Ελένη Λεονταρίδη, Natividad Peramos Soler, Marina Ruiz Morales

Παρουσίαση με θέμα: "Ελένη Λεονταρίδη, Natividad Peramos Soler, Marina Ruiz Morales"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ελένη Λεονταρίδη, Natividad Peramos Soler, Marina Ruiz Morales
Η γλωσσική ικανότητα των Ελλήνων υποψηφίων στις εξετάσεις γλωσσομάθειας DELE του Ισπανικού Κράτους: ανάλυση και συστηματοποίηση λαθών στην παραγωγή γραπτού λόγου. Διδακτικές προτάσεις. Ελένη Λεονταρίδη, Natividad Peramos Soler, Marina Ruiz Morales Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας

2 “Cuando no se cometen errores es que no se practica con la lengua, y si no se practica, difícilmente se llega a conocerla” Όπως υποστηρίζει η Fernández López (1989: 32) «όταν κάποιος δεν διαπράττει λάθη, σημαίνει ότι δεν εξασκεί τη γλώσσα, και όταν δεν την εξασκεί, δύσκολα θα φτάσει να τη μάθει». Διαθέτοντας μία μακρά εμπειρία στη διδασκαλία της Ισπανικής ως ξένης γλώσσας, θελήσαμε να εξετάσουμε ποια είναι τα πεδία εκείνα που παρουσιάζουν τα περισσότερα προβλήματα στη διαδικασία της εκμάθησης της Ισπανικής. Fernández López (1989: 32)

3 Σχετικά με την παρούσα έρευνα
Στόχος έρευνας Μεθοδολογία Δοκιμασίες ανοικτού τύπου Δοκιμασίες κλειστού τύπου Τυπολογία λαθών (ορθογραφία/ λεξιλόγιο, μορφολογία, σύνταξη, πραγματολογία...) Αρχικός μας στόχος ήταν να συντάξουμε ένα κατάλογο επαναλαμβανόμενων λαθών σε μορφοσυντακτικό, λεξιλογικό και πραγματολογικό επίπεδο Για την επίτευξη του στόχου αυτού, θεωρήσαμε ότι μία πρακτική και αντικειμενική μεθοδολογία θα συμπεριλάμβανε τη μελέτη ενός ομογενούς, ικανού αριθμητικά δείγματος ελεύθερης (όχι μηχανιστικής) γραπτής έκφρασης μαθητών ιδίου επιπέδου. Πράγματι, καταγράφηκε εκτενής τυπολογία λαθών, ωστόσο, για πρακτικούς λόγους, θα περιοριστούμε στην σύντομη αναφορά ορισμένων από αυτών που εντάσσονται στα επίπεδα του λεξιλογίου-ορθογραφίας και της μορφολογίας.

4 Οι εξετάσεις γλωσσομάθειας DELE
Diplomas de Español como Lengua Extranjera Φορείς: Instituto Cervantes (Υπ. Παιδείας) – Cursos Internacionales (Παν/μιο της Salamanca) Εξεταστικές περίοδοι: Μάιος & Νοέμβριος Υποψήφιοι: εξετάζονται στην Ισπανική ως L2. Οι εξετάσεις DELE (Diplomas de Español como Lengua Extranjera) είναι οι επίσημες εξετάσεις γλωσσομάθειας του Ισπανικού Κράτους. Ο επίσημος φορέας για τη διοργάνωση των εξετάσεων σε διεθνές επίπεδο είναι το Instituto Cervantes, οργανισμός με έδρα τη Μαδρίτη, ο οποίος υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας της Ισπανίας. Αντίστοιχα, την ευθύνη για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση των εξετάσεων φέρει το Τμήμα Cursos Internacionales του Πανεπιστημίου της Salamanca. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικές με το Instituto Cervantes και τα Διπλώματα DELE, βλ. την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου και του παραρτήματός του στην Αθήνα

5 Επίπεδα γλωσσομάθειας DELE
DELE Inicial  Β1 DELE Intermedio (Básico)  Β2 DELE Superior  Γ2 Προσφέρουν τρία επίπεδα γλωσσομάθειας: Nivel Inicial (επίπεδο B1 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς), Nivel Intermedio (επίπεδο B2) και Nivel Superior (επίπεδο Γ2).

6 Περιγραφή του corpus DELE Básico (Β2) – Νοέμβριος 1991:
Είδος Εξέτασης: Γραπτή Έκφραση Προέλευση: Εξεταστικό κέντρο Αθήνας Αριθμός Δειγμάτων: 93 Είδος κειμένου: Προσωπική επιστολή Η ανάλυσή μας βασίστηκε σε ένα corpus αποτελούμενο από 93 δείγματα της εξέτασης στη Γραπτή Έκφραση (prueba 2: expresión escrita) από τις εξετάσεις του DELE Básico (ο πρόδρομος του σημερινού DELE Intermedio – επίπεδο B2) της εξεταστικής περιόδου του Νοεμβρίου 1991.

