Σταυρούλα & Ιωάννα BΟΤΑΝΑ
ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ O Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι αρχαίοι Θεοί συνδέθηκαν με τα φυτά και τα δέντρα: Δάφνη - Απόλλωνας, Μαρούλι - Άδωνις ,Λεύκη - Δίας, Ελιά - Αθηνά. Σημαντικός ήταν ο ρόλος των φυτών στον πόλεμο, αφού οι πληγές των πολεμιστών γιατρεύονταν με βότανα. Η ίδια η θεά Αφροδίτη έψαξε στην Κρήτη και έκοψε δίκταμο για να γιατρέψει το λαβωμένο Αινεία που ο μύθος λέει ότι ήταν γιος της.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Οδύσσεια Η χρήση των φυτών για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τόσο παλιά όσο και ο πολιτισμός και η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για θεραπευτικά φυτά έρχεται από τους Σουμέριους το 2200 π.Χ. Ο πατέρας της Ιατρικής ο Έλληνας Ιπποκράτης κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων που η χρήση τους ήταν γνωστή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο Διοσκουρίδης κατά τον πρώτο μ.χ. αιώνα έγραψε μια βοτανική χρησιμοποιώντας 600 φυτά. Αυτό το έργο ήταν βάση για πολλές μεταγενέστερες βοτανικές έρευνες. Μια από τις πιο δημοφιλείς βοτανικές γράφτηκε από τον Culpeper το 17ο αιώνα. Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα και του σκοταδισμού οι προλήψεις σε συνδυασμό με την άγνοια απέδωσαν μαγικές ιδιότητες στα φυτά, μερικές φορές για ασήμαντη αιτία, και ανέπτυξαν ιεροτελεστίες όπου μηχανορραφούσαν για να συντηρήσουν το μυστήριο και την μαγεία.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η ιστορία των βοτάνων φαίνεται ν΄ αρχίζει ταυτόχρονα με την ιστορία του πολιτισμού! Εδώ και χιλιάδες χρόνια, μια μεγάλη ποικιλία βοτάνων έχουν χρησιμοποιηθεί από ζώα και ανθρώπους. Από την κινέζικη ιστορία μαθαίνουμε ότι τα βότανα χρησιμοποιούνται εδώ και 4.700 χρόνια σαν φάρμακα. Και το πρώτο βιβλίο βοτανολογίας της Κίνας, που γράφτηκε γύρω στα 2700 π.Χ., αναφέρει 365 φυτά που χρησιμοποιήθηκαν για φαρμακευτικούς λόγους. Στην προϊστορική Αίγυπτο όχι μόνο χρησιμοποιούσαν τα ιθαγενή αρωματικά φυτά, αλλά έκαναν εισαγωγή και από άλλες περιοχές. Σε ιερατικό πάπυρο στις αρχές της 18ης Δυναστείας (1850-1335 π.Χ.) αναφέρονται θεραπευτικά βότανα εισηγμένα από την Κρήτη. Γενικά, τα βότανα της Κρήτης εξάγονται στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή. Αντιστοίχως, οι Κρήτες έφεραν βότανα που δεν ευδοκιμούσαν στο νησί από αυτές τις περιοχές. Το εμπόριο των βοτάνων φαίνεται να αποτελούσε σημαντική δραστηριότητα των κοινωνιών που ήκμασαν στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου κατά την εποχή του χαλκού.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ Στα Ρωμαϊκά χρόνια, Λατίνοι γιατροί γράφουν για τις χρήσεις, τις φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες της μαστίχας σε συνδυασμό με άλλα βότανα. Κάποιοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες την ανέμειξαν με κρασί, δημιουργώντας ένα ποτό αντίστοιχο του σημερινού ούζου με μαστίχα. Στην Ιταλία αναφέρεται ότι υπήρξε μικρή παραγωγή μαστίχας, η οποία όμως ήταν κατώτερη τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά σε σχέση με αυτήν της Χίου. Στα βυζαντινά χρόνια το εμπόριο της μαστίχας ήταν μονοπώλιο του βυζαντινού αυτοκράτορα. Η καλλιέργειά της απέφερε σημαντικά κέρδη στη βυζαντινή αυτοκρατορία. Γι’ αυτό και το νησί της Χίου γνώριζε μεγάλη οικονομική ευμάρεια εκείνα τα χρόνια. Η μαστίχα ήταν πασίγνωστη σε όλα τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της εποχής σε Ευρώπη και Ανατολή.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Οι άνθρωποι ανακάλυψαν από νωρίς πως ορισμένα φυτά μπορούν να σκοτώσουν, να κοιμίσουν, να προκαλέσουν παραισθήσεις ή να μεταβάλλουν με οποιοδήποτε τρόπο τη συνηθισμένη τους συμπεριφορά. Και όπως ήταν φυσικό απέδωσαν στα φυτά υπερφυσικές ιδιότητες. Στα επιδέξια χέρια ενός μάγου ή μιας μάγισσας, τα φυτά μπορούσαν να προκαλέσουν ένα μεγάλο καλό ή κακό κι έτσι δημιουργήθηκαν οι αντιλήψεις πως ορισμένα φυτά βρίσκονταν κάτω από την εξουσία του διαβόλου και των δαιμόνων του, ενώ κάποια άλλα βρίσκονταν στην εξουσία των αγγέλων.
ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΗΜΕΡΑ Τα βότανα σήμερα έχουν υποτιμηθεί , και θεωρούμε ότι δεν μπορείς να κάνεις θεραπεία με αυτά , απλά μόνο για κάνα συνάχι και πονοκέφαλο, όμως αυτό δεν ισχύει...
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΙΣ Βρείτε πληροφορίες και φωτογραφίες για το καθένα από τα παρακάτω βότανα Αλόη βέρα Αγριάδα Αλθαία Αχιλλέα Αψιθιά Βασιλικός Βαλεριάνα Γλυκάνισο Δάφνη Δενδρολίβανο Δίκταμο Κρήτης Δυόσμος Ευκάλυπτος Εχινάτσεα Θυμάρι Καλέντουλα Κύμινο Λεβάντα Λουϊζα Μάραθο Μαντζουράνα Μαστίχα Χίου Μελισσόχορτο Μέντα Μολόχα Ρίγανη Σαλέπι Σινάπι Σπαθόχορτο Τσάι βουνού Τσουκνίδα Τίλιο Φασκόμηλο Χαμομήλι
ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΕ ΒΟΤΑΝΑ Τσάι Κατάλληλο για τα περισσότερα φύλλα και μίσχους λουλουδιών. Μια πολύ απλή μέθοδος: 2 κούπες βραστό νερό ανά 30 γρ. βότανα (μια γεμάτη χούφτα). Αυτό ισχύει για αποξηραμένα βότανα. Βάλ' τα σε βραστό νερό. Κατέβασέ το από τη φωτιά και σκέπασε. Άφησέ το τουλάχιστον 20 λεπτά και σούρωσε. Άλλη μέθοδος, αποτελεσματικότερη, γιατί μπορούν να απορροφηθούν περισσότερα θεραπευτικά συστατικά από το φυτό. Πάρε 60γρ. (δύο γεμάτες χούφτες) από τα τμήματα του φυτού που θέλεις να χρησιμοποιήσεις ανά 4-5 κούπες νερό. Ή 30γρ. ανά 2-3 κούπες νερό. Βράσε το νερό. Βάλε τα βότανα σε ένα δοχείο. Χύσε το βραστό νερό από πάνω. Προσπάθησε να αφήσεις όσο το δυνατό λιγότερο αέρα στο σκεύος προτού κλείσεις το καπάκι. Άφησέ το να τραβήξει σε θερμοκρασία δωματίου. Άνθη: 2 ώρες Φύλλα: 4-5 ώρες Άνθη και φύλλα: 4 ώρες Σπόροι και μούρα: 30 λεπτά Ρίζες και φλοιός: 8 ώρες ή μια νύχτα. Σούρωσέ το όταν είναι έτοιμο. Σημείωσε ότι ρίζες, φλοιός, σπόροι και μούρα μπορούν να παρασκευαστούν και ως αφέψημα. Μην αφήσεις το τσάι ποτέ να πάρει βράση, ούτε όταν το ξαναζεσταίνεις. Το βράσιμο καταστρέφει την επίδραση των βοτάνων. Το τσάι μπορεί να διατηρηθεί 2-3 μέρες στο ψυγείο σε καλά κλεισμένα δοχεία. Έτσι μπορείς να το ετοιμάσεις εκ των προτέρων και να το πιεις όταν το έχεις ανάγκη.
