PEOPLE IN CRISIS «Νέες μορφές εργασίας, τάσεις και προκλήσεις»

Μονομερώς επιβαλλόμενο σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης • Εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και συνδυασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας. (Άρθρο 38 παρ.3 Ν. 1892/90 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 Ν. 3846/2010) • Αν περιοριστούν οι δραστηριότητές του ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρησή του, η διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους εννέα (9) μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, μόνο εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 260/2006 και του ν. 1767/1988. ( Άρθρο 38 παρ.3 Ν. 1892/90 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 Ν. 3846/2010 και εν συνεχεία με το άρθρο 17 Ν. 3899/2010 ). Οι συμφωνίες ή οι αποφάσεις της παραγράφου αυτής γνωστοποιούνται μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάρτιση ή τη λήψη τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας.

Φύση του δικαιώματος • Διαπλαστικό εκ του νόμου δικαίωμα • Ασκούμενο με μονομερή απευθυντέα δήλωση βουλήσεως • Υποκείμενο σε ανάκληση που χρειάζεται όμως τη συναίνεση / αποδοχή του εργαζομένου

Προϋποθέσεις • Περιορισμός της δραστηριότητας του εργοδότη. • Εκ περιτροπής εργασία «αντί καταγγελίας» • Ενημέρωση και διαβούλευση • Δημιουργία «συστήματος» εκ περιτροπής απασχόλησης για τμήματα ή ολόκληρη την επιχείρηση • Ανώτατη διάρκεια 9 μηνών • Κατάθεση στο ΣΕΠΕ εντός 8 ημερών

Περιορισμός της δραστηριότητας • Όχι μόνο οικονομικός αλλά κάθε μορφής περιορισμός • Χωρίς να εξετάζεται η αιτία (πλην προφανούς καταχρήσεως) • Πρόσκαιρος και όχι μόνιμος και διαρκής • Όχι όμως εποχικός

Αντί καταγγελίας • Το πλέον ακανθώδες σημείο της ρύθμισης • Σύνδεση της επιλογής του εργοδότη με κατάσταση που θα δικαιολογούσε απολύσεις για οικονομοτεχνικούς λόγους • Δεν επιτρέπεται κατ’ αρχήν η καταγγελία της σύμβασης εργασίας κατά τη διάρκεια της επιβολής του συστήματος (Έγγραφο 4355/2011 Υπ. Εργασίας-Αντίθετη θεωρία) • Καταγγελία μόνο μετά από ανάκληση του συστήματος που αφορά στον απολυόμενο • Σε περίπτωση καταγγελίας η αποζημίωση υπολογίζεται με τις αποδοχές σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης

Σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης • Σύστημα που περιλαμβάνει συγκεκριμένες ρυθμίσεις, για συγκεκριμένα τμήματα της επιχείρησης ή ομάδες εργαζομένων • Και εμπεριέχει το στοιχείο της «εναλλαγής» / εκ περιτροπής απασχόλησης σε διαστήματα ημέρας, εβδομάδας, μήνα και συνδυασμούς αυτών • Κριτήρια επιλογής εργαζομένων υπαγομένων στο σύστημα δεν επιβάλλονται από το νόμο ενδεχομένως να απαιτούνται κατά 281ΑΚ και με βάση την αρχή της ultima ratio

Ενημέρωση και διαβούλευση • Ενημέρωση ειδική και εμπεριστατωμένη με την παροχή στοιχείων τόσο για τον περιορισμό των δραστηριοτήτων όσο το σύστημα • Κατά χρόνο ικανό ώστε να δίδεται ευχέρεια στους εκπροσώπους των εργαζομένων να προετοιμάζονται για τη διαβούλευση • Παράλειψη ενημέρωσης ή γενική και αόριστη ενημέρωση = παράνομη απόφαση για εκ περιτροπής απασχόληση (ΜΠΑθ 4424/2012)

Συνολική διάρκεια 9 μηνών • Θεωρητικά –ελλείψει ρυθμίσεως - θα μπορούσε να αφορά σε απασχόληση με πλήρες ωράριο 1 μόνο ημέρας καθ’ όλο το 9μηνο. Το στοιχείο της εναλλαγής όμως επιβάλει μεγαλύτερα διαστήματα απασχόλησης. • Δεν υφίσταται υποχρέωσης παρεμβολής χρονικού διαστήματος μεταξύ δύο συστημάτων. Π.χ. Σύστημα από 1.Απριλίου ενός έτους μπορεί να ακολουθηθεί από νέο εννεάμηνο σύστημα από την 1.Ιανουαρίου του επόμενου έτους

8ημερη προθεσμία κατάθεσης στο ΣΕΠΕ • Τυχόν παράλειψη δεν επιδρά στη νομιμότητα της απόφασης. Δημιουργεί όμως μαχητό τεκμήριο υπέρ της πλήρους απασχόλησης. • Η σύντμηση της προθεσμίας αντίκειται στους σκοπούς της Οδηγίας 97/81/ΕΚ και στη νομολογία του ΔΕΕ

