ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ & ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Ξένια Ξενοφώντος - Σύμβουλος Ελληνικών ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ & ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Ξένια Ξενοφώντος - Σύμβουλος Ελληνικών ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ & ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Ξένια Ξενοφώντος - Σύμβουλος Ελληνικών ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

2

3 Ομάδα Eργασίας Ελληνικών Δημοτικής Εκπαίδευσης Προγραμματισμός - Στοχεύσεις - Έργο Σχ. Χρ. 2015-2016 Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται και:  η ανάπτυξη Δεικτών Επιτυχίας και Επάρκειας, μέχρι την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου (περιλαμβανομένης και της αναθεώρησής τους, με την αξιοποίηση και μεγάλου αριθμού πυρήνων)  η ενημέρωση / επιμόρφωση σε σχέση με την ενσωμάτωση Δεικτών στη γλωσσική διδασκαλία (βλ. εγκύκλιο με Αρ. Φακ. ΠΙ.7.7.09.16 και ημερ. 9 Φεβρουαρίου 2016 : 24 «κύκλοι συζητήσεων» και δειγματικές διδασκαλίες, με τη συμμετοχή Διευθυντών/ντριών, προς υποστήριξη του υποστηρικτικού έργου τους, προς τον σκοπό αυτό, στη βάση «ΔΙΚΤΥΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΔΕ»)  η διευκόλυνση του έργου των εκπαιδευτικών και της μαθησιακής διαδικασίας, μέσω «βοηθειών» που ετοιμάστηκαν ή και ετοιμάζονται από την Ομάδα Εργασίας Ελληνικών.

4 «BOHΘΕΙΕΣ» Συμβουλευτικό Έργο Ελληνικών Συμμετοχή μελών της Ομάδας Εργασίας Ελληνικών σε προγράμματα του ΠΙ, όπως: Σεμινάρια σε Σχολική Βάση, Πιλοτική Εφαρμογή της Ενιαίας Πολιτικής για την Επαγγελματική Μάθηση των Εκπαιδευτικών, Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης (Υ.Ε.Μ) των Εκπαιδευτικών  Κάθετες και οριζόντιες κλιμακώσεις Δεικτών, έτσι ώστε να φαίνεται και να κατανοείται σφαιρικά η «εξελικτική πορεία» τους  Ενσωμάτωση Δεικτών σε διδακτικές ενότητες, με την αξιοποίηση κειμένων εντός και εκτός του σχολικού εγχειριδίου [Ενδεικτική αντιστοίχιση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας με το περιεχόμενο (κείμενα και ασκήσεις) των σχολικών εγχειριδίων ή και με άλλα κείμενα, εκτός των σχολικών εγχειριδίων] (δείγματα για όλες τις τάξεις)  Διακειμενικές συνδέσεις για όλες τις τάξεις  Κατάλογος εργαλείων για κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου όπου, ενδεικτικά, ενσωματώνονται δείκτες  Δείγματα αξιολόγησης μέσω των οποίων να μπορεί να αξιολογείται η εφαρμογή Δεικτών.

5 Γλώσσα ως σύστημα ιδεών και αξιών Προϊόν και μέσο κατασκευής κοινωνικής πραγματικότητας Γλώσσα και Δείκτες στο Γλωσσικό Μάθημα (Στ. Κοντοβούρκη, 21 Νοεμβρίου 2016) Γλώσσα ως λειτουργία Δυναμικό μέσο επικοινωνίας και δράσης Τοποθετημένη σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο Γλώσσα ως δομή Σύστημα σημείων που διέπεται από κανόνες

6

7

8

9

10 ΜΑΘΗΜΑ: Ελληνικά ΤΑΞΗ: Δ΄ Ενδεικτική αντιστοίχιση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας με το περιεχόμενο (κείμενα και ασκήσεις) των σχολικών εγχειριδίων ή και με άλλα κείμενα, εκτός των σχολικών εγχειριδίων Ομάδα Εργασίας Ελληνικών Δημοτικής Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Ιανουάριος 2016

11 Κείμενα του σχολικού εγχειριδίου: Β.Μ. Δ΄- Τ. Γ ′, Ε. 14, σ. 49-65) και άλλα κείμενα →Να αναδεικνύονται και να διερευνώνται ποικίλες οπτικές γύρω από ένα θέμα. →Να συν-εξετάζονται διάφορα κείμενα, ως προς: α) το επικοινωνιακό και το ευρύτερο κοινωνιοπολιτισμικό συγκείμενο, β) τα χαρακτηριστικά ενός ή περισσότερων κειμενικών ειδών (δομή, συμβάσεις, λειτουργίες), γ) τα γλωσσικά και μη γλωσσικά στοιχεία τους και πώς αυτά λειτουργούν για τη δόμηση νοημάτων. →Να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των κειμένων. →Να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση προσωπικής θέσης/στάσης, έναντι των νοημάτων κειμένου/ων.

