Φυσιολογία Στοματογναθικού Συστήματος - Συγκλεισιολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Φυσιολογία Στοματογναθικού Συστήματος - Συγκλεισιολογία Ενότητα 5: Ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής και της στοματικής κοιλότητας Δρ. Παναγιώτα Τσόλκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Οδοντικής Τεχνολογίας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής και της στοματικής κοιλότητας Περιστοματική περιοχή Χείλη του στόματος. Παρειές. Στοματική κοιλότητα Δόντια και περιβάλλοντες ιστοί. Υπερώα. Έδαφος του στόματος. Γλώσσα.

Περιστοματική περιοχή 1/2 Ρινοχειλικές αύλακες (δεξιά και αριστερή): Ξεκινούν από το πτερύγιο της μύτης και πολλές φορές επεκτείνονται πέρα από τη γωνία του στόματος. Γενειοχειλική αύλακα χωρίζει τοξοειδώς το κάτω χείλος από το γένειο. ρινοχειλική γενειοχειλική “Nasolabial fold”,  από Mikael Häggström διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Περιστοματική περιοχή 2/2 Σε νεαρή ηλικία οι αύλακες είναι υποτυπώδεις και τονίζονται κατά τη διάρκεια της ζωής, κυρίως η ρινοχειλική αύλακα. “Nasolabial fold”,  από Mikael Häggström διαθέσιμο ως κοινό κτήμα “Ageing of the human face”, από GBdeZeeuw διαθέσιμo με άδεια CC BY-SA 3.0

Περιστοματική περιοχή (παρειές-μάγουλα) 1/2 Οι Παρειές αρχίζουν από τη ρινοχειλική αύλακα και επεκτείνονται μέχρι το πρόσθιο χείλος του μασητήρα. Καλύπτονται εξωτερικά με δέρμα και εσωτερικά από βλεννογόνο με κύριο υπόστρωμα το βυκανητή μυ. “Chica cachetona”, από Yupanqui διαθέσιμo με άδεια CC BY-SA 3.0

Περιστοματική περιοχή (παρειές-μάγουλα) 2/2 Οι Παρειές αρχίζουν από τη ρινοχειλική αύλακα και επεκτείνονται μέχρι το πρόσθιο χείλος του μασητήρα. Καλύπτονται εξωτερικά με δέρμα και εσωτερικά από βλεννογόνο με κύριο υπόστρωμα το βυκανητή μυ (Buccinator). Στη γωνία του στόματος, ο βυκανητής μυς διαπλεγμένος με τους μυς του σφιγκτήρα δημιουργεί δύο πολύ ισχυρές μυϊκές συναθροίσεις, τους μυϊκούς κόμβους. Μυϊκός κόμβος “Sobo 1909 263”,  από CFCF διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Περιστοματική περιοχή (χείλη) Τα χείλη του στόματος, το άνω και κάτω, αποτελούνται από μυς και αδένες και καλύπτονται εξωτερικά από δέρμα εσωτερικά από βλεννογόνο. Οι μυς των χειλέων είναι πολλοί , μικροί και ισχυροί, διαφόρων διευθύνσεων με εκπληκτική ικανότητα αναπαραγωγής κινήσεων ακριβείας. “Gray381”,  από Pngbot διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Μυϊκές ίνες ερχόμενες επιφανειακά και καταδυόμενες με κυκλοτερή διάταξη στο δέρμα και το βλεννογόνο των χειλέων απαρτίζουν τον σφιγκτήρα του στόματος.

Χείλη στοματικής κοιλότητας 1/4 Εμφανίζουν τρεις επιφάνειες πρόσθια, οπίσθια και το προχειλίδιο (ερυθρό κράσπεδο). Η πρόσθια επιφάνεια καλύπτεται από δέρμα και φέρει σμηγματογόνους και ιδρωτοποιούς αδένες. Ερυθρό κράσπεδο “Mouth”,  από ScribeOfTheNile διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Η οπίσθια επιφάνεια αντιστοιχεί στα δόντια και φατνιακή απόφυση καλύπτεται από βλεννογόνο που ανακόπτεται προς τα άνω σχηματίζοντας την φατνιοχειλική αύλακα επί της φατνιακής απόφυσης.

Χείλη στοματικής κοιλότητας 2/4 Χαλινός άνω χείλους Χαλινός κάτω χείλους Στο μέσο της οπίσθιας επιφάνειας υπάρχει ο χαλινός του άνω και κάτω χείλους. “Mouth illustration-Otis Archives”, από Flickr upload bot διαθέσιμo με άδεια CC BY 2.0

Χείλη στοματικής κοιλότητας 3/4 Ανατομικά στοιχεία περιστοματικής περιοχής που βοηθούν στην αξιολόγηση της αισθητικής του προσώπου και του αισθητικού αποτελέσματος μιας προσθετικής αποκατάστασης είναι: Γωνία του στόματος το σημείο που συναντώνται το άνω και κάτω χείλος. Το φίλτρο και φύμα του άνω χείλους για την εντόπιση της οδοντικής μέσης γραμμής του προσώπου. Γωνία Φίλτρο χείλους Φύμα φίλτρου “Mouth”,  από ScribeOfTheNile διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Χείλη στοματικής κοιλότητας 4/4 Τα χείλη αποτελούν την <κορνίζα> του χαμόγελου. Το ποσοστό των πρόσθιων άνω δοντιών που εκτίθενται όταν τα χείλη είναι χαλαρά είναι 1.90 mm για τον άνδρα και 3,40 mm για την γυναίκα, νεαρής ηλικίας. Οι άνδρες δείχνουν περισσότερο τους κάτω τομείς (1,23 mm) παρότι οι γυναίκες (0.50mm). Σε ένα τέλειο χαμόγελο το κάτω χείλος είναι παράλληλο με τις κοπτικές άκρες των προσθίων άνω δοντιών και οι γωνίες του ανασηκώνονται στο ίδιο επίπεδο.

