ΕΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Θεόδωρος Κοκκάλας Πρόεδρος Επιτροπής Αστικής Ευθύνης & Επαγγελματικών Ευθυνών Ε.Α.Ε.Ε. Συνοπτική ενημέρωση για τις εξελίξεις στα θέματα Γενικής Αστικής Ευθύνης Δευτέρα, 19 Ιανουαρίου 2009 “Ενημερωτική Συνάντηση για τις τελευταίες εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά”

Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά Αστικής Ευθύνης «Οι προκλήσεις στην πορεία ανάπτυξης»

… η πορεία μέχρι σήμερα μέχρι σήμερα η ανάπτυξη της ασφάλισης αστικής ευθύνης ήταν άμεσα συνυφασμένη με :  την εξέλιξη των εθνικών νομοθεσιών σε ζητήματα «καθορισμού ευθυνών» και  τις ανάγκες των τοπικών αγορών. τα τελευταία, όμως, χρόνια  επιχειρείται σύγκλιση των «εθνικών νομοθεσιών» ενώ πλέον και  ο καθορισμός των νέων ευθυνών πηγάζει κυρίως από την Κοινοτική Νομοθεσία. εφεξής η ασφάλιση αστικής ευθύνης θα επηρεάζεται άμεσα από την Ευρωπαϊκή Πολιτική και τις επιλογές του Κοινοτικού Νομοθέτη

ευρωπαϊκή πολιτική, η πρόκληση για τον ασφαλιστή αστικής ευθύνης Κλιματικές Αλλαγές και εν γένει ευρωπαϊκή πολιτική για την Προστασία του Περιβάλλοντος Η πολιτική θέσπισης νέων & αυστηρότερων ρυθμίσεων αναμένεται να οδηγήσει στη :  διαμόρφωση νέων πολύπλοκων κινδύνων & νέων ευθυνών (όπως π.χ. η Οδηγία για την Περιβαλλοντική Ευθύνη)  διεύρυνση του υφιστάμενου πεδίου ευθύνης των φορέων εκμετάλλευσης  αύξηση του κινδύνου παραβίασης των ορίων σύννομης συμπεριφοράς  ενίσχυση του ρόλου των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για την Προστασία του Περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση Σε σημαντική αύξηση του αριθμού και της σοβαρότητας των καταγγελλόμενων ζημιών και των ασκούμενων αξιώσεων

ευρωπαϊκή πολιτική, η πρόκληση για τον ασφαλιστή αστικής ευθύνης “Φιλο”καταναλωτική Πολιτική Η πολιτική “υπερ”προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών αναμένεται να οδηγήσει σε :  σημαντική ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών  διαμόρφωση αυστηρότερου καθεστώτος ευθυνών & καθορισμό «νέων ευθυνών»  εντονότερη δραστηριοποίηση καταναλωτών & καταναλωτικών οργανώσεων Στο πλαίσιο αυτό τον Ασφαλιστή Αστικής Ευθύνης θα απασχολήσουν :  η τυχόν θέσπιση νέων υποχρεωτικών ασφαλίσεων  η άσκηση συλλογικών αγωγών  η εν γένει επίδραση στις διαβουλεύσεις που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφορούν στους τομείς της υγείας, των τροφίμων, των κατασκευών και των διεθνών μεταφορών

ευρωπαϊκή πολιτική, η πρόκληση για τον ασφαλιστή αστικής ευθύνης Προβληματισμός για διαμόρφωση «νέας αντίληψης» περί κινδύνου Στο πλαίσιο αυτό συζητείται η ελαχιστοποίηση των σύμφωνα με την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία επιτρεπόμενων ορίων κινδύνου που αναλαμβάνουν καταναλωτές και χρήστες υπηρεσιών Ειδικότερα συζητείται η υιοθέτηση :  της αρχής της πρόληψης του κινδύνου, ως γενικής υποχρέωσης όλων των φορέων εκμετάλλευσης που μετέχουν στην παραγωγική αλυσίδα  της αντιστροφής του βάρους απόδειξης υπέρ του καταναλωτή και του χρήστη των υπηρεσιών

