Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Ο χορός των συναισθημάτων» Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Ο χορός των συναισθημάτων» Σχολικό έτος 2012-2013 2/θ Δημοτικό Σχολείο Πετσάκων

Ξεκινώντας… Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Δημητρίου Χριστίνα Μπέκιος Σωτήριος Τάξη: Α’, Β’, Γ’, Δ’, Ε’, Στ’

Το σχολείο μας είναι διθέσιο και το δύο τμήματα αποτελούνται από τις Α’, Γ’, Δ’ και Β’, Ε’, Στ’ τάξεις αντίστοιχα. Ο συνολικός αριθμός των μαθητών ανέρχεται στους 15, έτσι οι εκπαιδευτικοί των δύο τμημάτων αποφάσισαν να διεξαχθούν δύο παράλληλα προγράμματα και οι μαθητές να δουλεύουν όλοι μαζί. Αρχικά, δημιουργήθηκε μια ενιαία ομάδα και διεξήχθη ψηφοφορία, μεταξύ των προτάσεων που έκαναν οι μαθητές, για να επιλεγεί το όνομα και το σύμβολο της ομάδας. Το όνομα που επελέγη είναι «Η ΑΣΤΡΑΠΗ» και το σύμβολο που υιοθετήθηκε απεικονίζει ένα ασπρόμαυρο άλογο και μια αστραπή (σχεδιάστηκε από μαθητή της Ε’ τάξης).

ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ… Αφορμή για να ασχοληθούμε με το θέμα των συναισθημάτων , την αναγνώριση και την ορθή διαχείριση τους, αποτέλεσε η έλλειψη ομαδικότητας μεταξύ των «λίγων» μαθητών του σχολείου μας, οι εκρηκτικές διαπροσωπικές τους σχέσεις και η ανάγκη για ανάπτυξη της κοινωνικοποίησης των παιδιών, τα οποία ζουν σε μια κλειστή κοινωνία.

Η Δραση μαΣ… Η πορεία υλοποίησης του προγράμματος ακολούθησε τέσσερα βασικά στάδια. Παρακάτω, περιγράφονται οι δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν σε κάθε στάδιο. Α) Δημιουργία, δέσιμο και σωστή λειτουργία ομάδας. B) Αναγνώριση συναισθημάτων και τρόποι διαχείρισής τους, διερεύνηση του συναισθηματικού εαυτού. Γ) Διαχείριση θυμού και τρόποι ήρεμης επίλυσης διαφορών βασισμένοι στις αρχές του σεβασμού, της ευγένειας, της ειλικρίνειας. Δ) Αξιολόγηση της πορείας και διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στην τοπική κοινωνία.

Α) Δημιουργία, δέσιμο και σωστή λειτουργία ομάδας. Ξεκινήσαμε με δραστηριότητες γνωριμίας όπως ο ιστός της φιλίας(ξετυλίγουμε ένα κουβάρι νήμα έτσι ώστε ο καθένας να κρατά μια άκρη), γνωριστήκαμε εκφράζοντας τις προσωπικές προτιμήσεις μας (χρώμα, παιχνίδι, άθλημα κ.α.), φτιάξαμε κολάζ με παλιότερες ομαδικές φωτογραφίες, τα παιδιά διηγήθηκαν αστεία συμβάντα που έχουν ζήσει μαζί. Ο ιστός της φιλίας

Α) Δημιουργία, δέσιμο και σωστή λειτουργία ομάδας. Δημιουργήσαμε τη δική μας ομάδα. Διαλέξαμε με ψηφοφορία ανάμεσα από τις προτάσεις των μαθητών το όνομα και το σύμβολο της ομάδας και φτιάξαμε κονκάρδα για κάθε μαθητή. Επίσης, κάθε μέλος διάλεξε ένα ψευδώνυμο με το μικρό του όνομα και ένα επίθετο που το αντιπροσωπεύει και αρχίζει με το ίδιο αρχικό γράμμα (π.χ. Ευαίσθητη Ευαγγελία, Γελαστός Γιώργος). Οι υποψηφιότητες των μαθητών για το σύμβολο της ομάδας. Οι κονκάρδες της ομάδας

