώμης του 1997 για την ίδρυση Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου

5 Αντιμετώπιση – Α. (παρακολούθηση – καταγγελίες) Δίνουμε στους μαθητές το πρώτο παράδειγμα εφαρμογής Δ.Α.Δ στην Ελλάδα: Δίνουμε στους μαθητές το πρώτο παράδειγμα εφαρμογής Δ.Α.Δ στην Ελλάδα: «Διάλογος Αθηναίων – Μηλίων» (416 π.Χ), καθώς και το κείμενο που αφορά την επίθεση των Αθηναίων στην Μυτιλήνη (Θουκυδίδη, Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου). Αναφερόμαστε στη δράση ΜΚΟ (π.χ. Έκθεση Διεθνούς Αμνηστίας 2008). Αναφερόμαστε στη δράση ΜΚΟ (π.χ. Έκθεση Διεθνούς Αμνηστίας 2008). Αναφερόμαστε στη δράση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Αναφερόμαστε στη δράση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.

6 Αντιμετώπιση – Β. (Δικαστήρια) Χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες και μοιράζουμε σε κάθε ομάδα ένα από τα παρακάτω κείμενα ως παράδειγμα: Χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες και μοιράζουμε σε κάθε ομάδα ένα από τα παρακάτω κείμενα ως παράδειγμα: 1. κείμενο για την δίκη της Λίντι Ινγκλαντ (www.bbc.co.uk - Στρατοδικείο) www.bbc.co.ukwww.bbc.co.uk 2. κείμενο για την υπόθεση Blaskic (Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία.) 3. κείμενο για υπόθεση επιθέσεων σε πολίτες, ιδιοκτησίες, εκκλησίες και σχολεία (Εθνικό Δικαστήριο Κροατίας www.icrc.ogr)

7 Προβάλλουμε ή δίνουμε στους μαθητές τα εγκλήματα πολέμου, όπως αυτά προσδιορίζονται από τις Συνθήκες και το εθιμικό δίκαιο, καθώς και τον κατάλογο με τις σπουδαιότερες συνθήκες Δ.Α.Δ. Προβάλλουμε ή δίνουμε στους μαθητές τα εγκλήματα πολέμου, όπως αυτά προσδιορίζονται από τις Συνθήκες και το εθιμικό δίκαιο, καθώς και τον κατάλογο με τις σπουδαιότερες συνθήκες Δ.Α.Δ. Ζητούμε από τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν στις περιπτώσεις αυτές, τα δικαιώματα και τις συνθήκες που παραβιάστηκαν. Ζητούμε από τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν στις περιπτώσεις αυτές, τα δικαιώματα και τις συνθήκες που παραβιάστηκαν.

8 Οι σοβαρές παραβιάσεις των συμβάσεων της Γενεύης (=ο πυρήνας του διεθνούς εθιμικού δικαίου που εφαρμόζεται σε διεθνείς ένοπλες συρράξεις) ανθρωποκτονία εκ προθέσεως ανθρωποκτονία εκ προθέσεως βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη μεταχείριση, συμπεριλαμβανομένων και των βιολογικών πειραμάτων βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη μεταχείριση, συμπεριλαμβανομένων και των βιολογικών πειραμάτων εκ προθέσεως πρόκληση μεγάλης οδύνης ή σοβαρής προσβολής κατά της σωματικής ακεραιότητας ή της υγείας. εκ προθέσεως πρόκληση μεγάλης οδύνης ή σοβαρής προσβολής κατά της σωματικής ακεραιότητας ή της υγείας. η καταστροφή και ιδιοποίηση, κατά τρόπο παράνομο και σε ευρεία κλίμακα, περιουσίας, μη δικαιολογούμενη από στρατιωτική ανάγκη. η καταστροφή και ιδιοποίηση, κατά τρόπο παράνομο και σε ευρεία κλίμακα, περιουσίας, μη δικαιολογούμενη από στρατιωτική ανάγκη. ο εξαναγκασμός αιχμαλώτου πολέμου να υπηρετήσει στις ένοπλες δυνάμεις της εχθρικής δύναμης ο εξαναγκασμός αιχμαλώτου πολέμου να υπηρετήσει στις ένοπλες δυνάμεις της εχθρικής δύναμης η στέρηση του δικαιώματος του αιχμαλώτου πολέμου ή του πολίτη να τύχει τακτικής και αμερόληπτης δίκης. η στέρηση του δικαιώματος του αιχμαλώτου πολέμου ή του πολίτη να τύχει τακτικής και αμερόληπτης δίκης. η παράνομη εκδίωξη, μεταφορά, ή ο παράνομος περιορισμός πολίτη η παράνομη εκδίωξη, μεταφορά, ή ο παράνομος περιορισμός πολίτη η σύλληψη ομήρων η σύλληψη ομήρων