Η μονομερώς επιβαλλόμενη εκ περιτροπής απασχόληση: • Πηγή: Η ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ A’ ΕΞΑΜΗΝΟ 2012 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ TA A' ΕΞΑΜΗΝΑ

Κατάργηση της «μονιμότητας» στον ιδιωτικό τομέα • Με τις διατάξεις του Ν. 4046/12 και του άρθρου 5 της ΠΥΣ 6/ «Από την διατάξεις νόμων ή κανονιστικών αποφάσεων … που υποκρύπτουν μονιμότητα ή ρήτρες μονιμότητας παρεκκλίνοντας από τους γενικούς κανόνες της εργατικής νομοθεσίας … καταργούνται» • Μονιμότητα θεωρείται ότι υφίσταται όταν υπάρχει απαγόρευση καταγγελίας για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα ή καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης ή όταν επιτρέπεται για περιοριστικά αναφερόμενους λόγους ή μετά από τήρηση ειδικής και αυστηρής διαδικασίας που καταλήγει στην κατ’ ουσία αναίρεση ή τον υπέρμετρο περιορισμό του συνταγματικά προστατευόμενου δικαιώματος του εργοδότη να καταγγείλει την σχέση εργασίας. • Το ελληνικό εργατικό δίκαιο υιοθετεί μια γενική προστασία κατά της καταγγελίας μέσω της καταβολής αποζημιώσεων και τη νομολογιακή εφαρμογή της απαγόρευσης κατάχρησης δικαιώματος (281 ΑΚ) παρέχοντας προστασία κατά αυθαίρετων και καταχρηστικών απολύσεων.

Ειδικές μορφές προστασίας • Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που υφίστανται περιορισμοί του δικαιώματος καταγγελίας όπως π.χ. απαγόρευση κατά τη διάρκεια της άδειας, κατά τη διάρκεια της κυήσεως και για 18 μήνες μετά τον τοκετό ή η καταγγελία των συνδικαλιστικών στελεχών κατά τη διάρκεια της θητείας τους. • Κοινό όμως στοιχείο αυτόν των περιορισμών είναι το πρόσκαιρο και χρονικά περιορισμένο της προστασίας και όχι η σύνδεση με το συνολικό εργασιακό βίο ή την σχέση του εργαζομένου εργοδότη.

Ειδικές μορφές προστασίας • Υφίστανται όμως και πρόσθετες προστατευτικές διατάξεις που είτε απαγορεύουν είτε περιορίζουν αισθητά αν δεν αναιρούν το δικαίωμα καταγγελίας του εργοδότη. • Π.χ. Η νομοθεσία για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς προβλέπει μόνο συγκεκριμένες περιπτώσεις που χωρεί καταγγελία και μόνο μετά από την τήρηση ειδικής διαδικασίας. • Αντίστοιχα οι διατάξεις που αφορούν στο προσωπικό των ΚΤΕΛ προβλέπουν ειδικούς μόνο λόγους που για τους οποίους επιτρέπεται η καταγγελία • Οι διατάξεις του Ν. 2643/1998 για τα άτομα ειδικών κατηγοριών

Οι περιπτώσεις του Ν. 2643/98 • Ειδικά για τα άτομα ειδικών κατηγοριών που μετά την τοποθέτησή τους και αφού τηρηθεί ορισμένη διαδικασία ιδρύεται αναγκαστική (για τον εργοδότη κυρίως) σχέση εργασίας προβλέπονται και ειδικοί περιορισμοί για την καταγγελία της σύμβασής τους αλλά και τήρηση ειδικής διαδικασίας χωρίς την οποία η καταγγελία είναι άκυρη. • Τα άτομα όπως ανάπηροι πολέμου ή ειρηνικής περιόδου ή τα ΑΜΕΑ χαίρουν ειδικής συνταγματικής προστασίας και έτσι μπορεί να θεωρηθεί ότι ευλόγως προστατεύονται στα πλαίσια της υποχρέωσης της Πολιτείας να τους παρέχει ειδική φροντίδα κατ’ άρθρο 21 παρ. 2 και 6 του Συντάγματος

Τέκνα αναπήρων ειρηνικής περιόδου • Δεν υφίσταται όμως καμία ειδική επιταγή του Συντάγματος για την προστασία ομάδων και ατόμων που δεν εντάσσονται στον σκληρό πυρήνα των προβλέψεων του όπως π.χ. τα τέκνα αναπήρων ειρηνικής περιόδου. • Με το Ν. 4075/2012 επιχειρήθηκαν να μετριαστούν τα αποτελέσματα των αναγκαστικών τοποθετήσεων στις επιχειρήσεις με το να αναγνωριστεί ότι πρόσωπα που έχουν τις προϋποθέσεις του νόμου και έχουν προσληφθεί οικειοθελώς πρέπει να αφαιρούνται από τις οικείες κατηγορίες. Δεν υπήρξε όμως κάποια μνεία ή ρύθμιση προς την κατεύθυνση της άρσης της μονιμότητας και για πρόσωπα στα οποία για λόγους πολιτικούς κυρίως επεκτάθηκε η συνταγματική προστασία.