ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Μεσαίωνας ονομάζεται η χρονική περίοδος της ανθρώπινης ιστορίας που διαδέχεται την περίοδο της Αρχαιότητας και τελειώνει με την περίοδο της Αναγέννησης.

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Διήρκεσε περίπου 1000 χρόνια, από την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (476 μ.Χ.) και το θάνατο του Ιουστινιανού Α' (565 μ.Χ.), του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα που διαπνεόταν από το όραμα της αναβίωσης της παλαιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της παγκόσμιας κυριαρχίας της, ως και την εποχή της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους (1453 μ.Χ.) και την ανακάλυψη της Αμερικής(1492 μ.Χ.) από τον Κολόμβο.

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Ο Μεσαίωνας έμεινε γνωστός ως η περίοδος των Σκοτεινών Αιώνων. Επηρεασμένοι από τη σύγκριση με την περίοδο της Αναγέννησης και της έντονης καλλιέργειας των ανθρωπιστικών επιστημών. Οι ιστορικοί, κυρίως της εποχής του Διαφωτισμού, χαρακτήρισαν το Μεσαίωνα περίοδο θρησκευτικού φανατισμού και οπισθοδρόμησης, μη λαμβάνοντας υπ'όψιν ότι η κατάλυση του Βυζαντίου από τους Τούρκους επέτρεψε τη μετακίνηση των διανοούμενων της Κωνσταντινούπολης στις πόλεις της Ιταλίας με αποτέλεσμα την Ιταλική Αναγέννηση

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Κατά το Μεσαίωνα, οπωσδήποτε η επιρροή της εκκλησίας στην κοινωνική και προσωπική ζωή των ανθρώπων μεγιστοποιείται, ωστόσο οι θρησκευτικοί άρχοντες μένουν πάντοτε υποτελείς της κοσμικής εξουσίας.

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Στο ελληνόφωνο ανατολικό κομμάτι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ο Αυτοκράτορας είναι και ο ηγέτης της θρησκείας, ενώ μετά το 800 μ.Χ. και ο Καρλομάγνος προσεταιρίστηκε αυτή την εξουσία, αναγνωρίζοντας όμως το πρωτείο του Πάπα με αντίτιμο την προσωνυμία του "Αυτοκράτορα των Ρωμαίων"..

… O Καρλομάγνος ή Κάρολος ο Μέγας (742 ή 747 – 28 Ιανουαρίου 814) Λατινικά: Carolus Magnus, ήταν βασιλιάς των Φράγκων από το 771 έως το 814, βασιλιάς των Λομβαρδών από το 774 και ιδρυτής της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

… Την περίοδο του Μεσαίωνα, η Βυζαντινή παιδεία στηρίζεται κατά κόρον στα Αρχαιοελληνικά ιδεώδη, με σχολές όπως των Αθηνών (φιλοσοφία), Εφέσου (ιατρική) και φυσικά της Κωνσταντινουπόλεως

ΔΥΣΗ Το Δυτικό κομμάτι της τεράστιας Αυτοκρατορίας, την περίοδο αυτή είχε σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και δεν την απασχολούσε σοβαρά η μόρφωση των υπηκόων. Ο Μεσαίωνας είχε χαρακτήρα θεοκρατικό, αλλά ταυτόχρονα παρατηρούνται ζυμώσεις, που οδήγησαν στη δημιουργία των νεότερων εθνικών σχηματισμών και ιδεολογιών.

Θεοκρατία Με τον όρο θεοκρατία (κράτος θεού) εννοείται εκείνο το σύστημα διακυβέρνησης στο οποίο ο θεός ή μια θεότητα θεωρείται ανώτατος άρχων και η διακυβέρνηση γίνεται συχνά από έναν εγκόσμιο άρχοντα, ελέω θεού μονάρχη. Το ρόλο της διακυβέρνησης αναλαμβάνει ενίοτε πέραν του ελέω θεού μονάρχη το ιερατείο της επίσημης θρησκείας του κράτους.