ευρωπαϊκή πολιτική, η πρόκληση για τον ασφαλιστή αστικής ευθύνης Πολιτική Ενδυνάμωσης της Εποπτείας της «Αγοράς» Η πολιτική ενδυνάμωσης της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα στα θέματα του «ανταγωνισμού» της «ίσης μεταχείρισης» αλλά και γενικότερα αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο παροχής υπηρεσιών και εν γένει λειτουργίας του Ασφαλιστή Αστικής Ευθύνης ιδίως σε θέματα,  συνασφάλισης  pools  τιμολόγησης και προσφοράς προϊόντων, ιδίως στους τομείς της εργοδοτικής ευθύνης και ευθύνης κατασκευαστών

κίνδυνοι & ευκαιρίες οι κίνδυνοι είναι προφανείς  σημαντική ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, των εργαζομένων & των μη κυβερνητικών οργανώσεων  υπέρμετρη και ίσως δυσανάλογη αύξηση των υποχρεώσεων και του πεδίου ευθύνης των φορέων εκμετάλλευσης, ιδίως στους τομείς του περιβάλλοντος, της υγείας και της ασφάλειας, της τεχνολογίας, της ευθύνης που απορρέει από την εταιρική διακυβέρνηση και τις εν γένει πρακτικές επιχειρήσεων  νέοι «άγνωστοι» κίνδυνοι, για τους οποίους δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες και στατιστικά δεδομένα

κίνδυνοι & ευκαιρίες οι ευκαιρίες  η δημιουργία νέας ασφαλιστικής ύλης και νέων προϊόντων  η βελτίωση των υφιστάμενων προϊόντων  η βελτίωση των τεχνικών μεθόδων εκτίμησης & ανάληψης του κινδύνου, προκειμένου να ανταποκριθούμε στους νέους και πιο πολύπλοκους κινδύνους  η διαμόρφωση καλύτερων & αποτελεσματικότερων εργαλείων τιμολόγησης και εν τέλει η εν γένει ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς και ενίσχυση του κοινωνικού της προφίλ

συμπέρασμα στα επόμενα χρόνια Η Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά Αστικής Ευθύνης θα πρέπει να είναι έτοιμη  να αντιμετωπίσει σοβαρούς κινδύνους αλλά  και να εκμεταλλευθεί σημαντικές ευκαιρίες Ασφαλιστικές Αγορές που βρίσκονται σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης, όπως και η Ελληνική Αγορά Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης, οφείλουν να επιταχύνουν άμεσα τους ρυθμούς ανάπτυξης & εκσυγχρονισμού των τεχνικών μεθόδων εκτίμησης, ανάληψης και τιμολόγησης των κινδύνων αστικής ευθύνης, εάν βεβαίως επιθυμούν να επωφεληθούν και πρωτίστως να μη ζημιωθούν από τις επερχόμενες εξελίξεις.

Περιβαλλοντική Ευθύνη και Ασφαλιστική Αγορά

ΟΔΗΓΙΑ 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύνη “ΣΚΟΠΟΣ” : η προστασία του Περιβάλλοντος, και δη  η διαμόρφωση ενός κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου περιβαλλοντικής ευθύνης για την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας με βάση την αρχή «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει». “ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΖΗΜΙΑ” :  Ζημία προστατευόμενων ειδών και φυσικών οικοτόπων  Ζημία υδάτων  Ζημία εδάφους Επισημαίνεται ότι η «περιβαλλοντική ζημία» μπορεί να είναι αποτέλεσμα:  είτε ενός τυχαίου και ξαφνικού / απρόοπτου περιστατικού μόλυνσης (accidental pollution)  είτε σταδιακής και βαθμιαίας ρύπανσης (gradual pollution)