7 Επιλογή ενός από τα δύο θέματα
ΘΕΜΑ 1: Γράψτε σε ένα Ισπανό φίλο ευχαριστώντας τον για τις διακοπές που περάσατε μαζί του στην Ισπανία. Διηγηθείτε του πώς ήταν το ταξίδι της επιστροφής σας και πληροφορείστε τον ότι έχετε ξεχάσει το δίπλωμα οδήγησής σας στην Ισπανία. Εξηγείστε του πού βρίσκεται το δίπλωμα και ζητήστε του να σας το αποστείλει το συντομότερο δυνατόν. Τα δύο θέματα από τα οποία έπρεπε να επιλέξουν οι υποψήφιοι για να συντάξουν μία επιστολή ήταν τα ακόλουθα: «Escriba a un amigo español agradeciéndole las vacaciones que ha pasado usted con él en España. Cuéntele cómo fue el viaje de vuelta a su país e infórmele de que usted ha olvidado el permiso de conducir en España. Explique dónde está el permiso y pídale que se lo envíe lo antes posible».

8 ΘΕΜΑ 2: Διαβάσατε μία αγγελία για μία θέση εργασίας σε μία μεταφορική εταιρεία στην Ισπανία. Οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν εμπειρία στο χώρο των μεταφορών, να διαθέτουν άδεια οδήγησης καθώς και δικό τους όχημα το οποίο και να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για τις ανάγκες της εργασίας. Γράψτε ένα γράμμα, απαντώντας στην αγγελία, στο οποίο θα πρέπει να εξηγήσετε γιατί σας ενδιαφέρει η θέση και γιατί πιστεύετε ότι είστε ο κατάλληλος υποψήφιος για αυτή «Usted ha leído un anuncio de trabajo de una empresa de transportes en España. Los candidatos interesados tienen que tener experiencia en el ámbito de los transportes, disponer de permiso de conducir y de vehículo propio para poder usarlo en el trabajo. Escriba una carta, contestando al anuncio en la cual tendrá que exponer las razones por las que usted está interesado y por las que cree que usted es el candidato adecuado para dicho puesto».

9 Σχετικά με τους υποψήφιους
Θέμα 1  68 υποψήφιοι Θέμα 2  25 υποψήφιοι Προσωπικά στοιχεία υποψηφίων: Ενήλικοι Ελληνικής υπηκοότητας Από τις 93 εκθέσεις που αναλύσαμε, 68 υποψήφιοι επέλεξαν το πρώτο θέμα και 25 το δεύτερο προφανώς γιατί θα ένιωθαν καλύτερα προετοιμασμένοι γλωσσικά να αναπτύξουν το ένα θέμα από το άλλο. Δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τα προσωπικά στοιχεία των υποψηφίων, ωστόσο μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι όλοι οι υποψήφιοι ήταν ενήλικοι και –όπως δηλώνεται στα γραπτά τους- ελληνικής υπηκοότητας.

10 Ορθογραφία/ Λεξιλόγιο/ Μορφολογία/ Σύνταξη
Αλφάβητο, τονισμός Παρεμβολή από άλλες γλώσσες Άρθρα-ουσιαστικά-επίθετα Αντωνυμίες Κτητικά Ρηματικό παράδειγμα Όλα τα παραδείγματα που παραθέτουμε δίνονται ακριβώς στην πρωτότυπη μορφή τους με το σωστό τύπο του φαινομένου που εξετάζουμε να εμφανίζεται ανάμεσα σε αγκύλες. οι διάφορες κατηγορίες λαθών που καταγράψαμε ήταν τα εξής:

11 Λάθη σχετιζόμενα με τη χρήση του αλφαβήτου
-NI- αντί -Ñ-: señora [señora] -B- αντί -V-: bistazo [vistazo] < ver (βλέπω) -S- αντί -C-: capasidad [capacidad] -S- αντί -Z- και το αντίστροφο: especialisada [especializada]; ezta [esta], zobre [sobre] -Z- αντί -C-: polizía [policía] -NI- αντί -ñ-: Παρατηρείται ότι κάποιοι υποψήφιοι, επηρεασμένοι μάλλον από τη μητρική τους γλώσσα, χρησιμοποιούν την ακολουθία – ni- για να εκφράσουν το φώνημα // το οποίο συμβολίζεται από το χαρακτηριστικό γράμμα -ñ- της Ισπανικής αλφαβήτου -B-αντί -v-: Δεδομένου ότι στα Ισπανικά υπάρχει ταύτιση στην προφορά των δύο αυτών γραμμάτων (//), ο υποψήφιος ουδετεροποιεί την χρήση τους -S- αντί για «c»: Επηρεασμένοι πιθανώς από μία προφορά της Ισπανικής που δεν είναι η standard, όπως για παράδειγμα η νοτιοαμερικανική στην οποία το φώνημα /θ/ αντικαθίσταται πάντα από το /s/ -S-αντί -z- και το αντίστροφο: Στα Ισπανικά, τα γράμματα -z- και -c- (όταν αυτό το τελευταίο ακολουθείται από -e-και -i-), προφέρονται ακριβώς το ίδιο, /θ/. Ταυτόχρονα, παρατηρείται και το αντίστροφο φαινόμενο, κατά το οποίο το -z- αντικαθιστά λανθασμένα το -s- -Z-αντί -c-: Όπως προαναφέραμε…

