ΣΕΙΣΜΟΣ... ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1ο Ε.Κ. ΑΜΦΙΣΣΑΣ ΤΜΗΜΑ Β΄ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΣΕΙΣΜΟΣ... ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2013-2014

Τι είναι ο σεισμός; Σεισμός είναι η δόνηση ή η ξαφνική κίνηση της επιφάνειας της Γης. Ο σεισμός εκδηλώνεται συνήθως χωρίς σαφή προειδοποίηση και παρά τη μικρή χρονική διάρκειά του, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με επακόλουθα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Το βίντεο είναι από το σεισμό της Ιαπωνίας το 1995 στο Κόμπε εντάσεως 7,2 Ρίχτερ. Σετσουάν, Κίνα 2008, 7,9 Ρίχτερ Κόμπε, Ιαπωνία 1995, 7,2 Ρίχτερ

Όταν συμβεί ένας σεισμός, όλοι μιλούν για τρία πράγματα: το επίκεντρο, το μέγεθος και την ένταση. Η ακριβής θέση στην οποία συμβαίνει ένας σεισμός ονομάζεται υπόκεντρο. Η προβολή του υποκέντρου στην επιφάνεια της Γης, ονομάζεται επίκεντρο.

Το μέγεθος ενός σεισμού μετριέται σε βαθμούς της κλίμακας Richter και εκφράζει τη σεισμική ενέργεια που απελευθερώνεται . Η ένταση ενός σεισμού μετριέται σε βαθμούς της κλίμακας Mercalli και εκφράζει το μέτρο των αποτελεσμάτων ενός σεισμού στους ανθρώπους και στις ανθρώπινες κατασκευές. Γουατεμάλα 1976, 7,5 Ρίχτερ Σεντάι, Ιαπωνία 2011, 8,9 Ρίχτερ

Κλίμακες μέτρησης σεισμών Κλίμακα ΜΜ(Mercalli) Χαρακτηριστικά Σεισμών Κλίμακα ΜL(Richter) I Μη αισθητός 2 II Ελάχιστα αισθητός 3 III Ασθενής 4 IV Μέτριος V Σχετικά ισχυρός 5 VI Ισχυρός 6 VII Πολύ ισχυρός 7 VIII Καταστροφικός IX Πολύ καταστροφικός 8 X Εξαιρετικά καταστροφικός XI Ασύλληπτα καταστροφικός 9 XII Ολική καταστροφή

Πώς δημιουργείται ένας σεισμός; Θεωρία των Λιθοσφαιρικών Πλακών: Η λιθόσφαιρα είναι κατακερματισμένη σε μεγάλες και μικρές πλάκες, οι οποίες κινούνται πάνω στην παχύρρευστη ασθενόσφαιρα και ονομάζονται λιθοσφαιρικές πλάκες. Τα αίτια της κίνησης των πλακών είναι τα θερμικά κυκλικά ρεύματα μεταφοράς. Η διαφάνεια περιέχει και ένα βίντεο. Κάντε κλικ για να προβληθεί.

Είδη Ρηγμάτων: Κανονικό είναι το ρήγμα όταν το πάνω του τμήμα ολισθαίνει προς τα κάτω. Ανάστροφο είναι το ρήγμα όταν το πάνω του τμήμα κινείται προς τα πάνω. Οριζόντιας μετατόπισης είναι το ρήγμα όταν τα δύο τμήματά του κινούνται οριζόντια και εφαπτομενικά το ένα σε σχέση με το άλλο.

Είδη Σεισμών: Οι σεισμοί στην πλειονότητά τους προέρχονται από καταπόνηση της λιθόσφαιρας και χαρακτηρίζονται ως τεκτονικοί. Το 90% περίπου των σεισμών είναι τεκτονικοί και λόγω της μεγάλης συχνότητάς τους αυτοί ουσιαστικά αποτελούν το μεγαλύτερο σεισμικό κίνδυνο. Οι σεισμοί που σχετίζονται με εκρήξεις ηφαιστείων είναι οι ηφαιστειογενείς. Αυτοί είτε προηγούνται είτε συνοδεύουν ηφαιστειακές εκρήξεις και αποτελούν το 7% των σεισμών. Οι σεισμοί που οφείλονται σε τοπικά αίτια, κυρίως σε κατακρήμνιση οροφών φυσικών σπηλαίων, ονομάζονται εγκατακρημνισιγενείς. Αποτελούν το 3% των σεισμών. Τα μεγέθη τους είναι μικρά και συνήθως εκδηλώνονται σε μη ενεργές περιοχές της γης.

Είδη Σεισμικών Κυμάτων: Τα δύο κυριότερα είδη σεισμικών κυμάτων είναι τα επιμήκη (P) και τα εγκάρσια (S).  Κατά τη διάδοση των επιμηκών κυμάτων τα υλικά σημεία ταλαντώνονται παράλληλα προς την διεύθυνση διάδοσης του κύματος. Τα επιμήκη κύματα διαδίδονται παντού (στο μάγμα, στο νερό, στα πετρώματα) και φτάνοντας στην επιφάνεια της Γης μετατρέπονται σε ηχητικά κύματα, γι’ αυτό συχνά πριν από ένα σεισμό ακούγεται βοή. Στην περίπτωση των εγκάρσιων κυμάτων τα υλικά σημεία ταλαντώνονται κάθετα προς την διεύθυνση διάδοσης του κύματος. Τα εγκάρσια κύματα διαδίδονται μόνο στο σχετικά σκληρό υλικό (πέτρωμα) και όχι στα υγρά υλικά.

Πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε από το σεισμό; Μετά από μελέτη των μέτρων προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το σεισμό, μέσα από το ηλεκτρονικό φυλλάδιο του ΟΑΣΠ* και αφού τα εμπλουτίσαμε με σκίτσα από το διαδίκτυο, σχεδιάσαμε και σας παρουσιάζουμε την αφίσα της ομάδας μας. *(Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας) http://www.oasp.gr/sites/default/files/OASP_tetraptixo_low_0.pdf

Το βίντεο είναι από την Καλιφόρνια στο σεισμό του Σαν Φρανσίσκο το 1989 εντάσεως 6,9 Ρίχτερ.

Οι σεισμοί στη χώρα μας Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του Ελληνικού χώρου είναι το Ελληνικό τόξο ή τόξο του Αιγαίου, το οποίο αποτελεί το όριο επαφής της Ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας και της Αφρικανικής πλάκας. Οι δύο αυτές πλάκες συγκλίνουν με ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο. Οι περιοχές της Ελλάδας που έχουν μάθει να ζουν με τους σεισμούς είναι το Νότιο Ιόνιο και η Πελοπόννησος.

Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη από πλευράς σεισμικότητας και την έκτη παγκοσμίως. Η μεγαλύτερη σεισμική δόνηση στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια είναι ο σεισμός μεγέθους 7,2 Ρίχτερ που έγινε το 1953 στην Κεφαλλονιά. Κατεστράφη εξολοκλήρου το Αργοστόλι και το Ληξούρι. Ο απολογισμός ήταν 476 νεκροί και τεράστιες υλικές καταστροφές. Μπορεί ο σεισμός στην Κεφαλλονιά να ήταν ο πιο τραγικός, αλλά σε επίπεδο Ρίχτερ, ο μοναδικός σεισμός που έχει φτάσει τα 8 και έχει καταχωρηθεί ως τον πιο δυνατό σεισμό στη σύγχρονη Ελλάδα, είναι αυτός της Ρόδου, το 1926. Κεφαλλονιά, 1953, 7,2 Ρίχτερ Ρόδος, 1926, 8,0 Ρίχτερ

Δελτίο τύπου της εφημερίδας Οι σεισμοί στη Φωκίδα Αρχαία εποχή 1600 π.Χ. Καταστροφή της Κίρρας από μεγάλο σεισμό. Μετεγκατάσταση κατοίκων στις γύρω περιοχές. 426 π.Χ. Μεγάλος σεισμός στους Δελφούς. 373 π.Χ. Καταστροφή του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς από μεγάλο σεισμό. Βυζαντινή εποχή 551 μ.Χ. Μεγάλος σεισμός στον Κορινθιακό καταστρέφει πόλεις της Φωκίδας. Νεότερη και σύγχρονη εποχή 1580 μ.Χ. Καταστρεπτικός σεισμός στα Σάλωνα, τη Ναύπακτο και το Γαλαξίδι. 1660 μ.Χ. Μεγάλος σεισμός στο Γαλαξίδι. 1790 μ.Χ. Σεισμός προκαλεί καταστροφές στην Ι.Μ. του Οσίου Λουκά Στειρίου. 1870 μ.Χ. Μεγάλος σεισμός (20/7/1870) στην περιοχή της Φωκίδας με καταστροφές σε Άμφισσα, Δελφούς, Χρισσό, Γαλαξίδι, Κίρρα, Άνω Σουβάλα. Νεκροί στο Χρισσό από κατολισθήσεις. Καταρρέει το καμπαναριό του ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου στην Αράχοβα. Μετά το σεισμό, δημιουργείται η Κάτω Σουβάλα από τους κατοίκους της κατεστραμμένης Άνω Σουβάλας. Οι κάτοικοι του Καστριού, αρχίζουν να κτίζουν οικισμό στη θέση Σκαφίδα. Αρχίζει να κτίζεται η Ιτέα. Και νέες καταστροφές στη Φωκίδα από άλλον ένα σεισμό (13/10/1870). Δελτίο τύπου της εφημερίδας ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ στις 23/7/1870

