Αναστασία Αθανασούλα - Ρέππα Συμβουλευτική και καθοδήγηση

Τι εννοούμε με τον όρο συμβουλευτική και τι με τον όρο καθοδήγηση;

Συμβουλευτική και καθοδήγηση/προπονητική Η συμβουλευτική ασχολείται περισσότερο με την καριέρα και την ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και δε μπορεί να εισέλθει σε βάθος ανάμεσα στο μαθητή-μανθάνοντα και το διευθυντή ή τον αξιολογητή του. Αντίθετα η καθοδήγηση/προπονητική θεωρείται ότι ασχολείται με την ενδυνάμωση του ατόμου έτσι ώστε να μπορεί το ίδιο να βελτιώσει την απόδοσή του στον τομέα επιλογής του και χρησιμοποιείται συνήθως στον αθλητισμό και στον τομέα ανάπτυξης δεξιοτήτων/ ικανοτήτων των αθλητών, από τον οποίο και δανειζόμαστε στην επιστήμη μας.

18/11/2014 Συμβουλευτική Στήριξη Εκπαιδευτικού Η στήριξη του εκπαιδευτικού διαμορφώνεται πάντα με αφετηρία με τις ανάγκες του Οι οποίες εστιάζονται κυρίως: Στην ενίσχυση της θέσης του εκπαιδευτικού Στην τόνωση της αυτοπεποίθησής του Στην αφύπνισή του Στο σχεδιασμό την εφαρμογή και την αξιολόγηση της διδασκαλίας Στη μεθοδική συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών Στην επαγγελματική βελτίωση και τη διαρκή ενημέρωση Στις διαπροσωπικές σχέσεις με μαθητές, γονείς, συναδέλφους, Στη διαχείριση του χρόνου Στην επικοινωνία μέσα στο σχολείο Στη λήψη αποφάσεων, στη συμμετοχή κλπ.

Ο Grow (2001) διακρίνει δύο είδη κοινωνικοποίησης την επαγγελματική – που προετοιμάζει για την ανάληψη των επαγγελματικών καθηκόντων ενός ρόλου όπως δάσκαλος ή διευθυντής και την οργανωτική - που εστιάζει στο συγκεκριμένο πλαίσιο όπου ο ρόλος τίθεται σε εφαρμογή.

Η κοινωνικοποίηση περιλαμβάνει τρία είδη νέας μάθησης τις δεξιότητες για την επιτέλεση της εργασίας, την προσαρμογή στο συγκεκριμένο περιβάλλον εργασίας, την εσωτερίκευση αξιών

κριτικός (υποστηρικτικός) φίλος (critical friend) O Day (1995) ορίζει τις κριτικές φιλικές σχέσεις ως σχέσεις αλληλοϋποστήριξης στις οποίες τα άτομα συμμετέχουν εθελοντικά και οι βάσεις τους είναι ισότιμες Αυτοί οι ανεπίσημοι τρόποι στήριξης είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την ομαλή προσαρμογή των νέων μελών όσο και για την ανάπτυξη των παλαιότερων συναδέλφων.

Ενώ η κριτική φιλική σχέση είναι συνήθως μια σχέση ίσων, η έννοια της συμβουλευτικής αναφέρεται σε μια διαδικασία στην οποία ένα πιο έμπειρο άτομο βοηθά ένα λιγότερο έμπειρο αλληλο-συμβουλευτικό μοντέλο Η δια βίου συμβουλευτική

Καθοδήγηση - προπονητική Ο Davies (1996) μαζί με τους Durcnan και Oates (1994) εντοπίζουν πέντε στάδια στη διαδικασία της καθοδήγησης τα οποία είναι: Ο καθορισμός του σκοπού της καθοδήγησης σε σχέση με την ικανότητα που χρειάζεται να αναπτυχθεί ή την εμπειρία που πρέπει να αποκτηθεί. Η εξουσιοδοτημένη αρχή για τη λήψη αποφάσεων, οι οποίες, εξ ορισμού εγκυμονούν κινδύνους. Τα άτομα χρειάζονται εξάσκηση στην εργασία για την οποία καθοδηγούνται. Η καθοδήγηση περιλαμβάνει συνεχή αξιολόγηση από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό. Χρόνο για ενσωμάτωση του αναστοχασμού στην όλη διαδικασία.

Συνδέουν επίσης τη διαδικασία καθοδήγησης με τον κύκλο μάθησης του Kolb (1984): Συγκεκριμένη εμπειρία Παρατήρηση/αναστοχασμό Αντίληψη της κατάστασης Ενεργός πειραματισμός.

Η καθοδήγηση για ανάπτυξη έχει τρεις διαστάσεις Τον επαγγελματισμό που περιλαμβάνει διατήρηση ουδετερότητας και σαφών κριτηρίων διοίκησης- διαχείρισης, εγγύηση για μυστικότητα και δέσμευση για συνεχή προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Το σκοπό που παρέχει βοήθεια στο άτομο να προσαρμοστεί με δική του συγκατάθεση επομένως να δραστηριοποιηθεί δημιουργικά εισάγοντας και δικές του καινοτομίες στις προκλήσεις που περιλαμβάνονται. Τη σχέση που αναφέρεται στην ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ δύο ατόμων με σκοπό την ανάπτυξη της αυτογνωσίας και της λειτουργίας του πελάτη: η δύναμη είναι ίση.

Τα οφέλη της Συμβουλευτικής Οι κυριότερες θετικές επιδράσεις για τους διευθυντές θεωρούνται να είναι οι εξής: Υποστήριξη από συναδέλφους, ιδιαίτερα στη συμβουλευτική για τους νέους διευθυντές (Bush et al. 1996). Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των διευθυντών αναφορικά με τα καθήκοντα του νέου τους ρόλου (Bush and Coleman 1995). Μείωση της απομόνωσης που αισθάνονταν οι νέοι διευθυντές με τη βοήθεια της «ακρόασης» που παρέχεται από τους συμβούλους (Coleman et al. 1996). Η συμβουλευτική προσέγγιση αποτελεί ένα στοιχείο της διαδικασίας δικτύωσης που σχεδιάστηκε για τη μείωση της επαγγελματικής απομόνωσης (Daresh and Playko 1992). Μάθηση μέσω συνεργασίας με το σύμβουλο για τα καθήκοντα του νέου ρόλου (Coleman et al. 1996).

Οι συμμετέχοντες σε συμβουλευτικά προγράμματα καλοδέχονται τους συμβούλους που: Ακούνε και ενεργούν ως ακροατές. Προσφέρουν καθοδήγηση και επιβεβαίωση. Δεν είναι επικριτικοί. Παραδέχονται ότι και οι ίδιοι είχαν λάθος

«η συμβουλευτική ως στρατηγική ηγετικής ανάπτυξης» Τα συμβουλευτικά προγράμματα αποτελούν ένα σημαντικό τρόπο για τη διασφάλιση της έναρξης ‘μιας συναδελφικής κουλτούρας’ σ’ ένα σχολείο ή σε μια επαρχία. Η συμβουλευτική παρέχει τη δυνατότητα να εντοπιστούν μελλοντικές γενεές αποτελεσματικών σχολικών ηγετών.

Περιορισμοί της συμβουλευτικής Ο Crow (2001), σε μια λεπτομερή ανασκόπηση της συμβουλευτικής και της πρακτικής εκπαίδευσης τονίζει, τέσσερις πιθανές παγίδες: Οι σύμβουλοι μπορεί να έχουν τη δική τους ημερήσια διάταξη. Η συμβουλευτική μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Μερικοί σύμβουλοι προσπαθούν να “κλωνοποιήσουν” τους συμβουλευόμενους. Η συμβουλευτική εγκυμονεί τον κίνδυνο διαιώνισης του κατεστημένου.

τα κυριότερα προβλήματα της συμβουλευτικής είναι Η έλλειψη χρόνου για το σύμβουλο για να εκτελέσει τα καθήκοντά του αποτελεσματικά. Ο κίνδυνος εξάρτησης των συμβουλευόμενων από τους συμβούλους τους. Η απόδοση υπερβολικής έμφασης στην έννοια της υποστήριξης που οδηγεί στην έλλειψη προκλήσεων και «ακρίβειας». Ο κίνδυνος αταίριαστου «συνδυασμού» συμβούλου και συμβουλευόμενου.

Νέο Μοντέλο Συμβουλευτικής Εμπιστευτικότητα-μυστικότητα ανάμεσα στους εμπλεκόμενους Ένας σύμβουλος θετικός που παρέχει υποστήριξη Αμοιβαία εμπιστοσύνη Ο σύμβουλος να ενεργεί ως καλός ακροατής Συμβατές προσωπικότητες Έμπειρος σύμβουλος Μια ανοικτή και ειλικρινής σχέση ανάμεσα στο σύμβουλο και στον καθοδηγούμενο Διαθέσιμος χρόνος για τη συμβουλευτική διαδικασία Αμοιβαίος σεβασμός Μια δομημένη συμβουλευτική διαδικασία

18/11/2014 Οι ομάδες συνεργασίας εκπαιδευτικών Οι Ομάδες Συνεργασίας Εκπαιδευτικών (ΟΣΕ) βασίζονται στην ιδέα ότι «οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αποτελούν μια άριστη πηγή για επαγγελματική αλλαγή και ανάπτυξη» (Carnegie Forum, 1986) Οι εκπαιδευτικοί των ΟΣΕ αναζητούν εναλλακτικές οδούς για τις καθημερινές πρακτικές Η ανταλλαγή ιδεών στις ΟΣΕ γεννά καινούριες ιδέες και αναπτύσσουν την επαγγελματική κριτική μέσα από διαδικασίες αυτοαξιολόγησης και αυτογνωσίας

18/11/2014 Η διαμόρφωση της ομάδας και ο διευθυντής – χρήσιμα μέλη της ομάδας uΟ Μέσος έλληνας εκπαιδευτικός έχει στάση ανταγωνιστική προς την έξω- ομάδα και οι συνάδελφοί του γι’ αυτόν αποτελούν την έξω- ομάδα uΟ διευθυντής μπορεί να έχει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των ατόμων και της κουλτούρας του σχολείου του και να προσπαθεί να στηρίξει τους εκπαιδευτικούς με : uΣυμμετοχή των εκπαιδευτικών στον καθορισμό των στόχων και στη λήψη αποφάσεων uΕξασφάλιση δυνατότητας ανάληψης πρωτοβουλιών uΑνάθεση ηγετικών ρόλων uΚαλλιέργεια κλίματος συνεργασίας uΕξασφάλιση των καλύτερων συνθηκών και μέσων για τη διδασκαλία uΔιατήρηση καλών – ζεστών ανθρώπινων σχέσεων με το προσωπικό και αναγνώριση της διευθυντικής αρχής.

18/11/2014 Η συμβολή των παραγόντων της εκπαίδευσης στην ομαλή ένταξη των νέων εκπαιδευτικών uΟι κεντρικές υπηρεσίες uΟι περιφερειακές Δ/νσεις εκπαίδευσης uΗ πανεπιστημιακή κοινότητα uΟι συνδικαλιστικές ενώσεις uΟ νεοδιόριστος εκπαιδευτικός ως υποκείμενο ένταξης αναλαμβάνει τη δέσμευση: uνα μαθαίνει διαρκώς, uΝα διερευνά μεθοδικά το χώρο του uΝα εξελίσσει την επαγγελματική του στάση