Θεοκρατία Σχετικά σύγχρονες μορφές θεοκρατίας θεωρούνται τα Παπικά κράτη, η Γενεύη του Ζαν Κοβέν (Jehan Cauvin) επί το κοσμικότερον, στην οποία ο μεταρρυθμιστής θεολόγος προσπάθησε να διαμορφώσει μια ιδανική θεοκρατία και ακόμη πιο σύγχρονες, όπως το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, το Βατικανό και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Τα γεγονότα που σημάδεψαν αυτήν την περίοδο ήταν η άνοδος της δύναμης της παπικής εκκλησίας στη δυτική Ευρώπη, η διατήρηση για περίπου 1000 χρόνια του ανατολικού μέρους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η άνοδος και η κυριαρχία του Ισλάμ στον χώρο της Μέσης Ανατολής, η δημιουργία των προγόνων των σημερινών κρατών, καθώς και οι Σταυροφορίες, που σηματοδότησαν σφοδρή πάλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Πρώιμος Μεσαίωνας

Πρώιμος Μεσαίωνας Καθώς η πολιτική δύναμη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μειωνόταν συνεχώς στην Δυτική Ευρώπη μετά τον 3ο αιώνα μ.Χ., οι περιοχές της Δυτικής Ευρώπης άρχισαν να κατοικούνται από φυλές λαών που πρωτοεμφανίζονταν στο προσκήνιο: Ούνοι, Γότθοι, Βάνδαλοι, Σάξονες, Άβαροι.

… Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι το ανατολικό κομμάτι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας συνέχιζε να υπάρχει. Οι κάτοικοι της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θεωρούσαν εαυτούς συνεχιστές της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής ιδέας.

… Άλλωστε ο ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος είχε μεταφέρει το 330 μ.Χ. την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. Η περίοδος αυτή, που χαρακτηρίστηκε από συχνές μετακινήσεις φυλετικών ομάδων, ονομάστηκε Εποχή των Μετακινήσεων.

Μέσος Μεσαίωνας Κατά την κύρια περίοδο του Μεσαίωνα γίνονται μια σειρά από βελτιώσεις της αγροτικής και βιοτεχνικής τεχνολογίας και πρακτικής. η εκτεταμένη χρήση νερόμυλων και αργαλειών, προκάλεσαν μια αύξηση της παραγωγής.

… Σταδιακά, η παραγωγή που πλεόναζε μπορούσε να πουληθεί έναντι χρημάτων, αντί της ανταλλαγής που συνηθιζόταν παλιότερα. Ο εκχρηματισμός των συναλλαγών, βοήθησε στην αντικατάσταση υποχρεώσεων με χρήματα, και στην ελεύθερη μεταβίβαση κτημάτων. Η απώθηση του Ισλάμ από την Ευρώπη, η δημογραφική ανάπτυξη, η αύξηση της παραγωγής με συνέπεια την ύπαρξη πλεονάσματος και η υιοθέτηση νέων χρηματοπιστωτικών τεχνικών, έθεσαν τις βάσεις για μια εμπορική επανάσταση.

Ύστερος Μεσαίωνας

Ύστερος Μεσαίωνας Στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα, η Ευρώπη ήρθε αντιμέτωπη με το συνδυασμό δύο μεγάλων συμφορών. Η πρώτη συμφορά ήταν η επιδημία πανώλης που με ταχύτατη εξάπλωση προκάλεσε το θάνατο μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Επιπρόσθετα, οι κινήσεις φυγής από τις μολυσμένες περιοχές και η εξόντωση του πληθυσμού, προκάλεσαν την ερημοποίηση των αγροτικών περιοχών, άφησαν πολλές εκτάσεις ακαλλιέργητες με αποτέλεσμα την εμφάνιση έλλειψης τροφίμων.

… Τον Οκτώβριο του 1347, γενοβέζικα εμπορικά πλοία από το λιμάνι της Κάφας στην Μαύρη Θάλασσα, που προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μετέφεραν στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης. Η ασθένεια αυτή είχε δύο μορφές: τη βουβωνική (ή σηψαιμική) και την πνευμονική. Μεταδιδόταν ακαριαία και βοηθούμενη από τις κακές συνθήκες υγιεινής, την έλλειψη ιατρικών γνώσεων της εποχής και τις επακόλουθες δισειδαιμονικές προλήψεις, στις αρχές του 1348 είχε ήδη διαδοθεί από την Ιταλία, σε όλη την κεντρική Γαλλία, μέχρι τον χειμώνα του ιδίου έτους στην νότια Αγγλία και στη συνέχεια στις Κάτω Χώρες. Συνέπεια της επιδημίας ήταν να χαθεί σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Η επιδημία ξαναχτύπησε και στα επόμενα χρόνια του 14ου αιώνα, με μικρά χρονικά διαλείμματα, αναιρώντας έτσι ολοκληρωτικά την δημογραφική αύξηση που είχε σημειωθεί στα μέσα του 13ου αιώνα.

… Ο λοιμός που προκλήθηκε δημιούργησε επιπλέον θύματα ο ίδιος, αλλά και ενίσχυσε την εξάπλωση της πανώλης στον αδύναμο και πεινασμένο πληθυσμό. Από τη συμφορά της πανώλης ελάχιστες περιοχές έμειναν αλώβητες. Σε κάποιες ο θάνατος έπληξε το ένα τρίτο ή ένα τέταρτο του πληθυσμού.

… Πολεμικές συγκρούσεις πολυάριθμων επαγγελματικών στρατών με κυριότερη τον Εκατονταετή Πόλεμο, επίσης έπληξαν τις αγροτικές περιοχές. Οι απλήρωτοι στρατιώτες μετατρέπονταν σε συμμορίες που λυμαίνονταν την ύπαιθρο.

… Οι παραπάνω συμφορές προκάλεσαν μια μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμών από την ύπαιθρο στις πόλεις όπου υπήρχε μεγαλύτερη ασφάλεια. Εκεί, ειδικά στις πόλεις που ήταν σταυροδρόμια εμπορικών οδών, οι νέοι κάτοικοι είχαν μεγαλύτερες επαγγελματικές δυνατότητες.

… Η ανασφάλεια που προκάλεσαν οι συμφορές, προκάλεσαν μια άνοδο τόσο του θρησκευτικού αισθήματος όσο και του μυστικισμού. Η πίστη στη μαγεία, στα θαύματα και τη σημασία των ιερών λειψάνων αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο μετά το 12ο αιώνα. Το άγχος που προκαλούσε η διαφορετικότητα, οδήγησε στη συστηματική καταδίκη των Εβραίων, των λεπρών και άλλων περιθωριακών ομάδων. Ανάπτυξη νέων δογμάτων και αιρέσεων.

μυστικισμός Ο όρος μυστικισμός δηλώνει την άμεση και αδιαμεσολάβητη σχέση του ανθρώπου με το θείο.

μυστικισμός Ετυμολογείται από το ρήμα «μύω» που σημαίνει «κλείνω τα μάτια ή τα χείλη» προκειμένου να βιωθεί κάτι το άρρητο, απόρρητο («μυστικόν»). Αυτή η δραστηριότητα συνιστά τη «μύηση», δηλαδή την εισαγωγή σε μια κατάσταση άμεσης εμβίωσης της ανθρώπινης αναφοράς προς το θείο προσωπικό ή απρόσωπο, Γι αυτό το σκοπό τελείται μια πράξη ,δηλαδή το «μυστήριον» που ανάγει στο μυστικό βίωμα ,δηλαδή στη «μυσταγωγία» με κάποιον μυημένο καθοδηγητή τον «μυσταγωγό» και «μύστη».

μαγεία Με τον όρο μαγεία περιγράφονται οι προσπάθειες για την πραγματοποίηση κάποιας ενέργειας πέραν των φυσικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, με μέσο τη σκέψη, την επίκληση θεοτήτων ή πνευμάτων ή τη χρήση υπερφυσικών δυνάμεων. Οι άνθρωποι που ασκούν τη συγκεκριμένη τέχνη, αποκαλούνται μάγοι/μάγισσες, αποκρυφιστές κλπ.

μαγεία Η μαγεία είναι γνωστή από την προϊστορία ως προσπάθεια του ανθρώπου να υπερβεί τους περιορισμούς του για να χειραγωγήσει τις φυσικές δυνάμεις που τον περιβάλλουν και τις καταστάσεις που αντιμετωπίζει.

μαγεία Ως πτυχή της κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής ανά τους αιώνες εκφράστηκε και συνυφάνθηκε μεταξύ άλλων με τον σαμανισμό, τον μυστικισμό, τη μαντεία, τον ζωροαστρισμό, τον ερμητισμό, την αστρολογία και την αλχημεία.

Μαγεία-Μεσαίωνας Κατά τον Μεσαίωνα, η μαγεία διώχθηκε με την ποινή του θανάτου στον ρωμαιοκαθολικό και στον ισλαμικό κόσμο, ενώ μετά την Μεταρρύθμιση αυτή η πρακτική συνεχίστηκε και στις προτεσταντικές χώρες.

… Στη διάρκεια του Μεσαίωνα, η δυτική Εκκλησία, αντιπαρατέθηκε με τα αιρετικά κινήματα και σκλήρυνε τη στάση της απέναντι στις αποκλίνουσες δογματικά απόψεις, διαδικασία που εκφράστηκε αφενός με την αποσαφήνιση του καθολικού δόγματος και αφετέρου με την πολιτική στιγματισμου και αποβολής των αιρετικών αντιλήψεων και κινημάτων από τις οργανωμένες κοινωνίες.

… Στη διάρκεια του 11ου και 12ου αιώνα η εκκλησιαστική και κοσμική εξουσία νομιμοποίησαν και παρότρυναν την άσκηση βίας εναντίον κατηγοριών ανθρώπων που διαχωρίζονταν από το σύνολο στη βάση της εθνοτικης προέλευσης, της θρησκείας ή του τρόπου ζωής τους. Περίπου το 1100 η Ευρώπη μεταβληθηκε σε μια "διώκουσα κοινωνία". Θύματα ήταν οι αιρετικοί, οι λεπροί, οι Εβραίοι, οι σοδομίτες καθώς και οι μάγοι.

.. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι Φράγκοι ευγενείς είχαν τους προσωπικούς τους αστρολόγους και μάγους. Η Ιστορία των Επιστημών κατέδειξε ότι οι μάγοι συνδέονται με συγκεκριμένες αντιλήψεις για την ανιμιστική φύση, δηλ. τις κρυμμένες δυνάμεις των φυσικών σωμάτων και κατ επέκταση της ίδιας της Φύσης, τις οποίες είχαν την δυνατότητα να "ανακαλύψουν" και να αξιοποιήσουν, μέσα από τη συστηματική έρευνα, πειραματική διαδικασία και λεπτομερή καταγραφή των πρακτικών τους.

… Ετσι οι Μάγοι και οι Αλχημιστές θεωρούνται ως θεμελιωτές της σύγχρονης Χημείας και σε ότι αφορά την ιστορική εξέλιξη των επιστημών έχουν πλήρως απομυθοποιηθεί και εξηγηθεί οι "μαγικές τους ικανότητες"

… Για τον Ιστορικό των Επιστημών A. Koyre, ο Μεσαίωνας αποτελεί τον "κόσμο του περίπου", σε αντίθεση με την νεότερη περίοδο " τον κόσμο της ακρίβειας" αναφερόμενος στην νοοτροπία που υπήρχε για πολλούς αιώνες η οποία απέτρεπε την ενασχόληση με ακριβείς μετρήσεις, ακριβώς επειδή αυτές γίνονταν από τεχνίτες, μηχανικούς, και ανθρώπους που δεν ήταν εξοικειωμένοι με την θεωρία.

.. Η σχολακιστική φιλοσοφική παράδοση, θεμελιωμένη στo Αριστοτελικό corpus, δεν χρησιμοποιούσε την πειραματική διαδικασία και συνεπώς τη μαθηματική έκφραση των φυσικών νόμων θεωρώντας την εκβιασμό της φύσης, αδυνατώντας έτσι να την κατανοήσει επαρκώς και να ελέγξει τις φυσικές δυνάμεις, προωθώντας το μυστικιστικό μοντέλο ερμηνείας της.

… Στο αντίθετο άκρο, Μάγοι και Αλχημιστές, επιδόθηκαν με ιδιαίτερο ζήλο, σε αυτές τις πρακτικές, διατηρώντας την εξήγηση των "μυστικών δυνάμεων" της φύσης για λογαριασμό τους.

… Το γόητρό τους εξέπεσε αργότερα, την εποχή της επιστημονικής επανάστασης του 16ου και 17ου αιώνα, όταν η πειραματική πρακτική και οι μαθηματικές μετρήσεις, αποτέλεσαν το νέο ιδεώδες της επιστήμης, και τα πειράματα εκτελούνταν σε δημόσιο χώρο ενώπιον κοινού, με την δυνατότητα να επαναληφθούν από τον οποιονδήποτε, και απαλλαγμένα από την αναζήτηση των ποιητικών αιτίων της σχολαστικής φιλοσοφίας.

… H αλχημεία μαζί με τη μαγεία και σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του αριστοτελισμού, έδωσε έμφαση σε φαινόμενα, οι αιτίες των οποίων δεν ήταν δυνατόν να εντοπιστούν άμεσα με τις αισθήσεις. Ο αριστοτελισμός, ως φιλοσοφία που δεχόταν εξηγήσεις βασισμένες σε άμεσες και σαφείς αιτίες, δεν μπορούσε να ενσωματώσει τις απόκρυφες αιτίες. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την ανάπτυξη της φαρμακολογίας.

.. Ο Μεσαίωνας, όπως επίσης κατέδειξε η ιστορική έρευνα, ουδόλως σκοταδιστικός και ακίνητος ήταν. Αντίθετα κυοφόρησε τα σπέρματα της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού. Σε ότι αφορά το "κυνήγι των μαγισσών" αυτό είναι έργο του Υστερου Μεσαίωνα - της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού του 18ου αιώνα.

… Κατά τον Διαφωτισμό η μαγεία απομυθοποιήθηκε χάρη στην επιστήμη και έπαψε να θεωρείται απειλή από τους περισσότερους στις δυτικές κοινωνίες. Η μαγεία συνήθως διακρίνεται σε λευκή και μαύρη, με κριτήριο διαφοροποίησης τα κίνητρα πίσω από την επίκλησή της

… Οι μάγοι που συγχέονται με τους δαιμονισμένους, τους μανιακούς, τους φρενιστές, τους μελαγχολικούς, διώκονται κυρίως από την Εκκλησία και τους κρατιστές ηγεμόνες με την κατηγορία της "έσχατης προδοσίας" και ως ταραχοποιοί της χριστιανικής τάξης. Ωστόσο η λόγια θεώρηση και η αριστοκρατική τάξη κράτησαν αποστάσεις και ουδέποτε ταυτίστηκαν με την λαΪκή θεώρηση της μαγείας που την θεωρούσε προκατάληψη και αφέλεια.

Εκκλησία και Μεσαίωνας Το κύρος που απολάμβανε η Εκκλησία στο μεγαλύτερο μέρος του Μεσαίωνα, μπήκε σε καθοδική πορεία από την αρχή του 14ου αιώνα. Η «αιχμαλωσία» του Πάπα στην Αβινιόν, η χειραγώγησή του από το Γάλλο βασιλιά και το Μεγάλο Σχίσμα της καθολικής εκκλησίας που έλαβε πολιτικές διαστάσεις, αποδυνάμωσαν το θεσμό έναντι των μοναρχικών κρατών. Έτσι, οι εθνικές μοναρχίες σταδιακά χαλάρωσαν τους δεσμούς τους με τον Πάπα και ανάλαβαν οι ίδιες τον έλεγχο του κλήρου, και την επιβολή φορολογίας σε αυτόν.

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: ΔΥΣΗ Η Δυτική φιλοσοφία αναφέρεται συχνότερα με τον όρο "Μεσαιωνική", με απώτερο στόχο να διακριθεί από την αρχαιότητα και τους Nεότερους χρόνους, θεωρώντας την περίοδο ενδιάμεση ή μέση. Η Μεσαιωνική φιλοσοφία ακολουθεί στα χρονικά όρια της τη Μεσαιωνική ιστορία, δηλαδή καλύπτει την περίοδο από τη διάλυση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, του δυτικού τμήματος από τα τέλη του 5ου αιώνα ως την απαρχή των νεοτέρων χρόνων, τα τέλη του 15ου αιώνα.