ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ Μάριος Τρίγκας. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Παραγωγή: Κάθε οργανωμένη δραστηριότητα που έχει σα σκοπό τη μετατροπή των πόρων σε χρήσιμα αγαθά.

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ Μάριος Τρίγκας. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Παραγωγή: Κάθε οργανωμένη δραστηριότητα που έχει σα σκοπό τη μετατροπή των πόρων σε χρήσιμα αγαθά."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ Μάριος Τρίγκας

2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Παραγωγή: Κάθε οργανωμένη δραστηριότητα που έχει σα σκοπό τη μετατροπή των πόρων σε χρήσιμα αγαθά για τον άνθρωπο. Σύστημα Παραγωγής (operation system): Κάθε οργανωμένο σύνολο που παράγει προϊόντα Προϊόντα: Αποτέλεσμα της παραγωγής (υλικά αγαθά – υπηρεσίες)

3 Παραγωγική διαδικασία: Κατάλληλος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής για παραγωγή προϊόντων. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΕΙΣΡΟΕΣΕΚΡΟΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΥΛΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ  ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ=ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΤΥΧΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΚΕΡΔΟΥΣ ΣΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ σχεδίαση και οργάνωση όλων των παραπάνω συντελεστών, τόσο σε αρχικό στάδιο, όσο και σε συνεχή βάση για τη μέγιστη απόδοση των συνεργαζομένων συντελεστών

5 Απάντηση στα ερωτήματα: Τι? Πότε? Που? Πόσο? Πώς? Ποια ποιότητα? Ποιο κόστος? Η επιστήμη που ασχολείται με το σχεδιασμό, τη λειτουργία και τη βελτίωση των συστημάτων παραγωγής ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

6 Παραγωγικότητα (productivity): Ποσότητα εκροών/ποσότητα εισροών Αποδοτικότητα? (efficiency) ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

7 Αντικείμενα του σχεδιασμού εργοστασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Σχεδιασμός Επιλογή προϊόντος Σχεδιασμός Προϊόντος Παραγωγική ικανότητα Επιλογή τόπου εγκατάστασης Χωροταξικός σχεδιασμός Παραγωγική διαδικασία Διανομή Κ.λ.π. Προγραμματισμός Προβλέψεις Προγραμματισμός παραγωγής/ανθρώπινου δυναμικού Συντήρηση Ποιοτικός έλεγχος Κ.λ.π.

8 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΟΧΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 1764 1911 1939

9 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Συνεχούς ροής (flow shop): μεγάλες ποσότητες Κατά παραγγελία (job shop): Μικρές ποσότητες – μεγάλη ποικιλία Κατασκευής έργων (project): Ένα προϊόν Γραμμής συναρμολόγησης (assembly line): Ορισμένη κατεύθυνση Συνεχούς ροής Κατά παραγγελία Κατασκευής έργων Γραμμής συναρμολόγησης

10 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Φυσικά Τεχνητά Ευσταθή Ασταθή

11 Ευθύνες της διοίκησης Διαμόρφωση στόχων Προγραμματισμός της παραγωγής  Ποιότητα προϊόντων Αποδοτική χρήση συντελεστών  Μέγεθος παραγωγής Ευελιξία  Ικανοποίηση της ζήτησης Έλεγχος  Κόστος παραγωγής Οργανωτική διάρθρωση  Καθορισμός εργασίας  Αρμοδιότητες  Επικοινωνία  Λήψη αποφάσεων Σχεδίαση συστήματος παραγωγής  Προδιαγραφές προϊόντων (product design)  Τεχνολογία – διαδικασίες (process design)  Εξοπλισμός  Κτίρια  Χωροταξικός σχεδιασμός (plant layout)  Τόπος εγκατάστασης (location choice) ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

12 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ «Προϊόν είναι κάθε τι που μπορεί να προσφερθεί στην κατανάλωση, ικανοποιώντας μια ανάγκη. Η έννοιά του περιλαμβάνει φυσικά αντικείμενα, υπηρεσίες, πρόσωπα, χώρους, οργανισμούς και ιδέες» Ph. Kotler, 1980

13 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Ο βασικός στόχος του προϊόντος είναι η ικανοποίηση μιας ανάγκης των καταναλωτών π.χ. οι εταιρείες καλλυντικών πωλούν την ελπίδα της ομορφιάς

14 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΑΓΟΡΑΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΊδιαΒελτιωμένηΝέα Υπάρχουσες (ίδιο μερίδιο) Σημερινή θέσηΒελτιωμένα προϊόντα Νέα προϊόντα Υπάρχουσες (αυξημένο μερίδιο) Ένταση διείσδυσης προϊόντος Βελτίωση προϊόντος & αγοράς Αύξηση ποικιλίας προϊόντων σε μεγαλύτερη αγορά Νέες Επέκταση σε νέες αγορές Επέκταση σε νέες αγορές με βελτιωμένα προϊόντα Διαφοροποίηση προϊόντος/αγοράς

15 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Επιπλέον…… Α. Α. Με κριτήριο τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά σε τοπική, εθνική και διεθνή (παγκόσμια) Β. τη χρήση των προϊόντων σε Άμεσης, έμμεσης κατανάλωσης, μεταπωλητών και κυβερνητική Γ. το είδος σε Φρούτων, επίπλων, κλπ Δ. την κατηγορία των καταναλωτών σε Βρεφική, αθλητική, υψηλού εισοδήματος κλπ. Ε. τον αριθμό των δυνατών προμηθευτών σε Ελεύθερη, ολιγοπωλιακή και μονοπωλιακή και Στ. τον τρόπο πώλησης σε Ηλεκτρονική, συμβατική.

