Ένα πάρκο για τα πουλιά και τους ανθρώπους 1 Επιμέλεια παρουσίασης: Ευγενία Πανώριου Σχέδια: Παναγιώτης Λατσούδης © Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 2015 1

Αδόμητες περιοχές Ποιες είναι οι αδόμητες περιοχές της πόλης; Στις μεγάλες πόλεις υπάρχουν μικρές (ή μεγαλύτερες) εκτάσεις πρασίνου που μοιάζουν με νησιά μέσα σε μια θάλασσα τσιμέντου! Ποιες είναι οι αδόμητες αυτές περιοχές; Πάρκα Αλσύλλια Λόφοι Κήποι και αυλές Κτήματα Δάση κοντά στην πόλη Κάποιες από τις αδόμητες περιοχές της Αθήνας: Εθνικός Κήπος Άλσος Βείκου Πάρκο «Α. Τρίτσης» Ποιες είναι οι αδόμητες περιοχές της δικής σου γειτονιάς;

Σημασία των αδόμητων περιοχών… για τα πουλιά Τι αναζητούν τα πουλιά στις πόλεις; Χώρο: Όλα τα πουλιά χρειάζονται έναν κατάλληλο χώρο για να αναζητήσουν τροφή, φωλιά, κούρνιασμα, ασφάλεια (προστασία από θηρευτές). Τροφή: Ανάλογα το είδος, κάποια πουλιά θα αναζητήσουν σπόρους στο έδαφος, άλλα καρπούς φυτών, άλλα έντομα στον αέρα ή στο έδαφος, σκουλήκια που θα ξετρυπώσουν από το χώμα κ.ά. Φωλιά: Ανάλογα το είδος, κάποια πουλιά θα επιλέξουν να φτιάξουν τη φωλιά τους σε κλαδιά θάμνων ή δέντρων, άλλα σε κτίρια, άλλα σε κοιλότητες γέρικων δέντρων (κουφάλες) ή ακόμα και στο έδαφος. Μεταναστευτικά πουλιά: Οι αδόμητες περιοχές χρησιμοποιούνται από τα μεταναστευτικά είδη πουλιών ως σημεία ξεκούρασης αλλά και ανατροφοδότησης κατά το μεγάλο μεταναστευτικό τους ταξίδι. Κάποια από αυτά θα αναζητήσουν στις πόλεις και ένα ασφαλές μέρος για να φωλιάσουν. Γνωρίζετε κάποια από αυτά;

Μετανάστες της πόλης! Σταβλοχελίδονο: Έρχεται στη χώρα μας από την Αφρική την άνοιξη και αναχωρεί το φθινόπωρο. Χτίζει τη φωλιά του κοντά στον άνθρωπο μέσα σε κτίρια, κάτω από σκεπές κ.λπ. Τσαλαπετεινός: Έρχεται στη χώρα μας από την Αφρική την άνοιξη και αναχωρεί το φθινόπωρο. Φτιάχνει τη φωλιά του σε τρύπες δέντρων και τοίχων. Γκιώνης: Νυκτόβιο αρπακτικό που έρχεται το καλοκαίρι στη χώρα μας. Τον χειμώνα οι περισσότεροι θα αναχωρήσουν για την Αφρική. Θα φωλιάσει σε τρύπες δέντρων ή κτισμάτων. Μυγοχάφτης: Επισκέπτεται τη χώρα μας τον Μάρτιο ενώ φεύγει τον Οκτώβριο. Θα φωλιάσει σε τρύπες δέντρων, εσοχές κτιρίων αλλά και κλαδιά αναρριχώμενων φυτών.

Σημασία των αδόμητων περιοχών… για τον άνθρωπο Γιατί οι περιοχές αυτές είναι σημαντικές για τους ανθρώπους; Κάνουν πιο καθαρό τον αέρα (μέσα από τα φύλλα των φυτών) Επιτρέπουν το νερό να πάει στη γη (απορροή νερού από το έδαφος) Εμποδίζουν τις πλημμύρες Μειώνουν τον θόρυβο της πόλης (τα δέντρα λειτουργούν ως φυσικοί «φράχτες» για τον θόρυβο) Μας προσφέρουν δροσιά Είναι σημεία ξεκούρασης, άθλησης και παιχνιδιού! Δημιουργούν ένα ευχάριστο περιβάλλον!

