NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 1 Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60. Παράκτια και Μεταβατικά Νερά Δρ. Ε. Παπαθανασίου Διευθυντής Ερευνών του ΕΚΘΕ

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 2 Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60 Καθορισμός της τυπολογίας των παράκτιων και των μεταβατικών νερών. Καθορισμός των συνθηκών αναφοράς (σε αδιατάρακτα από ανθρωπογενείς επεμβάσεις οικοσυστήματα) Ταξινόμηση των νερών Αποτελεσματική Διαχείριση για την αναβάθμιση της ποιότητας

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 3 Ορισμοί για παράκτια και μεταβατικά νερά Παράκτια νεράΠαράκτια νερά χαρακτηρίζονται εκείνα τα οποία βρίσκονται σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου από την ακτή (Baseline), φτάνοντας, αν χρειαστεί στο εξωτερικό μέτωπο των μεταβατικών νερών. Μεταβατικά νεράΜεταβατικά νερά θεωρούνται εκείνα που βρίσκονται σε εκβολές ποταμών και υφίστανται έντονη επίδραση των εσωτερικών νερών.

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 4 Δείκτες Βιολογικά Ποιοτικά Στοιχεία Φυτοπλαγκτόνσύνθεση and αφθονία ειδών, φυτοπλαγκτονική βιομάζα, blooms Μακροφύκη και Αγγειόσπερμαδιατάραξη ευαίσθητων ειδών, κάλυψη μακροφυκών και αγγειοσπέρμων αφθονία Βενθικά ασπόνδυλαποικιλότητα, αφθονία, διατάραξη ευαίσθητων ειδών Υδρομορφολογικά ποιοτικά στοιχεία Παλίρροιεςσύστημα ροής γλυκού νερού, κυρίαρχα ρεύματα διεύθυνση και ταχύτητα Μορφολογίαδιακύμανση βάθους, μορφολογία και υπόστρωμα βυθού Φυσικοχημικά ποιοτικά στοιχεία Γενικάφυσικοχημικά στοιχεία, συγκεντρώσεις θρεπτικών θερμοκρασία, οξυγόνο, διαφάνεια Ειδικοί συνθετικοί ρυπαντέςσυγκεντρώσεις Ειδικοί μη συνθετικοί ρυπαντές συγκεντρώσεις

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 5 1.Organohalogen compounds and substances which may form such compounds in the aquatic environment. 2.Organophosphorus compounds. 3.Organotin compounds. 4.Substances and preparations, or the breakdown products of such, which have been proved to possess carcinogenic or mutagenic properties or properties which may affect steroidogenic, thyroid, reproduction or other endocrine-related functions in or via the aquatic environment. 5.Persistent hydrocarbons and persistent and bioaccumulable organic toxic substances. 6.Cyanides. 7.Metals and their compounds. 8.Arsenic and its compounds. 9.Biocides and plant protection products. 10.Materials in suspension. 11.Substances which contribute to eutrophication (in particular, nitrates and phosphates). 12.Substances which have an unfavourable influence on the oxygen balance (and can be measured using parameters such as BOD, COD, etc.). Ενδεικτικός Κατάλογος Κύριων Ρυπαντών

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 6 Ιστορικό Εμπλοκή του ΕΚΘΕ από το στα πλαίσια της «Οικολογικής Οδηγίας», με συμβόλαιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Συμμετοχή, ως εκπρόσωπος της ΕΕΑ, σε θέματα προετοιμασίας της Οδηγίας ( ) Συμμετοχή στην ειδική ομάδα εργασίας για τα παράκτια και μεταβατικά νερά, ως εκπρόσωπος της Ελλάδος ( )

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 7 Ειδική Ομάδα Εργασίας 2.4 Στόχοι: Ανάπτυξη οδηγιών για την τυπολογία και κατηγοριοποίηση των υδάτων, Χρήση υφιστάμενης κατηγοριοποίησης και Προσδιορισμός εργαλείων ταξινόμησης και τυπολογίας

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 8 Συμμετοχή του ΕΚΘΕ Ενεργή συμμετοχή σε όλες τις εργασίες της ειδικής ομάδας 2.4 –Workshops στις Βρυξέλλες (Σεπτέμβριος 2001)- 2.4 –Workshop στο Παρίσι (Δεκέμβριος 2001)- Τυπολογία Μεσογείου –Workshop στο Βερολίνο (Ιανουάριος του 2002)-2.4 –Workshop στη Στοκχόλμη (Μάιος 2002)-2.4 –Συμμετοχή σε όλα τα έγγραφα που ετοιμάστηκαν –Συμμετοχή στο έγγραφο για την ενδο-βαθμονόμηση (intercalibration) και συνεχή παρακολούθηση (monitoring)

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 9 Οικοπεριοχή: Μεσόγειος System B Alternative characterization Physical and chemical factors that determine the characteristics of the coastal water and hence the biological community structure and composition Obligatory factors Latitude Longitude Tidal range salinity Optional factors Hydrodynamic status (current velosity, wave exposure, mixing characteristics, turbidity) Retention time (of enclosed bays) Mean substratum composition Water temperature range Shape Depth

