Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΟΤΗΤΑΣ Ρόμπερτ Μέλλον Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΣΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΟΤΗΤΑΣ Η συμπεριφοριστική προσέγγιση στην ψυχολογία Η φύση της επαγγελματικής αναποφασιστικότητας Η επαγγελματική αναποφασιστικότητα και το άγχος Η προέλευση του άγχους στην επαγγελματική αναποφασιστικότητα Η επαγγελματική αναποφασιστικότητα και η χαμηλή αυτοπεποίθηση Η διαχείριση της ενίσχυσης στη διαμόρφωση του επαγγελματικού προσανατολισμού Η επαγγελματική αναποφασιστικότητα και το οικογενειακό περιβάλλον Τρόποι διαφυγής της επιλογής επαγγέλματος Η θετική ενίσχυση της προ-επαγγελματικής συμπεριφοράς Τεχνικές μείωσης άγχους

Η συμπεριφοριστική προσέγγιση στην ψυχολογία Η συμπεριφοριστική προσέγγιση στην ψυχολογία Η συμπεριφοριστική προσέγγιση διαφέρει από τις άλλες ψυχολογικές προσεγγίσεις στο ότι δεν αποδίδει τη συμπεριφορά του ατόμου στην ανεξάρτητη δραστηριότητα του νου ή του χαρακτήρα του, αλλά προσπαθεί να την αιτιολογήσει ως προϊόν και αποτέλεσμα της μακροπρόθεσμης αλληλεπίδρασης του ατόμου με τα φυσικά γεγονότα της ζωής του— με τα χαμόγελα, τα χαστούκια, τις ενδείξεις επιδοκιμασίας, αποδοκιμασίας και αδιαφορίας, με την επιτυχία και την αποτυχία που επιφέρουν οι δράσεις του, όταν συμπεριφέρεται με διαφορετικούς τρόπους.

Η φύση της επαγγελματικής αναποφασιστικότητας Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστα εκτεταμένες, και συναισθηματικά φορτισμένες, δυσκολίες στην επιλογή του μελλοντικού επαγγέλματος των μαθητών και στη σχετική επαγγελματική τους κατάρτιση— Δυσκολίες που, παρεμποδίζοντας τους μαθητές στη σωστή προετοιμασία τους για τις εξετάσεις και στην απρόσκοπτη εκδήλωση των ενδιαφερόντων τους, οδηγούν σε επιλογές επαγγέλματος που συχνά συνοδεύονται από αποτυχία. Το φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται με διάφορες μορφές:

Πέντε μορφές της επαγγελματικής αναποφασιστικότητας Ο μαθητής που αλλάζει κατ’ επανάληψη την επιλογή του επαγγέλματος το οποίο σχεδιάζει να ακολουθήσει. Ο μαθητής που καθυστερεί σημαντικά να εκδηλώσει την πρόθεσή του για το μελλοντικό του επάγγελμα. Μπορεί να πάρει τη μορφή της επιθετικής άρνησης του μαθητή να ασχοληθεί με το μέλλον του. Ο μαθητής που αναφέρει στην ανικανότητά του. Μπορεί να αρνείται να αποφασίσει για την επαγγελματική του κατάρτιση, προβάλλοντας δικαιολογίες όπως «Πρώτα θα πάω φαντάρος και μετά βλέπουμε» ή σχόλια όπως «Ας φτάσει εκείνη η ώρα και βλέπουμε. Έχει ο Θεός!», αστειευόμενος δηλαδή με μη ρεαλιστικά ή μακρινά γεγονότα που θα τακτοποιήσουν “μεθαύριο” την οικονομική του κατάσταση.

