1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ «Βιοτεχνολογικές εφαρμογές και περιβάλλον- Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί» Καθηγήτρια: Βόρρη Δήμητρα Τμήμα : Γ6.

Παρουσίαση με θέμα: "1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ «Βιοτεχνολογικές εφαρμογές και περιβάλλον- Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί» Καθηγήτρια: Βόρρη Δήμητρα Τμήμα : Γ6."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ «Βιοτεχνολογικές εφαρμογές και περιβάλλον- Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί» Καθηγήτρια: Βόρρη Δήμητρα Τμήμα : Γ6

2 ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1η ΟΜΑΔΑ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥΡΑΤΖΙΔΗ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΤΣΑΙΡΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΨΥΧΑ ΛΥΔΙΑ 2η ΟΜΑΔΑ ΣΑΡΑΚΑΤΣΙΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΡΙΚΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΛΩΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΓΚΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ

3 ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3η ΟΜΑΔΑ ΣΕΛΕΚΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΕΓΚΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΕΓΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΥΝΟΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 4η ΟΜΑΔΑ ΣΕΓΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΧΟΙΝΑΡΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΚΟΥΜΠΡΗ ΣΑΒΒΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

4 ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5η ΟΜΑΔΑ ΣΚΟΥΡΑ ΜΑΡΙΝΑ ΣΠΑΝΟΥ ΕΛΕΝΗ ΣΦΥΡΛΑ ΜΑΡΙΑ ΤΖΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΜΟΥΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

5 ΣΚΟΠΟΣ Η ταχύτατη μετατροπή των σύγχρονων επιτευγμάτων της Βιοτεχνολογίας σε προϊόντα με την παραγωγή Γενετικά τροποποιημένων οργανισμών δημιουργεί μια εντελώς νέα πραγματικότητα για τις κοινωνίες που υπόσχεται πολλά αλλά ταυτόχρονα ρισκάρει. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι επιτακτική ανάγκη ο μαθητής και αυριανός πολίτης να ενημερωμένος και να διαμορφώσει κριτική, διερευνητική και υπεύθυνη στάση ως προς τους Γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και τα προϊόντα τους. Ο κάθε μαθητής έχει δικαίωμα να γνωρίζει αν ένα τρόφιμο είναι ή όχι γενετικά τροποποιημένο και κατά πόσο είναι επικίνδυνο ή όχι για την υγεία του και το περιβάλλον.

6 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Επί των ημερών μας οι εφαρμογές των επιτευγμάτων της Βιοτεχνολογιας και της Γενετικής μηχανικής στον τομέα της παραγωγής τροφής αποτελούν ένα από τα πολυπλοκότερα, επίκαιρα και προκλητικά ζητήματα που αφορούν κάθε κοινωνία και πολίτη. Το ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων απασχολεί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού του πλανήτη. Στην Ελλάδα συνηθίζεται να λέγονται εν συντομία «μεταλλαγμένα». Η κατανάλωση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών αφορά άμεσα την υγεία, αφού τα καταναλώνουμε, αφορά το περιβάλλον με πιθανή μελλοντική εξέλιξη ή διατάραξη ισορροπίας του οικοσυστήματος

7 Τί είναι γενετική τροποποίηση Γενετική τροποποίηση των οργανισμών είναι η απομόνωση επιλεγμένων γονιδίων από ένα οργανισμό (ζωικό, φυτικό, έντομο ή μικρόβιο) ή από ένα ιό και η με τεχνικό τρόπο εισαγωγή αυτών των γονιδίων σε ίδιο ή εντελώς διαφορετικό οργανισμό, με σκοπό να δημιουργηθούν είδη με νέες ιδιότητες ιδιότητες. Ακόμη, η γενετική τροποποίηση μπορεί να γίνει όχι μόνο με την προσθήκη προσθήκη, αλλά και με την αφαίρεση ή την αλλοίωση ενός ή περισσοτέρων γονιδίων

8 Τί είναι γενετική τροποποίηση Τα φυτά, τα ζώα ή οι μικροοργανισμοί που έχουν υποστεί αλλαγές μέσω γενετικής μηχανικής ονομάζονται γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί ή ΓΤΟ. Τα βακτήρια ήταν οι πρώτοι οργανισμοί που υπέστησαν γενετική τροποποίηση. DNA από το πλασμίδιο που περιέχει νέα γονίδια μπορεί να εισαχθεί μέσα στο βακτηριακό κύτταρο και τα βακτήρια στη συνέχεια θα εκφράσουν αυτά τα γονίδια, παράγοντας τις αντίστοιχες πρωτεΐνες. Αυτά τα γονίδια μπορούν να κωδικοποιούν για τα φάρμακα ή ένζυμα που επεξεργάζονται τρόφιμα και άλλα υποστρώματα. γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοίπρωτεΐνεςένζυμα

9 Τί είναι γενετική τροποποίηση Τα φυτά έχουν τροποποιηθεί για προστασία απέναντι στα έντομα, ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα, αντοχή σε ιούς, ενισχυμένη διατροφή, ανοχή σε περιβαλλοντικές πιέσεις και την παραγωγή κατάλληλων εμβολίωνζιζανιοκτόνα Οι περισσότεροι ΓΤΟ του εμπορίου είναι ανθεκτικοί σε έντομα ή / και σε ζιζανιοκτόνα φυτά. Γενετικά τροποποιημένα ζώα χρησιμοποιήθηκαν για έρευνα, ως πειραματόζωα και για παραγωγή γεωργικών ή φαρμακευτικών προϊόντων. Σε αυτά περιλαμβάνονται ζώα με γονίδια "νοκ άουτ", με αυξημένη ευαισθησία σε ασθένειες, με ορμόνες για επιπλέον ανάπτυξη και ικανότητα να εκφράζουν τις πρωτεΐνες στο γάλα τους

10 ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

11 Μεταλλαγμένα συστατικά σε τρόφιμα Η σόγια και το καλαμπόκι είναι δύο από τα μεταλλαγμένα προϊόντα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά (τα άλλα δύο είναι το βαμβάκι και η ελαιοκράμβη), ενώ παράλληλα αποτελούν σημαντικές πρώτες ύλες στη βιομηχανία τροφίμων.

12 Μεταλλαγμένα συστατικά σε τρόφιμα Περισσότερο από το 60% των τροφίμων περιέχει παράγωγα σόγιας, όπως αλεύρι, πρωτεΐνες, λεκιθίνη (Ε322), φυτικά έλαια, κλπ ή παράγωγα καλαμποκιού, όπως άμυλο, λάδι, αλεύρι, σορβιτόλη (Ε420), γλυκόζη, φρουκτόζη, κ.α. Επομένως, τρόφιμα όπως μπισκότα, σάντουιτς, σοκολάτες ή παιδικές τροφές μπορεί να περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ή καλαμπόκι

13 ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η έντονη αντίδραση των Ελλήνων καταναλωτών στη χρήση μεταλλαγμένων έχει υποχρεώσει το μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανίας τροφίμων στην Ελλάδα να παράγει τρόφιμα χωρίς μεταλλαγμένα συστατικά. Μέχρι σήμερα, ελάχιστα προϊόντα με μεταλλαγμένα συστατικά έχουν βρεθεί στην ελληνική αγορά, τα οποία άλλωστε αποσύρθηκαν άμεσα έπειτα από τις διαμαρτυρίες των καταναλωτών.

14 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΌΤΙ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ Γενετικά τροποποιημένα φυτά, ώστε να ανθίστανται σε ζιζανιοκτόνα και σε βλαβερούς μικροοργανισμούς (σόγια, καλαμπόκι καλαμπόκι), να αναπτύσσονται σε αντίξοες συνθήκες (σε αλμυρά ή άνυδρα εδάφη ), σε υπερβολικό ψύχος (γενετικά γενετικά τροποποιημένη ντομάτα ντομάτα με γονίδια ψαριού ), ή ακόμα να παράγουν τροφή με ειδική σύσταση (γενετικά γενετικά τροποποιημένο ρύζι με ενσωματωμένο το γονίδιο της βιταμίνης Α).

15 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΌΤΙ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ Πατάτα με γονίδια σκορπιού, ώστε να γίνεται πιο ανθεκτική στα διάφορα έντομα (το δηλητήριο του σκορπιού θα βρίσκεται, φυσικά και στις πατάτες) και σπαράγγι με γονίδια αρουραίου, για να είναι πιο ανθεκτικό στα ζιζανιοκτόνα. Γενετικά τροποποιημένα ζώα ώστε να έχουν ταχύτερη και μεγαλύτερη ανάπτυξη ανάπτυξη (σολομός, κοτόπουλο με γονίδια μοσχαριού) και να επιζούν σε αντίξοες συνθήκες (υπερβολικό υπερβολικό ψύχος ξηρασία). Γενετικά τροποποιημένα μικρόβια με ιδιαίτερες ικανότητες (για την απορρύπανση του εδάφους εδάφους)

