ΤΟ ΑΙΜΑ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Μεταφορά Ο 2 και θρεπτικών ουσιών Μεταφορά CO 2 και αζωτούχων προϊόντων του μεταβολισμού Μεταφορά αντισωμάτων, παραγόντων.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΟ ΑΙΜΑ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Μεταφορά Ο 2 και θρεπτικών ουσιών Μεταφορά CO 2 και αζωτούχων προϊόντων του μεταβολισμού Μεταφορά αντισωμάτων, παραγόντων."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΟ ΑΙΜΑ

2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Μεταφορά Ο 2 και θρεπτικών ουσιών Μεταφορά CO 2 και αζωτούχων προϊόντων του μεταβολισμού Μεταφορά αντισωμάτων, παραγόντων της πήξης του αίματος, καθώς και διαφόρων άλλων μορίων (ορμόνες) Συμμετoχή στη ρύθμιση της θερμοκρασίας και στην οξεοβασική και οσμωτική ισορροπία Συμμετοχή στην άμυνα του οργανισμού (Λευκοκύτταρα) Έλεγχο της αιμόστασης

3 ΟΓΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ 70 ml/kgr βάρους σώματος Δηλαδή σε ένα ενήλικα 70 kgr είναι περίπου 5 lit

4 ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Βρίσκονται στο πλάσμα - Αλβουμίνη - Σφαιρίνες - Ινωδογόνο Ερυθροκύτταρα Λευκοκύτταρα Αιμοπετάλια ΟΥΣΙΕΣ ΚΥΤΤΑΡΑ

5 ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

6 ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ Έχει την ίδια σύσταση ιόντων με το εξωκυττάριο υγρό Περιέχει τις πρωτεϊνες του πλάσματος: - Αλβουμίνη - Σφαιρίνες - Ινωδογόνο

7 ΑΛΒΟΥΜΙΝΗ Συντίθεται στο ήπαρ Έχει την υψηλότερη συγκέντρωση στο πλάσμα Λειτουργεί ως πρωτεΐνη μεταφοράς για ορισμένες ουσίες με χαμηλή διαλυτότητα στο νερό (π.χ. χολερυθρίνη) Επηρεάζει την κολλοειδοσμωτική πίεση

8 ΣΦΑΙΡΙΝΕΣ Οι διάφορες ομάδες σφαιρινών επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες: Πρωτεϊνες μεταφοράς (π.χ. φεριτίνη) Παράγοντες πήξης Σύστημα συμπληρώματος Πρόδρομες ουσίες ορμονών (π.χ. αγγειοτενσινογόνο) γ-σφαιρίνες, δρουν σαν αντισώματα

9 ΙΝΩΔΟΓΟΝΟ Συμμετέχει στο μηχανισμό της πήξης Κατά τη διάρκεια της πήξης μετατρέπεται σε ινώδες

10 ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

11 ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ

12 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Κύρια λειτουργία: Η μεταφορά Ο 2 στους ιστούς με την αιμοσφαιρίνη

13 ΔΟΜΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ Αποτελείται από 4 πεπτιδικές αλυσίδες (σφαιρίνη), κάθε μια από τις οποίες συνδέεται με ένα μόριο αίμης. Η αίμη αποτελείται από ένα δακτύλιο πορφυρίνης, στο κέντρο του οποίου υπάρχει ένα ιόν Fe++ Ο αναστρέψιμος δεσμός του Fe++ με το Ο 2 συμμετέχει κατά 97% στη μεταφορά Ο 2. ΦΤ αιμοσφαιρίνης: Α: 14-16 gr/dl Γ: 12-14 gr/dl

14 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ

15 ΤΙΜΕΣ ΕΡΥΘΡΩΝ ΚΑΙ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ Αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων: 4-6 x 10 6 /mm 3 αίματος ΦΤ αιμοσφαιρίνης: Α: 14-16 gr/dl Γ: 12-14 gr/dl

16 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Στο έμβρυο: Αρχίζει στον εμβρυϊκό σάκο και συνεχίζεται στο ήπαρ, στον σπλήνα και στους λεμφαδένες Μετά τη γέννηση: Περιορίζεται μόνο στο μυελό των οστών Με την πρόοδο της ηλικίας: Μειώνεται η παραγωγή στα μακρά οστά και διατηρείται μόνο στα μεμβρανώδη (σπόνδυλοι, πλευρές, λεκάνη)