9 Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ανθρωποκτονία ανθρωποκτονία εξόντωση εξόντωση υποδούλωση υποδούλωση εκδίωξη (πρόσφυγες) εκδίωξη (πρόσφυγες) φυλάκιση φυλάκιση βασανιστήρια βασανιστήρια βιασμός βιασμός δίωξη για λόγους πολιτικούς (πολιτικοί πρόσφυγες), φυλετικούς και θρησκευτικούς δίωξη για λόγους πολιτικούς (πολιτικοί πρόσφυγες), φυλετικούς και θρησκευτικούς άλλες απάνθρωπες πράξεις άλλες απάνθρωπες πράξεις

10 Γενοκτονία Γενοκτονία = οποιαδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις, ενεργούμενη με την πρόθεση ολικής ή μερικής καταστροφής ομάδας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής: Γενοκτονία = οποιαδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις, ενεργούμενη με την πρόθεση ολικής ή μερικής καταστροφής ομάδας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής: 1. φόνος των μελών της ομάδας 2. πρόκληση σοβαρής βλάβης κατά της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητας των μελών της ομάδας 3. εκ προθέσεως υποβολή της ομάδας σε συνθήκες διαβιώσεως δυνάμενες να επιφέρουν την πλήρη ή την μερική σωματική καταστροφή αυτής. 4. επιβολή μέτρων που αποβλέπουν στην παρεμπόδιση των γεννήσεων στους κόλπους ορισμένης ομάδας 5. αναγκαστική μεταφορά παιδιών μιας ομάδας σε άλλη ομάδα (παιδομάζωμα)

11 Μετά τις απαντήσεις των μαθητών έχουμε καταλήξει στο ότι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε καιρό πολέμου κ.λ.π. αντιμετωπίζονται δικαστικά από: Στρατοδικεία (εφαρμόζουν εσωτερικό δίκαιο και εγείρεται το μείζον θέμα της διεθνούς νομιμότητάς τους - Γκουαντάναμο) Στρατοδικεία (εφαρμόζουν εσωτερικό δίκαιο και εγείρεται το μείζον θέμα της διεθνούς νομιμότητάς τους - Γκουαντάναμο) Εθνικά Δικαστήρια (Γαλλία 1997: δίκη Μορίς Παπόν, εφαρμόζουν εσωτερικό δίκαιο και Δ.Α.Δ) Εθνικά Δικαστήρια (Γαλλία 1997: δίκη Μορίς Παπόν, εφαρμόζουν εσωτερικό δίκαιο και Δ.Α.Δ) Διεθνή (ΔΠΔ για την Γιουγκοσλαβία, ΔΠΔ για την Ρουάντα. Εφαρμόζουν Δ.Α.Δ) Διεθνή (ΔΠΔ για την Γιουγκοσλαβία, ΔΠΔ για την Ρουάντα. Εφαρμόζουν Δ.Α.Δ)

12 Ο.Η.Ε «γίγαντας με δεμένα χέρια»; Σύντομη αναφορά στο «γιατί» της άποψης αυτής (ΝΑΤΟ – Γιουγκοσλαβία, Πόλεμος ΗΠΑ και συμμαχίας εναντίον του Ιράκ) – Σύγκριση με διάλογο Αθηναίων - Μηλίων

13 Συμπέρασμα – Κλείσιμο Προβάλλουμε το video του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα “Stand up for your rights” Προβάλλουμε το video του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα “Stand up for your rights” Μοιράζουμε στους μαθητές Φύλλο Ελέγχου και Φύλλο Εφαρμογής (Η Σφαγή των Καλαβρύτων). Μοιράζουμε στους μαθητές Φύλλο Ελέγχου και Φύλλο Εφαρμογής (Η Σφαγή των Καλαβρύτων).(Αξιολόγηση)

14 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ……………………………. ΣΧ. ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Β. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔ. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΦΥΛΛΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΡ…. Στις παρακάτω ερωτήσεις κυκλώστε το Σ εάν η πρόταση είναι σωστή ή το Λ εάν η πρόταση είναι λανθασμένη. Στη συνέχεια αναδιατυπώστε την λανθασμένη πρόταση έτσι ώστε να γίνει σωστή. 1. Σ Λ Το ΔΑΔ δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις εμφυλίων πολέμων 2. Σ Λ Η «πολιτιστική κληρονομιά» ενός λαού δεν προστατεύεται σε περίπτωση πολέμου. 3. Σ Λ Εάν μια χώρα δεν έχει υπογράψει το καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δεν μπορεί να παραπεμφθεί σε δίκη για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. 4. Σ Λ Το ΔΑΔ προστατεύει μόνο τους αιχμαλώτους πολέμου.