16 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Προϊόντα φυτικής προέλευσης: 1. Καλύτερη γεύση και ποιότητα 2. Μείωση χρόνου ωρίμανσης των φυτών ή δέντρων που τα παράγουν 3. Τα ΓΤ φυτά προσφέρουν καλύτερες και μεγαλύτερες σοδειές, αυξημένη αντίσταση εναντίον βλαβερών οργανισμών και ασθενειών, χρειάζονται λιγότερα εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα 4. Αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά 5. Πιθανότητες για νέα προϊόντα και μεθόδους καλλιέργειας

17 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Προϊόντα ζωικής προέλευσης: 1. Περισσότερες θρεπτικές ιδιότητες, αυξημένη αντίσταση των ζώων σε ασθένειες, αύξηση της παραγωγικότητας 2. Καλύτερη και περισσότερη παραγωγή κρέατος, αυγών και γάλακτος 3. Βελτίωση της υγείας των ζώων και καλύτερες διαγνωστικές μέθοδοι.

18 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ωφελήματα για το περιβάλλον 1. Λιγότερη χρήση εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και λιπασμάτων 2. Καλύτερη διατήρηση του εδάφους και των υδάτων όπως επίσης εξοικονόμηση ενέργειας 3. Βιολογική επεξεργασία των δασικών προϊόντων 4. Καλύτερος χειρισμός και επεξεργασία των αποβλήτων

19 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ωφελήματα για την κοινωνία 1. Αυξημένη παραγωγή τροφίμων και ασφάλεια για τον αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό της γης 2. Αντιμετώπιση του προβλήματος της πείνας και του υποσιτισμού που μαστίζει σήμερα ένα πολύ μεγάλο αριθμό χωρών παγκοσμίως.

20 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ασφάλεια 1.Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία: Μεταφορά αλλεργιών, δημιουργία ανθεκτικών μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά λόγω μετάδοσης των γονιδίων που προσδίδουν την ανθεκτικότητα αυτή, πιθανότητα για άγνωστες επιδράσεις που μπορούν να έχουν σχέση με καρκίνο ή άλλες επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία 2. Κίνδυνοι για το περιβάλλον: Ανεπιθύμητη μεταφορά ΓΤ χαρακτηριστικών σε άλλους οργανισμούς με φυσικούς τρόπους, απώλεια του πλούτου της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό βασίλειο, άγνωστες επιδράσεις σε μικρόβια ή άλλους μικροοργανισμούς του εδάφους.

21 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Προβλήματα πνευματικών δικαιωμάτων 1. Υπάρχει ο κίνδυνος, μερικές πολυεθνικές εταιρείες να μπορούν να ελέγχουν την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων λόγω πνευματικών δικαιωμάτων 2. Αύξηση της εξάρτησης των φτωχότερων και λιγότερο αναπτυγμένων χωρών από τις πλουσιότερες και βιομηχανοποιημένες χώρες 3. Εκμετάλλευση από τις πιο αναπτυγμένες χώρες των φυσικών πόρων άλλων πιο αδύνατων χωρών.

22 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ηθικά προβλήματα 1. Επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς της φύσης και παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών 2. Ανάμειξη γονιδίων από βιολογικά διαφορετικούς οργανισμούς 3. Αντίθεση για την κατανάλωση προϊόντων φυτικής προέλευσης που περιέχουν ζωικά γονίδια και αντίθετα.

23 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Προβλήματα σήμανσης 1. Σε μερικές χώρες δεν είναι υποχρεωτικό να αναφέρεται πάνω στα προϊόντα κατά πόσο προέρχονται από ΓΤ 2. Η ανάμειξη ΓΤ και μη ΓΤ προϊόντων δυσκολεύει τις προσπάθειες σήμανσης αναφορικά με την προέλευση και το είδος των προϊόντων.

24 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ε. Προβλήματα για την κοινωνία Δεδομένου ότι είναι οι περισσότερο πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες που ελέγχουν την τεχνολογία των ΓΤΤ, υπάρχει ο κίνδυνος στρέβλωσης και τα νέα προϊόντα θα αναπτύσσονται σύμφωνα με τα συμφέροντα των πλουσιοτέρων χωρών.