12 -Q- αντί -C- και το αντίστροφο: quando [cuando]
-SS- αντί -S-, -TT- αντί -T-, -LL- αντί -L-, -CC- αντί -C-: necessita [necesita], attentamente [attentamente], dollares [dólares], posicción [posición]. -Q- αντί -C- και το αντίστροφο: quando [cuando] -D- αντί -NT- και το αντίστροφο: ademano [antemano] Διπλά σύμφωνα: -SS- αντί -s-, -TT- αντί -t-, -LL- αντί -l-, -CC- αντί -c-: Στην Ισπανική, τα μοναδικά σύμφωνα που είναι δυνατόν να γραφούν διπλά είναι τα -cc-, -rr-, και σπάνια το -nn- ενώ το -ll- θεωρείται από μόνο του ξεχωριστό σύμφωνο. Επηρεασμένοι πιθανόν από άλλες γλώσσες, όπως τα Ιταλικά και τα Αγγλικά, οι υποψήφιοι χρησιμοποιούν με λανθασμένο τρόπο διπλά σύμφωνα όπως στα παραδείγματα: -Q- αντί -c- και το αντίστροφο: Αναφερθήκαμε προηγουμένως στο γράμμα -c- το οποίο προφέρεται ως /θ/ ….Εδώ, λοιπόν, βρίσκουμε το γράμμα -c- να εκφράζει τον άλλο πιθανό του ήχο, δηλαδή το /k/. Στα Ισπανικά αυτό γίνεται μόνο όταν ακολουθείται από -a-, -o- και -u- και γι’ αυτό το συνδυασμό του φωνήματος /k/ με τα φωνήεντα -e- και -i-, χρησιμοποιείται το γράμμα «q» (ακολουθούμενο από το γράμμα -u- το οποίο δεν προφέρεται). Οι υποψήφιοι, λόγω της επιρροής μίας άλλης ξένης γλώσσας ή επειδή δεν έχουν πολύ ξεκάθαρους τους κανόνες ορθογραφίας, κάνουν λάθη όπως αυτά -D αντί -nt- και το αντίστροφο: Το λάθος αυτό οφείλεται προφανώς στον τρόπο με τον οποίο προφέρεται το -ντ- στη μητρική γλώσσα των υποψηφίων μας, δηλαδή, τα Ελληνικά

13 ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΑ ΛΑΘΗ - ΧΡΗΣΗ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ

14 Τονισμός – Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων
Τονισμός: Απουσία τόνου: esta [está], el [él] Πλεοναστική παρουσία τόνου: tú [tu] hermana Κεφαλαία γράμματα: 22 de Noviembre; hablo Español, Inglés, Alemán Όσον αφορά στους κανόνες τονισμού, παρατηρήσαμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων έχει πρόβλημα με την εφαρμογή τους. Εξάλλου πρόκειται για ένα γραμματικό φαινόμενο που πολλοί καθηγητές αμελούν ή αργούν να το διδάξουν στους μαθητές τους, πεπεισμένοι για παράδειγμα ότι τα άρθρα, οι κτητικές αντωνυμίες, τα άμεσα και έμμεσα αντικείμενα και τα ρήματα είναι πολύ πιο σημαντικά. Αλλά δεν συνειδητοποιούν το γεγονός ότι, εάν οι μαθητές τους δεν κατέχουν τους κανόνες τονισμού, μπορούν κάλλιστα να μετατρέψουν μια προσωπική αντωνυμία σε άρθρο και το αντίθετο, μια κτητική σε προσωπική αντωνυμία και να παράγουν φράσεις που χαρακτηρίζονται από ασυμφωνία μεταξύ ρήματος και προσωπικών αντωνυμιών.

15 ΛΑΘΗ ΣΕ ΤΟΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ
Απουσία τόνου Η παράλειψη του τόνου είναι το πιο συχνό λάθος τονισμού διότι φαίνεται πως οι υποψήφιοι αν βρεθούν αντιμέτωποι με την απορία, επιλέγουν να μην ρισκάρουν Πλεοναστική παρουσία τόνου Στην αντίθετη περίπτωση, η λανθασμένη παρουσία τόνου στα παραδείγματα, μετατρέπει το άρθρο σε προσωπική αντωνυμία και την πρόθεση σε ρηματικό τύπο Λάθη στη χρήση των κεφαλαίων γραμμάτων Τόσο η χρήση των σημείων στίξης όσο και η χρήση των κεφαλαίων γραμμάτων στα Ισπανικά είναι επίσης δύο τομείς που από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι δυστυχώς δεν διδάσκονται στους μαθητές σχεδόν ποτέ. Έτσι, οι μαθητές καταφεύγουν στο μοντέλο της μητρικής τους, με αποτέλεσμα να καταγράφονται λάθη, δεδομένου ότι στα πεδία αυτά, η Ελληνική και η Ισπανική παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Ιδιαίτερα όσο αφορά τα κεφαλαία γράμματα, αντίθετα με τους κανόνες της Ελληνικής, στα Ισπανικά χρησιμοποιούνται μόνο με τα κύρια ονόματα ανθρώπων, χωρών, κλπ., αλλά ποτέ όταν πρόκειται για μέρες της εβδομάδας, εποχές του χρόνου, γλώσσες ή εθνωνύμια