16 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Χαρακτηριστικά του προϊόντος: Χρησιμότητα Ποιότητα Ευκολία χρήσης Απλότητα Καθαρότητα Τάξη Φυσικότητα Αισθητική Καινοτομία Ειλικρίνεια + Τιμή= ΕΠΙΤΥΧΙΑ

17 Στρατηγικός Σχεδιασμός προϊόντος 1. Ομάδα προϊόντων 2. Στρατηγική επιχείρησης Αποστολή επιχείρησης Προτεραιότητες 3. Προτεραιότητες ως προς το προϊόν Καθορισμός τύπου προϊόντος Marketing και βελτίωση προϊόντων που ήδη υπάρχουν στην επιχείρηση Ανάπτυξη - διάθεση νέων προϊόντων Απόσυρση προϊόντων με χαμηλό περιθώριο κέρδους 4. Προτεραιότητες για την ανάπτυξη αγοράς κατά προϊόν Κατά ομάδα χρηστών/αγοραστών Κατά βιομηχανικό κλάδο Κατά περιοχή Κατά ειδική έρευνα αγοράς ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

18 Στρατηγικός Σχεδιασμός προϊόντος 5. Προτεραιότητες για την πηγή προμήθειας Ιδιοπαραγωγή Διεθνείς/τοπικους προμηθευτές Άλλοι τρόποι (leasing, factoring, license κ.λ.π.) 6. Σχέδιο απόκτησης νέων περιουσιακών στοιχείων – επενδύσεων 7. Ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων (προσλήψεις – εκπαίδευση κ.λ.π.) 8. Οικονομικοί στόχοι Κέρδη Εισπράξεις Προστιθέμενη αξία Απόδοση παγίων Ταμειακές ροές Άντληση κεφαλαίων για επενδύσεις 9. Πρόγραμμα εφαρμογής Αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων Ανάληψη πρωτοβουλίας - αλλαγές 10. Μελέτη – ανάλυση ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

19 Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος Π ω λ ή σ ει ς Χρόνος Εισαγωγή Ανάπτυξη Ωρίμανση Παρακμή

20 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος Η διάρκεια ζωής του προϊόντος δεν είναι καθορισμένη, αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (τεχνολογία, συγκυρίες κλπ). Επίσης, δεν περνούν όλα τα προϊόντα από όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής.

21 Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος είσοδος στην αγορά (νηπιακή ηλικία) – πολλοί κίνδυνοι, αυξάνει ο βαθμός θνησιμότητας (αποτυχίες)  υψηλό κόστος προβολής και διάθεσης των προϊόντων και χαμηλός κύκλος εργασιών  Ανάγκη μελέτης και διόρθωσης τυχόν σφαλμάτων ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

22 Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος αποδοχή και ανάπτυξη προϊόντος στην αγορά, παίρνει τη θέση του, καταξιώνεται, αποφέρει κέρδη  Αύξηση του ρυθμού πωλήσεων  Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων  Βελτίωση της προβολής και διανομής του  Ο ανταγωνισμός οξύνεται και το νέο προϊόν διεκδικεί σημαντικό μερίδιο αγοράς  Προσπάθειες μείωσης των εξόδων ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

23 Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος ωριμότητα—μέγιστα επίπεδα πωλήσεων  Ο ανταγωνισμός γίνεται ακόμη πιο έντονος ενώ η αύξηση των πωλήσεων είναι φθίνουσα  Η επιχείρηση αντιδρά με νέα τιμολογιακή πολιτική  Νέες σειρές προϊόντων (π.χ. ενσωματωμένα πρώην έξτρα σε ευνοϊκή τιμή)  Αισθητές βελτιώσεις, ανανεωμένη διαφήμιση  Πιθανή στασιμότητα κερδών ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

24 Κύκλος ζωής (life cycle) προϊόντος Παρακμή  Η συνέχεια και το τέλος της ωριμότητας  Οι πωλήσεις εμφανίζουν κάμψη  Η προσοχή εστιάζεται στα κανάλια διανομής και στη διατήρηση των μεσαζόντων - πελατών  Έντονη, λόγω της εμφάνισης νέων, καλύτερων και τεχνολογικά προηγμένων προϊόντων  Προετοιμασία απόσυρσης ή αντικατάστασης του προϊόντος ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

25 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1. ΠΕΛΑΤΕΣ 2. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ 3. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 1. ΕΡΕΥΝΑ (R&D) 2. MHXANIKOI 3. ΠΩΛΗΤΕΣ ΜEΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ (FEASIBILITY STUDY) ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΥΝΑΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ? ΟΧΙ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΝΑΙ ΑΡΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ/ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Διαδικασία σχεδιασμού νέου προϊόντος

26 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Αποστολή του σχεδιασμού προϊόντος είναι η ανάπτυξη ενός προϊόντος που θα: ανταποκρίνεται στις ανάλογες απαιτήσεις των χρηστών, θα παράγεται στο αντίστοιχο κόστος θα είναι αξιόπιστο και θα εισαχθεί στην αγορά στον κατάλληλο χρόνο Σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντικές η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ και η ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ (BEST PRACTICES) των μεθόδων παραγωγής και προώθησης. Δεκαετία της πρωτιάς και της ταχύτητας

27 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Τεχνολογία + Οικονομία οδηγούν στην ανάγκη νέων προϊόντων. Η επιχείρηση πρέπει να είναι ικανή να ανταποκριθεί στις ταχύτατες αλλαγές και δημιουργίες αναγκών (Κίνα, νέες μέθοδοι, ιδέες )

28 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ  καθορισμός βασικών χαρακτηριστικών του προϊόντος (α΄ύλες – μέθοδοι – ποιότητα) σημαντικότατη για τον παραγωγό και τον προμηθευτή. Εγγυάται την εναλλακτική χρήση χιλιάδων προϊόντων και εξαρτημάτων. Δηλ. αν δεν υπήρχαν ανταλλακτικά τότε ταλαιπωρία, έλλειψη, υψηλό κόστος, δυστοκία, καθυστερήσεις κλπ. Από τα απλά βίδες – λάμπες – ρόδες σε γρανάζια –πιστόνια κλπ. Χρησιμοποιούμε τυποποιημένα εξαρτήματα και δεν έχουμε μεγάλα αποθέματα, εύκολη συντήρηση, ποιοτικός έλεγχος.

29 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Προμελέτη τεχνική και οικονομική σκοπιμότητα (τεχνολογία, α’ ύλες κόστος, αναμενόμενες πωλήσεις) από ομάδα στελεχών. Μελέτη σκοπιμότητας ανάλυση,αξιολόγηση αγοράς, προδιαγραφών,παραγωγής- διάθεσης- δυναμικό, πηγές χρηματοδότησης, επίτευξη στόχων

30 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Μικρή παραγωγή αρχικά και δοκιμή στην αγορά – αλλαγές – επανασχεδιασμός Η επιτυχία ενός προϊόντος εξαρτάται από: 1. Αξιοπιστία – μαθηματική πιθανότητα ενός προϊόντος να λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του σε συγκεκριμένο περιβάλλον για ορισμένη διάρκεια ζωής 2. Ποιότητα – καταναλωτή & παραγωγό 3. Ανταγωνιστικότητα – χαμηλό κόστος & υψηλή ποιότητα (Πως επιτυγχάνεται?)

31 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Ποιότητα για τον καταναλωτή – η ικανότητα του προϊόντος να ανταποκρίνεται στις λειτουργίες για τις οποίες αγοράστηκε, ενώ συγχρόνως είναι αισθητικά ικανοποιητικό. Ποιότητα για την επιχείρηση – παραγωγή προϊόντων με βάση τις προδιαγραφές στα πλαίσια αποδεκτών ανοχών ποιότητα κόστος κέρδος

32 Σχεδιασμός προϊόντος & Τεχνολογία Η τεχνολογία επιδρά στο σχεδιασμό προϊόντων με βάση και τις τρεις διαστάσεις της:  Υλικά (πολυμερή, σύνθετα, μεταλλικά, νέα κ.λ.π.)  Μεθόδους παραγωγής (εφαρμογές πληροφορικής, λογισμικά, ρομποτική, ενέργεια, αυτοματισμοί γραφείου κ.λ.π.)  Οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας (CAD, CAM, CIM, KANBAN κ.λ.π.) ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

33 Σχεδιασμός προϊόντος & Τεχνολογία  CAD (Computer Aided Design) – σχεδίαση προίόντος με βάση Η/Υ και κατάλληλου λογισμικού. Συνδυάζει πολλά δεδομένα με δυνατότητα ανάκλησης. Χρησιμοποιεί πρότυπα (libraries) και τα σχέδια μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και να βελτιωθούν με εύκολο τρόπο.  Μηχανές αριθμητικού ελέγχου NC (Numerical Control) – Αποτελούνται από εργαλεία ενός μηχανήματος που εκτελούν διάφορες εργασίες όπως κοπή, τρύπημα κ.λ.π. Μηχανές οι οποίες έχουν δικό τους υπολογιστή ονομάζονται CNC. H χρήση τους δίνει μεγαλύτερη ακρίβεια και επαναληψιμότητα των εργασιών και αυξάνει την παραγωγικότητα καθώς  Η κατασκευή γίνεται με ακρίβεια και ελαχιστοποιούνται τα «σκάρτα» κομμάτια  Λιγότερη φύρα  Αντικαθιστά τον «ακριβό» εργαζόμενο. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

34 Σχεδιασμός προϊόντος & Τεχνολογία  Ρομπότ – χειρισμού, διεργασίας, συναρμολόγησης.  Συστήματα αυτόματου χειρισμού υλικών (AHM – automated handling materials) – αυξάνουν την αποδοτικότητα μεταφοράς και αποθήκευσης  Ευέλικτα βιομηχανικά συστήματα (FMS – flexible manufacturing systems) – αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σύνολο όλων των προηγούμενων.  CIM ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

35 Σχεδιασμός προϊόντος & Τεχνολογία Κίνδυνοι Τεχνολογικοί Λειτουργικοί Οργανωτικοί Περιβαλλοντικοί Οικονομικοί ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

36 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Προϊόντα & υπηρεσίες πρέπει να σχεδιάζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να παράγονται αποδοτικά Η παραγωγική διαδικασία πρέπει να σχεδιάζεται έτσι ώστε να είναι δυνατή η παραγωγή όλων των πιθανών προϊόντων Αποφάσεις που αφορούν την παραγωγή προϊόντων έχουν επίδραση στην παραγωγική διαδικασία και αντίστροφα. Αλληλεπίδραση του σχεδιασμού προϊόντος & της παραγωγικής διαδικασίας

37 Κάθε παραγωγική διαδικασία αποτελείται από τα εξής τμήματα:  Ομάδα εργασιών ή καθηκόντων (tasks) – κάθε καθήκον εκπληρώνει σε κάποιο βαθμό τη μετατροπή των εισροών σε εκροές.  Ροή (flow) υλικών & πληροφοριών – συνδέει το ένα καθήκον με το άλλο και μας επιτρέπει να γνωρίζουμε την ποσότητα, ποιότητα και τον τρόπο επίτευξης των καθηκόντων  Αποθήκευση (storage) υλικών & πληροφοριών – οι εισροές και οι εκροές θα πρέπει να αποθηκεύονται καθώς και τα ενδιάμεσα προϊόντα ανάμεσα στα επιμέρους καθήκοντα. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

38 Η σχεδίαση της παραγωγικής διαδικασίας αφορά την παραγωγή ενός ή περισσότερων προϊόντων. Θα πρέπει να ξεκινά από την ανάλυση του προϊόντος και να προσδιορίσει με ακρίβεια τα εξής: Τα τμήματα από τα οποία αποτελείται το προϊόν Τα εξαρτήματα σε είδος και αριθμό που είναι απαραίτητα Ο τρόπος κατασκευής ή προμήθειας των εξαρτημάτων Τα εργαλεία και οι μηχανές που θα χρειαστούν για την κατεργασία των εξαρτημάτων ή τη συναρμολόγηση τους Ο τρόπος συναρμολόγησης για την κατασκευή του προϊόντος στην τελική μορφή Ο χώρος Η αποδοτικότητα της κάθε εργασίας Το κόστος της κάθε εργασίας. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

39 Στάδια της μελέτης μεθόδου:  Προσδιορισμός του προβλήματος – στόχοι, κριτήρια (τα τρία s specification, simplification, standardization), μέγεθος παραγωγής, χρόνος.  Ανάλυση της μεθόδου – προδιαγραφές προϊόντος, ποσοτικοί και ποιοτικοί περιορισμοί  Αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων  Εκτίμηση εναλλακτικών μεθόδων  Επιλογή τελικής μεθόδου. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

40 Ο σχεδιασμός της παραγωγικής διαδικασίας διευκολύνεται σημαντικά μέσω της ανάλυσης με τη βοήθεια των γραφικών βοηθημάτων γνωστά ως διαγράμματα διαδικασίας (process charts). Με αυτά παρακολουθούνται οι εργασίες ενός ατόμου ή συνηθέστερα η ροή υλικών διαμέσου των παραγωγικών φάσεων. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

41 Διάγραμμα σταδίων (block diagram) ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Κοπή ξύλου Συναρμολόγηση τεμαχίων Βαφή ημιέτοιμων συναρμολ όγηση φινίρισμα Τελικό έπιπλο Πρώτη ύλη

42 Διάγραμμα συναρμολόγησης (assembly chart) ή Gozinto chart ( goes into) Δείχνει τη σειρά με την οποία συναρμολογείται ένα προϊόν (τι πηγαίνει σε τι). Χρησιμοποιείται ο κύκλος για να υποδηλώσει μία παραγωγική διαδικασία και το τετράγωνο για να υποδηλώσει έλεγχο. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ 1 2 3 πλαστικό συναρμολόγηση αλουμίνιο ξύλο 1 συναρμολόγηση 1 2 3 4 1 1 2 3 4 5 Τελικό προϊόν

43 Ιδιαίτερη χρήση έχει το διάγραμμα που έχει καθιερώσει η Αμερικάνικη Ένωση Μηχανολόγων Μηχανικών (ASME). Έχει καθιερώσει τα εξής σύμβολα: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Διεργασία (operation) Μια διεργασία λαμβάνει χώρα όταν οι ιδιότητες ενός αντικειμένου μεταβάλλονται με τη χρήση μηχανημάτων ή του ανθρώπου. Μεταφορά (transportation) Συμβολίζει τη μεταφορά ενός αντικειμένου από μία θέση εργασίας σε άλλη. Η μεταφορά που γίνεται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της συγκεκριμένης διεργασίας δε λαμβάνεται υπόψη. Έλεγχος (inspection) Συμβολίζει τον έλεγχο ταυτότητας ή ποιότητας ενός αντικειμένου. Καθυστέρηση (delay) Για λόγους που έχουν σχέση με την παραγωγική διαδικασία δεν εκτελείται άμεσα η επόμενη διεργασία. Αποθήκευση (storage) Συμβολίζει την αποθήκευση των πρώτων υλών ή προϊόντων σε συγκεκριμένους χώρους.

44

45

46

47 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

48 ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ  Γενικός εξοπλισμός - συνήθεις εργασίες ανάλογα με το είδος παραγωγής  Εξειδικευμένος εξοπλισμός – για ειδικές εργασίες ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

49 Παράμετρος προς επιλογήΠαράγοντες προς θεώρηση Κόστος αρχικής επένδυσηςΤιμή Κατασκευαστής Διαθεσιμότητα Υπηρεσίες υποστήριξης - ανταλλακτικά Όγκος παραγωγήςΠραγματική παραγωγή προς δυναμικότητα Ποιότητα παραγωγήςΠροϊόντα συγκεκριμένων προδιαγραφών Ποσότητα ελαττωματικών ΛειτουργικότηταΕυκολία στη χρήση Ασφάλεια Συμβατότητα προς τον εργαζόμενο Εργατικό δυναμικόΕκπαίδευση & κατάρτιση για λειτουργία Απαιτήσεις εγκατάστασηςΠολυπλοκότητα Επαρκής χώρος – άνεση κινήσεων ΣυντήρησηΠολυπλοκότητα Συχνότητα Διαθεσιμότητα ανταλλακτικών ΣυμβατότηταΕνσωμάτωση στον υπάρχοντα εξοπλισμό Ικανότητα ελέγχου λειτουργίας

50  Χειροκίνητο σύστημα όπου ο άνθρωπος είναι ο χειριστής και ο ελεγκτής. Χρησιμοποιεί εργαλεία και βοηθητικά μέσα. Συνήθως μία μηχανή = ένας άνθρωπος.  Ημιαυτόματο σύστημα το πιο συνηθισμένο. Ο άνθρωπος είναι ο ελεγκτής με όργανα ελέγχου, ξεκινά και σταματά τη μηχανή κι επεμβαίνει με τα χέρια του όταν χρειασθεί. Ένας χειριστής μπορεί να εξυπηρετεί ομάδα μηχανών (ομοειδών ή όχι), τροφοδοτεί με πρώτη ύλη, απομακρύνει το προϊόν κατεργασίας  Αυτόματο σύστημα Εδώ όλα τα κάνει η μηχανή. Ο άνθρωπος κάνει τη γενική παρακολούθηση, το συντονισμό και τον έλεγχο. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

51 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Διακίνηση και αποθήκευση υλικών.  Μεταφορικά μέσα σταθερής θέσης – οριζόντιας κίνησης (στο έδαφος ή στην οροφή) για τεμάχια ή μικρές ποσότητες π.χ. μεταφορικές ταινίες, μεταφορικές αλυσωτές γραμμές, κυλίνδρους ή τροχούς, γερανάκια και εναέριες ράγες.  Μεταφορικά μέσα σταθερής – κάθετης κίνησης ανελκυστήρες και κουβάδες.  Μεταφορικά μέσα μη σταθερής θέσης, κυρίως τα κλαρκ.  Μεταφορικά μέσα ανύψωσης ή μεταφοράς σταθερής ή μη θέσης, γερανογέφυρες, βαρούλκα, γερανοί.