25 ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Ο Οδηγός Καταναλωτών της Greenpeace (Ιούλιος 2008) περιλαμβάνει τα στοιχεία που συγκεντρώνει η οργάνωση από τον Ιούλιο του 2006 μέχρι σήμερα, σχετικά με τη χρήση μεταλλαγμένων ζωοτροφών από τις εταιρείες παραγωγής ζωικών προϊόντων στην Ελλάδα. Ο Οδηγός Καταναλωτών αλλάζει κάθε φορά που υπάρχει αλλαγή στη στάση κάποιας εταιρίας τροφίμων

26 Ο ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΕΙ ΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΩΣ ΕΞΗΣ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ (Π √): εταιρείες που προχώρησαν σε πιστοποίηση από διεθνείς ή ελληνικούς οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης, που αποδεικνύουν πως χρησιμοποιούν αποκλειστικά μη μεταλλαγμένες ζωοτροφές. ΠΡΑΣΙΝΟ (Π): εταιρίες οι οποίες εγγυώνται ότι τα προϊόντα τους προέρχονται από ζώα που δεν έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς και προσκομίζουν συστηματικά πιστοποιητικά για την καθαρότητα των χρησιμοποιούμενων ζωοτροφών.

27 Ο ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΕΙ ΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΩΣ ΕΞΗΣ ΚΟΚΚΙΝΟ (Κ): εταιρίες που: – δήλωσαν εγγράφως ότι τα προϊόντα τους προέρχονται από ζώα που δεν έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς, χωρίς όμως να προσκομίζουν τα σχετικά πιστοποιητικά. – έχουν δώσει ασαφείς απαντήσεις. – δεν απάντησαν καθόλου στο ερωτηματολόγιο της Greenpeace

28 Πως να ξεχωρίζετε τα φυσικά από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα Τα μεταλλαγμένα φρούτα και λαχανικά είναι πιο ευχάριστα και ελκυστικά στην όψη. Συνήθως είναι η πιο στρογγυλεμένα, ζουμερά, λαμπερά. Ωστόσο, όπως οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, άλλος ψηλότερος, άλλος κοντύτερος κλπ, ο ίδιος νόμος ισχύει και στα φυτά και στα δέντρα και, φυσικά, στα φρούτα και τα λαχανικά. Σε λαχανικά και φρούτα θα βρείτε πολλά διαφορετικά σημάδια που θα σας φωνάξουν ότι είναι "πραγματικά" και δεν είναι μεταλλαγμένα. Αν π.χ. ζουλίξετε ελαφρώς μία ντομάτα με τον αντίχειρά σας και αφήσει ένα βαθούλωμα, θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για μία "ζωντανή" ντομάτα και όχι αποτέλεσμα Γενετικά Τροποποιημένου

29 Πως να ξεχωρίζετε τα φυσικά από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα Προσπαθήστε, γενικότερα να εστιάζετε σε φρούτα και λαχανικά που δεν είναι τέλεια οπτικά. Θα είναι εξίσου νόστιμα. Ενδεχομένως, νοστιμότερα και πέρα ως πέρα υγιεινότερα.

30 ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Απαιτήστε (από τις βιομηχανίες τροφίµων και τα σούπερ-µάρκετ), τα αυγά, το γάλα, το κρέας, να παράγονται χωρίς τη χρήση µμεταλλαγμένων ζωοτροφών. Σε αυτή την περίπτωση, στις συσκευασίες αναγράφεται η γραµµή χωρίς χρέωση για τους καταναλωτές και η διεύθυνση της ιστοσελίδας της εταιρίας εταιρίας. Απαιτήστε από τις βιομηχανίες παραγωγής ζωικών προϊόντων (γαλακτοκομικά, κρέας, αυγά) να ελέγχουν το σύνολο των ζωοτροφών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των προϊόντων τους.

31 ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Ακόµα και αν καθαρίσουμε από τα µμεταλλαγμένα συστατικά όλα τα προϊόντα, τη μεταλλαγμένη σόγια και το µμεταλλαγμένο καλαμπόκι θα συνεχίσουν να καταλήγουν στις ζωοτροφές. Η κινητοποίησή ειδικά για τα ζωικά προϊόντα είναι απαραίτητη

32 Μεταλλαγμένα Τα μεταλλαγμένα προϊόντα λοιπόν, αργά και σταθερά, διεισδύουν στη διατροφή μας και κάπου εδώ γεννιέται το ερώτημα: Τελικά τί είναι ακίνδυνο και τί πρέπει να τρώμε; Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι δικαίωμα όλων να γνωρίζουν αν ένα τρόφιμο είναι ή όχι γενετικά τροποποιημένο. Ας έχουμε λοιπόν πάντα στο νου μας τη φράση του Ιπποκράτη : Είμαστε ότι τρώμε...

33 Ιπποκράτης :Φάρμακό σας να γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει το φάρμακό σας Ψυχραιμία ενημέρωση και ψάξιμο λοιπόν για μια σωστή διατροφή