Δεν μου ταιριάζει καθόλου ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ (CAREER DECISION SCALE) Μετάφραση-Προσαρμογή στα Ελληνικά: Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Δρ. Κατερίνα Αργυροπούλου ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Μου ταιριάζει απόλυτα Μου ταιριάζει πολύ Μου ταιριάζει λίγο Δεν μου ταιριάζει καθόλου 1. Έχω αποφασίσει το επάγγελμα που θα ακολουθήσω και είμαι σίγουρος/η για την απόφαση μου. Γνωρίζω επίσης πώς θα πραγματοποιήσω επιλογή μου. 4 3 2 1 2. Έχω αποφασίσει την κατεύθυνση σπουδών που θα ακολουθήσω και είμαι σίγουρος/η για την απόφαση μου. Γνωρίζω επίσης πώς θα πραγματοποιήσω επιλογή μου. 3. Αν είχα τις δεξιότητες ή την ευκαιρία, ξέρω ότι θα γινόμουν ____________, η επιλογή όμως αυτή δεν είναι πραγματικά δυνατή για μένα. Ωστόσο, δεν έχω σκεφτεί κάποιο άλλο επάγγελμα. 4. Μου αρέσουν εξίσου διάφορα επαγγέλματα, όμως δυσκολεύομαι πολύ να επιλέξω ένα από αυτά. 5. Ξέρω πως κάποια στιγμή θα πρέπει να εργαστώ, κανένα όμως από τα επαγγέλματα που μου είναι γνωστά δεν μου αρέσει. 6. Θα ήθελα να γίνω __________________, αλλά αυτό θα ήταν αντίθετο με τις επιθυμίες σημαντικών για μένα προσώπων. Έτσι, μου είναι πολύ δύσκολο να πάρω τώρα μια απόφαση σχετικά με το επάγγελμα που θα ακολουθήσω. Ελπίζω να μπορέσω να βρω έναν τρόπο να ευχαριστήσω και τα πρόσωπα που είναι σημαντικά για μένα και τον εαυτό μου. 7. Μέχρι τώρα, δεν έχω σκεφτεί πολύ διεξοδικά την επιλογή κάποιου επαγγέλματος. Όταν το σκέφτομαι αισθάνομαι πραγματικά μπερδεμένος γιατί στο παρελθόν δεν έχει χρειαστεί να πάρω μια σημαντική απόφαση για τον εαυτό μου. Επιπλέον, δεν έχω τις πληροφορίες που χρειάζομαι για να αποφασίσω αυτή τη στιγμή ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσω.

8. Νιώθω αποθαρρυμένος/η γιατί όλα όσα έχουν να κάνουν με την επιλογή επαγγέλματος μου φαίνονται τόσο «υποθετικά» και αβέβαια. Νιώθω τόσο αποθαρρυμένος/η, που θα ήθελα να αναβάλω την απόφαση αυτή επί του παρόντος. 4 3 2 1 9. Νόμιζα ότι ήξερα ποιο επάγγελμα θα ήθελα να κάνω, πρόσφατα όμως ανακάλυψα ότι δεν θα μπορούσα να το ακολουθήσω. Τώρα πρέπει να αρχίσω να ερευνώ για άλλα πιθανά επαγγέλματα. 10. Θέλω να είμαι απόλυτα βέβαιος/η ότι η επαγγελματική μου επιλογή είναι η «σωστή», κανένα όμως από τα επαγγέλματα που μου είναι γνωστά δεν μου φαίνεται το ιδανικό για μένα. 11. Με προβληματίζει το ότι πρέπει να αποφασίσω ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσω. Θα ήθελα να αποφασίσω γρήγορα και να ξεμπερδεύω μ’ αυτό. Μακάρι να υπήρχε ένα τεστ που θα μπορούσε να μου πει τι είδους επάγγελμα πρέπει να επιδιώξω. 12. Ξέρω ποια κατεύθυνση σπουδών με ενδιαφέρει, αλλά δεν ξέρω σε ποια επαγγέλματα θα μπορούσε να με οδηγήσει που να με ικανοποιούν. 13. Δεν μπορώ να επιλέξω ένα επάγγελμα αυτή τη στιγμή γιατί δεν γνωρίζω τις ικανότητές μου. 14. Δεν ξέρω ποια είναι τα ενδιαφέροντά μου. Κάποια πράγματα με ενδιαφέρουν, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι έχουν κάποια σχέση με τις επαγγελματικές μου δυνατότητες. 15. Με ενδιαφέρουν τόσα πολλά πράγματα και ξέρω ότι είμαι ικανός να τα καταφέρω ανεξάρτητα από το επάγγελμα που θα επιλέξω. Είναι πολύ δύσκολο για μένα να βρω ένα μόνο πράγμα που θα ήθελα να κάνω επαγγελματικά. 16. Έχω επιλέξει ένα επάγγελμα, αλλά δεν είμαι σίγουρος/η πώς να πραγματοποιήσω την επιλογή μου, δηλαδή τι πρέπει να κάνω για να γίνω _______________________ ; 17. Χρειάζομαι περισσότερες πληροφορίες για τα διάφορα επαγγέλματα, πριν μπορέσω να καταλήξω σε μία επαγγελματική απόφαση. 18. Νομίζω πως ξέρω ποια κατεύθυνση σπουδών θα ήθελα να ακολουθήσω, αισθάνομαι όμως πως χρειάζομαι περισσότερη καθοδήγηση για να σιγουρευτώ ότι είναι η κατάλληλη επιλογή για μένα.