ΟΔΗΓΙΑ 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύνη ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ (άρθρο 14 της Οδηγίας) : Με στόχο τη διασφάλιση των πόρων που απαιτούνται για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ρύπανσης, ο Κοινοτικός Νομοθέτης :  προτρέπει τα Κράτη Μέλη να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μέσων και αγορών χρηματοοικονομικής ασφάλειας,  αποφεύγει, επί του παρόντος, τη θέσπιση καθεστώτος υποχρεωτικής ασφάλισης, Και τέλος  προβλέπει ότι το 2010 θα επανεξετάσει το ζήτημα της ανάπτυξης μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας. ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ η 30η / 04 / 2007

ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Στις 15/09/2008 το ΥΠΕΧΩΔΕ δημοσιοποίησε Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την Προσαρμογή στην Οδηγία. Σύμφωνα με το Σχέδιο Π.Δ.:  Προβλέπεται Αντικειμενική Ευθύνη για όλες τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πλαίσιο εφαρμογής του, ανεξάρτητα από το εάν αυτές εντάσσονται ή όχι στις οριζόμενες από την Οδηγία ως επικίνδυνες (Παράρτημα ΙΙΙ Οδηγίας).  Επιλέγεται η υιοθέτηση και των δύο εξαιρέσεων που θέτει η Οδηγία στη διακριτική ευχέρεια των Κρατών Μελών, ήτοι εισάγονται οι εξαιρέσεις «PERMIT» και «STATE OF THE ART». Όμως, και στις περιπτώσεις αυτές προβλέπεται υποχρέωση του φορέα εκμετάλλευσης πρώτα να αποκαταστήσει τη ζημία και στη συνέχεια να αναζητήσει τις δαπάνες που κατέβαλε.

ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Σύμφωνα με το Σχέδιο Π.Δ.: Από 1ης Μαΐου 2010 προβλέπεται η «σταδιακή έναρξη» Υποχρεωτικής Ασφάλισης, καθώς και της υποχρεωτικής χρήσης «άλλων» μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας, προϋπόθεση «έναρξης»: η έκδοση σχετικών Υπ. Αποφάσεων, οι οποίες θα πρέπει να λάβουν υπόψη :  την Έκθεση της Ε.Ε. (η οποία θα υποβληθεί το 2010) σχετικά με την εν γένει ανάπτυξη μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και  τις δυνατότητες της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς. Η έκδοση του Π.Δ. αναμένεται στις αρχές του έτους 2009.

ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. (μέχρι το Σεπτέμβριο του 2008):  18 Κράτη Μέλη είχαν ολοκληρώσει την προσαρμογή (Ιταλία, Λιθουανία, Λετονία, Ουγγαρία, Γερμανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σουηδία, Ισπανία, Εσθονία, Κύπρος, Μάλτα, Βουλγαρία, Ολλανδία, Τσεχία, Δανία, Πολωνία και Πορτογαλία)  9 Κράτη Μέλη δεν είχαν ολοκληρώσει την προσαρμογή (Αυστρία, Φινλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία, Μεγ. Βρετανία) Ως προς την Χρηματοοικονομική Ασφάλεια :  Μόνο 6 Κράτη Μέλη έχουν προβλέψει ρυθμίσεις για μελλοντική εφαρμογή υποχρεωτικής ασφάλισης (Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Ισπανία και Ρουμανία)