52 Η χωροταξική μελέτη (facilities layout) έχει σα στόχο την κατανομή των εσωτερικών χώρων και συστατικών του συστήματος παραγωγής κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αναφέρεται στη χωροταξική διευθέτηση των μηχανημάτων, του λοιπού εξοπλισμού και του ανθρώπινου δυναμικού στις διάφορες θέσεις και επίπεδα του κυρίως παραγωγικού χώρου μιας μονάδας και γενικά στη μελέτη των παραγωγικών και λοιπών διαδικασιών (παραγωγή, ποιοτικός έλεγχος, συσκευασία, αποθήκευση, φορτοεκφόρτωση, συντήρηση, μεταφορά κ.λ.π.) σε σχέση με το χώρο. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

53 Το πρόβλημα του χωροταξικού σχεδιασμού μπορεί να προκύψει στις εξής περιπτώσεις:  Μεταβολές στο σχέδιο ενός εξαρτήματος ή ενός προϊόντος που απαιτεί αλλαγές στη διαδικασία παραγωγής  Αύξηση του όγκου παραγωγής  Μείωση του όγκου παραγωγής  Παραγωγή νέου προϊόντος, οπότε χρειάζεται προσθήκη δυναμικού στα υπάρχοντα τμήματα ή δημιουργία νέου τμήματος  Μεταφορά ενός τμήματος από μια θέση σε άλλη με δυνατότητα διόρθωσης αδυναμιών και λαθών στην υπάρχουσα χωροταξία  Αντικατάσταση παλαιού εξοπλισμού  Αλλαγή στη μέθοδο παραγωγής  Μη αποτελεσματική υπάρχουσα διάταξη μηχανημάτων ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

54 Στόχοι του χωροταξικού σχεδιασμού είναι: Αποτελεσματική διεξαγωγή παραγωγικής διαδικασίας Ομαλή ροή υλικών Ελαχιστοποίηση των καθυστερήσεων Ευελιξία σε τυχόν μεταβολές του προϊόντος ή του όγκου παραγωγής Ελαχιστοποίηση κόστους Άνεση & Ασφάλεια Διαμόρφωση ελκυστικής εικόνας της επιχείρησης. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

55 Κριτήρια χωροταξικού σχεδιασμού:  Προδιαγραφές κατασκευής του προίόντος και της παραγωγικής διαδικασίας. Οι αποστάσεις μεταξύ των μηχανημάτων και των σταθμών εργασίας καθώς και οι απαιτούμενοι χώροι αποθήκευσης  Η δυναμικότητα παραγωγής  Ο αριθμός των διεργασιών και ο χρόνος της κάθε διεργασίας  Το μέγεθος, σχήμα, θέση του οικοπέδου  Η ευελιξία του συστήματος παραγωγής. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

56 Την εκπόνηση του αναλαμβάνει συνήθως η Διεύθυνση Παραγωγής ή η Τεχνική Διεύθυνση σε συνεργασία με την Διοίκηση και στελέχη από όλα σχεδόν τα τμήματα της επιχείρησης. Περιλαμβάνει τις εξής δραστηριότητες οι οποίες εκτελούνται με την αντίστοιχη σειρά: ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

57 1. Συγκέντρωση και ανάλυση βασικών δεδομένων – πληροφορίες για πωλήσεις, τεχνικά σχέδια, κατασκευαστικές προδιαγραφές, απαιτήσεις σε εξοπλισμό, διαδρομές υλικών, χρόνοι, διαθέσιμος χώρος, αποθέματα κ.λ.π. 2. Σχεδίαση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η ροή υλικών – υπαγορεύεται από τη μέθοδο παραγωγής και συνήθως απεικονίζεται σε ένα διάγραμμα παραγωγικής διαδικασίας. 3. Διαμόρφωση γενικού σχεδίου διαχείρισης υλικών – διαμορφώνεται με βάση το παραπάνω σχέδιο και επιπλέον την ικανοποίηση των στόχων του συστήματος (όγκος παραγωγής, μετακίνηση προσωπικού, κανόνες ασφαλείας, ροή μεταξύ θέσεων εργασίας, αποθήκευση κ.λ.π.) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

58 4. Σχεδίαση θέσεων εργασίας – εξειδίκευση του γενικού σχεδίου διαχείρισης υλικών σε επιμέρους σχέδια που αφορούν τις θέσεις εργασίας με τη βοήθεια διαγραμμάτων 5. Επιλογή ειδικού εξοπλισμού για τη διαχείριση υλικού – μεταφορικές ταινίες, ανυψωτικά, κ.λ.π. 6. Απαιτήσεις αποθηκευτικού χώρου – ανάγκες πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων 7. Συντονισμός ομάδων που εκτελούν σχετιζόμενες εργασίες – διευκόλυνση επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ τμημάτων 8. Σχεδίαση των θέσεων των παροχών – υποστήριξη και δίκτυα παροχών (ενέργεια, επικοινωνίες κ.λ.π.) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

59 9. Κατανομή του διαθέσιμου χώρου στις θέσεις εργασίας – αφού σχεδιάστηκαν οι θέσεις εργασίας μια πρώτη κατανομή του διαθέσιμου χώρου στις θέσεις αυτές 10. Εκπόνηση του κυρίως χωροταξικού σχεδίου – σύνθεση όλων των παραπάνω. Βοήθεια αρχιτεκτονικών σχεδίων κάτοψης του χώρου, μακέτες κ.λ.π. Εναλλακτικά σχέδια 11. Έλεγχος του σχεδίου – κρίση και υποδείξεις από όλους όσους συνέβαλαν στη σύνταξη του με στόχο τη βελτίωση. 12. Έγκριση σχεδίου – από κάποιον που έχει συνολική αντίληψη των απαιτήσεων και των διαθέσιμων πόρων. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

60 13. Συμμετοχή στην εκπόνηση κατασκευαστικών σχεδίων – να λαμβάνεται υπόψη το χωροταξικό σχέδιο σε αρχιτεκτονικά σχέδια, κατασκευαστικά σχέδια μηχανικών 14. Παρακολούθηση των κατασκευών και της εγκατάστασης του χωροταξικού σχεδίου – για την ομαλή υλοποίησή του και την εγκατάσταση του εξοπλισμού. Αλλαγές θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά. 15. Παρακολούθηση της εφαρμογής του χωροταξικού σχεδίου – αποτελεσματικότητα του σχεδίου, βελτιώσεις. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

61 Κατηγορίες χωροταξικών διατάξεων  Λειτουργική διάταξη (process layout)  Διάταξη κατά προϊόν (product layout)  Διάταξη σταθερής θέσης (fixed position layout)  Κυτταρική διάταξη (cellular layout) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