Υψηλά επίπεδα του άγχους στους Έλληνες μαθητές (9-12 ετών) Συνολικές τιμές του SCAS-GR σε σχέση με αντίστοιχες έρευνες του εξωτερικού

Η επαγγελματική αναποφασιστικότητα και το άγχος Κατά την παραδοσιακή ψυχολογία, καθώς επίσης και κατά την κοινή γνώμη, εκτός από μορφή συμπεριφοράς, το άγχος θεωρείται ότι είναι και αιτία συμπεριφοράς. Αντίθετα, κατά τη συμπεριφοριστική άποψη, το άγχος είναι συμπεριφορά, αλλά δεν είναι αιτία για συμπεριφορές. Ως συμπεριφορά, το άγχος είναι σε κάποιο βαθμό ασυμβίβαστο με την εκδήλωση κάποιων άλλων συμπεριφορών, όπως το διάβασμα ή η επιλογή ρούχων. Αλλά αυτό δεν κάνει τη μία συμπεριφορά αιτία της άλλης. Όπως δεν αποδεχόμαστε ότι το παιδί δε διαβάζει επειδή βλέπει τηλεόραση, δεν αποδεχόμαστε και ότι το παιδί δε διαβάζει επειδή αγχώνεται. Το άγχος είναι συμπεριφορά, αλλά δεν είναι αιτία συμπεριφοράς.

Η προέλευση του άγχους στην επαγγελματική αναποφασιστικότητα ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ (λέξη «μέλλον») ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ (έντονο άγχος) ΕΡΕΘΙΣΜΑ (λέξη «αποτυχία») ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ (ήπιο άγχος) ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΑ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΣ

Η προέλευση του άγχους στην επαγγελματική αναποφασιστικότητα ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ (λέξη «πανελλήνιες») ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ (έντονο άγχος) ΕΡΕΘΙΣΜΑ (λέξη «ρεζίλη») ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ (ήπιο άγχος) ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΑ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΣ

Η επαγγελματική αναποφασιστικότητα και η χαμηλή αυτοπεποίθηση Από τι αποτελείται η «αυτοπεποίθηση» (ή «αυτοεκτίμηση» ή «αυτο-αποτελεσματικότητα») και πώς ακριβώς θέτει σε κίνηση το νευρικό σύστημα και τους μυς του μαθητή; Κατά τη συμπεριφοριστική άποψη, η αυτοπεποίθηση (δηλαδή οι προσδοκίες επιτυχίας και αποτυχίας του παιδιού) είναι ένα χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς—και αποτελείται από αυτά που ο μαθητής λέει σε εμάς (αλλά και στον εαυτό του) σχετικά με την ικανότητά του να πετυχαίνει επιθυμητά αποτελέσματα σε διάφορες δραστηριότητες. Όπως και το άγχος, έτσι και η αυτοπεποίθηση, κατά τη συμπεριφοριστική άποψη είναι συμπεριφορά και δεν είναι αιτία συμπεριφοράς. Το παιδί «πιστεύει» και «δεν πιστεύει» στον εαυτό του για τους ίδιους λόγους που το κάνουν να επιμένει και να μην επιμένει. Έχει μάθει να διακρίνει την επιτυχία από την αποτυχία, τον αθλητισμό από τα μαθηματικά, και τον εαυτό του από τους άλλους.

