«ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΝ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΝΕΑΡΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΑΥΛΩΝΑ ΤΟ 2011» ΤΜΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ: Σπυριδούλα Ζώτου MSc, ψυχολόγος

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αυτή έχει ως στόχο να αναδείξει τα χαρακτηριστικά εκείνα που σκιαγραφούν τόσο το προφίλ των εφήβων που προσέγγισαν το πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ, όσο και το προφίλ των εφήβων και νεαρών ενηλίκων χρηστών που προσέγγισαν τις Ομάδες Συμβουλευτικής του προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ που πραγματοποιούνται στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα και να εστιάσει στις πιθανές διαφορές που μπορούν να αναδειχθούν μεταξύ των δύο πληθυσμών

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Δείγμα: 86 έφηβοι (59 αγόρια και 27 κορίτσια) που προσέγγισαν το Κέντρο Συμβουλευτικής Εφήβων του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ 39 έφηβοι (38 αγόρια και 1 κορίτσι)που προσέγγισαν το Συμβουλευτικό Σταθμό στα Δικαστήρια Ανηλίκων του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ 71 έφηβοι (71 αγόρια) που προσέγγισαν τις Ομάδες Συμβουλευτικής του προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα Περίοδος Συλλογής Δεδομένων:

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Oι έφηβοι που προσέγγισαν τα Συμβουλευτικά Κέντρα περίπου στο 80% ήταν αγόρια και στο 20% κορίτσια  Το 75% των εφήβων προσέγγισαν τα Συμβουλευτικά κέντρα για πρώτη φορά, ενώ το 47,2% είχε προηγούμενη εμπειρία θεραπείας  Οι περισσότεροι έφηβοι ήρθαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα μετά από παρότρυνση της οικογένειάς τους ή κατόπιν παραπομπής από τη δικαστική υπηρεσία  Η μέση ηλικία προσέλευσης ήταν τα 18 έτη Οι έφηβοι που συμμετείχαν στις Ομάδες Συμβουλευτικής στoν Αυλώνα ήταν στο σύνολό τους αγόρια  Οι έφηβοι που συμμετείχαν στις Ομάδες Συμβουλευτικής στoν Αυλώνα ήταν στο σύνολό τους αγόρια  7 στους 10 εφήβους δεν είχαν προηγούμενη επαφή με το πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ, παρόλα αυτά το 36,6% είχε προηγούμενη εμπειρία θεραπείας γενικότερα  Σχεδόν το σύνολο των εφήβων (93%) προσήλθαν στις Ομάδες Συμβουλευτικής κατόπιν παραπομπής από τη Κοινωνική Υπηρεσία της Φυλακής  Η μέση ηλικία ένταξης στις Ομάδες Συμβουλευτικής ήταν τα 20 έτη

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Το 22% των εφήβων προέρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης  8 στους 10 μένουν με τη γονεική τους οικογένεια σε σταθερή στέγη  2 στους 10 μένουν μαζί με άλλον χρήστη  Το ποσοστό των αλλοδαπών εφήβων από χώρες εκτός Ε.Ε. ανέρχονταν στο 37%  6 στους 10 έμεναν με τη γονεική τους οικογένεια πριν τον εγκλεισμό τους

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Περίπου 4 στους 10 εφήβους έχουν χωρισμένους γονείς, ενώ 1 στους 10 έχουν χάσει έναν από τους δύο γονείς  Η πλειοψηφία των γονέων ασκεί κάποιο επάγγελμα που δεν απαιτεί ειδίκευση ή χαμηλού επιπέδου ειδίκευση  2 στους 10 εφήβους ζούσαν πριν τον εγκλεισμό τους με έναν εκ των δύο γονέων λόγω διαζυγίου και 3 στους 10 λόγω θανάτου κάποιου από τους γονείς  Το 52,1% των πατέρων και το 40,8% των μητέρων ασκεί κάποιο χειρονακτικό επάγγελμα που δεν απαιτεί ειδίκευση