16 Παρεμβολή από άλλες γλώσσες
Από τα Αγγλικά: unfortunadamente [desafortunadamente], adventura [aventura] Από τα Ιταλικά: gentile [amable], vigile [policía] Από τα Γαλλικά: allemagne [alemán], respónce [respuesta] Επιρροή από άλλες γλώσσες στο λεξιλόγιο Η επιρροή από άλλες ξένες γλώσσες παρατηρείται όχι μόνο στην ορθογραφία αλλά επίσης στο λεξιλόγιο. Έτσι βρίσκουμε ότι ο υποψήφιος μπορεί, όχι μόνο χρησιμοποιεί ένα γράμμα στη θέση άλλου, αλλά να πλάθει και νέες λέξεις, έχοντας ως αφετηρία λέξεις που θεωρεί κοινές σε άλλη γλώσσα που γνωρίζει, γράφοντάς τις στα Ισπανικά με παρόμοιο τρόπο. Στην έρευνά μας παρατηρήσαμε ότι τέτοιου είδους γλωσσική παρεμβολή προέρχεται κυρίως από τα Αγγλικά, τα Ιταλικά και τα Γαλλικά –προφανώς επειδή είναι γλώσσες που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους και συνήθως οι υποψήφιοι τις έχουν μάθει πριν τα Ισπανικά.

17 ΠΑΡΕΜΒΟΛΗ ΑΛΛΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Επιρροές από τα Αγγλικά Η επιρροή της Αγγλικής γίνεται εμφανής συνήθως στη χρήση των διπλών φωνηέντων, και σε λέξεις που παρουσιάζουν σημαντική μορφολογική ομοιότητα με τα Ισπανικά, δεδομένου ότι προέρχονται από την ίδια λατινική ρίζα Επιρροές από τα Ιταλικά Η Ιταλική γλώσσα είναι αυτή που μας προσφέρει τις περισσότερες ψευδόφιλες λεξικές μονάδες διότι είναι η γλώσσα που μοιάζει πιο πολύ με τα Ισπανικά. Η παρουσία ΨΛΜ (λέξεων δηλ. που σε γενικές γραμμές παρουσιάζουν ομοιότητα σε μορφο-φωνολογικό επίπεδο αλλά διαφέρουν σημασιολογικά σε δύο γλώσσες) δυσκολεύει πολύ και με εντονότερο τρόπο την επικοινωνία Επιρροές από τα Γαλλικά Για αυτήν την κατηγορία καταγράψαμε μόνο δυο παραδείγματα. Τα Γαλλικά δεν μοιάζουν σε τόσο μεγάλο βαθμό με τα Ισπανικά όσο τα Ιταλικά και, συνήθως, δεν επιλέγονται τόσο συχνά για εκμάθηση όσο τα Αγγλικά

18 Ουσιαστικά, επίθετα και αντωνυμίες: παρατηρήσεις στη μορφοσύνταξη
Ασυμφωνία αριθμού: los transportes a Atenas son difícil [difíciles]; donde tienes tu [tus] papeles de trabajo Ασυμφωνία γένους: los [las] lecciones; la [el] periódico; [la] habitación De tu pais majestuosa; la segunda [el segundo] día; todas mis papeles; muchos [muchas] gracias Ασυμφωνία αριθμού Στα Ισπανικά τα επίθετα συμφωνούν σε γένος και αριθμό με το ουσιαστικό που συνοδεύουν, παρόλα αυτά, εντοπίσαμε ένα αριθμό –σχετικά μικρό- υποψηφίων που τα χρησιμοποιούν λάθος.

19 ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΓΕΝΟΥΣ-ΑΡΙΘΜΟΥ ΣΕ ΑΡΘΡΑ/ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ/ ΕΠΙΘΕΤΑ
ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΓΕΝΟΥΣ-ΑΡΙΘΜΟΥ ΣΕ ΑΡΘΡΑ/ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ/ ΕΠΙΘΕΤΑ Ασυμφωνία γένους Λανθασμένη απόδοση γένους. H επίδραση L1 είναι εμφανής στις περιπτώσεις που οι υποψήφιοι επιλέγουν –λανθασμένα- το γένος. [el] país και [el] día αντιμετωπίζονται ως θηλυκά όπως στα Ελληνικά

20 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΩΝ
Αντ/μίες υποκειμένου: Yo he olvidado en tu casa el carnét de conducir; Yo voy a esperar por su carta;Yo explico mis características personales Αυτοπαθητικές αντ/μίες: Προσθήκη: me necesité [necesité] este permiso; No me recuerdo [recuerdo] bien; Se nació [nací]. Παράλειψη: Quedé [me quedé] en el aeropuerto; donde quedaba [me quedaba]; de verdad sentí [me sentí] mejor. Αντ/μίες υποκειμένου Είναι πιθανό, η αναφορά των αντωνυμιών υποκειμένου να οφείλεται στην επίδραση της Αγγλικής. Στα Ισπανικά, όπως και στα Ελληνικά, τα κλιτικά μορφήματα του ρήματος εκφράζουν το υποκείμενο και επομένως, η ρητή δήλωσή του γίνεται για να δοθεί έμφαση Αυτοπαθητικές αντ/μίες Προσθήκη Παρατηρείται επίσης παρεμβολή από την L1 σε περιπτώσεις ρημάτων όπως τα recordar, necesitar ή nacer Ενεργητικά ρήματα σχηματίζονται σαν να ήταν αυτοπαθητικά Παράλειψη Σε αυτή την περίπτωση, το φαινόμενο αντιστρέφεται και αυτοπαθητικά ρήματα σχηματίζονται σαν να ήταν ενεργητικά. Πρόκειται για ρήματα τα οποία ενώ στα Ισπανικά είναι παθητικά, στα Ελληνικά είναι ενεργητικά quedarse, [μένω, διαμένω] sentirse [νιώθω].

21 Αντ/μίες Έμμεσου Αντικειμ.:
Ασυμφωνία προσώπων: Quiero darle [darte] las gracias; Enviaselo [envíamelo] lo antes posible. Μη επανάληψη αντ/μίας: puedes darlo [dárselo] a Juan; Doña Garcia, [le] escribo esta carta Αντ/μίες Άμεσου Αντικειμ.: Τυπολογική σύγχυση με αντ/μίες έμμ. αντ.: Lo [le] explicó al policía Πλεονάζουσα παρουσία αντ/μίας: me lo he dado cuenta [me he dado cuenta] Αντ/μίες Έμμεσου Αντικειμ Η αντωνυμία έμμεσου αντικειμένου είναι λανθασμένη γιατί δεν αναφέρεται στο σωστό πρόσωπο Μη επανάληψη αντ/μίας Στην Ισπανική, η αντωνυμία έμμεσου αντικειμένου μπορεί να συνεμφανίζεται με το ουσιαστικό στο οποίο αναφέρεται. Στα επόμενα παραδείγματα παραλείπεται Αντ/μίες άμεσο Αντικειμ Οι τύποι γ΄ προσώπου του άμεσου (lo/ la) και του έμμεσου (le) αντικειμένου μοιάζουν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα συχνά καταγράφονται περιπτώσεις τυπολογικής σύγχυσης Πλεονάζουσα παρουσία αντ/μίας Είναι παρόν μαζί με το άμεσο αντικείμενο η αντίστοιχη αντωνυμία H επίδραση L1 είναι εμφανής σε αυτην την δομή

22 Por favor, ¡ayuda me! [ayúdame];
Συνεμφάνιση αντ/μιών με απαρέμφατο, γερούνδιο και καταφατική προστακτική: Por favor, ¡ayuda me! [ayúdame]; Perdóna me [perdóname], que no te escribi; Tu vas a preguntar me [preguntarme] porque Αντ/μίες με πρόθεση: Las vacaciones que pasé con tu [contigo]; Vosotros no teneis problemas con mi [conmigo]; Gracias a tú [a ti]. Συνεμφάνιση αντ/μιών με απαρέμφατο, γερούνδιο και καταφατική προστακτική η συνεμφάνιση αντωνυμίας με απαρέμφατο, γερούνδιο ή καταφατική προστακτική απαιτεί την ένωση τους σε μία λέξη.

23 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΩΝ
Αντ/μίες με πρόθεση Στα Ισπανικά, αυτός ο τύπος των αντωνυμιών σχηματίζεται με την πρόθεση και τις αντωνυμίες υποκειμένου. Παρόλα αυτά, σε ορισμένα πρόσωπα, χρησιμοποιούνται ειδικοί τύποι.

24 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΚΤΗΤΙΚΩΝ
Λάθη στο σχηματισμό: Da muchos recuerdos a tus padres y a nos [nuestros] amigos. Ασυμφωνία με το αντικειμ. που προσδιορίζει: el permiso está en su [tu] coche; Lo he olvidado en su [tu] casa; En espera de vuestra [su] contestación Πλεοναστική συνεμφάνιση με ουσιαστικό: mi viaje [el viaje] de regreso me cansó; he olvidado mi permiso de conducir [he olvidado el permiso]; Tenía que ir con mi coche [ir con el coche] Λάθη στο σχηματισμό συγχέονται οι τύποι της αυτοπαθητικής αντωνυμίας α΄ προσώπου πληθυντικού αριθμού (nos) με τον αντίστοιχο τύπο του κτητικού επιθέτου Ασυμφωνία με το αντικειμ. που προσδιορίζει Τα περισσότερα λάθη είναι η σχετιζόμενη με την ασυμφωνία ανάμεσα σε κτήτορα και αντικείμενο ιδιοκτησίας. Το γεγονός μάλλον οφείλεται στην τυπολογική ομοιότητα μεταξύ των κτητικών επιθέτων και των αντωνυμιών υποκειμένου β΄ και γ΄ προσώπου ενικού στις δύο γλώσσες: mi [μου], tu,[σου] su [του]

25 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΚΤΗΤΙΚΩΝ
Πλεοναστική συνεμφάνιση με ουσιαστικό Όπως συμβαίνει με τις προσωπικές αντωνυμίες υποκειμένου, η χρήση των κτητικών στα Ισπανικά είναι πιο περιορισμένη σε σχέση με τα Ελληνικά.