Πουλιά της πόλης Σπουργίτης Με αναγνωρίζεις; Θα με δεις να τριγυρίζω σε πλατείες, πάρκα, πεζοδρόμια ακόμα και σε μπαλκόνια διαμερισμάτων. Μένω πολύ κοντά σου, αφού φωλιάζω κάτω από κεραμίδια. Το ράμφος μου με βοηθάει να τρώω σπόρους και ενίοτε έντομα.

Πουλιά της πόλης Δεκοχτούρα Με αναγνωρίζεις; Δεκοχτούρα Με αναγνωρίζεις εύκολα από το μαύρο σημάδι σαν δαχτυλίδι στον λαιμό. Είμαι τυπικό πουλί των πόλεων. Θα με βρεις σε σημεία που υπάρχουν δέντρα για να φωλιάζω άνετα! Το μικρό ράμφος, με βοηθάει να τσιμπολογώ σπόρους, έντομα ακόμα και σαλιγκάρια που αναζητώ στο έδαφος.

Πουλιά της πόλης Κότσυφας Με αναγνωρίζεις; Κότσυφας Θα με δεις συχνά σε κήπους, αυλές και ανάμεσα σε θάμνους. Φτιάχνω τη φωλιά μου σε κλαδιά θάμνων και σε φράκτες. Το ράμφος μου με βοηθάει να τραβώ τα σκουλήκια από το έδαφος. Βέβαια, τρώω και καρπούς!

Πουλιά της πόλης Καρακάξα Θα με ξεχωρίσεις εύκολα από τη μακριά ουρά μου. Ζω σε περιοχές με δέντρα, για να μπορώ να φτιάχνω τη φωλιά μου. Θα με δεις και σε πάρκα να ψάχνω για τροφή στο γρασίδι (σκουλήκια, έντομα), αλλά και για απομεινάρια από τη δική σου τροφή! Με αναγνωρίζεις;

Πουλιά της πόλης Τσαλαπετεινός Λένε ότι μοιάζω με τεράστια πεταλούδα. Με αναγνωρίζεις; Λένε ότι μοιάζω με τεράστια πεταλούδα. Δεν θα με δεις τον χειμώνα αφού τότε ζω στην Αφρική. Με ξεχωρίζεις πολύ εύκολα από τα χρώματά μου αλλά και από το λοφίο μου. Φτιάχνω τη φωλιά μου σε κοιλότητες δέντρων αλλά και σε τρύπες κτιρίων! Το ράμφος μου που μοιάζει με τρυπάνι με βοηθάει να ξετρυπώνω έντομα από το έδαφος.

Πουλιά της πόλης Σταβλοχελίδονο Με αναγνωρίζεις; Σταβλοχελίδονο Συχνάζω σε αγροτικές περιοχές, σε χωριά αλλά και σε πόλεις. Το ράμφος μου είναι πολύ μικρό αλλά με βοηθάει να πιάνω μικρά έντομα στον αέρα (μύγες και κουνούπια). Έχετε δει φωλιές μου μέσα σε κτίρια και κάτω από σκεπές. Τις φτιάχνω από λάσπη και από κομματάκια φυτών.

Πουλιά της πόλης Σπίνος Με αναγνωρίζεις; Σπίνος Θα με δεις σίγουρα σε δάση ενώ τον χειμώνα, σχεδόν παντού: σε πάρκα, κήπους, σχολικές αυλές. Χτίζω τη φωλιά μου σε κλαδιά δέντρων. Με το σκληρό ράμφος μου μπορώ να σπάω και να ξεφλουδίζω μεγάλους σπόρους.

Πουλιά της πόλης Κοκκινολαίμης Με αναγνωρίζεις; Τον χειμώνα θα προτιμήσω τα πάρκα, τις αυλές και τους κήπους της πόλης. Αν θες να με δεις, θα με αναζητήσεις στο έδαφος ή σε κάποιο κλαδί όπου παραμονεύω για την τροφή μου (έντομα, σκουλήκια, σαλιγκάρια, καρπούς). Για τη φωλιά μου θα προτιμήσω κοιλότητες δέντρων.