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 10 Πρόοδος Εργασιών της Ομάδας 2.4 Ανάπτυξη Οδηγιών για την Τυπολογία –Καθορισμός Τυπολογίας για όλες τις οικοπεριοχές (Βαλτική, Β. Θάλασσα, Ατλαντικός, Μεσόγειος) –Προσπάθεια για λιγότερους τύπους παράκτιων και μεταβατικών νερών με ταυτόχρονη ανάπτυξη της κλίμακας –Για τη Μεσόγειο 8-10 τύποι, κοινοί για όλες τις μεσογειακές χώρες –Διαχειριστικοί διαχωρισμοί τύπων

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 11 Ανάπτυξη Οδηγιών για την Ταξινόμηση –Βιβλιογραφική ανασκόπηση των εργαλείων που χρησιμοποιούνται για ταξινόμηση –Αναφορά στις χώρες που ήδη κάνουν ταξινόμηση των παράκτιων και μεταβατικών νερών – Νέα εργαλεία για την ταξινόμηση των παράκτιων και μεταβατικών νερών –Βιβλιογραφική, πιλοτική εργασία για τις συνθήκες αναφοράς Πρόοδος Εργασιών της Ομάδας 2.4

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 12 Συνεισφορά στην πρόοδο των εργασιών της ειδικής ομάδας Προσφορά μοντέλων και δεικτών για την ταξινόμηση –Φυτοβένθος. Μοντέλο βασισμένο στη σχετική συμμετοχή πολυετών/ καταληκτικών-μόνιμων ειδών και μονοετών ή εποχικών/ ευκαιριακών ειδών μακροφυκών (Χλωροφύκη, Φαιοφύκη και Ροδοφύκη) στο φυτοβένθος μιας περιοχής. (Οrfanidis et al., Ecological evaluation of transitional and coastal waters: A marine benthic macrophytes-based model. Mediterranean Marine Science 2/ )

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 13 Προσφορά μοντέλων και δεικτών για την ταξινόμηση –Ζωοβένθος. Ανάπτυξη του Βιολογικού Συντελεστή- Δείκτη (Biotic Coefficient) BENTIX. Βασίζεται στην σχετική συμμετοχή ευαίσθητων και ανθεκτικών ειδών στις περιβαλλοντικές πιέσεις (Simboura & Zenetos, submitted in “Mediterranean Marine Science”) Συνεισφορά στην πρόοδο των εργασιών της ειδικής ομάδας 2.4 2

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 14 Πιλοτικές εργασίες συνθηκών αναφοράς σε διάφορους τύπους με υπάρχοντα δεδομένα από προγράμματα του ΕΚΘΕ Πρόταση για δημιουργία Ευρωπαϊκού Δικτύου Αριστείας για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση προβλημάτων (εναρμόνιση, χρήση εργαλείων ταξινόμησης, δειγματοληψιών κλπ.). Συνεισφορά στην πρόοδο των εργασιών της ειδικής ομάδας 2.4 3

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 15 Η εφαρμογή της Οδηγίας για τα παράκτια και μεταβατικά νερά στην Ελλάδα Πρέπει να υπάρξει: –Σχέδιο/Πλαίσιο Δράσης Εθνικού Προγράμματος. –Συντονισμός των δράσεων σε Εθνικό επίπεδο –Συντονισμός με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων –Συντονισμός των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων για κοινή μεθοδολογία, διαβαθμονόμηση, κοινή χρήση εργαλείων, βάση δεδομένων κλπ. με οδηγό τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές και –Σχεδιασμός της συνεχούς παρακολούθησης των παράκτιων και μεταβατικών νερών με οδηγό τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 16 Αμεσοι στόχοι εργασίας Να καθοριστεί η τυπολογία των παράκτιων και μεταβατικών νερών (2003) Για κάθε τύπο να αναδειχθούν οι συνθήκες αναφοράς και να γίνει η ταξινόμηση των παράκτιων και μεταβατικών νερών (2006)

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 17 Εργασίες που απαιτούνται  Συλλογή υπαρχόντων στοιχείων και νέων δεδομένων για τη τυπολογία  Επαλήθευση (validation) της τυπολογίας και των συνθηκών αναφοράς  Ορισμός και περιγραφή της τελικής τυπολογίας και των συνθηκών αναφοράς  Συλλογή υπαρχόντων στοιχείων και νέων δεδομένων για τη ταξινόμηση των παράκτιων και μεταβατικών νερών  Τελική Ταξινόμηση των παράκτιων και μεταβατικών νερών

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 18 Αποτελέσματα Ορισμός και περιγραφή της τυπολογίας στον Ελληνικό χώρο Ορισμός των συνθηκών αναφοράς στον Ελληνικό χώρο Ανάπτυξη βάσης δεδομένων και δεικτών για τα ποιοτικά στοιχεία Περιγραφή της τελικής ταξινόμησης των παράκτιων και μεταβατικών νερών της Ελλάδος βάσει των δεικτών των ποιοτικών στοιχείων και σε σχέση με τις συνθήκες αναφοράς. Καθορισμός των 5 τάξεων οικολογικής κατάστασης (ecological status) για τα παράκτια και μεταβατικά νερά. Αποτελέσματα της διακρίβωσης των στοιχείων μεταξύ των συμμετεχόντων ιδρυμάτων και ινστιτούτων (Intercalibration)

NATIONAL CENTRE FOR MARINE RESEARCH Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 19