Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης (Θ) Ενότητα 12: Οντολογίες: Δόμηση Δάφνη Κυριάκη-Μάνεση Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας

Σχεδιασμός οντολογίας Ορισμός του είδους των οντοτήτων Διαμόρφωση ταυτότητας κάθε οντότητας (είδος και επίπεδο) Βασική ταξινομική δομή Διατύπωση σημασίας όρων Εξασφάλιση επεκτασιμότητας Ελαχιστοποίηση περιορισμών Δημιουργία κατηγοριών Τυποποίηση ονομάτων 1

Οντολογίες Χωρίς τυποποίηση Ιεραρχικούς συσχετισμούς Συγκέντρωση εννοιολογικών ομάδων 2

Διαγραμματική απεικόνιση οντολογίας για την ακαδημαϊκή κοινότητα Ακαδημαϊκή κοινότητα Προσωπικό Ακαδημαϊκό Μόνιμο Με σύμβαση Ερευνητικό Διοικητικό Τεχνικής υποστήριξης Ταξινομία επαγγελμάτων Ηλεκτρολόγοι Ψυκτικοί Φοιτητές ΠροπτυχιακοίΜεταπτυχιακοί 3

Παράμετροι Ορισμοί : Ακαδημαϊκή κοινότητα Το σύνολο των ατόμων που σχετίζονται με ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ΠροσωπικόΆτομα με αμειβόμενη σχέση εργασίας ΦοιτητέςΕγγεγραμμένοι σε πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει άτομα πλήρους και μερικής φοίτησης. ΠεριορισμοίΔεν τίθεται περιορισμός στο είδος των γνωστικών αντικειμένων του ακαδημαϊκού προσωπικού που μπορεί να προστεθεί. 4

Βήματα ανάπτυξης οντολογίας Προσδιορισμός σκοπιμότητας και πεδίου εφαρμογής Κατασκευή της οντολογίας – Σύλληψη (capture) – Κωδικοποίηση (coding) – Ενοποίηση (integration) υπαρχουσών οντολογιών Αξιολόγηση (evaluation) Τεκμηρίωση (documentation) 5

Οντολογία μαγειρικής 1 Βήμα 1: Σκοπιμότητα Να εξυπηρετήσει βάσεις δεδομένων μαγειρικής και να συνδεθεί με βάσεις γεωργικών προϊόντων, τεχνολογίας τροφίμων, παραγωγής τροφίμων, βιομηχανίας τροφίμων 6

Οντολογία μαγειρικής 2 Βήμα 2: Κατασκευή – Σύλληψη ΕρώτησηΣτοιχεία Πως φτιάχνω το φαγητό;Συνταγή Ποιες είναι οι ποσότητες των υλικών για 4 άτομα;Συνταγή Πως ανακατεύω τα υλικά;Ενέργεια Ποιες συνταγές χρειάζονται λιγότερο από 10 λεπτά για να γίνουν Χρόνος Ποιες συνταγές περιλαμβάνουν το Α υλικό και όχι το ΒΥλικά (Τροφές) Ποιες συνταγές έχουν ως βασικό υλικό το ΓΥλικά (Τροφές) Ποια κουζινικά εξαρτήματα απαιτούνται για τη συνταγή Φ Εργαλεία (κουζινικά) Ποιες συνταγές μπορούν να γίνουν χωρίς φούρνο μικροκυμάτων Εργαλεία (κουζινικά) Πόσα λίτρα αντιστοιχούν σε ένα φλιτζάνιΑντιστοιχίες Πόσο αλεύρι χρειάζεται η συνταγή ΑΠοσότητα 7

Οντολογία μαγειρικής 3 Βήμα 2: Κατασκευή / Σύλληψη : Διαγραμματική παρουσίαση εργαλείο μαγειρέματος μάτια κουζίνας ηλεκτρικά μάτια μάτια γκαζιού μαγείρεμα με ξύλα φούρνος μικροκυμάτων φούρνος ηλεκτρικός φούρνος φούρνος με ξύλα 8

Οντολογία μαγειρικής 4 Βήμα 3: Κωδικοποίηση Συνταγή εργαλεία / κουζινικά είδοςποσότητααντιστοιχίεςταξινόμηση είδος φαγητού θερμίδες Χώρα προέλευσης Εποχή Χορτοφαγικό υλικά μέρος τροφίμου τρόφιμο κατάσταση τροφίμου Φάση 9

Οντολογία μαγειρικής 5 Ανάλογη ανάπτυξη κάθε κατηγορίας, π.χ. Ψάρια ψάρια θαλασσινά ψάρια γλυκού νερού Κρέας χοιρινό μοσχάρι κατσίκι Λαχανικά πράσινα άλλα Υλικά/ Τροφές 10

Οντολογία μαγειρικής 6 Κατασκευή/ Ενοποίηση με άλλες οντολογίες Οντολογία τροφίμων Οντολογία μαγειρικής Οντολογία μέτρων και σταθμών Οντολογία θερμίδων Οντολογία παραγωγής τροφίμων Οντολογία οικιακών συσκευών 11

Οντολογία μαγειρικής 7 Βήμα 4: Αξιολόγηση – Λειτουργικότητα – Αποτελεσματικότητα 12

Οντολογία μαγειρικής 8 Βήμα 5: Τεκμηρίωση – Καταγραφή όλων των παραδοχών – Καταγραφή όλων των παραμέτρων κατασκευής – Οδηγίες για επέκταση – Σημεία σύνδεσης 13

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Δάφνη Μάνεση Δάφνη Μάνεση «Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης (Θ). Ενότητα 12: Οντολογίες: Δόμηση». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.ocp.teiath.gr

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.