62 Λειτουργική διάταξη (process layout) Αναφέρεται σε συστήματα παραγωγής στα οποία τα μηχανήματα και οι εργαζόμενοι ομαδοποιούνται και τοποθετούνται ανάλογα με την εργασία την οποία εκτελούν, όπως βαφή, συγκόλληση, έλεγχο κ.λ.π. Χρησιμοποιείται γενικά εξειδικευμένο προσωπικό και μηχανές γενικής χρήσης. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

63 Λειτουργική διάταξη (process layout) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Παραγωγή προϊόντος σύμφωνα με τις απαιτήσεις των πελατών Υψηλό κόστος χειρισμού υλικών Ευελιξία εργαλείων και προσωπικούΜικρή αξιοποίηση εργαλείων και μικρός όγκος παραγωγής Μικρό κόστος επένδυσης σε εξοπλισμό Υψηλό κόστος εργασίας Μικρός αριθμός βλαβώνΠολύπλοκος έλεγχος παραγωγής Απαιτούνται πληροφορίες σχετικά με τον χώρο που απαιτείται για κάθε σταθμό εργασίας, το σχήμα του κάθε σταθμού εργασίας, ο αριθμός και η διεύθυνση μετακινήσεων μεταξύ των σταθμών εργασίας, ποιοι σταθμοί απαιτείται να είναι κοντά ο ένας στον άλλο ή σε ένα ορισμένο σημείο του χώρου.

64 Διάταξη κατά προϊόν (product layout)  Αναφέρεται στη χωροταξική διάταξη παραγωγικών συστημάτων στα οποία ομαδοποιούνται εργατικό δυναμικό και εξοπλισμός ανάλογα με τη σειρά εκτέλεσης των εργασιών για την παραγωγή ενός προϊόντος.  Η διάταξη αυτή αναφέρεται σε γραμμές παραγωγής που παράγουν μεγάλους όγκους παρόμοιων προϊόντων.  Δεν είναι δυνατόν να παραλείψουμε κάποια διεργασία ή να αλλάξουμε τη σειρά εκτέλεσης των διεργασιών. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

65 12 343 5 10 9 11 1.Διαμόρφωση πρώτης ύλης - τεμαχιστική 2.Λείανση – παλμικό τριβείο 3.CNC – σχεδίαση επιφάνειας 4.Συνδέσεις τεμαχίων – ρομπότ 5.Βαφή - φινίρισμα 6 6.Έλεγχος σφαλμάτων 7.Αποθήκη ετοίμων 8.Αποθήκη ημιετοίμων 9.Κτίριο διοίκησης 10.Αποθήκες πρώτης ύλης 11.Χώρος στάθμευσης 7 8

66 Διάταξη κατά προϊόν (product layout) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Υψηλή χρήση εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού Μικρή ευελιξία του συστήματος παραγωγής Μικρό κόστος μεταφοράς υλικώνΕιδικός εξοπλισμός υψηλού κόστους Χρήση ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού Εξαρτώμενες μεταξύ τους διεργασίες Απλό σύστημα ελέγχου της διεργασίας Επαναλαμβανόμενη βαρετή εργασία

67 Διάταξη κατά προϊόν (product layout) Εσωτερική ισορροπία – κατάλληλη κατανομή του εξοπλισμού και του ανθρώπινου δυναμικού στα διάφορα διαδοχικά στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Οι σταθμοί είναι ο ένας μετά τον άλλο – η εκροή του ενός αποτελεί εισροή του επόμενου. Γραμμές παραγωγής με την ύπαρξη κάποιου μέσου μεταφοράς, μεταφορικής ταινίας κ.λ.π. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

68 Διάταξη κατά προϊόν (product layout) Ο χρόνος παραγωγής της μονάδας προϊόντος στη συνολική διαδικασία καθορίζεται από το χρόνο εργασίας στο βραδύτερο σταθμό. Π.χ. Α,Β,Γ,Δ σταθμοί με χρόνους 5,4,7,3min αντίστοιχα – ταχύτερος χρόνος παραγωγής τεμαχίου 7min. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

69

70 Διάταξη σταθερής θέσης (fixed position layout) ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

71 Η θέση εγκατάστασης θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μεγιστοποιείται το κέρδος της επιχείρησης. Απόφαση με μεγάλο κόστος (επένδυση) και μη αναστρέψιμη Έχει σοβαρές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής – βιωσιμότητα της επιχείρησης. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

72 Τα αίτια επιλογής θέσης είναι: Σημαντική αύξηση της κατανάλωσης του προϊόντος Σημαντική μεταβολή στην αξία ή την ποσότητα των πρώτων υλών ή στο κόστος ενέργειας, αμοιβές προσωπικού κ.λ.π. Σημαντική αύξηση της αξίας των οικοπέδων Καταστροφή παλαιών εγκαταστάσεων Περιβαλλοντικοί λόγοι Ίδρυση νέας μονάδας ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

73 Παράγοντες που καθορίζουν τη θέση εγκατάστασης: Ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής Παραγωγή προϊόντων κατάλληλης ποιότητας Επίτευξη κερδών Γενικά καθορίζεται από όλους εκείνους του παράγοντες που αποτελούν τις εισροές και εκροές του συστήματος παραγωγής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

74 ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΚΡΟΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κόστος εργασίας Κόστος γης Πρώτες ύλες Κόστος ενέργειας Κόστος μεταφοράς Κοινωνικό περιβάλλον Θεσμικό περιβάλλον Εξειδίκευση προσωπικού Καταλληλότητα περιοχής Προβολή & διαφήμηση

75 Με τον όρο δυναμικότητα παραγωγής ορίζουμε την ποσότητα εκροών, προϊόντων ή υπηρεσιών ενός συστήματος παραγωγής σε μία ορισμένη χρονική περίοδο. Η δυναμικότητα είναι δυναμικός και όχι στατικός όρος – μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος της παραγωγικής διαδικασίας. Στόχος του σχεδιασμού της δυναμικότητας είναι ο προσδιορισμός της απαιτούμενης επένδυσης και των εισροών οι οποίες εξυπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο τη μακροπρόθεσμη προοπτική της επιχείρησης σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