26 Μορφολογία του ρήματος
Λάθη που σχετίζονται με: Φαινόμενο διφθογγοποίησης (ή φωνηεντικής αλλαγής) Απαρέμφατο Γερούνδιο Προστακτική Οριστική

27 Διφθογγοποίηση: λάθη Αποτέλεσμα της εξέλιξης της Λατινικής στην Ιβηρική. Φαινόμενο που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα την Ισπανική.  Τροπή των -o- και -e- της παραλήγουσας σε δίφθογγο (-ue- / -ie)- ή φωνήεν (-u-/ -i-) σε συγκεκριμένα πρόσωπα, χρόνους και εγκλίσεις ορισμένων ρημάτων. Μορφολογία του ρήματος Διφθογγοποίηση:λάθη Το φαινόμενο έγκειται στην τροπή των φωνηέντων -o- και -e- σε δίφθογγο (-ue- / -ie)- ή φωνήεν (-u-/ -i-), σε συγκεκριμένα πρόσωπα, χρόνους και συζυγίες. (35%)

28 Απουσία διφθογγοποίησης: Prefero [prefiero]
Λανθασμένη παρουσία διφθογγοποίησης: Quierían [querían] dejar la calle libre. En la habitación que durmía [dormía] Απουσία διφθογγοποίησης Λανθασμένη παρουσία διφθογγοποίησης

29 Απαρέμφατο και γερούνδιο: λάθη
Απαρέμφατο: protejarlo [protegerlo]. Tengo que repitarlo [repetirlo]. No estaba tan fácil elijir [elegir]. Γερούνδιο: irendo [yendo] para San Sebastián. Απαρέμφατο Στην περίπτωση του απαρεμφάτου, το είδος των λαθών που καταγράψαμε σε τρεις περιπτώσεις είναι η αλλαγή φωνήεντος στο σχηματισμό του απαρεμφάτου, καθώς οι υποψήφιοι επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν για παράδειγμα ένα χαμηλό φωνήεν στη θέση ενός μεσαίου γερούνδιο ο υποψήφιος σχηματίζει το γερούνδιο μέσου του συνδυασμού ολόκληρου του απαρεμφάτου (αντί της ρίζας του) με το κλιτικό μόρφημα του γερουνδίου, δημιουργώντας ένα λανθασμένο τύπο γερουνδίου

30 Προστακτική: λάθη Τυπολογική σύγχυση προσώπων καταφατικής προστακτικής: vaya [ve], reciba [recibe]. Σύγχυση κλιτικών μορφημάτων ενεστώτα οριστικής ή υποτακτικής με τα αντίστοιχα μορφήματα της προστακτικής: No me preguntas [preguntes] cómo ni cuándo Si puedes por favor que me lo envíes [envíamelo] Τυπολογική σύγχυση προσώπων καταφατικής προστακτικής A) Στην πρώτη περίπτωση, οι υποψήφιοι συγχέουν τους τύπους του β΄ και γ΄ προσώπου ενικού καταφατικής προστακτικής

31 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ
ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ Σύγχυση κλιτικών μορφημάτων ενεστώτα οριστικής ή υποτακτικής με τα αντίστοιχα μορφήματα της προστακτικής B) Στη δεύτερη περίπτωση, χρησιμοποιούνται τα κλιτικά μορφήματα του ενεστώτα οριστικής ή υποτακτικής για τα αντίστοιχα της προστακτικής

32 Οριστική: λάθη Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος Παρατατικός
Υπερσυντέλικος Στο ρηματικό παράδειγμα της Οριστικής, περισσότερα λάθη σχηματισμού εντοπίζονται στο πεδίο των παρελθοντικών χρόνων και ειδικότερα στον Αόριστο (σε ποσοστό 54%) και στον Παρακείμενο (σε ποσοστό 27%)

33 Ενεστώτας: λάθη Λάθος σχηματισμός ρίζας: La conosco [conozco] bien
Αποβολή ή μεταβολή φωνήεντος: quire [quiere] pedir, me enteresa [interesa] mucho. Πλεοναστική χρήση διπλού -rr-: prefierro [prefiero], quierro [quiero]. Τυπολογική σύγχυση μορφημάτων διαφορετικών προσώπων: [yo] lo necesita [necesito] para ir a mi trabajo con coche Ο Ενεστώτας είναι ο τρίτος κατά σειρά χρόνος της Οριστικής, με ποσοστό υποψηφίων που διαπράττουν λάθη μορφολογικής φύσεως να ανέρχεται στο 9%.

34 Μέλλοντας: λάθη Λανθασμένος σχηματισμός κλιτικού μορφήματος:
No me dejarés [dejarás] esperar mucho, estoy segura. Τυπολογική σύγχυση προσώπων: lo necesitará [necesitaré] dentro de tres semanas porque tengo que ir a Tesaloniki. Μονάχα 2 υποψήφιοι σφάλουν στο σχηματισμό του Μέλλοντα, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 3%, του συνόλου των υποψηφίων.

35 Αόριστος: λάθη Ουδετεροποίηση α΄ και γ΄προσώπου ενικού: Lo pasó [pasé] estupendamente; Comenzó [comencé] trabajar en esa empresa en 1988. Λανθασμένη ρηματική ρίζα: Me daste [diste]; Buscé [busqué]; Vení [vine] a Atenas; Pusimos [pudimos] ver la ciudad de Barcelona. Παρεμβολή κλιτικών μορφημάτων άλλων συζυγιών: Tomí [tomé] un bocadillos; decubré [descubrí] que Προβλήματα φωνηεντικής αλλαγής: hazme el favor que te pidí [pedí]; advirtí [advertí] la falta de mi permiso; Me servió [sirvió]. Ουδετεροποίηση τύπων Ενεστώτα-Αορίστου: realizo [realicé]; Creo que lo dejo [dejé] sobre la nevera; Ayer tomo [tomé] Διάφορα άλλα λάθη: Estuve [yo] tan impresionada [me impresionó tanto] que; Cuando advirtié [advertí] la falta; Me da [di] cuenta de que Ο Αόριστος, με διαφορά, είναι ο χρόνος που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη δυσκολία, ως προς το σχηματισμό του. - Το 60% των λαθών οφείλονται στη χρήση των κλιτικών μορφημάτων του α΄ ενικού στη θέση εκείνων του γ΄ ενικού και το αντίστροφο.

36 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ
Όπως μπορείτε να δείτε, τα ποσοστά των υπόλοιπων λαθών κυμαίνονται γύρω στο 9%. Ενδιαφέρον είναι το ότι το 7% των λαθών που φαίνεται να οφείλονται σε ουδετεροποίηση των μορφημάτων αορίστου και ενεστώτα, στην πραγματικότητα οφείλεται στην μη σωστή εφαρμογή κανόνων τονισμού!

37 Παρακείμενος: λάθη Ουδετεροποίηση α΄ και γ΄ προσώπου ενικού του βοηθητικού ρήματος: ha [he] conocido su ciudad; ha [he] olvidado mi permiso de conducir Τυπολογική σύγχυση γερουνδίου-μετοχής: He estudiando [estudiado] español; He trabajando [trabajado]. Διάσπαση "βοηθητικού ρήματος - μετοχής": He lo llamado [lo he llamado]; has ya empezado [ya has empezado] Παράλειψη βοηθητικού ρήματος: en su oferta de empleo que leido [he leído] en el periódico; Le escrito [he escrito]. Λανθασμένος σχηματισμός μετοχής: Lo he olvidé [olvidado] en tu casa. Tener + απαρέμφατο: Yo tengo estudiar [he estudiado] 4 años de la Universidad Económica de Atena; Tengo trabajar [he trabajado] 5 años Περισσότερα από τα μισά λάθη (51%) του Παρακειμένου οφείλονται στη σύγχυση α΄ και γ΄ ενικού του βοηθητικού ρήματος. Άλλο πολύ συνηθισμένο λάθος είναι η σύγχυση της κατάληξης της μετοχής –ado με την κατάληξη –ando του γερουνδίου, προφανώς λόγω επίδρασης της μητρικής τους.

38 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ
Επίσης, επηρεασμένοι από τη μητρική τους, συχνά οι Έλληνες βάζουν μία αντωνυμία ή επίρρημα μεταξύ του βοηθητικού και της μετοχής, πράγμα αποδεκτό στα Ελληνικά, όχι όμως και στα Ισπανικά.

39 Παρατατικός: λάθη Διφθογγοποίηση - φωνηεντική αλλαγή: Quierían [querían] dejar la calle libre; En la habitación que durmía [dormía, yo]. Παρεμβολή κλιτικών μορφημάτων άλλων συζυγιών: Μe dolaba [dolía] la cabeza. Στην περίπτωση του Παρατατικού το 75% των λαθών αντανακλά ένα φαινόμενο που από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι είναι αρκετά επαναλαμβανόμενο.

40 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ
Πρόκειται για την εφαρμογή σε αυτό τον χρόνο των κανόνων διφθογγοποίησης, ωστόσο το περίεργο είναι ότι στον Παρατατικό κανένα ρήμα στην πραγματικότητα δεν πρέπει να παρουσιάζει φωνηεντική αλλαγή.

41 Υπερσυντέλικος: λάθη Τυπολογική σύγχυση γερουνδίου και μετοχής: Un día te lo había pidiendo [pedido] Μονάχα 1 υποψήφιος δεν σχηματίζει σωστά τον Υπερσυντέλικο, και πάλι λόγω της τυπολογικής σύγχυσης μετοχής και γερουνδίου

42 ΛΑΘΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ: ΣΥΝΟΨΗ
Εδώ μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα πόσο προβληματικός φαίνεται να είναι ο σχηματισμός του αορίστου για τους Έλληνες, καθώς πάνω από το 50% των υποψηφίων διαπράττουν λάθη σε αυτό το πεδίο.

43 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Corpus 93 εκθέσεων Ελλήνων υποψηφίων στις εξετάσεις DELE Básico (B2) Ανοικτού τύπου δοκιμασία  έκθεση  καταγραφή ευρείας τυπολογίας λαθών Τα στοιχεία μας προέρχονται από ένα corpus 93 εκθέσεων Ελλήνων υποψηφίων στις εξετάσεις DELE Básico, επιπέδου B2. Δεδομένου ότι πρόκειται για ανοικτού τύπου δοκιμασία καταγράφηκε μία ευρεία τυπολογία λαθών, ορισμένα από τα οποία εξετάσαμε σήμερα.

44 Καταγραφή και ιεράρχηση λαθών
ΛΑΘΗ ΤΡΙΩΝ ΤΥΠΩΝ: Παράλειψης Προσθήκης Σύγχυσης Χρονικοί περιορισμοί δεν μας επέτρεψαν να αναφερθούμε σε άλλα λάθη μορφοσυντακτικής και πραγματολογικής φύσεως. Ενδεικτικά: Τα περισσότερα προβλήματα παρουσιάζονται στο πεδίο των προθέσεων. Επίσης στο ρηματικό παράδειγμα της υποτακτικής, στις δευτερεύουσες προτάσεις και στην ακολουθία χρόνων. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να εντάξουμε τα λάθη σε 3 κατηγορίες: -Λάθη όπου ένα στοιχείο παραλείπεται, ένα άλλο εμφανίζεται σε περιπτώσεις που θα έπρεπε να απουσιάζει ή άλλες όπου δύο στοιχεία συγχέονται.