12 ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1.1. Συμπτύσσουν πληροφορίες και νοήματα από το κείμενο και τα παρουσιάζουν συνοπτικά (σε σύντομες περιλήψεις) Δείκτες Επάρκειας: 1.1.1. Λέξεις και φράσεις-κλειδιά που αποδίδουν βασικές πληροφορίες, ως προς τα εξής: χώρος, χρόνος, χαρακτήρες, γεγονότα, ζητήματα, θέματα (π.χ., Μπελ, 10 Μαρτίου 1875, ηλεκτρονικός πομπός - Τόμλισον, 1971, πρώτο ηλεκτρονικό μήνυμα) Β.Μ. Δ΄- Τ. Γ΄- σ. 53

13 ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 2.1. Διαβάζουν κείμενα, αυτόνομα, αξιοποιώντας τον αλφαβητικό κώδικα και συμβάσεις του γραπτού λόγου Δείκτες Επάρκειας: 2.1.2. Σημεία στίξης για εκφραστικότητα, κατανόηση και ερμηνεία (π.χ., θαυμαστικό: Κι όμως! Τίποτε!) 2.1.5. Ορθογραφική ενημερότητα για κατανόηση (ρηματικές καταλήξεις, π.χ., -ει: πλησιάζει, περιμένει, προσφέρει, κλείνει, -αι: δέχεται, στέκεται, απομακρύνεται) {Ορθογραφική ενημερότητα για κατανόηση (π.χ., ετυμολογία λέξεων, ρηματικές καταλήξεις, καταλήξεις υποκοριστικών, συνθετικά λέξεων, παράγωγα λέξεων, προθέματα, επιθήματα} 2.1.6. Παράγραφος: θεματική πρόταση (Βρίσκεστε στο αεροδρόμιο του Ελσίνκι και προσπαθείτε απεγνωσμένα να βρείτε μια καντίνα για να αγοράσετε ένα αναψυκτικό.), λεπτομέρειες (Εντοπίζετε τελικά ένα μηχάνημα και ετοιμάζετε τα απαραίτητα κέρματα. Κι όμως! Το μηχάνημα δεν έχει κερματοδέκτη. Μένετε απορημένος και προσπαθείτε να καταλάβετε τι συμβαίνει. Το μηχάνημα δε δείχνει να δέχεται ούτε πιστωτικές κάρτες, ούτε νομίσματα, ούτε χαρτονομίσματα.) και κατακλείδα: (Τίποτε!) Β.Μ. Δ΄- Τ. Γ΄- σ. 57

14 ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 3.1. Αξιολογούν την αποτελεσματικότητα ενός κειμένου, συνδέοντάς την με στοιχεία της οπτικής του συγγραφέα 3.2. Αναγνωρίζουν την οπτική του συγγραφέα, ως τοποθέτηση σε συγκεκριμένο συγκείμενο Δείκτες Επάρκειας: 3.1.1. Μέσα παρουσίασης περιεχομένου: γλώσσα, εικόνες, μορφοποίηση (κατάλληλη γλώσσα και εικόνα που απευθύνεται στα παιδιά, εικόνα με φαντασία και υπερβολή, παιδί που «σερφάρει», σύμβολο διαδικτύου) 3.2.3. Λεξιλόγιο, απεικονίσεις, συμβολισμοί που αφορούν εμπειρίες ανθρώπων που ζουν σε διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς, πλαίσια Χώρος-χρόνος περιεχομένου (τέλος 20 ου αιώνα, ανεπτυγμένες χώρες) και παραγωγής του κειμένου (αρχές 21 ου αιώνα, Αθήνα) και σχέση με εαυτό ως αναγνώστη (απευθύνεται άμεσα στα παιδιά ή και έμμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς, γιατί εντοπίζεται στο περιοδικό για παιδιά «Ερευνητές», το περιεχόμενο μπορεί να ταυτιστεί με την πλειοψηφία των παιδιών που αξιοποιεί το διαδίκτυο) Β.Μ. Δ΄- Τ. Γ΄- σ. 60

15 ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 2.4.2. Κατανοούν αφηγήσεις, εστιάζοντας στον ρόλο του ρεαλιστικού ή και του μυθοπλαστικού στοιχείου ως στοιχεία αντικειμενικότητας ή υποκειμενικότητας/1 [...] συλλειτουργία γλώσσας-λογοτεχνίας