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Σε ότι αφορά το οικογενειακό ιστορικό: το 23,2% των εφήβων ανέφερε χρήση αλκοόλ του πατέρα, το 11,2% ανέφερε χρήση ψυχοφαρμάκων από τη μητέρα και το 10,4% ανέφερε ότι είχε κάποιο αδερφό/ή που έκανε χρήση ναρκωτικών ουσιών  Μόνο το 3,5% των εφήβων δήλωσαν ότι είναι παντρεμένοι ή συμβιώνουν στο πλαίσιο σταθερής σχέσης  Αναφορικά με το οικογενειακό ιστορικό οι έφηβοι δήλωσαν κατάχρηση αλκοόλ από το πατέρα σε ποσοστό 29,6%, και σε ποσοστό 25,4% τρέχουσα ή παρελθούσα χρήση ψυχοφαρμάκων, το 7% ανέφερε κατάχρηση αλκοόλ από τη μητέρα, ενώ το 32,4% δήλωσαν ότι είχαν εμπλεγμένο αδερφό/ή σε χρήση ουσιών  Το 21,1% των εφήβων ανέφεραν ότι είναι παντρεμένοι ή συμβιώνουν στο πλαίσιο σταθερής σχέσης

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Η μέση ηλικία διακοπής του σχολείου είναι τα 16 έτη, ένα χρόνο μετά την έναρξη χρήσης της κύριας ουσίας κατάχρησης  Σχεδόν 4 στους 10 είχαν ολοκληρώσει μόνο το Γυμνάσιο  Το 32,8% των εφήβων δεν είχε καμία εργασιακή απασχόληση ούτε πήγαινε στο σχολείο  Ο μέσος όρος ηλικίας διακοπής του σχολείου είναι τα 15 έτη, ένα χρόνο μετά την έναρξη χρήσης της κύριας ουσίας κατάχρησης  Το 32% των εφήβων έχουν ως ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο το Γυμνάσιο  Το 25% των εφήβων δήλωσε ότι δεν είχε καμία εργασιακή απασχόληση ούτε πήγαινε στο σχολείο

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Η μέση ηλικία έναρξης χρήσης ουσιών για τους έφηβους που προσέγγισαν τα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ είναι τα 15 έτη  Η ηλικία έναρξης χρήσης ουσιών παρουσιάζει μία ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια  9 στους 10 ξεκίνησε τη χρήση με κάνναβη  Η μέση ηλικία έναρξης χρήσης ουσιών για τους έφηβους που εντάχθηκαν στις Ομάδες Συμβουλευτικής στον Αυλώνα είναι τα 13 έτη  Το 91,5 % δήλωσε ως ουσία έναρξης παράνομης χρήσης την κάνναβη

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Η συνηθέστερη κύρια ουσία κατάχρησης είναι η κάνναβη με δεύτερη την ηρωίνη  Το 25,6% των εφήβων κάνει καθημερινή χρήση της κύριας ουσίας κατάχρησης  Ο μέσος όρος διάρκειας χρήσης της κύριας ουσίας κατάχρησης είναι τα 3 έτη  Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της κύριας ουσίας είναι τα 15 έτη  4 στους 10 δήλωσε ως κύρια ουσία κατάχρησης τη κάνναβη, ενώ η δεύτερη σε προτίμηση ουσία είναι η ηρωίνη  Το 81,7% των εφήβων έκανε καθημερινή χρήση της κύριας ουσίας κατάχρησης το χρονικό διάστημα του ενός μήνα πριν συλληφθεί και οδηγηθεί στο σωφρονιστικό κατάστημα  Ο μέσος όρος διάρκειας χρήσης της κύριας ουσίας κατάχρησης είναι τα 5 έτη  Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της κύριας ουσίας κατάχρησης είναι τα 14 έτη

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Η πλειοψηφία των εφήβων έκανε παράλληλη χρήση και άλλων ναρκωτικών ουσιών πέραν της κύριας ουσίας κατάχρησης  Η δημοφιλέστερη «δευτερεύουσα» ουσία κατάχρησης είναι η κάνναβη και η κοκαΐνη  6 στους 10 έφηβους ανέφεραν ότι κάνουν χρήση αλκοόλ, ενώ 1 στους 10 πίνει αλκοόλ σε καθημερινή βάση  Σχεδόν στο σύνολό τους (92%) είναι καπνιστές  Οι έφηβοι που προσέγγισαν τις Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στον Αυλώνα ήταν στη μεγάλη πλειοψηφία τους πολυχρήστες  Ως πιο διαδεδομένη «δευτερεύουσα» ουσία κατάχρησης δηλώθηκε η κάνναβη και η κοκαΐνη  8 στους 10 έφηβους ανέφεραν χρήση αλκοόλ και από αυτούς οι 3 στους 10 έπιναν αλκοόλ σε καθημερινή βάση  Το 95,8% του συνόλου είναι καπνιστές