45 ΠΕΔΙΑ ΛΑΘΩΝ: Ποσοστά υποψηφίων – Συχνότερα λάθη
ΠΕΔΙΑ ΛΑΘΩΝ: Ποσοστά υποψηφίων – Συχνότερα λάθη Ορθογραφία: 90,3% -s-, -z- και -c  seseo, ceceo διπλά σύμφωνα  παρεμβολή από άλλες L2 των υποψηφίων (κυρίως Αγγλική). Τονισμός: 88,17% Αυτό το τόσο υψηλό ποσοστό λαθών ορθογραφίας ΔΕΝ δικαιολογείται για ένα επίπεδο Β2 Η δε σύγχυση των -s-, -z- και -c υποδεικνύει την ανάγκη να εστιάσει ο καθηγητής περισσότερο στα φαινόμενα του seseo και ceceo καθώς και στη διδασκαλία των κανόνων τονισμού.

46 Ασυμφωνία γένους άρθρου-ουσιαστικού-επιθέτου: 35%
Κτητικά: 34%  τυπολογική σύμπτωση (mi:μου , tu:σου, su:του…) Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στο επίπεδο Β2 το 35% των υποψηφίων διαπράττει, λάθη που σχετίζονται με τη συμφωνία γένους μεταξύ άρθρου-ουσιαστικού-επιθέτου, στα δε κτητικά, τα λάθη εντοπίζονται κυρίως στον ενικό, προφανώς λόγω της φωνητικής ομοιότητας με τα Ελληνικά.

47 Ουσιαστικά-επίθετα-αντωνυμίες: 34% 
Τα περισσότερα λάθη εντοπίζονται στις αυτοπαθητικές αντωνυμίες (και όχι στις αντωνυμίες άμεσου και έμμεσου αντικειμένου και τα αντίστοιχα φαινόμενα loísmo, laísmo και leísmo!) Επίσης περίεργο είναι ότι σε αντίθεση με τη γενικότερη πεποίθηση ότι ο πιο “προβληματικός” τομέας είναι οι αντωνυμίες CD και CI, οι υποψήφιοι μπερδεύονται 2 φορές περισσότερο με τη χρήση των αυτοπαθητικών αντωνυμιών.

48 Ρηματικό Παράδειγμα ΟΡΙΣΤΙΚΗ: λάθη από το 71% των υποψηφίων.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ: λάθη από το 71% των υποψηφίων. Τα λάθη εντοπίζονται κυρίως στον Αόριστο (54% των λαθών) και στον Παρακείμενο (27% των λαθών) Περνώντας στο ρηματικό παράδειγμα, περίπου το 71% των υποψηφίων διαπράττει λάθη που σχετίζονται με τους ρηματικούς τύπους της Οριστικής, και ιδιαίτερα με τον Αόριστο, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη μεγαλύτερης επιμονής στη διδασκαλία του.

49 Αόριστος: Τυπολογική σύγχυση κλιτικών μορφημάτων α΄ και γ΄ ενικού  58% των λαθών.
Παρατατικός: 3,2% των υποψηφίων σφάλει  το 75% των λαθών τους σχετίζονται με τη διφθογγοποίηση (φαινόμενο που δεν πραγματώνεται όμως καν σε αυτόν το χρόνο!) Ενδιαφέρον είναι ότι αν και μόλις το 3,2% των υποψηφίων αντιμετωπίζει προβλήματα με το σχηματισμό του παρατατικού, το 75% αυτών οφείλεται στο φαινόμενο της διφθογγοποίησης, κάτι που δεν καταγράφεται ωστόσο για άλλους ρηματικούς χρόνους.

50 «Το λάθος είναι ένα απαραίτητο βήμα στη διαδικασία οικειοποίησης της γλώσσας».
(Fernández López, 1989: 35) “El aprendizaje es un proceso de responsabilidades compartidas” (Vázquez, 1999: 72) Το λάθος αποτελεί όντως εγγενές στοιχείο της διαδικασίας εκμάθησης της ΞΓ. Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τον καθηγητή να γνωρίζει a priori ποια είναι τα προβληματικά σημεία στα οποία πρέπει να εστιάσει περισσότερο την προσοχή των μαθητών.

51 (…) we have to change our attitude towards mistakes
(…) we have to change our attitude towards mistakes. We must not think of them as something negative which needs some kind of punishment. Think of correction as a way of giving information, or feedback, to your students, just when it will support their learning. (Edge , 1989: 17) Επιμένοντας στη διδασκαλία τους, με τη σειρά του ο καθηγητής βοηθά τους μαθητές σε μεγάλο βαθμό να αποφύγουν την παγίωση λανθασμένων σχηματισμών και χρήσεων. Σας ευχαριστούμε πολύ!

52 Natividad Peramos Soler
Ελένη Λεονταρίδη Natividad Peramos Soler Marina Ruiz Morales Επιμένοντας στη διδασκαλία τους, με τη σειρά του ο καθηγητής βοηθά τους μαθητές σε μεγάλο βαθμό να αποφύγουν την παγίωση λανθασμένων σχηματισμών και χρήσεων. Σας ευχαριστούμε πολύ!