Στοματική κοιλότητα (oral cavity) Η στοματική κοιλότητα αποτελεί την αρχή του πεπτικού σωλήνα, από εμπρός αφορίζεται από τα χείλη και τούς οδοντικούς φραγμούς ενώ προς τα πίσω μεταπίπτει στον φάρυγγα. Χωρίζεται σε δύο άνισα μέρη το πρόσθιο που καλείται προστόμιο και το οπίσθιο που είναι μεγαλύτερο και καλείται κύρια στοματική κοιλότητα. “Amigdalas”, από Enigma51 διαθέσιμo με άδεια CC BY 3.0

Κύρια Στοματική κοιλότητα (ανατομικά στοιχεία) 1/3 Δόντια και περιβάλλοντες ιστοί. Φατνιακές αποφύσεις. Υπερώα (σκληρή και μαλθακή). Έδαφος του στόματος. Γλώσσα. σκληρή υπερώα ούλα Παρίσθμια αμυγδαλή Προστόμιο γλώσσα σταφυλή μαλθακή υπερώα “Blausen 0653 MouthAnatomy”, από BruceBlaus διαθέσιμo με άδεια CC BY 3.0

Κύρια Στοματική κοιλότητα (ανατομικά στοιχεία) 2/3 Το άνω τοίχωμα της σχηματίζεται από την υπερώα. Η υπερώα αποτελείται από δύο επιμέρους τμήματα την σκληρή (τα πρόσθια 2/3) και την μαλθακή υπερώα (το οπίσθιο 1/3). Μπροστά και πλάγια αφορίζεται από τα δόντια, τις φατνιακές αποφύσεις και τα ούλα. Το κάτω τοίχωμα της κύριας στοματικής κοιλότητας καλείται έδαφος του στόματος και σχηματίζεται από τον γενειογλωσσικό και τον γναθοϋοειδή μυ και πληρούται από την γλώσσα.

Κύρια Στοματική κοιλότητα (ανατομικά στοιχεία) 3/3 Έδαφος του στόματος (floor of mouth) αποτελείται από τους μυς επί των οποίων στηρίζεται η γλώσσα. Καλύπτεται από βλεννογόνο. Στον υποβλεννογόνιο χιτώνα υπάρχουν οι σιελογόνοι αδένες. Γλώσσα (tonque) μυώδες όργανο εξαιρετικά ευκίνητο που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της στοματικής κοιλότητας. Είναι το όργανο της γεύσης και χρησιμεύει στην ομιλία, μάσηση και κατάποση. “Mouth and tongue”,  από Fæ διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Γλώσσα 1/3 Η γλώσσα αποτελείται από τρία μέρη, τη ρίζα, το σώμα και την κορυφή. Η κορυφή και το σώμα βρίσκονται στην ιδίως στοματική κοιλότητα ενώ η ρίζα προσφύεται κυρίως στο έδαφος του στόματος. Το άνω τμήμα της γλώσσας που ονομάζεται ράχη χωρίζεται από την τελική αύλακα σε πρόσθιο στοματικό και οπίσθιο φαρυγγικό μέρος. Το στοματικό μέρος αποτελεί τα δύο τρίτα ενώ το φαρυγγικό το υπόλοιπο ένα τρίτο. Κορυφή Ράχη “1109 Muscles that Move the Tongue”, από CFCF διαθέσιμo με άδεια CC BY 3.0

“Frenulum linguae02”, από Enigma51 διαθέσιμo με άδεια CC BY 3.0 DE Γλώσσα 2/3 Η κάτω επιφάνεια της γλώσσας φέρει κατά τη μέση γραμμή επιμήκη πτυχή του βλεννογόνου που αποτελεί τον χαλινό της γλώσσας. Χαλινός της γλώσσας “Frenulum linguae02”, από Enigma51 διαθέσιμo με άδεια CC BY 3.0 DE

“Genioglossus”, από Uwe Gille διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Γλώσσα 3/3 Οι μύες της γλώσσας χωρίζονται σε αυτόχθονες και ετερόχθονες. Οι αυτόχθονες μύες σχηματίζουν το κυρίως σώμα της γλώσσας Από τους ετερόχθονες μυς, σημαντικότερος και πιο ισχυρός είναι ο γενειογλωσσικός μυς , ο οποίος ξεκινά από το μέσο της κάτω γνάθου, και φέρνει την γλώσσα προς τα εμπρός. Άλλοι ετερόχθονες μύες είναι οι: υογλωσσικός, βελονογλωσσικός και γλωσσοϋπερώιος “Genioglossus”,  από Uwe Gille διαθέσιμο ως κοινό κτήμα

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Παναγιώτα Τσόλκα 2014. Παναγιώτα Τσόλκα. «Φυσιολογία Στοματογναθικού Συστήματος - Συγκλεισιολογία. Ενότητα 5: Ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής και της στοματικής κοιλότητας». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.