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  2 στους 10 έφηβους ανέφεραν ότι έχουν κάνει ενέσιμη χρήση ουσιών κάποια στιγμή στη ζωή τους  Σχεδόν 1 στους 10 δήλωσε ότι έχει κάνει ενέσιμη χρήση τον τελευταίο μήνα πριν προσεγγίσει τα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ  Η μέση ηλικία ενέσιμης χρήσης είναι τα 16 έτη  Σχεδόν 4 στους 10 εφήβους δήλωσαν ότι έχουν κάνει ενέσιμη χρήση ουσιών κάποια στιγμή στη ζωή τους  Το 23,9% ανέφεραν ενέσιμη χρήση το τελευταίο μήνα πριν τη σύλληψή τους  Η μέση ηλικία ενέσιμης χρήσης είναι τα 16 έτη

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Το 40% των εφήβων έχουν σεξουαλικές σχέσεις με περιστασιακούς συντρόφους  Σχεδόν 3 στους 10 έφηβους δήλωσαν ότι δε χρησιμοποιούν ή χρησιμοποιούν σπάνια προφυλακτικό  Το 1,6% των εφήβων που ερωτήθηκαν ανέφεραν ότι είναι φορείς του ιού του AIDS και το 8,8% φορείς του ιού της Ηπατίτιδας C  Το 23,9% των εφήβων είχαν σεξουαλικές σχέσεις με περιστασιακούς συντρόφους  Σχεδόν 4 στους 10 ανέφεραν ότι δε χρησιμοποιούν ή χρησιμοποιούν σπάνια προφυλακτικό  Το 2,8% των εφήβων δήλωσαν ότι είναι φορείς του ιού της Ηπατίτιδας Β και το 5,6% φορείς του ιού της Ηπατίτιδας C  Κανείς δεν ήταν φορέας του ιού του AIDS

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Σχεδόν 3 στους 10 ανέφεραν ότι είχαν κάποιο πρόβλημα σωματικής υγείας  Το 12% των εφήβων δήλωσε ότι είχε κάποιου τύπου διαγνωσμένο ψυχολογικό πρόβλημα  Σχεδόν 2 στους 10 δήλωσαν ότι αντιμετώπιζαν κάποιο πρόβλημα σωματικής υγείας  Το 16,9% των εφήβων ανέφερε ότι είχε κάποιου τύπου διαγνωσμένο ψυχολογικό πρόβλημα

Συμβουλευτικά Κέντρα ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Το 32% των εφήβων που προσέγγισαν τα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ είχαν στο παρελθόν συλληφθεί για κάποιο αδίκημα  Ο μέσος αριθμός συλλήψεων είναι οι 3 φορές  Ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης σύλληψης είναι τα 16 έτη  Από το σύνολο των ερωτηθέντων το 9,6% είχε καταδικαστεί κάποια στιγμή στη ζωή του και το 7,2% είχε φυλακισθεί στο παρελθόν για κάποιο αδίκημα  Οι μισοί έφηβοι ανέφεραν ότι έχουν δικαστικές εκκρεμότητες  Το 74,6% των εφήβων που προσέγγισαν τις Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα ήταν υπόδικοι  Ο μέσος αριθμός συλλήψεων είναι οι 13 φορές  Ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης σύλληψης είναι τα 15 έτη  Το 25,4% είχαν καταδικαστεί για κάποιου τύπου κατηγορία και εκτίανε τη ποινή τους

Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα  Το 45,1% του συνόλου των εφήβων είχε ιστορικό προηγούμενης φυλάκισης με μέσο όρο αριθμού φυλακίσεων τις 8 φορές  Το 25,2% των εφήβων που είχαν προσεγγίσει τις Ομάδες Συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στις Φυλακές Αυλώνα ήταν υπόδικοι για εμπορία παράνομων ουσιών και το 23,8% για ληστεία  Το 22,5% του συνόλου των εφήβων είχε προβεί σε έφεση

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 15 ΕΤΩΝ Έναρξη χρήσης ουσιών * Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΝ ΤΟ ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ ΚΑΘΩΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΚΑΜΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 15 ΕΤΩΝ Κύρια ουσία κατάχρησης