15 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ……………………………. ΣΧ. ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Β. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΙΔ. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΙΕΘΝΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΦΥΛΛΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΡ…. Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ «… Το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου οι Γερμανοί πραγματοποίησαν ομαδικές εκτελέσεις στα χωριά Ρωγοί, Κερπινή, Ζαχλωρού, Βραχνί, Σουβάρδο καθώς και εκτελέσεις μοναχών της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου και ετοίμασαν την επιχείρηση εναντίον των Καλαβρύτων, που πολλοί κάτοικοί τους τα είχαν εγκαταλείψει από φόβο αντιποίνων. Οι γερμανοί κάλεσαν τους Καλαβρυτινούς να επιστρέψουν διαβεβαιώνοντάς τους ότι δεν θα πειραχθεί κανένας. Το πρωί όμως της 13ης Δεκεμβρίου έφτασε στην κωμόπολη δύναμη γερμανικού στρατού, με επικεφαλής ανώτατους αξιωματικούς. Συγκέντρωσαν όλο τον πληθυσμό στην κεντρική πλατεία και οδήγησαν τους άντρες σε επικλινή τοποθεσία (στο «χωράφι του Καπή»), ενώ τις γυναίκες και τα παιδιά κάτω των 14 χρόνων, τα έκλεισαν στο σχολείο. Στο «χωράφι του Καπή» εκτυλίχθηκε λίγο αργότερα η τραγωδία, που οδήγησε στο θάνατο όλον σχεδόν τον ανδρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων: με ριπές πολυβόλων εκτελέστηκαν οι συγκεντρωμένοι, που ο αριθμός τους υπολογίζεται σε 800, αν και έχουν αναφερθεί και άλλοι αριθμοί. Τα γυναικόπαιδα των Καλαβρύτων σώθηκαν χάρη στην τολμηρή πρωτοβουλία και τον ανθρωπισμό Αυστριακού στρατιώτη, στον οποίο είχε ανατεθεί η φύλαξή τους: άφησε ελεύθερη την είσοδο του σχολείου και διευκόλυνε την απομάκρυνση των εγκλείστων, πράξη για την οποία καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε…» ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1. Ποιες πράξεις στην περίπτωση αυτή αποτελούν παραβιάσεις του ΔΑΔ; 2. Ποιες συνθήκες – διεθνή κείμενα έχουν παραβιαστεί; 3. Ποιες είναι οι ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι συγγενείς των θυμάτων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και σε ποια Δικαστήρια μπορούν να καταφύγουν; (Σημείωση: Όλοι οι πρωτεργάτες της σφαγής έχουν πεθάνει) 4. Κατά τη γνώμη σας ισχύει εδώ το προνόμιο της ετεροδικίας; (= το δικαίωμα ενός κράτους να μην ενάγεται σε δικαστήρια άλλου κράτους) Μετά τις απαντήσεις των μαθητών εξηγούμε τι έχει γίνει ως σήμερα με το ζήτημα των αποζημιώσεων. Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τ. 26, σελ. 59

16 Αναθέτουμε εργασίες για το σπίτι: 1. Αναζητώντας πηγές στο διαδίκτυο και σε σχετική βιβλιογραφία να βρείτε και να παρουσιάσετε τις Δίκες της Νυρεμβέργης και του Τόκιο (κατηγορούμενοι, κατηγορητήριο, ποινές και τύχη των καταδικασθέντων) 2. Στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος για νέου τύπου «πολέμους»: I. τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» (Αφγανιστάν), II. την «τρομοκρατία ως πόλεμο» (IRA, επιθέσεις αυτοκτονίας) III. το δικαίωμα «ανθρωπιστικής παρέμβασης» (Γιουγκοσλαβία, Ρουάντα, Ιράκ). Να συλλέξετε πληροφορίες από τον Ελληνικό και Διεθνή τύπο και από το Διαδίκτυο και να παρουσιάσετε στην τάξη τους νέους αυτούς τύπους πολεμικών συρράξεων.

17 Δίνουμε κατάλογο βιβλίων, κόμικ και ταινιών για περαιτέρω ενασχόληση με το θέμα. Δίνουμε κατάλογο βιβλίων, κόμικ και ταινιών για περαιτέρω ενασχόληση με το θέμα. Στο τέλος της Σχολικής χρονιάς μπορεί να διοργανωθεί Ημερίδα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα όπου και θα παρουσιαστούν οι παραπάνω εργασίες καθώς και κάθε άλλη σχετική ιδέα των μαθητών. (Αξιολόγηση της όλης προσπάθειας) Στο τέλος της Σχολικής χρονιάς μπορεί να διοργανωθεί Ημερίδα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα όπου και θα παρουσιαστούν οι παραπάνω εργασίες καθώς και κάθε άλλη σχετική ιδέα των μαθητών. (Αξιολόγηση της όλης προσπάθειας)