Γεωδυναμικό Ινστιτούτο - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Στην ιστοσελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου* υπάρχει η δυνατότητα, μέσω μίας μηχανής αναζήτησης, η εύρεση οποιουδήποτε σεισμού στην Ελλάδα από το 1964 μέχρι και σήμερα. Εστιάζοντας στην περιοχή της Φωκίδας και βάζοντας ως κριτήριο αναζήτησης τους σεισμούς από 4 έως 8 Ρίχτερ, εμφανίζεται η παρακάτω εικόνα. Επιλέγοντας το κάθε σημείο, εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου σεισμού. Το μέγεθος της κουκίδας συμβολίζει το μέγεθος του σεισμού. Το χρώμα της κουκίδας συμβολίζει το εστιακό βάθος. Με μπλε είναι οι σεισμοί μικρότεροι των 15 χιλιομέτρων και με πράσινο, οι σεισμοί με υπόκεντρο σε βάθος από 15 έως 30 χιλιόμετρα. Με αστέρι συμβολίζονται οι ισχυροί σεισμοί με ένταση μεγαλύτερη των 5 Ρίχτερ. * http://www.gein.noa.gr/el/seismikotita/xartes

Οι δύο μεγαλύτεροι σεισμοί που καταγράφηκαν στη Φωκίδα είναι: ο πρώτος στην Ερατεινή, εντάσεως 5,6 Ρίχτερ στις 15 Ιουνίου 1995. Συνέβη 15 λεπτά μετά το σεισμό των 6,4 Ρίχτερ με επίκεντρο το Αίγιο όπου 26 άνθρωποι σκοτώθηκαν και ο δεύτερος με ένταση 5,2 Ρίχτερ συνέβη στις 18 Ιανουαρίου 2010 και είχε επίκεντρο το Ευπάλιο. Αίγιο, 1995, 6,4 Ρίχτερ Ευπάλιο, 2010, 5,2 Ρίχτερ

Σύμφωνα με τις προηγούμενες πληροφορίες βγαίνει το συμπέρασμα ότι η Φωκίδα είναι μία περιοχή με συχνή σεισμική δραστηριότητα που πλήττεται κυρίως από σεισμούς με μικρά εστιακά βάθη, αλλά σε μικρές σχετικά εντάσεις. Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε τους πιο πρόσφατους σεισμούς στην περιοχή μας. 20/4/2014 ώρα 08:03, 3.1 Ρίχτερ, 14.4 χμ ΝΝΑ της Άμφισσας 17/4/2014 ώρα 07:04, 3.7 Ρίχτερ, 14.4 χμ ΝΑ της Άμφισσας

Μεγάλοι σεισμοί στον πλανήτη. ❶ Ο μεγαλύτερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ – μεγέθους 9,5 Ρίχτερ, έγινε στη νότια Χιλή το 1960. Από το κολοσσιαίο σεισμό και το ισχυρό τσουνάμι που ακολούθησε σκοτώθηκαν πάνω από 1.400 άνθρωποι.

❷ Ο δεύτερος μεγαλύτερος σεισμός του κόσμου είχε επίκεντρο τη Σουμάτρα στην Ινδονησία με ένταση 9,2 Ρίχτερ στις 26 Δεκεμβρίου 2004. Ακολούθησε και τσουνάμι. ❸ Ο τρίτος σε σειρά μεγέθους σεισμός έγινε στο Σεντάι της Ιαπωνίας, με ένσταση 8,9 Ρίχτερ στις 11 Μαρτίου 2011. Ακολούθησε και τσουνάμι. Σεισμός Τσουνάμι

Ο πιο πρόσφατος μεγάλος σεισμός Έγινε στη Χιλή στις 2 Απριλίου 2014, εντάσεως 8,2 Ρίχτερ με αποτέλεσμα έξι άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και άλλοι τρεις να τραυματιστούν σοβαρά, αλλά και να προκληθεί τσουνάμι ύψους 2 μέτρων.