76 Προσδιορισμός σε: Στρατηγικό επίπεδο – μακροπρόθεσμα Τακτικό επίπεδο – 1 έτος Λειτουργικό επίπεδο – μικρές προσαρμογές ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

77 Μέτρηση της δυναμικότητας Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη μέθοδος μέτρησης της δυναμικότητας. Μέτρηση εκροών – συνηθέστερη μέθοδος Μέτρηση εισροών Εκμετάλλευση = μέσος ρυθμός εκροών/μέγιστη δυναμικότητα *100 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

78 Δυναμικότητα αιχμής (peak capacity) – είναι η δυναμικότητα παραγωγής σε ιδανικές συνθήκες. Μπορεί να επιτευχθεί για μικρά χρονικά διαστήματα με τη χρήση επιπλέον εργατικού δυναμικού, μείωσης συντήρηση εξοπλισμού κ.λ.π. Δραστική δυναμικότητα (effective capacity) – είναι η μέγιστη δυναμικότητα ενός συστήματος παραγωγής σε οικονομικές συνθήκες λειτουργίας. Η επιχείρηση δε σημαίνει πως στη δυναμικότητα αιχμής θα παρουσιάζει πάντα κέρδη. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

79 Κόστος/μονάδα προϊόντος Δυναμικότητα Η οικονομία κλίμακας Συνολικό κόστος Σταθερό κόστος Μεταβλητό κόστος

80 Μεγάλη δυναμικότητα δίνει τη δυνατότητα επίτευξης οικονομίας κλίμακας + Εμπειρία = Μείωση κόστους/μονάδα προϊόντος – ανταγωνιστική επιχείρηση ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

81 Πρόβλεψη της ζήτησης Προσδιορισμός της δυναμικότητας Αξιολόγηση εναλλακτικών σχεδίων δυναμικότητας Επιλογή της κατάλληλης δυναμικότητας Προσδιορισμός του αναγκαίου εξοπλισμού και εργατικού δυναμικού. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

82 Πρόβλεψη της ζήτησης – απάντηση στα ερωτήματα: 1. Προβλέπονται αλλαγές στην οικονομική πολιτική που μπορεί να επηρεάσουν τη ζήτηση? 2. Ποιος είναι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας? 3. Θα υπάρξουν αλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών? 4. Ποια και πόσα είναι τα ανταγωνιστικά προϊόντα? ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

83 Πρόβλεψη της ζήτησης – μέθοδοι 1. Ποιοτικές (qualitative) – έρευνα αγοράς, μέθοδος Delphi, ιστορικό ανάλογο κ.λ.π. 2. Μέθοδοι χρονοσειρών (time series) – κινούμενοι μέσοι όροι, σταθμικοί κινούμενοι μ.ο., εκθετική εξομάλυνση κ.λ.π. 3. Αιτιακές μέθοδοι (casual) – γραμμική παλινδρόμηση, οικονομετρικά μοντέλα κ.λ.π. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

84 Ακολουθεί ο προσδιορισμός με βάση την πρόβλεψη της ζήτησης. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πως η δυναμικότητα εξαρτάται κυρίως από πάγια στοιχεία της επιχείρησης (μηχανήματα, εγκαταστάσεις). Θα πρέπει λοιπόν η δυναμικότητα να καλύπτει τη ζήτηση για μία χρονική περίοδο καθώς είναι δύσκολο το παραγωγικό σύστημα να αντιδράσει αμέσως στις αλλαγές. Λύση μπορεί να δώσει η δημιουργία αποθεμάτων, υπερωρίες κ.λ.π. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

85 Αξιολόγηση εναλλακτικών σχεδίων Επιλογή της κατάλληλης δυναμικότητας – δέντρο αποφάσεων (decision tree) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

86 Προσδιορισμός του αναγκαίου εξοπλισμού ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ E = πλήθος παραγωγικών μονάδων Τ = χρόνος παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος Ρ = συνολική παραγωγή σε μια εργάσιμη μέρα D = διάρκεια εργάσιμης ημέρας

87 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ως εργασία (job) ορίζουμε κάθε δραστηριότητα του εργαζομένου που συμβάλλει στην ομαλή παραγωγική διαδικασία του συστήματος παραγωγής. Αποτελεί τη βάση στην οποία στηρίζεται το κάθε σύστημα παραγωγής – θεμελιώδης μονάδα ο εργαζόμενος. Ο ορθός σχεδιασμός της εργασίας θα πρέπει να απαντά στα εξής ερωτήματα: 1. Ποιος είναι ο ακριβής στόχος της εργασίας? 2. Με ποιους τρόπους θα επιτευχθεί η εκπλήρωση του στόχου? 3. Πότε και που θα εκτελεστεί η εργασία? 4. Υπάρχουν συνεργάτες για την εκτέλεση της?

88 Ο υπεύθυνος προσωπικού θα πρέπει να αξιοποιεί κατά τέτοιο τρόπο το προσωπικό ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή παραγωγικότητα χωρίς να θυσιάζεται η ποιότητα. Οι τεχνικές μέτρησης της εργασίας στόχο έχουν τον προσδιορισμό του πλέον κατάλληλου τρόπου εκτέλεσης της συγκεκριμένης εργασίας και τον καθορισμό λογικών προτύπων για την εκτέλεση της εργασίας. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

89 Ως σχεδιασμό εργασίας μπορούμε να ορίσουμε τη συγκεκριμένη δομή και μέθοδο που πρέπει να εφαρμόσει ένας εργαζόμενος ή μια ομάδα εργαζομένων για την ολοκλήρωση ενός έργου. Ο σχεδιασμός της εργασίας θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε: 1. Να εκτελείται η εργασία σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί. 2. Να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζεται στον υπάρχοντα εξοπλισμό και τις δεξιότητες των εργαζομένων 3. Να ικανοποιεί τους εργαζόμενους. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

90 Συγκεκριμένοι στόχοι και εργασίες που πρέπει να εκτελεστούν Συγκεκριμένοι χώροι όπου θα εκτελεστούν οι εργασίες Χρόνοι εκτέλεσης της εργασίας ημερησίως και σχετικά με την παραγωγική διαδικασία Λογική αιτιολόγηση των στόχων της εργασίας Πνευματικά και φυσικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων Μέθοδοι εκτέλεσης της εργασίας Τελική μορφή της εργασίας ΤιΠουΠότεΓιατί Ποιος Πως Ερωτήματα και αποφάσεις για την τελική δομή της εργασίας

91 Παράμετροι του σχεδιασμού της εργασίας Εργασιακή εξειδίκευση Εμπλουτισμός της εργασίας Κοινωνικοτεχνικά συστήματα Ανθρώπινος παράγοντας ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

92 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για τη διοίκησηΓια τους εργαζόμενους Γρήγορη εκπαίδευση του εργαζομένουΕυκολία ανεύρεσης εργασίας από εργαζόμενους χαμηλού επιπέδου μόρφωσης Δυνατότητα αλλαγής προσωπικούΕυκολία εκμάθησης της εργασίας Υψηλή παραγωγικότητα Χαμηλό κόστος εργασίας ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για τη διοίκησηΓια τους εργαζόμενους Δυσκολία ελέγχου της ποιότητας λόγω μη ύπαρξης υπευθύνου παραγωγής ολοκληρωμένου προϊόντος Βαρετή εργασία Μη ικανοποιημένοι εργαζόμενοι που προκαλούν προβλήματα στην παραγωγή Μη ικανοποίηση του εργαζομένου από το παραγόμενο προϊόν λόγω μικρής συμβολής του Δυνατότητα εφαρμογής Διοίκησης Ολικής Ποιότητας Κανένας έλεγχος στο ρυθμό παραγωγής Μη δυνατότητα τροποποίησης της παραγωγικής διαδικασίας Μη δυνατότητα προαγωγής σε καλύτερη θέση

93 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠαράμετροςΘέματα προς ενδιαφέρονΕρώτηση προς απάντηση ΑπασχόλησηΧρήση υπεργολάβων, εποχικό ή μόνιμο προσωπικό, κλείσιμο μονάδας Πρέπει να κλείσει η Α μονάδα παραγωγής? Αμοιβή εργασίαςΤρόπος πληρωμής, συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση, διανομή μετοχών σε αυτούς Πρέπει να δοθούν μετοχές στους εργαζόμενους ή όχι? Ασφάλιση - υγείαΠολιτική ασφάλισης, ατυχήματα, ασφάλεια ζωής Ο τραυματισμός εργάτη έχει σχέση με την εργασία που εκτελούσε? Εκπαίδευση - κατάρτισηΕπίπεδο μόρφωσης του προσωπικού, συνεχής κατάρτιση του προσωπικού Θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή του εργαζομένου στο συνέδριο – σεμινάριο? ΔιακρίσειςΔιακρίσεις λόγω φύλου, χρώματος, θρησκείας κ.λ.π. Οι γυναίκες έχουν τις ίδιες δυνατότητες παραγωγής με τους άνδρες? Ηθική συμπεριφοράΔικαιοσύνη, τιμιότητα, κοινωνική υπευθυνότητα Είναι ηθική η συζήτηση ενός εργαζομένου για τα θέματα της επιχείρησης με εργαζόμενο ανταγωνιστικής εταιρείας? Περιβάλλον εργασίαςΕφαρμογή κανόνων ασφαλείας, ειδικές περιοχές καπνίσματος Υπάρχουν χώροι καπνίσματος?

94 Μέτρηση της εργασίας Η μέτρηση της εργασίας αποσκοπεί στον προσδιορισμό του χρόνου εκτέλεσης μιας εργασίας από έναν εργαζόμενο που γνωρίζει τη συγκεκριμένη εργασία. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

95 Η μέτρηση της εργασίας είναι απαραίτητη για τους εξής λόγους: Τον προγραμματισμό των εργασιών και τον προσδιορισμό του όγκου παραγωγής Τον προσδιορισμό του αντικειμενικού χρόνου εκτέλεσης ώστε να μπορούν να αξιολογηθούν οι εργαζόμενοι, αλλά και να έχουν πρότυπο χρόνο εκτέλεσης της εργασίας. Την εύρεση του απαιτούμενου εξοπλισμού και εργατικού δυναμικού στην εκτέλεση ενός έργου. Την αξιολόγηση για την παραγωγή ή όχι ενός προϊόντος Τον προσδιορισμό της τιμής Προσδιορισμό της αμοιβής της εργασίας Κ.λ.π. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

96 Χρόνοι της εργασίας Στον υπολογισμό του χρόνου εργασίας διακρίνουμε τους εξής διαφορετικούς χρόνους:  Το χρόνο απόδοσης (performance time)  Τον κανονικό χρόνο (normal time)  Τον πρότυπο χρόνο (standard time). ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

97 O χρόνος απόδοσης είναι ο χρόνος που προκύπτει ως αποτέλεσμα μετρήσεων που γίνονται με άμεση παρατήρηση και χρονομέτρηση του κύκλου εργασίας ν φορές. Ο κανονικός χρόνος προκύπτει από το χρόνο απόδοσης. Λαμβάνεται υπόψη ο ρυθμός εκτέλεσης – ρυθμός της εργασίας. Ο πρότυπος χρόνος υπολογίζεται από τον κανονικό χρόνο, προσθέτοντας τους μη παραγωγικούς χρόνους (π.χ. διαλλείματα) ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

98 Αξιολόγηση της εργασίας Περιλαμβάνει ποσοτικά (π.χ. χρόνος) και ποιοτικά χαρακτηριστικά (π.χ. είδος). Υπολογίζεται η αξία της εργασίας ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

99 Αξιολόγηση της εργασίας ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εκτέλεση εργασίαςΓνώση, επιδεξιότητα, υπευθυνότητα, ικανότητα, δύναμη Κατανομή εργασίαςΥπευθυνότητα, πνευματική και σωματική επιβάρυνση, αυτοσχεδιασμός Περιβάλλον εργασίαςΘόρυβος, θερμοκρασία, υγρασία, ρύπανση, φωτισμός, ατμοί, αέρια, ενδυμασία, κίνδυνος ατυχήματος Προσόντα εργαζομένουΕκπαίδευση, εξειδίκευση, θέση στην επιχείρηση Τομείς αναφοράςΕίδη απαιτήσεων