Α) Δημιουργία, δέσιμο και σωστή λειτουργία ομάδας. Παίξαμε διάφορα ομαδικά παιχνίδια, τα οποία προωθούν τη συνεργασία, την εμπιστοσύνη και την ομα-δικότητα. Ενδεικτικά αναφέρω: Μην αφήσεις το μπαλόνι να πέσει χωρίς να χρησι-μοποιήσεις χέρια, άφησε το συμμαθητή σου να σε οδηγήσει με κλειστά μάτια, γίνε ο καθρέφτης του άλλου κ.α. Τα παιχνίδια σε συνδυασμό με τα ομαδικά αθλήματα μας οδήγησαν στην αναγκαιότητα ύπαρξης κανόνων. Ο καθρέφτης Εμπιστεύομαι τον οδηγό με κλειστά μάτια.

Α) Δημιουργία, δέσιμο και σωστή λειτουργία ομάδας. Η αναγκαιότητα ύπαρξης κανόνων αφορούσε και στη δική μας ομάδα. Συζητήσαμε, προτείναμε και καταλήξαμε σε ένα συμβόλαιο βασικών κανόνων συμπεριφοράς που υπογράφηκε από όλα τα μέλη. Για την εμπέδωση των αποδεκτών και μη συμπεριφορών φτιάξαμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι (φιδάκι), στο οποίο οι σωστές συμπεριφορές μας προχωρούν μπροστά και οι λάθος μας γυρνούν πίσω. Το φιδάκι των καλών και των κακών συμπεριφορών.

Τι συναισθήματα νιώθω βλέποντας τις εικόνες; B) Αναγνώριση συναισθημάτων και τρόποι διαχείρισής τους, διερεύνηση του συναισθηματικού εαυτού. Ξεκινήσαμε τη διερεύνηση των συναισθημάτων γράφοντας την αλφαβήτα των συναισθημάτων. Έπειτα χρησιμοποιήσαμε εικόνες διάφορων γεγονότων, ευχάριστων και δυσάρεστων και ταμπελάκια με μια γελαστή και μια λυπημένη φατσούλα. Τα παιδιά σήκωναν το ταμπελάκι με το συναίσθημα που τους προκαλούσε η κάθε εικόνα. Ακολουθούσε συζήτηση για τα συναισθήματα, τις αιτίες, τα αποτελέσματα . Στο τέλος οι εικόνες αυτές χωρίστηκαν σε δύο πόστερ, θετικών και αρνητικών συναισθημάτων. Τι συναισθήματα νιώθω βλέποντας τις εικόνες;

B) Αναγνώριση συναισθημάτων και τρόποι διαχείρισής τους, διερεύνηση του συναισθηματικού. Στη συνέχεια, συμπληρώσαμε ερωτηματο-λόγια σχετικά με προσωπικές συναισθη-ματικές καταστάσεις. Παρομοιάσαμε τα συναισθήματά μας με φυσικά φαινόμενα (π.χ. θυμός-ηφαίστειο, λύπη-ήρεμη βροχή). Επίσης, τα μιμηθήκαμε με το πρόσωπο και το σώμα μας (π.χ. έκρηξη ηφαιστείου)

Γ) Διαχείριση θυμού και τρόποι ήρεμης επίλυσης διαφορών Στη συνέχεια επικεντρωθήκαμε στη διερεύνηση του συναισθή-ματος του θυμού. Χρησιμοποιή-σαμε έντυπο υλικό με δρα-στηριότητες όπου συμπληρώ-σαμε εκφράσεις ( Θυμώνω όταν…, Νιώθω πληγωμένος όταν…., Όταν θυμώνω θέλω να….). Παρομοιάσαμε το θυμό μας με εικόνες (έκρηξη βόμβας, ένα τέρας, ένα τείχος μίσους) και εκφράσαμε τις αρνητικές μας σκέψεις στο «δάσος των θυμωμένων δέντρων» . Το δάσος των θυμωμένων δέντρων. (Πηγή: Περιοδικό Παράθυρο στην Εκπαίδευση)

