ANTI- BYLLING THE INCREDIBLES STOP IT NOW

Τι είναι ο εκφοβισμος; Εκφοβισμός δεν είναι μόνο η σωματική βία. Μπορεί να είναι και τα παρακάτω: Λεκτική βία. «Μερικά κορίτσια είναι ικανά να σε κάνουν κουρέλι με τα λόγια τους», λέει η 20χρονη Σελίν. «Ποτέ δεν θα ξεχάσω τις βρισιές τους και αυτά που έλεγαν για μένα. Με έκαναν να νιώθω ότι δεν αξίζω τίποτα, ότι δεν με θέλει κανείς και ότι είμαι τελείως άχρηστη. Καλύτερα να είχα φάει ξύλο παρά αυτή η συμπεριφορά». Κοινωνική απομόνωση. Η 18χρονη Χέιλι λέει: «Οι συμμαθήτριές μου άρχισαν να με αποφεύγουν. Την ώρα του φαγητού, μου έδειχναν με τον τρόπο τους ότι δεν υπήρχε χώρος να καθήσω μαζί τους. Ολόκληρη τη χρονιά, έτρωγα μόνη μου κλαίγοντας». Ηλεκτρονικός εκφοβισμός. «Με ελάχιστα μόνο κλικ στο κομπιούτερ», λέει ο 14χρονος Ντάνιελ, «μπορείς να καταστρέψεις τη φήμη κάποιου ή ακόμα και τη ζωή του. Ίσως αυτό να ακούγεται υπερβολικό, αλλά συμβαίνει!» Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός περιλαμβάνει επίσης την αποστολή ντροπιαστικών φωτογραφιών ή μηνυμάτων μέσω κινητού.

Γιατί μερικά παιδιά εκφοβίζουν τα άλλα; Δες μερικούς συνηθισμένους λόγους: Κάποτε ήταν θύματα εκφοβισμού και τα ίδια. «Δεν άντεχα άλλο να μου φέρονται άσχημα οι συμμαθητές μου, κι έτσι άρχισα να κάνω κι εγώ τα ίδια για να με αποδεχτούν», παραδέχεται ένας νεαρός που τον λένε Αντόνιο. «Αργότερα κατάλαβα πόσο λάθος ήταν αυτό!» Δεν έχουν σωστά πρότυπα. «Πολλές φορές, οι νεαροί εκφοβίζουν τους άλλους ... γιατί αντιγράφουν τη συμπεριφορά των γονέων τους, μεγαλύτερων αδελφών τους ή άλλων μελών της οικογένειάς τους», γράφει ο Τζέι Μακ Γκρο στο βιβλίο του Πρακτικές Συμβουλές για την Αντιμετώπιση του Εκφοβισμού (Life Strategies for Dealing With Bullies). Είναι ανασφαλή—παρότι θέλουν να δείχνουν το αντίθετο. «Τα παιδιά που εκφοβίζουν έχουν έναν αέρα ανωτερότητας, αλλά αυτό είναι συχνά μια μάσκα που κρύβει βαθιές πληγές και κόμπλεξ κατωτερότητας», αναφέρει η Μπάρμπαρα Κολορόζο

Ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο να πέσουν θύματα εκφοβισμου; Τα μοναχικά. Μερικά παιδιά που δεν τα καταφέρνουν τόσο καλά στις κοινωνικές επαφές απομονώνονται και γίνονται εύκολος στόχος των εκφοβιστών. Όσα θεωρούνται διαφορετικά,ίσως λόγω της εμφάνισης, της φυλής, της θρησκείας τους ή ακόμα και κάποιας αναπηρίας. Ο εκφοβιστής μπορεί να χρησιμοποιήσει οτιδήποτε ως αφορμή. Όσα δεν έχουν αυτοπεποίθηση. Οι εκφοβιστές καταλαβαίνουν ποια παιδιά έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους και τα βάζουν στο μάτι, επειδή αυτά συνήθως δεν ανταποδίδουν.

Ιδέες από άλλα παιδια «Να αποφεύγεις μέρη ή καταστάσεις που σε κάνουν εύκολο στόχο. Μην ξεχνάς επίσης πως όσοι συμπεριφέρονται έτσι έχουν και αυτοί τα προβλήματά τους. Αν το θυμάσαι αυτό, τα λόγια τους δεν θα σε πληγώνουν τόσο». «Να έχεις αυτοπεποίθηση. Μη φοβάσαι να υπερασπιστείς τα πιστεύω σου. Πολλοί νταήδες θα σε αφήσουν ήσυχο αν δουν ότι δεν είσαι του χεριού τους και ότι δεν φοβάσαι».

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 4η θέση ανάμεσα σε 41 χώρες σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ή bullying όπως ονομάζεται διεθνώς. Βία λεκτική, ψυχολογική, σωματική, ακόμη και διαδικτυακή ή ηλεκτρονική. Οπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κουμουτσάκος (ο οποίος προώθησε στην Ευρωπαϊκή Ενωση την καθιέρωση Ευρωπαϊκής Ημέρας κατά του εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία) ο διαχωρισμός «θύματος - θύτη είναι λανθασμένος, αφού και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για παιδιά, μπλεγμένα στα δίχτυα αυτού του νοσηρού φαινομένου». Η σιωπή που καλύπτει παρόμοιες πράξεις είναι το αυγό του φιδιού: ο θύτης γνωρίζει ότι η συμπεριφορά του είναι τιμωρητέα, το θύμα ντρέπεται, ο δάσκαλος φοβάται να αναλάβει την ευθύνη, η οικογένεια τις περισσότερες φορές αγνοεί. «Δημιουργείται ο κύκλος μιας ιδιότυπης ομερτά μεταξύ των εμπλεκομένων, που το μόνο που κάνει είναι να δηλητηριάζει τις ψυχές των μαθητών, στοιχειώνοντας τα όνειρα και τις ελπίδες τους», επισημαίνει ο ευρωβουλευτής.