Η διαχείριση της ενίσχυσης στη διαμόρφωση του επαγγελματικού προσανατολισμού Με τον όρο ενίσχυση, εννοούμε την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης μιας μορφής δράσης από τις συνέπειές της. Η συχνότητα εμφάνισης των συμπεριφορών που μας φαίνεται να προέρχονται από τον εσωτερικό εαυτό μας, εξαρτάται από τις συνέπειες παρόμοιων δράσεων σε παρόμοιες συνθήκες στο παρελθόν. Οι δράσεις μας διαμορφώνονται, μακροπρόθεσμα, από το συνεχή συνδυασμό της ενίσχυσης και της εξάλειψης της ενίσχυσης. Όπως ακριβώς στην εξέλιξη ενός βιολογικού είδους, οι αποτελεσματικές παραλλαγές δράσεων διατηρούνται, ενώ οι μη αποτελεσματικές εξαφανίζονται. Ο μαθητής που αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες στη διατύπωση των αρχικών επαγγελματικών του στόχων και στη δέσμευση των ενεργειών του για την πραγματοποίησή τους, δεν απαιτεί περισσότερη πεποίθηση ότι μπορεί να το καταφέρει, αλλά περισσότερη πραγματική επιτυχία (δηλαδή, ενίσχυση) σε παρόμοιες με αυτήν δραστηριότητες.

Η διαχείριση της ενίσχυσης στη διαμόρφωση του επαγγελματικού προσανατολισμού στο οικογενειακό περιβάλλον Σε πολλές οικογένειες, τα παιδιά έχουν ελάχιστη επαφή με τις συνθήκες που διαμορφώνουν την ικανότητα διατύπωσης προσωπικών στόχων και την ικανότητα σχεδιασμού για την πραγματοποίησή τους . Άλλοι (επίσης καλοπροαίρετοι) γονείς παραχωρούν στο παιδί τους την ελευθερία των καθημερινών προσωπικών επιλογών, αλλά ταυτόχρονα, τιμωρούν εκείνες τις αποφάσεις του παιδιού που για κάποιο λόγο οι ίδιοι κρίνουν ότι είναι μη ιδανικές ή λανθασμένες, και φυσικά πριν κάθε επιλογή του παιδιού τους, δεν παραλείπουν να το απειλήσουν με τρομερές προειδοποιήσεις, για τυχόν λανθασμένες αποφάσεις. Η φυγή των ερεθισμάτων που συσχετίζονται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό και η αποφυγή της επιλογής επαγγέλματος μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές:

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος Στην αρνητική ενίσχυση, η συμπεριφορά ενισχύεται (συμβαίνει πιο συχνά) επειδή έχει τερματίσει κάποιο ενοχλητικό ή επώδυνο ερέθισμα. Τα δυσάρεστα ερεθίσματα (που προκαλούν φόβο, ενοχές, πόνο, ντροπή ή σύγχυση), συνήθως λειτουργούν ως αρνητικοί ενισχυτές, δηλαδή ο τερματισμός τους θα ενισχύσει τις δράσεις που τους αφαίρεσαν, οπότε «κατά συνέπεια» οι παρόμοιες με αυτές τις αποτελεσματικές δράσεις θα τείνουν να εμφανίζονται πιο συχνά (κατά την παρουσία αυτών των αρνητικών ενισχυτών) και οι δράσεις που δεν τερματίζουν το ενοχλητικό ερέθισμα θα τείνουν να συμβαίνουν λιγότερο συχνά. ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ ΕΝΙΣΧΥΤΗΣ (π.χ. θόρυβος) ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ ΕΝΙΣΧΥΤΗΣ (π.χ. θόρυβος) : ΔΡΑΣΗ (π.χ. παράκληση) 

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΓΗΣ Α: ΜΕΣΩ ΑΝΩΡΙΜΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ Τι θα σπουδάσεις; : Νομική!  Τι θα σπουδάσεις; (απειλή) (δράση) (τερματισμός απειλής) ενώ Τι θα σπουδάσεις; : Δεν ξέρω ακόμα  Κακώς! (απειλή) (δράση) (αύξηση απειλής)

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΓΗΣ Β: ΜΕΣΩ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Τι θα σπουδάσεις; : Το εξετάζω!  Τι θα σπουδάσεις; (απειλή) (δράση) (τερματισμός απειλής) ενώ Τι θα σπουδάσεις; : Δήλωση απόφασης  Πιθανότητα (απειλή) (δράση) λαθών

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΓΗΣ Γ: ΜΕΣΩ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ Τι θα σπουδάσεις; : Τίποτα!  Τι θα σπουδάσεις; (απειλή) (δράση) (τερματισμός απειλής) ενώ Τι θα σπουδάσεις; : Δεν ξέρω ακόμα  Κακώς! (απειλή) (δράση) (αύξηση απειλής)