Πουλιά της πόλης Λευκοσουσουράδα Λένε ότι κουνάω τη μακριά μου ουρά περισσότερο από άλλα πουλιά. Μένω σε διάφορες περιοχές από παραλίες με βράχια μέχρι και σε ταράτσες κτιρίων ή σχολικές αυλές. Το μυτερό μου ράμφος είναι αυτό που με βοηθάει να πιάνω την τροφή μου (έντομα)! Φτιάχνω τη φωλιά μου σε τοίχους, κάτω από κεραμίδια ή πέτρες. Με αναγνωρίζεις;

Πουλιά της πόλης Καρδερίνα Χωρίς να ντρέπομαι έχω κατακόκκινο πρόσωπο. Με αναγνωρίζεις; Χωρίς να ντρέπομαι έχω κατακόκκινο πρόσωπο. Θα με συναντήσεις σε πάρκα, κήπους και ανοιχτές περιοχές με χαμηλά δέντρα. Δεν αποκλείεται όμως να με δείς και σε βουνά. Την τροφή μου την αναζητώ σε θάμνους, δέντρα και γενικά… στα φυτά αφού τρέφομαι με σπόρους. Φτιάχνω τη φωλιά μου στα δέντρα, συχνά στα λεπτά εξωτερικά κλαδιά.

Τα προβλήματα των πάρκων…; Είναι πολύ λίγα… … ενώ πολλές φορές δεν τα φροντίζουν όσο χρειάζεται με αποτέλεσμα να μην τα επισκεπτόμαστε συχνά.

Προστασία των πάρκων Τι μπορεί να κάνει ο Δήμος για αυτά; Να τα καθαρίζει και να τα φροντίζει (κλαδέματα, πότισμα κ.λπ. – προσοχή όμως: αποφεύγουμε τα κλαδέματα όπου υπάρχουν φωλιές!) Περισσότερα πάρκα και πλατείες με πολύ πράσινο και λιγότερο τσιμέντο Να φυτεύει όσο πιο πολλά δέντρα και φυτά μπορεί - (επιλέγει είδη που ταιριάζουν στην περιοχή μας) Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για αυτά; Επισκέπτομαι, παρατηρώ και θυμάμαι όλα τα πάρκα της γειτονιάς μου Τα καθαρίζω και τα προσέχω Πετάω τα σκουπίδια στους κάδους και προσπαθώ να είναι πάντα οι χώροι αυτοί καθαροί Μιλώ για τη σημασία τους στους φίλους μου Τα χρησιμοποιώ!

Ένα πάρκο φιλικό στα πουλιά © RSPB/ R. Kennedy Φτιάχνουμε ξύλινες φωλιές για τα πουλιά Φτιάχνουμε ταΐστρες και ποτίστρες για αυτά Φυτεύουμε κατάλληλους θάμνους για να τραφούν αλλά και να κρυφτούν τα πουλιά © Ορνιθολογική/ Μ. Βαφειάδης © RSPB/ B.Hall © RSPB/ N. Blake

Σχεδιάζοντας το ιδανικό πάρκο …για την άγρια ζωή Διατήρηση των γέρικων δέντρων καθώς μπορούν να φιλοξενήσουν πολλά είδη (πουλιά, μανιτάρια, έντομα) Φύτευση δέντρων και θάμνων με καρπούς για να τρώνε τα πουλιά Χώρο για αγριολουλούδα και αγριόχορτα (με το νέκταρ τους τρέφονται πεταλούδες και άλλα έντομα, με τα φύλλα τους τρέφονται κάμπιες και άλλα έντομα) Ποικιλία δέντρων και θάμνων για να φωλιάζουν αλλά και να κρύβονται τα πουλιά Λιγότερο τσιμέντο Μικρές λίμνες ή νερόλακκοι για να πίνουν νερό τα πουλιά Πώς θα έμοιαζε το ιδανικό πάρκο για την άγρια ζωή και τον άνθρωπο; …και τον άνθρωπο Μονοπάτια για περιήγηση WC Βρύσες Παγκάκια Κάδοι σκουπιδιών και ανακύκλωσης (και για την άγρια ζωή!)

www.mybirdpark.gr Ας φτιάξουμε ένα πάρκο ιδανικό για σένα και μένα! © RSPB/ N. Blake