Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ (Ε) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ (Ε) Ενότητα 6: Τοποθέτηση Κεντρικών Φλεβικών Καθετήρων Θεοδώρα Στρουμπούκη Τμήμα Νοσηλευτικής Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Εργαστήριο Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Εργαστήριο Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «Καθετηριασμός ουροδόχου κύστεως» Δ΄ εξάμηνο Τμήμα Νοσηλευτικής, ΤΕΙ Αθήνας 2013 Διδάσκοντες: Στυλιανός Παρισσόπουλος, Μερόπη Μπουζίκα, Βασιλική Κουτσοπούλου, Γεωργία Τουλιά, Θεοδώρα Στρουμπούκη, Θεόδωρος Κατσούλας.

Κεντρικές φλεβικές γραμμές Τι είναι; Πότε τις χρησιμοποιούμε; Πως τις τοποθετούμε; Έχουν επιπλοκές; Πως προλαμβάνουμε τις επιπλοκές; Πως φροντίζουμε τους ΚΦΚ;

Κεντρικές φλεβικές γραμμές - ορισμός Συσκευή φλεβικής αγγειακής προσπέλασης που καταλήγει κοντά ή εγγύς στην καρδιά ή σε μεγάλη φλέβα Μεγάλες φλέβες Άνω κοίλη φλέβα, Κάτω κοίλη φλέβα, Μεσοβασιλική Φλέβα, Έσω σφαγίτιδα φλέβα, Υποκλείδιος φλέβα, Έξω λαγόνια φλέβα, Μηριαία φλέβα. “Pulmonary arterial catheter”,  από Nanoxyde διαθέσιμο με άδεια CC BY-SA 3.0

Λόγοι τοποθέτησης κεντρικής γραμμής Περιορισμένη φλεβική προσπέλαση, Χορήγηση υψηλής ωσμωτικότητας ή καυστικών διαλυμάτων ή φαρμάκων, Συχνή χορήγηση παραγώγων αίματος, Συχνές αιμοληψίες, Μέτρηση κεντρικής φλεβικής πίεσης, Αιμοδιάλυση/Αιμοδιήθηση.

Τύποι κεντρικών φλεβικών γραμμών Μη εμφυτεύσιμοι (Non-tunneled) κεντρικοί καθετήρες, Εμφυτεύσιμοι (tunneled) κεντρικοί καθετήρες, Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες (PICC), Εμφυτευμένοι καθετήρες.

Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες Peripherally Inserted Central Catheters (PICC) (1 από 3) Χρησιμοποιούνται για μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διάρκεια θεραπείας, Μπορεί να αποτελούνται από ένα ή δύο αυλούς, Τοποθετούνται διαδερμικά, Βασιλική φλέβα, Κεφαλική φλέβα. Καταλήγουν στην άνω κοίλη φλέβα, Μπορεί να τοποθετούνται από ειδικά εκπαιδευμένους νοσηλευτές.

“Blausen 0193 PICC”, από Dcoetzee διαθέσιμο με άδεια CC BY 3.0 Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες Peripherally Inserted Central Catheters (PICC) (2 από 3) Η έγχυση υγρών και η αιμοληψία σε μικρής διαμέτρου PICC μπορεί να είναι δυσχερής, Μικρής διαμέτρου PICC επιβραδύνουν την έγχυση των υγρών και επιταχύνουν τη θρόμβωση των αυλών. “Blausen 0193 PICC”,  από Dcoetzee διαθέσιμο με άδεια CC BY 3.0

Περιφερικά εισαγόμενοι κεντρικοί καθετήρες Peripherally Inserted Central Catheters (PICC) (3 από 3) Τα εξωτερικά επιθέματα εμποδίζουν τη μετάδοση μικροβίων και βοηθούν στη σταθεροποίηση του καθετήρα Οι μη χρησιμοποιούμενοι αυλοί πρέπει να εκπλύονται με ηπαρινούχο διάλυμα και να κλαμπάρονται.

Μη εμφυτεύσιμοι κεντρικοί καθετήρες Μη ελαστικοί και μπορεί να υποστούν φθορές, Εκτοπίζονται εύκολα, Εμφανίζουν υψηλή συχνότητα λοιμώξεων, Η αλλαγή επιθεμάτων απαιτεί άσηπτη τεχνική, Οι μη χρησιμοποιούμενοι αυλοί πρέπει να εκπλύονται με ηπαρινούχο διάλυμα και να κλαμπάρονται. Χρησιμοποιούνται για μικρής διάρκειας θεραπεία, Τοποθετούνται διαδερμικά. Υποκλείδιος φλέβα, Έσω σφαγίτιδα φλέβα. Μηριαία φλέβα Αποτελούνται από 1 έως 4 αυλούς ή σημεία εισόδου, Συνήθως είναι 6-8 inches σε μήκος, Μπορεί να τοποθετηθούν πολύ γρήγορα,

Τοποθέτηση : Τεχνική Seldiger Είναι σαφώς η πλέον ατραυματική. Μετά την παρακέντηση της φλέβας με λεπτή βελόνη προωθείται στον αυλό της ατραυματικό υδρόφιλο σύρμα και με οδηγό το τελευταίο γίνεται τοποθέτηση τελικώς του καθετήρα.