Γ) Διαχείριση θυμού και τρόποι ήρεμης επίλυσης διαφορών Χρησιμοποιήσαμε αποσπάσματα βιβλίων, παραμυθιών και κόμιξ με σκηνές διαφωνιών (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι καυγάδες στο χωριό των Γαλατών Asterix και Obelix), τα χωρίσαμε ανάλογα με τον τρόπο αντίδρασης (επιθετικός, παθητικός, διεκδικητικός) και προτείναμε τρόπους ήρεμης επίλυσης των διαφορών. Δραματοποιήσαμε τις σκηνές αυτές.

Η παρουσίασή μας… Ολοκληρώνοντας τη διερεύνηση των συναισθημάτων, δημιουργήσαμε ένα ημερολόγιο που σε κάθε μήνα υπήρχαν φωτογραφίες των παιδιών που μιμούνταν κάποιο συναίσθημα (π.χ. Ιανουάριος – φωτογραφίες χαρούμενων προσώπων). Το ημερολόγιο αυτό μοιράστηκε στους γονείς των παιδιών. Κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής μας με τη διαχείριση του θυμού και με αφορμή την 6η Μαρτίου, «Παγκόσμια Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας», αποφασίσαμε να διαδώσουμε αυτά που μάθαμε και εκτός σχολείου. Σχεδιάσαμε μια αφίσα κατά της σωματικής και λεκτικής βίας και αντίστοιχα φυλλάδια που μοιράστηκαν από τα παιδιά στην πλατεία του χωριού. Τέλος, κατά τη λήξη της σχολικής χρονιάς, παίξαμε διάφορα ομαδικά παιχνίδια (π.χ. μήλα) και αθλήματα (π.χ. ποδόσφαιρο) και κάναμε διαγωνισμούς (π.χ. αβγοδρομίες). Στο τέλος, εκτός από τα βραβεία των νικητών, δόθηκαν και βραβεία fair play (ευ αγωνιζεσθαι), ώστε να τιμηθούν όσοι έπαιξαν σωστά, ακόμα κι αν δε νίκησαν.

Ας αξιολογηθούμε… Οι εντυπώσεις των μαθητών από το Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας ήταν ενθουσιώδεις, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τη συμμετοχή και την προσπάθεια τους. Τα αποτελέσματα της συνεργασίας μας είναι ενθαρρυντικά. Τα παιδιά ταξίδεψαν στο συναισθηματικό τους κόσμο και αποδέχτηκαν την ύπαρξη τόσο θετικών, όσο και αρνητικών συναισθημάτων. Όσον αφορά στη διαχείριση του θυμού και στην αποφυγή βίαιων συμπεριφορών, οι αλλαγές δεν ήταν θεαματικές, όπως απάντησαν και οι ίδιοι οι μαθητές στα ερωτηματολόγια αυτοαξιολόγησης. Όμως, η προσπάθεια των παιδιών να εφαρμόσουν όσα είχαν συζητηθεί, συχνά μας ξάφνιαζε! Εντονότερη ήταν η αλλαγή στάσης στις μικρότερες ηλικίες. Ίσως η επανάληψη του προγράμματος βοηθούσε τα παιδιά να εμπεδώσουν όσα άκουσαν φέτος. Η αλήθεια είναι πως τα κοινωνικά πρότυπα δε συνηγορούσαν στην προσπάθειά μας . Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι που και η μικρότερη βελτίωση έχει αξία…

Κλεινοντασ… Σας παρουσιάζουμε την αφίσα με την οποία οι μαθητές προσπάθησαν να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινότητα απέναντι στη σωματική και λεκτική βία.