Μπορεί αυτό που συνέβη πριν από τέσσερις μέρες στη Λάρισα -11 νεαροί κρατώντας ξύλινα ρόπαλα και φωνάζοντας ρατσιστικά συνθήματα επιτέθηκαν σε στέκι μεταναστών- να μην εντάσσεται στο φαινόμενο bullying. Τι συμβαίνει όμως όταν αποκαλύπτεται ότι τα περισσότερα παιδιά από την ομάδα είναι ανήλικοι μαθητές; Πώς αντιμετωπίζεται η τροφοδότηση μίσους; Πώς εξουδετερώνεται η κοινωνική αδικία, η ανισότητα, η αναπαραγωγή των παθογενειών που διογκώνονται και πολλαπλασιάζονται μέσα από το Διαδικτυο; Τα περιστατικά πληθαίνουν και βαθαίνουν σε σύγχυση και διαστροφή. Η πρώτη μαθήτρια ενός σχολείου έλαβε μέιλ όπου εμφανιζόταν σε γυμνές φωτογραφίες. Στο κεφάλι της είχε προσαρμοστεί το σώμα μιας άλλης. Το κορίτσι άρχισε να υποφέρει, να χάνει την όρεξή της, να υστερεί στα μαθήματα.

Οι γονείς της απευθύνθηκαν στην υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Αποκαλύφθηκε ότι ο εκβιάζων ήταν ο δεύτερος της τάξης μαθητής, ο οποίος συνέλαβε αυτό τον τρόπο για να εξουδετερώσει τον «αντίπαλο». Οι δυο γιοι του κ. Κουμουτσάκου πηγαίνουν σε δημόσιο σχολείο και ο ίδιος αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί όταν του μετέφεραν περιστατικά που υπέπιπταν στην αντίληψή τους, τα οποία μπορεί να μη χαρακτηρίζονταν από σφοδρότητα ή μεγάλη σκληρότητα, προεικόνιζαν όμως ένα δυσοίωνο μέλλον. Η ενδοσχολική βία είναι δύσκολο πολλές φορές να ανιχνευτεί και όταν εντοπιστεί μπορεί να είναι ήδη αργά. Μπορεί, δηλαδή, η ζημιά να έχει προκληθεί. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες καθηγητών που βρίσκονται απέναντι σε έξαλλα και απελπισμένα παιδιά, επειδή βλέπουν μπροστά τους έναν τοίχο. Η άμυνα μετασχηματίζεται σε επιθετικότητα. Για να ελέγξει το συναίσθημά του και να διατυπώσει τον συλλογισμό του χρειάζεται λέξεις. Αν αποκοπεί από την επικοινωνία αυτής της μορφής και απορροφηθεί από το Διαδίκτυο ο κίνδυνος μεγαλώνει.

ΛΕΚΤΙΚΗ

ΣΩΜΑΤΙΚΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

Τι μπορείς να κάνεις αν σε εκφοβίζουν; Μη δείξεις ότι ενοχλήθηκες.«Οι εκφοβιστές προσπαθούν να δουν από την αντίδρασή σου αν κατάφεραν να σε κάνουν να νιώσεις άσχημα για τον εαυτό σου», λέει η Κάιλι. «Αν δείχνεις άνετος, χάνουν το ενδιαφέρον τους» Μην ανταποδώσεις. Η εκδίκηση, αντί να βελτιώσει τα πράγματα, θα τα χειροτερέψει.  Κράτα απόσταση ασφαλείας. Να αποφεύγεις όσο πιο πολύ μπορείς τους εκφοβιστές και τις καταστάσεις που πιθανόν να σε φέρουν σε δύσκολη θέση. Ξάφνιασέ τους με την αντίδρασή σου.  Ρίξ’ το στο αστείο. Για παράδειγμα, αν ο νταής σε λέει χοντρό, μπορείς να του πεις γελώντας: «Και πού να μ’ έβλεπες όταν δεν έκανα δίαιτα!» Αγνόησέ τους. «Αν δεν απαντήσεις, θα δείξεις ότι είσαι πιο ώριμος και πιο δυνατός από αυτόν που σε παρενοχλεί», λέει η 19χρονη Νόρα. «Θα δείξεις επίσης ότι μπορείς να ελέγξεις τον εαυτό σου—κάτι που δεν μπορεί να κάνει εκείνος». Ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή σου. «Αυτοί που σε εκφοβίζουν καταλαβαίνουν πότε δεν είσαι άνετος», λέει η Ρίτα, «και μπορεί να το εκμεταλλευτούν για να καταστρέψουν την όποια αυτοπεποίθηση έχεις». Μίλησε σε κάποιον. Σύμφωνα με μια έρευνα, τα μισά και πλέον θύματα ηλεκτρονικού εκφοβισμού—είτε επειδή ντρέπονται (ειδικά τα αγόρια) είτε επειδή φοβούνται τα αντίποινα—δεν λένε σε κανέναν τι τους συμβαίνει. Αλλά να θυμάσαι ότι αυτό βολεύει πάρα πολύ τους εκφοβιστές. Το να μιλήσεις σε κάποιον ίσως είναι το πρώτο βήμα για να γλιτώσεις από τον εφιάλτη.

ΚΛΙΚΑΡΕΤΕ

ΤΕΛΟΣ ΤΗΕ INCREDIBLES NO-BULLING 4 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΛΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΕΦΗ ΦΛΩΡΟΥΣ NO-BULLING 4 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΛΙΜΟΥ