ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Αθλητική εντιμότητα Η αθλητική εντιμότητα περιλαμβάνει προκοινωνικές συμπεριφορές, συμπεριφορές τις οποίες η κοινωνία θεωρεί γενικά επιθυμητές και που βοηθούν το άτομο να λειτουργεί στην κοινωνία και να συνεισφέρει σ’ αυτήν. Συνεργασία, γενναιοδωρία, συμπόνια, τιμιότητα και αρωγή

Είδη προκοινωνικών συμπεριφορών σεβασμός στις αρχές και στους κανόνες (π.χ., να είσαι τίμιος, να μην «κλέβεις») σωστές αντιδράσεις στη νίκη και στην ήττα (π.χ., μην καυχιέσαι όταν κερδίζεις, μη γίνεσαι παρανοϊκός, μη κλαις ή μη βρίσκεις δικαιολογίες όταν χάνεις). δείξε ευαισθησία στους άλλους (π.χ., να εναλλάσσεστε στη σειρά, μη χτυπάτε τους άλλους και μη τους βρίζετε, μη τους κοροϊδεύετε) και να δίνετε τον καλύτερο σας εαυτό (π.χ., να προσπαθείτε σκληρά, να μη τα παρατάτε).

Ηθικός συλλογισμός ορίζει τον ηθικό συλλογισμό ως «τη λογική που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να κρίνουν την ορθότητα ή το λάθος» των συμπεριφορών. Τα παιδιά μπορεί να εκδηλώνουν την ίδια προκοινωνική συμπεριφορά, αλλά η λογική διεργασία πίσω απ’ αυτή τη συμπεριφορά μπορεί να είναι διαφορετική για κάθε παιδί.

Θεωρίες ηθικής ανάπτυξης Θεωρία της κοινωνικής μάθησης Η ηθική ανάπτυξη συντελείται καθώς το άτομο εσωτερικεύει ή υιοθετεί τις προκοινωνικές νόρμες της κοινωνίας. Θεωρία της δομικής ανάπτυξης Ο συλλογισμός πίσω από τις συμπεριφορές είναι πιο σημαντικός από τις ίδιες τις συμπεριφορές

Θεωρία της κοινωνικής μάθησης Οι ηθικές συμπεριφορές είναι εκείνες που συνάδουν με τις νόρμες της κοινωνίας. Το επίκεντρο της θεωρίας της κοινωνικής μάθησης αφορά στις έκδηλες, ευκρινείς συμπεριφορές: η θεωρία της κοινωνικής μάθησης δεν ασχολείται με τον συλλογισμό πίσω από τις συμπεριφορές.

Θεωρία της κοινωνικής μάθησης Το άτομο μαθαίνει να σκέφτεται και να εκδηλώνει συμπεριφορές με τρεις διεργασίες: Α) την ενίσχυση, Β) την προτυποποίηση και Γ) την κοινωνική σύγκριση

Θεωρία της κοινωνικής μάθησης Ένα άτομο μαθαίνει συμπεριφορές: Παρατηρώντας τους σημαντικούς άλλους και τους ανθρώπους που του μοιάζουν (π.χ., γονείς, οικογένεια, συνομηλίκους, δασκάλους, προπονητές). Όταν κάποιες συμπεριφορές επιβραβεύονται με κάποιον τρόπο. Οι προκοινωνικές συμπεριφορές μαθαίνονται, όταν το ίδιο το παιδί εκδηλώνει προκοινωνικές συμπεριφορές και επιβραβεύεται γι’ αυτές. Οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές μαθαίνονται επίσης μέσω της παρατήρησης, όπως όταν ένα άτομο ή ένας σημαντικός άλλος δεν επιπλήττεται ή ακόμη και επιβραβεύεται για την εκδήλωση αυτών των συμπεριφορών.

Εφαρμογές στη φυσική αγωγή Οι προκοινωνικές συμπεριφορές όπως η τιμιότητα, ο σεβασμός και τον ενδιαφέρον για τους άλλους μπορεί να μαθευτεί στη φυσική αγωγή, εάν ο εκπαιδευτικός προτυποποιεί τέτοιου είδους συμπεριφορές, αναγνωρίζει θετικά τους μαθητές που τις εκδηλώνουν και τους επαινεί.

Θεωρία της δομικής ανάπτυξης Η δομή του συλλογισμού ενός ατόμου επηρεάζει τις κρίσεις του ατόμου για τις συμπεριφορές, καθώς και τις πραγματικές συμπεριφορές που εκδηλώνει το άτομο. Ο ηθικός συλλογισμός μεταβάλλεται ή αναπτύσσεται μαζί με τη γνωστική ή ηθική ανάπτυξη ενός ατόμου και με διάφορες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις

Χαρακτηριστικά ηθικού συλλογισμού Ηθική ισορροπία Ηθικός διάλογος Επίπεδα ηθικής

Ηθική ισορροπία Η κατάσταση μιας βασικής συμφωνίας για τα δικαιώματα και/ή τις υποχρεώσεις όλων των εμπλεκομένων μερών. Η ηθική ανισορροπία προκύπτει, όταν ένα μέρος δίνει ή παίρνει υπερβολικά πολλά σε μια σχέση και υπάρχει διαφωνία για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις.

Ηθικός διάλογος Η διεργασία μέσω της οποίας επιτυγχάνεται ηθική ισορροπία. Ένας διάλογος μπορεί να περιλαμβάνει τη λεκτική διαπραγμάτευση των δικαιωμάτων ή ακόμη και τις μη λεκτικές αλληλεπιδράσεις.

Επίπεδα ηθικής Φάση προσομείωσης Φάση εγκατάστασης Φάση εξισορρόπησης 2 επίπεδα Φάση εγκατάστασης Φάση εξισορρόπησης 1 επίπεδο

Φάση προσομείωσης Στα δύο πρώτα επίπεδα το παιδί δίνει προτεραιότητα στις δικές του ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του. Το παιδί δεν μπορεί να αντιληφθεί την οπτική των άλλων, λόγω του επιπέδου της γνωστικής ανάπτυξης

Φάση προσομείωσης Στο Επίπεδο 1, το παιδί κρίνει εάν μια ενέργεια είναι ορθή ή εσφαλμένη ανάλογα με το αποτέλεσμα. Στο Επίπεδο 2 το παιδί υιοθετεί την προσέγγιση «οφθαλμός αντί οφθαλμού» στον ηθικό συλλογισμό.

Φάση εγκατάστασης Το παιδί δίνει προτεραιότητα στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των άλλων.

Φάση εγκατάστασης Στο Επίπεδο 3 το παιδί αποφασίζει, ότι πρόκειται να αντιμετωπίζει τους άλλους με τον τρόπο που επιθυμεί να το αντιμετωπίζουν. Το παιδί πρέπει να είναι ικανό για αφηρημένη σκέψη και για την κατανόηση της άποψης του άλλου.

Φάση εγκατάστασης Στο Επίπεδο 4, το παιδί εστιάζει στο να ακολουθεί εξωτερικούς κανόνες και ρυθμίσεις. Το παιδί έχει μάθει, ότι δεν είναι πρόθυμοι όλοι οι άνθρωποι να υιοθετήσουν την αλτρουιστική οπτική του προηγουμένου επιπέδου και ότι οι αντικειμενικοί και οι υποκειμενικοί κανόνες έχουν δημιουργηθεί για το καλό όλων.

Φάση εξισορρόπησης Σ’ αυτή τη φάση, το παιδί επιδιώκει την ισορροπία στο δούναι και λαβείν (ηθική ισορροπία). Το άτομο θεωρεί ότι θα ήταν καλύτερο για όλους τους ανθρώπους που εμπλέκονται, να συμμετέχουν ανεξαρτήτως της ύπαρξης κανόνων. Το άτομο αναγνωρίζει τα δικαιώματα και τις ανάγκες όλων και επιδιώκει τις ηθικές ισορροπίες που μεγιστοποιούν τα αμοιβαία οφέλη όλων.

Τα παιδιά χρησιμοποιούν σταδιακά υψηλότερα επίπεδα ηθικού συλλογισμού καθώς αυξάνεται η γνωστική ανάπτυξη, και καθώς δίνονται καθοδηγούμενες ευκαιρίες σ’ αυτά να επιλύουν ηθικά διλήμματα. Δεν φθάνουν όλοι στα ανώτερα επίπεδα ηθικού συλλογισμού. Δεν χρησιμοποιούν πάντοτε το ανώτερο επίπεδο ηθικού συλλογισμού που μπορούν. Ένα παιδί μπορεί να επιλέξει να χρησιμοποιήσει ένα λιγότερο προχωρημένο επίπεδο συλλογισμού, ακόμη και όταν είναι ικανό για ανώτερα επίπεδα.

Φύλο, ηλικία και ηθικός συλλογισμός Οι σπουδαστές κολλεγίου επιδείκνυαν ωριμότερο ηθικό συλλογισμό από τους μαθητές γυμνασίου τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στα αθλητικά διλήμματα. Οι γυναίκες εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα ηθικού συλλογισμού από τους άνδρες

Φυσική αγωγή και ηθικός συλλογισμός Λίγα πράγματα γίνονται σκόπιμα, για να προάγουν την ηθική ανάπτυξη. Η μεγάλη πλειοψηφία των ερευνών δείχνει ότι η παραδοσιακή φυσική αγωγή δεν προάγει την ηθική ανάπτυξη.

Συνδυαστικά προγράμματα Οι διδακτικές παρεμβάσεις που βασίζονται σε έναν συνδυασμό των στρατηγικών της κοινωνικής μάθησης και των δομικών αναπτυξιακών στρατηγικών έχουν ενισχύσει αποτελεσματικά τον ηθικό συλλογισμό και τις συμπεριφορές των μαθητών.

Τίμιο παιχνίδι για παιδιά Κοινωνική προσέγγιση: Προτυποποίηση των κοινωνικών συμπεριφορών από πρώην αθλητές Ολυμπιακών Αγώνων, παιχνίδι ρόλων, μάθηση μέσω παρατήρησης και επιβραβεύσεις για το τίμιο παιχνίδι. Δομική προσέγγιση: παρουσίαση ή αναγνώριση ηθικών διλημμάτων που συνοδεύονταν από διάλογο μεταξύ των εμπλεκόμενων μαθητών με σκοπό την επίτευξη ηθικής ισορροπίας.

Κοινωνική μάθηση Οι ομάδες των μαθητών κέρδιζαν πόντους για τις ορθές συμπεριφορές και έχαναν πόντους για τις ανάρμοστες συμπεριφορές. Οι ομάδες που πληρούσαν το κριτήριο του ημερήσιου αριθμού πόντων, έπαιρναν την επιβράβευση 3 επιπλέον λεπτών αγώνα και οι δυο ομάδες που πληρούσαν τα κριτήρια για τις περισσότερες ημέρες, δικαιούνταν μια δραστηριότητα ως πρόσθετη επιβράβευση στο τέλος της ενότητας.

Δομικές αναπτυξιακές τη συζήτηση μεταξύ των μαθητών για τους κανόνες και τις συμπεριφορές που επηρέαζαν τους ίδιους και τους άλλους. τη συμβολή των μαθητών στη δημιουργία κατευθυντήριων γραμμών για την ηθική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του μαθήματος. τη συμμετοχή των μαθητών σε αγώνες που εμπεριέχουν ηθικά διλήμματα και την προσαρμογή αυτών των αγώνων.

την οργάνωση μαθητικών αγώνων που επιτρέπουν σε όλους τους μαθητές να συμμετέχουν, να απολαμβάνουν και να επιτυγχάνουν και τη συμμετοχή των μαθητών στους αγώνες και τη συζήτηση για τις αρετές ενός αγώνα με ένα ηθικό δίλημμα, το οποίο ήταν προσαρμοσμένο στην επίλυση του προβλήματος.

Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι τα προγράμματα που χρησιμοποιούν στρατηγικές κοινωνικής μάθησης ή δομικές αναπτυξιακές, είτε μόνες είτε σε συνδυασμό, μπορούν να ενισχύσουν την ηθική ανάπτυξη των παιδιών. Η αφιέρωση μέρους του χρόνου του μαθήματος στην υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων, δεν φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την εκμάθηση κινητικών δεξιοτήτων.