ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 2ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Παρασκευές και διαχωρισμοί μιγμάτων Eπιμέλεια Νίκος Μαρκουλάκης Χημικός

Παρασκευές και διαχωρισμοί μιγμάτων Ι. Παρασκευή ομογενούς μίγματος α) Νερό με K2Cr2O7 β) Νερό με οινόπνευμα

Ι. Παρασκευή ετερογενών μιγμάτων α) Λάδι με νερό β) Νερό με κιμωλία γ) Σίδηρος με θείο

Ερωτήσεις 1) Τι συμπέρασμα βγαίνει από το γεγονός ότι ο Fe συνεχίζει να έλκεται από το μαγνήτη σε μίγμα Fe-S; 2) Αν αναμίξουμε πολύ καλά τη σκόνη του Fe με άνθη S, ώστε να φαίνεται ως ενιαίο σώμα, θα γίνει ομογενές μίγμα ή θα παραμείνει ετερογενές και γιατί; 3) Με ποιον απλό τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε ότι το αλάτι που προσθέ- σαμε στο νερό δεν εξαφανίστηκε, αλλά έχει χωριστεί σε πάρα πολύ μικρά κομματάκια που δεν τα βλέπουμε; 4) Όταν η κιμωλία, στο ετερογενές μίγμα κιμωλίας-νερού, πέσει στον πάτο του ποτηριού, μεταγγίζουμε μικρή ποσότητα από το υπερκείμενο υγρό σ' ένα νέο δοχείο. Το υγρό αυτό σώμα στο νέο δοχείο είναι ομογενές ή ετερογενές σώμα και γιατί;

ΙΙΙ. Διαχωρισμός μίγματος κιμωλίας - νερού Φτιάχνουμε ετερογενές μίγμα από νερό και σκόνη κιμωλίας σε ποτήρι ζέσεως 100ml 2) Ξεχωρίζουμε τα συστατικά του με διήθηση. Θα πρέπει να προσέχουμε τα εξής σημεία: Ι. Ο ηθμός πρέπει να τελειώνει λίγο πριν από το χείλος του χωνιού (1-1,5cm περίπου). II. Η συλλογή του διηθήματος πρέπει να γίνεται σε κωνική φιάλη, για να μην πετάγεται το διήθημα έξω καθώς πέφτουν οι σταγόνες. Αν δεν υπάρχει κωνική φιάλη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποτήρι ζέσεως. Στην περίπτωση αυτή ο σωλήνας του χωνιού πρέπει ν' ακουμπά στο τοίχωμα του ποτηριού, ώστε το διήθημα να κυλά ομαλά κατά μήκος του τοιχώματος χωρίς να στάζει. III. Να χρησιμοποιούμε γυάλινη ράβδο ώστε να οδηγούμε το μίγμα στο πλάγια του χωνιού, γιατί αν πέφτει απευθείας στον πάτο του είναι δυνατόν να σχίσει τον ηθμό.

ΙV. Διαχωρισμός μίγματος μαγειρικού άλατος - νερού Γίνεται με απόσταξη

Αν δεν υπάρχει αποστακτική συσκευή Μπορούμε να δείξουμε την αρχή που στηρίζεται η απόσταξη με τον εξής απλό τρόπο: Θερμαίνουμε σε ποτήρι ζέσεως το αλατόνερο και πάνω από το ποτήρι στερεώνουμε σε πλάγια θέση ένα κομμάτι τζάμι, έτσι ώστε να σχηματίζει με την κατακόρυφο γωνία 45°. Η μία γωνία του τζαμιού πρέπει να βρίσκεται στο πιο χαμηλό σημείο, ώστε να συγκεντρώνει το νερό που συμπυκνώνεται πάνω σ' αυτό και να στάζει σε ποτήρι ζέσεως που βρίσκεται κάτω από τη γωνία αυτή. 2) Διαχωρισμός του ομογενούς μίγματος με πρόχειρη απόσταξη

Διάλυση ΝΗ3 σε νερό (Πίδακας ΝΗ3) Παίρνουμε μια σφαιρική φιάλη του ενός λίτρου. Βάζουμε σ’αυτή περίπου 20 g ΝΗ4Cl και 10 περίπου g στερεό ΝaΟΗ, τη γυρίζουμε αρκετά στο πλάι και κλείνουμε αμέσως τη φιάλη με λαστιχένιο πώμα που έχει ένα γυάλινο σωλήνα με στένωμα στο επάνω άκρο του. Το κάτω άκρο του σωλήνα είναι ανοιχτό και βυθίζεται σε ποτήρι με νερό και μερικές σταγόνες φαινολοφθαλεΐνης. NH4Cl(aq) + NaOH(aq) NH3(g) + NaCl(aq) +H2O(l)

Σύσταση του ατμοσφαιρικού αέρα Μέσα σε ένα πιάτο με αραιό διάλυμα NaOH τοποθετούμε 1 – 2 σταγόνες φαινολοφθαλεΐνης. Στηρίζουμε στον πάτο ένα κερί με πλαστελίνη και το ανάβουμε. Κλείνουμε το κερί με ένα μεγάλο δοκιμαστικό σωλήνα. To κερί σβήνει και το νερό ανυψώνεται μέσα στο δοκιμαστικό σωλήνα. Ύψος νερού στον πιάτο = …………………………………... Ύψος νερού στο σωλήνα = ………………………………... Ύψος σωλήνα = ……………………………………………

Διαχωρισμός μίγματος αλκοόλης - νερού Σε ποτήρι ζέσεως ρίχνουμε ίσους όγκους νερού και οινοπνεύματος Βυθίζουμε ένα βαμβακερό μαντήλι ή μια χαρτοπετσέτα Βγάζουμε το μαντήλι από το ποτήρι και το ανάβουμε με ένα σπίρτο Το μουσκεμένο μαντήλι γεμίζει με φλόγες Σε λίγο σβήνει και το μαντήλι μένει ανέπαφο

V. Διαχωρισμός μίγματος με χρωματογραφία 1. Στηρίζουμε όρθια την κιμωλία μέσα στο ποτήρι (προσέχοντας να μην διαβρεχτεί η μαύρη γραμμή που έχουμε χαράξει σε αυτή), σκεπάζουμε το ποτήρι με την ύαλο ωρολογίου, και αφήνουμε το σύνολο να ηρεμία. 2. Η ανάπτυξη ολοκληρώνεται όταν το μέτωπο του διαλύτη φτάσει στο ανώτερο σημείο της κιμωλίας (40- 45 min από την έναρξη του πειράματος), οπότε απομακρύνουμε την κιμωλία. 3. Παρατηρούμε σε διαφορετικό ύψος να ξεχωρίζουν καθαρά οι διάφορες έγχρωμες ουσίες που αποτελούσαν το αρχικό διάλυμα της μαύρης μελάνης. Mπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έγχρωμες καραμέλες αφού τις διαλύσουμε σε νερό