17 ΣΤΑΔΙΑ ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΣΗΣ Πολυδύναμα κύτταρα Πολυδύναμα ερυθράς σειράς Νορμοβλάστες Δικτυοερυθροκύτταρα Ερυθροκύτταρα

18 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΥΘΡΩΝ

19 ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΤΟ ΑΙΜΑ Στο αίμα υπάρχουν μόνο δικτυοερυθροκύτταρα (2%) και ερυθροκύτταρα (98%) Τα δικτυοερυθροκύτταρα αυξάνουν όταν υπάρχει ταχεία παραγωγή ερυθρών Τα ώριμα ερυθρά παίρνουν τη μορφή του αμφίκοιλου δίσκου

20 ΣΧΗΜΑ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Τα ώριμα ερυθρά παίρνουν τη μορφή του αμφίκοιλου δίσκου

21 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΕΡΥΘΡΩΝ

22 ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΥΘΡΩΝ: ΕΡΥΘΡΟΠΟΙΗΤΙΝΗ Η παραγωγή ερυθρών ελέγχεται από την ορμόνη ερυθροποιητίνη Η ερυθροποιητίνη παράγεται στους νεφρούς (Έτσι, σε νεφρική ανεπάρκεια έχουμε αναιμία) Δρα στο μυελό των οστών, αυξάνοντας την παραγωγή

23 ΡΥΘΜΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΥΘΡΩΝ

24

25 ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ 1.Βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) 2.Φυλλικό οξύ 3.Σίδηρος

26 Β12 Μειωμένα επίπεδα Β12 και φυλλικού οξέος επηρεάζουν την διαίρεση και ωρίμανση των κυττάρων Παρατηρείται μείωση του αριθμού ερυθρών Μείωση ολικής ποσότητας αιμοσφαιρίνης, (χωρίς πρόβλημα στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης) Παράγονται μεγάλα ανώμαλα ερυθρά, τα μακροκύτταρα (μακροκυτταρική αναιμία) Στο μυελό υπάρχουν πρόδρομες μορφές ερυθρών, οι μακροβλάστες (μεγαλοβλαστική αναιμία)

27 ΑΙΤΙΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ Β12 & ΦΟΛΙΚΟΥ 1.Ανεπαρκής πρόσληψη από τις τροφές (ζωικών τροφίμων και πράσινων λαχανικών) 2. Μειωμένη απορρόφηση Β12, λόγω μειωμένης παραγωγής ενδογενούς παράγοντα από το στομάχι (συνδέεται με τη Β12 και το σύμπλεγμα απορροφάται από τον ειλεό) – Η Β12 αποθηκεύεται στο ήπαρ για 1-2 χρόνια

28 ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑ Ελαττωμένη έκκριση ενδογενούς παράγοντα Μείωση απορρόφησης Β12 Μεγαλοβλαστική και μακροκυτταρική αναιμία Αυξημένη παραγωγή χολερυθρίνης λόγω αιμόλυσης των ανώμαλων ερυθρών (ίκτερος)

29 ΣΙΔΗΡΟΣ Σε ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου, περιορίζεται η σύνθεση της αιμοσφαιρίνης αναιμία Τα ερυθρά είναι υπόχρωμα και μικρότερα (υπόχρωμη μικροκυτταρική αναιμία) Αιτίες: (α) Μειωμένη πρόσληψη ή (β) αυξημένη απώλεια (π.χ. σε χρόνια αιμορραγία)

30 ΣΙΔΗΡΟΣ Πρόσληψη: Η μέση διατροφή έχει 10-15 mg/μέρα και απορροφάται το 10% Απώλειες: Οι άνδρες χάνουν 1 mg/μέρα οι γυναίκες 2 mg/μέρα Απορρόφηση: Απορροφάται με τη βοήθεια της τρανσφερίνης του εντέρου και τους υποδοχείς τρανσφερίνης-σιδήρου. Η απορρόφηση αυξάνει όταν αυξάνουν οι ανάγκες. Η τρανσφερίνη του πλάσματος μεταφέρει το σίδηρο στην κυκλοφορία. Αποθήκευση: Τα επιπλέον ποσά αποθηκεύονται με τη μορφή φεριτίνης ή αιμοσιδηρίνης σε ήπαρ, σπλήνα και μυελό οστών

31 Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ

32 ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ ΕΡΥΘΡΩΝ Σε μια κάθετη στήλη αίματος με αντιπηκτικό τα ερυθρά πέφτουν αργά προς τα κάτω, αφήνοντας από πάνω το πλάσμα. Ο ρυθμός καθίζησης αυξάνεται σε ορισμένα νοσήματα. Για το λόγο αυτό, η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) αποτελεί συνήθη εργαστηριακή εξέταση. ΦΤ: 5-10 mm/h. (Σε εγκυμοσύνη περισσότερο) Αυξημένες τιμές ΤΚΕ συνδέονται με αύξηση ανοσοσφαιρινών, που ευνοούν τη δημιουργία συσσωμάτων, που καθιζάνουν ταχύτερα.

33 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Μέσος όρος ζωής: 120 ημέρες Καταστροφή: στο σπλήνα και το ήπαρ Φαγοκύτταρα του ΔΕΣ: αποδομούν την αιμοσφαιρίνη Ο σίδηρος της αίμης ανακυκλώνεται Τα αμινοξέα της σφαιρίνης ανακυκλώνονται Οι δακτύλιοι πορφυρίνης γίνονται χολερυθρίνη (αποβολή μέσω χολής)

34 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΕΡΥΘΡΩΝ

35 ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ

36 ΡΟΛΟΣ: (1)Απομάκρυνση κατεστραμμένων ιστών (2) προστασία από τις λοιμώξεις και τα καρκινικά κύτταρα (ανοσολογική αντίδραση)

37 ΑΡΙΘΜΟΣ ΛΕΥΚΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ: Φυσιολογικά: 4.000-10.000 / mm 3 Σε λοιμώξεις ή φλεγομονές: Σημαντική αύξηση

38 ΤΥΠΟΙ ΛΕΥΚΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ Με βάση την ιστολογική εμφάνιση: 1.Πολυμορφοπύρηνα κοκκιοκύτταρα - Ουδετερόφιλα - Ηωσινόφιλα - Βασεόφιλα 2. Μονοπύρηνα ακοκκιοκύτταρα - Λεμφοκύτταρα - Μονοπύρηνα

39 ΤΥΠΟΙ ΛΕΥΚΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ

40 ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΑ Είναι το 60-70% των λευκοκυττάρων Έχουν μεγάλη κινητικότητα Καταστρέφουν μικροοργανισμούς με φαγοκύττωση Εγκυστώνουν θραύσματα ή ολόκληρους ξένους μικροοργανισμούς Εγκλωβίζουν το στόχο σε κοκκία που συγχωνεύονται με τα λυσοσώματα, με τα ένζυμα των οποίων πέπτουν τις οργανικές ύλες

41 ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΑ Είναι το 1-4% των λευκοκυττάρων Καταστέφουν μικροοργανισμούς με φαγοκύττωση Καταστροφή παρασίτων Αλλεργικές αντιδράσεις

42 ΒΑΣΕΟΦΙΛΑ Είναι το 0,5% των λευκοκυττάρων Φαγοκύττωση Απελευθερώνουν ισταμίνη και ηπαρίνη Συμμετέχουν στις αλλεργικές αντιδράσεις

43 ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ Είναι το 25-30% των λευκοκυττάρων Δεν είναι φαγοκύτταρα Έχουν κύριο ρόλο στις ανοσολογικές απαντήσεις Διακρίνονται σε Β και Τ λεμφοκύτταρα

44 ΜΟΝΟΠΥΡΗΝΑ Είναι το 2-5% των λευκοκυττάρων Έχουν τη μεγαλύτερη φαγοκυτταρική ικανότητα Τα μακροφάγα των ιστών είναι μεταναστευτικά Αποτελούν το κύριο τμήμα του ΔΕΣ

45 ΔΙΚΤΥΟΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Είναι ένα φαγοκυτταρικό σύστημα που στηρίζεται στα μακροφάγα των ιστών. Κινούνται ελεύθερα διαμέσου του συνδετικού ιστού και συνήθως είναι καθηλωμένα σε ορισμένες περιοχές. Σε λοιμώξεις ενεργοποιούνται και μεταναστεύουν. Υπάρχουν πολλά στους λεμφαδένες, το σπλήνα και το μυελό των οστών.

46 ΤΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - Τα μακροφάγα των ιστών - Τα κυψελιδικά μακροφάγα των πνευμόνων - Τα κύτταρα Kupffer στο ήπαρ - Τα κύτταρα της νευρογλοίας στο νευρικό σύστημα

47 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Αρχέγονα πολυδύναμα (stem) Λεμφική σειρά Μυελική σειρά Β - λεμφοκύτταρα Όλες οι άλλες Τ - λεμφοκύτταρα ομάδες

48 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

49 ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ

50 ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Είναι θραύσματα κυττάρων του αίματος που περιέχουν οργανίδια και ένζυμα, αλλά όχι πυρηνικό υλικό. Αριθμός: 150-300 χιλ./mm3.

51 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ Προέρχονται από τα μεγαλοκύτταρα, που είναι γιγαντιαία πολυμορφοπύρηνα, που προέρχονται από τα αρχέγονα.

52 ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ: ΡΟΛΟΣ Βοηθούν στην πρόληψη ή στη διακοπή της αιμορραγίας, με τη διαδικασία της αιμόστασης. Αιμόσταση = σπασμός αγγείων + θρόμβος+ + πήξη

53 1. ΣΠΑΣΜΟΣ ΑΓΓΕΙΩΝ Η καταστροφή του τοιχώματος των αγγείων οδηγεί σε γρήγορη σύσπαση των λείων μυϊκών ινών, με αποτέλεσμα τη στένωση του αγγειακού αυλού και τη μείωση της ροής του αίματος. Η σύσπαση από μόνη της δεν σταματά την αιμοραγγία.

54 2. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΡΟΜΒΟΥ (α) Τα ελεύθερα αιμοπετάλια όταν μετά την καταστροφή του αγγείου εκτεθούν σε κολλαγόνο: (α) συσσωρεύονται και προσκολλώνται στο τοίχωμα του αγγείου (β) απελευθερώνουν χημικές ουσίες (ADP, προμβοξάνη Α κλπ) που αυξάνουν τη συγκολητικότητα των αιμοπεταλίων μεγαλύτερος θρόμβος αιμοπεταλίων, που μπορεί να σταματήσει την αιμορραγία.

55 2. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΡΟΜΒΟΥ (β) Ο χρόνος ροής (= ο χρόνος από την ορατή απώλεια αίματος μέχρι να σταματήσει) είναι συνήθως 5 λεπτά. Ο χρόνος ροής αυξάνει σε διαταραχές της λειτουργίας των αιμοπεταλίων. Η συσσώρευση αιμοπεταλίων σε μη κατεστραμμένα αγγεία εμποδίζεται από την προστακυκλίνη.

56 3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΗΓΜΑΤΟΣ (1) Όι θρόμβοι είναι παροδικές δομές που δίνουν τη θέση τους στο σχηματισμό πήγματος ινώδους. Η πήξη εξαρτάται από μια ομάδα πρωτεϊνών, τους «παράγοντες πήξης», οι περισσότεροι από τους οποίους εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Είναι αδρανή προένζυμα, που όταν ενεργοποιηθεί το ένα, ενεργοποιεί το άλλο.

57 3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΗΓΜΑΤΟΣ (2) Καταρράκτης αντιδράσεων που οδηγεί σε μετατροπή της προθρομβίνης (παράγων ΙΙ) σε ενεργό θρομβίνη. Η θρομβίνη καταλύει τη μετατροπή του ινωδογόνου (παρ. Ι) σε μονομερές ινώδες, το οποίο στη συνέχεια πολυμερίζεται σε ινώδες. Ο θρόμβος εγκλωβίζει ερυθρά και κύτταρα του αίματος, γεφυρώνει το έλλειμμα των αγγείων. Μετά από ώρα, η συστολή του θρόμβου έλκει τα όρια των κατεστραμμένων αγγείων και εκβάλλει καθαρό ορό.