Τι είναι το τσουνάμι; Η λέξη τσουνάμι προέρχεται από τον Ιαπωνικό όρο tsunami (όπου tsu σημαίνει λιμάνι και nami σημαίνει κύμα). Τα τσουνάμι διαδίδονται στην επιφάνεια της θάλασσας και μεταφέρουν όγκους νερού προς διάφορες κατευθύνσεις. Στα Ελληνικά μεταφράζονται ως θαλάσσια κύματα βαρύτητας. Το πιο καταστροφικό τσουνάμι που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως είναι αυτό του σεισμού της Σουμάτρας το 2004. Ο σεισμός ήταν υποθαλάσσιος, μεγέθους 9,2 Ρίχτερ προκαλώντας περισσότερους από 230.000 θανάτους και πάνω από 500.000 τραυματισμούς πολιτών από περίπου 57 χώρες.

Το σημαντικότερο ως προς το ύψος τσουνάμι που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα δημιουργήθηκε το 1956 στην Αμοργό μετά από σεισμό μεγέθους 7,5 Ρίχτερ. Το ύψος του έφθασε τα 20-25 m και έγινε αισθητό μέχρι την Παλαιστίνη.

Πηγές Ιστολόγιο "Σεισμός: Μη σας πιάνει πανικός" http://seismoskaiprostasia.blogspot.gr/p/blog- page_2857.html Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας http://www.gscp.gr/ggpp/site/home/ws/promote/fisikes/sismi.csp Ιστοσελίδα του Εθνικού Θεματικού Δικτύου "Το Σεισμικό Τόξο που μας ..... Ενώνει" ΚΠΕ Λιθακιάς Ζακύνθου https://dl.dropboxusercontent.com/u/53445317/diktyo_seismos.html Ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας http://www.oasp.gr/sites/default/files/Seismoi.pdf Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαιδεία http://el.wikipedia.org/wiki/Σεισμός Middle school science lesson plans "Earthquake" http://www.middleschoolscience.com Educational resources for learning more about earthquakes http://earthquake.usgs.gov/learning/animations/ Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαιδεία http://el.wikipedia.org/wiki/Κατάλογος_φονικών_σεισμών_στην_Ελλάδα Το χρονολόγιο της Φωκίδας (Our History), Στιγμές τοπικής ιστορίας με χρήση βάσεων δεδομένων. Ομάδα μαθητών-εκπαιδευτικών ΕΠΑ.Λ. Άμφισσας. (2011). Άμφισσα: 1ο Σ.Ε.Κ. Άμφισσας. Γεωδυναμικό Ινστιτούτο "Χάρτες σεισμικότητας" http://www.gein.noa.gr/el/seismikotita/xartes Αρχείο ειδήσεων Northmeteo http://www.northmeteo.gr/arxeio-eidiseon/795-οι-δέκα-μεγαλύτεροι- σεισμοί-στην -ιστορία-της-γης.html Ειδησεογραφική ιστοσελίδα http://www.paraskhnio.gr/aytes-itan-oi-megalyteres-katastrofe/ Ιστοσελίδα του National Geographic για το περιβάλλον http://environment.nationalgeographic.com

Τα βίντεο και οι φωτογραφίες της παρουσίασης προήλθαν από: https://www.youtube.com/watch?v=RxitIewLv9c Ιαπωνία 1995 https://www.youtube.com/watch?v=wjvJxQ8HYvE Θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών https://www.youtube.com/watch?v=FW-TkpvKPl0 Καλιφόρνια1989 https://www.youtube.com/watch?v=oXgwn_T1kI0 Σεισμός στην Ιαπωνία 2011 https://www.youtube.com/watch?v=5-zfCBCq-8I Τσουνάμι Ιαπωνία 2011 https://www.youtube.com/watch?v=kDqfr3Tuf1c Χιλή2014 http://www.smh.com.au/environment/bigpics/japan-disaster http://www.meteo-news.gr/2013/03/oi-pio-thanatiforoi-seismoi-ton-teleytaion-25-xronon.html http://earthquake-now.blogspot.gr/2009/12/1995.html Ερατεινή 1995 http://lispolydrosou.blogspot.gr/2014/01/1870-2.html Φωκίδα 1870 http://www.drgeorgepc.com/tsu1960Hilo4.jpg Χιλή 1960 http://i138.photobucket.com/albums/q258/ParshallAE/concepcionearthquake4.jpg Χιλή 1960 http://www.thehindu.com/multimedia/dynamic/00006/INDONESIA__6235f.jpg Ινδονησία 2004 http://news.bbcimg.co.uk/media/images/74002000/jpg/_74002695_crack.jpg Χιλή 2014 http://gdb.voanews.com/CCCC010C-1650-4F19-AF36-9E889B0C0909_mw1024_n_s.jpg Χιλή 2014

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!