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 16 ΕΤΩΝ Πρώτη σύλληψη

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 16 ΕΤΩΝ Διακοπή σχολείου

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 16 ΕΤΩΝ Ενδοφλέβια χρήση

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ 18 ΕΤΩΝ Προσέλευση στη ΣΤΡΟΦΗ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (1/2) • Ως προς την ηλικία όπου αιτούνται θεραπευτική βοήθεια •Ως προς τον βαθμό βαρύτητας των οικογενειακών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν (θάνατος γονέα, πρόβλημα εξαρτήσεων, ψυχολογικά προβλήματα από μέλος της οικογένειας κ.α.) • Ως προς την προσωπική τους οικογενειακή κατάσταση (παντρεμένοι ή σε πλαίσιο σταθερής σχέσης) Συνοπτικά, με βάση τα αποτελέσματα, οι διαφορές που εντοπίζονται μεταξύ των δύο πλυθησμών είναι:

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (2/2) •Ως προς την πιθανότητα να παρουσιάζουν ψυχοπαθολογία, εκτός από το πρόβλημα της εξάρτησης • Ως προς • Ως προς το βαθμό της παραβατικής τους συμπεριφοράς Τα παραπάνω συμπεράσματα είναι πιθανό να επηρεάζουν την έκβαση της θεραπείας και κατά συνέπεια είναι σημαντικό να συνυπολογίζονται στον θεραπευτικό σχεδιασμό

Δεν έχω πατήσει ποτέ το πόδι μου σε φυλακή και καθώς πλησιάζουμε εικόνες από ταινίες συνωστίζονται άναρχα στο μυαλό μου. Πύλες, κιγκλιδώματα, κελιά, κλειστές πόρτες, κλειδαριές, φυλακισμένοι, δεσμοφύλακες, ένοχοι, αθώοι, πρόσωπα σκυθρωπά, μια κοινωνία αποκομμένη, αποκλεισμένη με δικούς της νόμους και κανόνες. Μύθος; Πραγματικότητα;……… ……Και να που βρίσκομαι μαζί και με άλλους καλεσμένους έξω απ΄ τη φυλακή. Ναι η πύλη είναι θεόρατη και τα συρματοπλέγματα όπως στις ταινίες, όμως οι άνθρωποι που μας υποδέχονται είναι χαμογελαστοί, φιλικοί, πρόσχαροι. Μας καλωσορίζουν και μας οδηγούν στην μεγάλη σχολική αίθουσα των φυλακών. Καθόμαστε και αρχίζει η πιο όμορφη, η πιο συγκινητική θεατρική παράσταση που έχω ποτέ παρακολουθήσει. …Η παράσταση είναι η ίδια τους η ζωή, το πώς έφτασαν στην Ελλάδα, οι σύντροφοι που χάθηκαν, οι φίλοι που δεν τα κατάφεραν, η διάψευση του ονείρου. Ύστερα βλέμματα έντονα μέσα σε μια σιωπή εκκωφαντική και μετά αριθμοί, χώρες, ονόματα εκσφενδονίζονται στον αέρα με το τουμπερλέκι να ανεβάζει τον ρυθμό και τους παλμούς της καρδιάς μας. Έρχονται και κάθονται καταγής και οι δεκατέσσερις, ανάμεσά μας και οι φράσεις τους σε μαστιγώνουν με την αλήθεια τους την αφτιασίδωτη, την σπαρακτική. …“Έκανα ένα λάθος, όλοι κάνουμε λάθη. Θέλω ν’ αρχίσω από την αρχή”. Αρίφ Ε “Δεν είμαστε αριθμοί. Είμαστε άνθρωποι με ονόματα και πατρίδες”. Χουσεϊν Χ. “Ελευθερία είναι το στέμμα στο κεφάλι του ανθρώπου. Μόνο ο φυλακισμένος το ξέρει αυτό”. Αμπτουλά Κ. & Σερκάν Α. …Σηκώνονται, παίρνουν απ΄το χέρι κάποιους θεατές και υποκλίνονται. Μαρτυρία της Ε.Γαβαλά, Εθελόντρια στο ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ για τη παράσταση της θεατρικής ομάδας του ΕΚΚΝΑ