Αγριάδα Είναι από τα πιο χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά και συμπεριλαμβάνεται σε πολλούς συνδυασμούς για τη θεραπεία του προστάτη. Φυσικό αντιβιοτικό και από τα πιο φημισμένα διουρητικά. Είναι μαλακτικό χωρίς παρενέργειες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες και μειώνει τη χοληστερίνη του αίματος. Βοηθά ενάντια στους κολικούς του συκωτιού, στις πέτρες στη χολή, στη χρυσή και την κυτταρίτιδα. Δρα ως αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες σε ουρικές λοιμώξεις, όπως κυστίτιδα, ουριθρίτιδα, προστατίτιδα (σε άριστο συνδυασμό με Αχιλλαία), στον ρευματισμό και τα αρθριτικά τις ασθένειες του δέρματος και την ηπατίτιδα. Είναι ωφέλιμο για νεφρόλιθους και ψαμμίαση (άμμο στα νεφρά). Κάνει καλό για κυστίτιδες, ίκτερο, ηπατίτιδα, αρθριτικά, πέτρες των νεφρών. Καθαρίζει το αίμα.
Αψιθιά Είναι διεγερτικό του πεπτικού, δηλαδή εξαιρετικά χρήσιμο φάρμακο για αυτούς που έχουν κακή πέψη. Αυξάνει την οξύτητα του στομάχου και την παραγωγή της χολής και βελτιώνει την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, βοηθώντας έτσι σε άλλες παθήσεις
Γλυκάνισο Ο γλυκάνισος είναι η κοινή ονομασία του ετήσιου ποώδους φυτού του είδους Πιμπινέλλη το άνισον του γένους Πιμπινέλλη της οικογένειας των Σκιαδιοφόρων .Ως γλυκάνισος αναφέρονται και οι σπόροι του φυτού αυτού. Λέγεται επίσης και άνισο.
Ρίγανη Η ρίγανη (Ορίγανον το κοινόν, είναι αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας. Ανήκει στο γένος Ορίγανο της τάξης των λαμιωδών αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών. Χρησιμοποιείται: Για το φαγητό, πόνους δοντιών και ρευματισμών, εντερικές διαταραχές και πόνους στην κοιλιά. Κόβει την ευκοιλιότητα.
Μάραθος Ο μάραθος (ή μάραθο, το ή φοινόκιο) είναι ποώδες και αρωματικό φυτό. Είναιδικοτυλήδονο και ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων. Η επιστημονική του ονομασία είναι Μάραθον το κοινόν. Περιέχει αιθέρια έλαια κατά 7% και ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο και την Ινδία. Ειδικότερα, ο Πλίνιος αναφέρει 22 φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού. Ανακουφίζει τα αρθριτικά, άσθμα, βήχα, τυμπανισμό, πόνους της κοιλιάς, ολιγουρία, σταματά τον εμετό. Βοηθάει στο αδυνάτισμα.
Κύμινο Το κύμινο (γνωστό και ως αρτυσιά) είναι η κοινή ονομασία του φυτού Κούμινον το κύμινον (Cuminum cyminum). Επίσης αναφέρεται και στους αποξηραμένους καρπούς του φυτού που χρησιμοποιούνται, είτε ολόκληροι είτε σε σκόνη, για να δώσουν άρωμα σε χρήση στη μαγειρική. Θεραπευτικές Ιδιότητες: Το κύμινο ως αφέψημα θεωρείται πως τονώνει την καρδιά και συμβάλλει στη μείωση της ταχυπαλμίας, ενώ δρα σπασμολυτικά σε πόνους κολικού. Συνιστάται για την αντιμετώπιση της ανορεξίας αφού «ανοίγει» την όρεξη, της δυσπεψίας –βοηθά στη χώνεψη–, των πόνων της περιόδου αλλά και των σπασμών του στομάχου. Επιπλέον «διευκολύνει» την ομαλή και σε τακτικά χρονικά διαστήματα εμφάνιση της έμμηνου ρύσης και αυξάνει την έκκριση γάλακτος κατά το θηλασμό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισσότερο από 3-4 μέρες συνέχεια.