ΟΔΗΓΙΑ 2004/35/ΕΚ & ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Υφιστάμενα ασφαλιστικά προϊόντα Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. (μέχρι το Σεπτέμβριο του 2008)  Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα υφιστάμενα ασφαλιστικά προϊόντα καλύπτουν μέρος μόνο της απορρέουσας από την Οδηγία περιβαλλοντικής ευθύνης.  Διαθέσιμες Ασφαλιστικές Λύσεις:  Aσφαλιστήρια Συμβόλαια Γενικής Αστικής Ευθύνης με επεκτάσεις για κάλυψη μέρους περιβαλλοντικής ευθύνης  «Ειδικά Ασφαλιστικά Προϊόντα» για την κάλυψη της περιβαλλοντικής ζημίας και ευθύνης, τα οποία, όμως, παρέχονται από περιορισμένο αριθμό ασφαλιστών επιλεκτικά και με συγκεκριμένους όρους και αυστηρές προϋποθέσεις (niche market).  Περιβαλλοντικά Pools (Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία) Κατά κανόνα τα ασφαλιστικά προϊόντα παρέχουν σήμερα πολύ περιορισμένη (ή καθόλου) κάλυψη:  σταδιακής και βαθμιαίας ρύπανσης,  προσωρινών απωλειών & αντισταθμιστικής αποκατάστασης, ιδίως ως προς τις ζημιές στα προστατευόμενα είδη και τους φυσικούς οικοτόπους.

ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Υπάρχει δυνατότητα ταύτισης ; ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΘΕΣΗ της Ευρωπαϊκής Ασφαλιστικής Αγοράς :  Η Ασφαλιστική Βιομηχανία έχοντας σε διεθνές επίπεδο εμπειρία και τεχνογνωσία σε ζητήματα διαχείρισης ρίσκου και καταστροφικών κινδύνων είναι πρόθυμη να συμβάλει και θα συμβάλλει υποστηρικτικά στην ασφάλιση της Περιβαλλοντικής ευθύνης.  Εντούτοις, το διαμορφούμενο από την Οδηγία καθεστώς ευθύνης σηματοδοτεί ριζικές αλλαγές και μία «νέα» εποχή στην υφιστάμενη, μέχρι σήμερα, πολιτική της Ευρωπαϊκής Ασφαλιστικής Αγοράς για την κάλυψη της περιβαλλοντικής ρύπανσης και ευθύνης και την αντίστοιχη δομή των προσφερόμενων σήμερα προϊόντων.  Η ανάπτυξη βιώσιμων ασφαλιστικών λύσεων προϋποθέτει επανεξέταση των δομών των υφιστάμενων ασφαλιστικών προϊόντων, ανάπτυξη νέων τεχνικών μεθόδων και εν τέλει διαμόρφωση στρατηγικής για τη δημιουργία νέων, κατάλληλων ασφαλιστικών λύσεων.

ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Εν τέλει, θα πρέπει να γίνει κατανοητό και να αναγνωρισθεί από όλους τους φορείς :  Ότι δεν είναι όλοι οι κίνδυνοι ασφαλίσιμοι.  Ότι ο ασφαλιστής θα πρέπει να είναι ελεύθερος να αποφασίσει ποιον κίνδυνο, με ποιους όρους και σε ποια έκταση θα καλύψει, ιδίως όταν πρόκειται για πολύπλοκους κίνδύνους, για τους οποίους δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία για τη συχνότητα της εμφάνισής τους και της σοβαρότητας των ζημιών που μπορούν να επιφέρουν. ΚΑΙ  Ότι η ασφαλιστική κάλυψη δεν αποτελεί υποκατάστατο της ευθύνης για περιβαλλοντική διαχείριση του ασφαλισμένου φορέα εκμετάλλευσης, αλλά λειτουργεί υποστηρικτικά / συμπληρωματικά των λοιπών επιχειρηματικών του επιλογών για τη βέλτιστη διαχείριση και διασπορά του κινδύνου της περιβαλλοντικής του ευθύνης. Τον Απρίλιο του 2009 η CEA προτίθεται να κυκλοφορήσει Συμβουλευτικό Πρακτικό Οδηγό με στόχο να συνδράμει την ασφαλιστική αγορά στην ανάπτυξη βιώσιμων ασφαλιστικών λύσεων.