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΓΗΣ Δ: ΜΕΣΩ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ Τι θα σπουδάσεις; : Δεν μπορώ!  Τι θα σπουδάσεις; (απειλή) Είμαι άχρηστος! (τερματισμός απειλής) (δράση) + παρηγορητικά λόγια ενώ Τι θα σπουδάσεις; : Δεν ξέρω ακόμα  Κακώς! (απειλή) (δράση) (αύξηση απειλής)

Αρνητική ενίσχυση: Τρόποι φυγής της επιλογής επαγγέλματος ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΓΗΣ Ε: ΜΕΣΩ ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Τι θα σπουδάσεις; : Μην αγχώνεσαι!  Τι θα σπουδάσεις; (απειλή) Όλα θα πάνε καλά! (τερματισμός απειλής) (δράση) ενώ Τι θα σπουδάσεις; : Δεν ξέρω ακόμα  Κακώς! (απειλή) (δράση) (αύξηση απειλής)

Η θετική ενίσχυση της προ-επαγγελματικής συμπεριφοράς Η θετική ενίσχυση της προ-επαγγελματικής συμπεριφοράς Η μείωση της αρνητικής ενίσχυσης, μειώνει την τάση φυγής από τα πλαίσια του επαγγελματικού προσανατολισμού. Στις ιδιαίτερα προχωρημένες περιπτώσεις της επαγγελματικής αναποφασιστικότητας, αλλά και γενικότερα, πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας ότι προκειμένου τα παιδιά μας να πετύχουν, μπορεί να είναι απαραίτητο «να τους επιτραπεί» να αποτύχουν. Με την φυγή των πλαισίων της προ-επαγγελματικής ενημέρωσης, θα είναι αδύνατη η επαφή του μαθητή με τις θετικά ενισχυτικές συνέπειες που έχει η διερεύνηση των δικών του ενδιαφερόντων (και ικανοτήτων) καθώς και την προοπτική επαύξησης και βελτίωσης αυτών των απολαύσεων του, όταν αυτές ενταχθούν στα πλαίσια της κατάλληλης επαγγελματικής κατάρτισης και άσκησης του ανάλογου επαγγέλματος στην αγορά εργασίας. Η σταδιακή διαμόρφωση ικανοτήτων, γνώσεων και τάσεων συμπεριφοράς, για την απόκτηση της ικανότητας διατύπωσης επιλογών, στα πλαίσια του επαγγελματικού προσανατολισμού, μέσω της θετικής ενίσχυσης.

Η θετική ενίσχυση της προ-επαγγελματικής συμπεριφοράς Η θετική ενίσχυση της προ-επαγγελματικής συμπεριφοράς Αυτές οι συμπεριφορές συμπεριλαμβάνουν: τη διερεύνηση των διαστάσεων και των απαιτήσεων, του εαυτού του και των διαφόρων επαγγελμάτων, καθώς και τα θετικά ενισχυτικά ερεθίσματα που παράγονται κατά την κατάρτιση και την άσκηση τους, την επίγνωση των πραγμάτων που για τον ίδιο λειτουργούν ως θετικοί ενισχυτές— οι συνέπειες των δράσεων που δίνουν ευχαρίστηση το συγκεκριμένο μαθητή και που τον κάνουν να δρα με περισσότερη ενέργεια, επιμονή και δημιουργικότητα, την κατανόηση ότι αυτές οι συνέπειες των δράσεων που τον γεμίζουν με χαρά και ικανοποίηση, παράγονται επίσης και στα πλαίσια της επαγγελματικής κατάρτισης και στα πλαίσια της άσκησης ενός επαγγέλματος— ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση και η εργασιακή ζωή δεν είναι αναπόφευκτα δυσάρεστες υποχρεώσεις, αλλά πλαίσια στα οποία μπορούμε να απολαμβάνουμε τις δραστηριότητες που μας αρέσουν. Αυτή η κατανόηση θα του δημιουργήσει τα κατάλληλα κίνητρα για να ψάξει και να βρει τι αληθινά του ταιριάζει, και τέλος την ανάλυση, την οργάνωση και την τήρηση ενός προγράμματος δραστηριοτήτων, που θα τον οδηγήσουν στην πραγματοποίηση των αρχικών του επαγγελματικών στόχων.

Επικοινωνία: mellon@panteion.gr Για να μάθετε περισσότερα για την συμπεριφοριστική προσέγγιση: www.toposbooks.gr