Απαραίτητα στάδια για κάθε καθετηριασμό (1 από 2) Τοπική αναισθησία (αν ο ασθενής έχει επίπεδο συνείδησης), Παρακέντηση κατάλληλου σημείου, Προώθηση της βελόνης, ασκώντας αρνητική πίεση στο έμβολο της σύριγγας, Μόλις εισέλθει αίμα στη σύριγγα σταματάμε την ώθησή της και αφαιρούμε τη σύριγγα κρατώντας τη βελόνη σταθερή, Προωθούμε μέσα από τη βελόνη το σύρμα οδηγό.

Απαραίτητα στάδια για κάθε καθετηριασμό (2 από 2) Μετά από μία μικρή τομή του δέρματος με μαχαιρίδιο στο σημείο εισόδου, προωθούμε τον ειδικό διαστολέα με οδηγό το σύρμα. Προσέχουμε να μην τον ωθήσουμε παραπάνω από το μήκος εκείνο που χρειαστήκαμε για να εισέλθουμε στο αγγείο με τη βελόνη, Μετά την αφαίρεση του διαστολέα, με οδηγό και πάλι το σύρμα, προωθείται ο καθετήρας, Η πράξη της τοποθέτησης τελειώνει με τη σταθεροποίηση (δια συρραφής) του καθετήρα.

Διαδικασία τοποθέτησης κεντρικού φλεβικού καθετήρα “Kanylace vena subclavia”,  από triggerhash διαθέσιμο με άδεια CC BY

Ανατομία της δεξιάς έσω σφαγίτιδας φλέβας “Gray563”,  από Pngbot διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Τοποθέτηση ΚΦΚ στην έσω σφαγίτιδα Στερνοκλειδομαστοειδής Μυς κλείδα * *= έσω σφαγίτιδα

Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα Τοποθέτησης ΚΦΚ στην έσω σφαγίτιδα Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα Τοποθέτησης ΚΦΚ στην έσω σφαγίτιδα Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Έσω σφαγίτιδα φλέβα. Μεγάλο αγγείο. Εύκολη εντόπιση Εύκολη προσπέλαση. Σύντομη ευθεία πρόσβαση στην άνω κοίλη φλέβα. Ελατ. Κίνδυνος πνευμοθώρακα. Βέλτιστη επιλογή σε διαταραχές πήξης. Τρώση καρωτίδας. Αποφυγή σε παχυσαρκία με όχι σαφή ανατομικά όρια. Δυσανεξία για τον ασθενή. Δύσκολη η επικάλυψη. Εύκολη η λοίμωξη. Δυσκολία επί τραχειοτομής ή τραύματος στο λαιμό.

Ανατομία της υποκλείδιας φλέβας “Gray599”,  από Pngbot διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Τοποθέτηση ΚΦΚ στην υποκλείδιο “Blausen 0181 Catheter CentralVenousAccessDevice NonTunneled”,  από BruceBlaus διαθέσιμο με άδεια CC BY 3.0

Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα Τοποθέτησης ΚΦΚ στην υποκλείδια φλέβα Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Υποκλείδιος φλέβα Μεγάλο αγγείο. Υψηλές ροές υγρών. Ελατ. συχνότητα επιπλοκών . Διατήρηση επικάλυψης. Λιγότερο περιοριστική για τον ασθενή. Ελάχιστη. συχν. Λοίμωξης. Βέλτιστη επιλογή σε υπογκαιμική καταπληξία. Γειτνίαση με κορυφή πνεύμονα –πνευμοθώρακας. Τρώση υποκλείδιας αρτηρίας. Δύσκολος ο έλεγχος αιμορραγίας. Αποφυγή σε υποξαιμία.

Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα τοποθέτησης ΚΦΚ στην μηριαία φλέβα Θέση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Μηριαία φλέβα Βέλτιστη επιλογή σε υποογκαιμική καταπληξία. Εύκολη πρόσβαση. Μεγάλο αγγείο. Καλή επιλογή σε ανάνηψη. Ελατ. Κινητικότητα. Αυξημ. Θρόμβωση. Αυξημ. Λοίμωξη. Εύκολη μόλυνση. Γειτνίαση με μηριαία αρτηρία. Δύσκολη η επικάλυψη.

Σύγκριση ενδείξεων μεταξύ των τριών κεντρικών φλεβικών προσπελάσεων Υποκλείδιος φλέβα Έσω σφαγίτιδα φλέβα Μηριαία φλέβα Επιτυχία 90-95% 90-99% Παρακέντηση αρτηρίας 0.5-1% 10% 5-10% Πνευμοθώρακας 1-5% 0-0.2% Λοίμωξη -επίπτωση Ελάχιστη Μέση Υψηλή Επιτυχία σε ΚΑΡΠΑ 2η 3η 1η Επιλογής θέσης Δ. Δ. αποφυγή θωρακικού πόρου καμία Διαταραχή πήξης Υποογκαιμία 1η: βατή φλέβα 3η: σύμπτωση φλέβας Βηματοδότης

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Θεοδώρα Στρουμπούκη 2014. Θεοδώρα Στρουμπούκη. «Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ (Ε). Ενότητα 6: Τοποθέτηση κεντρικών φλεβικών καθετήρων». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης Τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.