16 Δείκτες Επάρκειας: 2.4.2.1. Γλωσσικά στοιχεία: αόριστος (π.χ., Κάθισα και διάβασα προσεκτικά τις οδηγίες ), ιστορικός ενεστώτας (π.χ., δρόμο παίρνουν, δρόμο αφήνουν, φτάνουν σε ένα κατάστημα), χρονικές προτάσεις (π.χ., Μια μέρα, που λες, σαββατιανό απόγευμα ήταν αξέχαστο.), φαντασία (π.χ., ρίχνεις ένα σεντ και μεμιάς πετάγεται μπροστά σου από τη μηχανή ένα φαΐ), υπερβολή (π.χ., Το κεφάλι του θύμιζε φωτισμένη υδρόγειο σφαίρα) 2.4.2.2. Μη γλωσσικά στοιχεία: εικόνα, γραμματοσειρά 2.4.2.3. Δομή κειμένου: οργάνωση περιεχομένου και παραγραφοποίηση- αφηγηματική πλοκή (τοποθέτηση - πρόβλημα - κορύφωση - λύση - επίλογος), στήσιμο σκηνικού με λεπτομέρειες για τον χώρο, τον χρόνο (π.χ., Το κορμί του ίδιο λες κι ήταν με ένα γυαλιστερό μπαούλο, σαν κι αυτά που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί πειρατές. Και τα πόδια του ήταν γεροφτιαγμένα -μεταλλικά κι αυτά-, αλλά θύμιζαν τα πόδια των τραπεζιών που είχα δει σε παλιούς πύργους), χρήση διαλόγου (π.χ., Στο «Εγώ και το ρομπότ μου» με «», ενώ στο «Ο ευγενικός κύριος» με - ) ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 2.4.2. Κατανοούν αφηγήσεις, εστιάζοντας στον ρόλο του ρεαλιστικού ή και του μυθοπλαστικού στοιχείου ως στοιχεία αντικειμενικότητας ή υποκειμενικότητας

17 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1.1. Αναγνωρίζουν συγκεκριμένη ανάγκη για επικοινωνία και δράση 1.2. Καθορίζουν τον σκοπό και τον αποδέκτη ενός κειμένου Δείκτες Επάρκειας: 1.1.1. Προβληματισμοί, σχέδια εργασίας (π.χ., που σχετίζονται με θέματα, όπως: επικοινωνία -γλώσσα, Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας- Ενημέρωσης, ανθρώπινα επιτεύγματα) 1.2.1. Κείμενο ως απάντηση σε προβληματισμό, παράθεση ιδεών, παρακίνηση για δράση, αιτιολόγηση και επεξήγηση (π.χ., κείμενο με επιχειρήματα ή οδηγίες για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο, για την αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων)

18 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 2.1. Παράγουν κείμενα, αυτόνομα, αξιοποιώντας τον μηχανισμό της γραφής και συμβάσεις του γραπτού λόγου 2.2. Καθορίζουν το είδος του κειμένου που προκύπτει ως κατάλληλο από τη σύνδεση επικοινωνιακής ανάγκης, σκοπού και αποδέκτη Δείκτες Επάρκειας: 2.1.1. Ορθογραφημένη γραφή συχνόχρηστων λέξεων και λέξεων θεματικού λεξιλογίου (λεξιλόγιο ενότητας: «Το ανθρώπινο θαύμα», αξιοποίηση σ. 64) 2.1.2.Γνώσεις για τη μορφοσύνταξη (ρηματικές καταλήξεις εγκλίσεων, ενεργητική και παθητική φωνή συντελεσμένου μέλλοντα, αξιοποίηση «στηρίγματος» σ. 62 κ.ο.κ.), ως βάση για ορθογραφημένη γραφή 2.1.3. Σημεία στίξης ως δείκτες οργάνωσης νοηματικών ενοτήτων (π.χ., θαυμαστικό στα επιχειρήματα, σημεία στις οδηγίες) 2.1.6. Πειραματισμός με επιλογή λεξιλογίου, με βάση τον σκοπό και τον αποδέκτη ενός κειμένου (κείμενο με οδηγίες που να απευθύνεται σε παιδιά) 2.1.7.Παραγραφοποίηση κειμένου - δόμηση παραγράφου [θεματική πρόταση, λεπτομέρειες (και κατακλείδα)] (κείμενο με επιχειρήματα) 2.2.1.ρεπορτάζ, άρθρο, σχολιασμός, διαμαρτυρία, ενημερωτικό φυλλάδιο, αφίσα Β.Μ. Δ΄- Τ. Γ΄- σ. 62-64