«Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» Ακαδημαϊκό Έτος 2018-2019 Κ.Μ: 120315 ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε’ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Υποχρεωτικό Επιλογής ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ Αλέξανδρος Καΐλης

2. Οι Διεθνικές Οντότητες - oι Διεθνείς Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις Η εξελικτική δυναμική του διεθνικού φαινομένου, προσέδωσε μια νέα διάσταση στη διεθνή οργάνωση Βασικοί παράγοντες: η ανάγκη για περαιτέρω δημοκρατικοποίηση των διαδικασιών διαμόρφωσης πολιτικής και της συμμετοχής σε αυτές της κοινωνίας των πολιτών, σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, η παγκοσμιοποίηση και η απορρέουσα από αυτή ανάγκη για συνεργασία μεταξύ πολλών δρώντων του διεθνούς συστήματος για την όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη διαχείριση σύνθετων διεθνών προβλημάτων, και η εμφάνιση της τεχνολογίας της πληροφόρησης και επικοινωνίας και η ανάγκη για συχνότερη χρησιμοποίησή της

2. Οι Διεθνικές Οντότητες - oι Διεθνείς Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις Η νομική εξατομίκευση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) - Προϋποθέσεις για να χαρακτηρισθεί μια θεσμική οντότητα ως ΜΚΟ: Στην κατηγορία των ΜΚΟ, τις οποίες συνθέτουν συνέργειες/ενώσεις ατόμων, ανήκουν εκείνες οι θεσμικές οντότητες που δεν έχουν ιδρυθεί με διεθνή συνθήκη, και συνεπώς δε διέπονται από το διεθνές δίκαιο Σκοπός: ο σκοπός μιας ΜΚΟ θα πρέπει να έχει διεθνή χαρακτήρα – να αναπτύσσει δραστηριότητα σε τρεις τουλάχιστον χώρες Μέλη: σε μια ΜΚΟ θα πρέπει να μετέχουν άτομα ή συλλογικές οντότητες με δικαίωμα ψήφου από τρεις τουλάχιστον χώρες. Κάθε ΜΚΟ πρέπει να είναι ανοικτή σε κάθε άτομο ή συλλογική οντότητα που έχει ειδική αρμοδιότητα στο πεδίο δραστηριότητας. Το σύστημα ψηφοφορίας δεν πρέπει να ευνοεί μια εθνική ομάδα εις βάρος της άλλης Διάρθρωση: η καταστατική πράξη θα πρέπει να προβλέπει τη σύσταση θεσμικού μηχανισμού που θα κατοχυρώνει το δικαίωμα των μελών να εκλέγου περιοδικά το διοικητικό όργανο και να διασφαλίζει τη συνέχεια της δραστηριότητας. Να έχει, επίσης, μόνιμη έδρα  Υπάλληλοι: η σύμπτωση της εθνικότητας των ανωτέρων υπαλλήλων για ορισμένη χρονική περίοδο, δεν αναιρεί τον διεθνή χαρακτήρα μιας ΜΚΟ Χρηματοδότηση: οι εισφορές για τη χρηματοδότηση πρέπει να προέρχονται από τουλάχιστον τρεις χώρες. Μια ΜΚΟ δεν πρέπει να έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και να αποβλέπει στη διανομή των κερδών στα μέλη του

2. Οι Διεθνικές Οντότητες - oι Διεθνείς Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις Βασικές Δραστηριότητες και Συμβολή των ΜΚΟ: Διενέργεια επικοινωνιακών, πληροφοριακών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και εκστρατειών για την επίτευξη και παρακολούθηση συγκεκριμένων στόχων Ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση κοινής γνώμης, τοπικών, εθνικών, και περιφερειακών κοινωνιών (π.χ. δημοσιεύσεις και παρουσία σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, διοργάνωση συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης)   Εκπόνηση διεπιστημονικών μελετών και σύνταξη αναφορών σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την εφαρμογή των νομικών και πολιτικών πλαισίων ενός διεθνούς καθεστώτος  Διενέργεια ad hoc ανεπίσημων διαβουλεύσεων με εκπροσώπους Κρατών και Διεθνών Οργανισμών στο πλαίσιο διεθνών διαπραγματεύσεων, και  Δημιουργία δικτύων άσκησης πίεσης, σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο (lobbying networks: media, consumers, voters)

2. Οι Διεθνικές Οντότητες - oι Διεθνείς Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις Το Φαινόμενο των Ετερογενών ΜΚΟ Υπάρχουν περιπτώσεις διεθνών θεσμικών οντοτήτων με ετερογενή σύνθεση - περιλαμβάνουν κυβερνήσεις, δημόσιους οργανισμούς, εταιρίες, ιδρύματα και άτομα. Παράδειγμα, το Διεθνές Συμβούλιο Επιστημονικών Ενώσεων (The International Council for Science: two categories of members - National Scientific Members 122 from 141 countries, and International Scientific Unions 31) Και οι ετερογενείς θεσμικές οντότητες θεωρούνται ΜΚΟ, καθώς: Η ιδρυτική τους πράξη δεν περιβάλλει το νομικό μανδύα της διεθνούς συνθήκης – καταρτίζεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους της έδρας Η λειτουργία τους διέπεται από τις διατάξεις του ιδιωτικού και όχι του δημοσίου δικαίου. Άλλωστε, ο όρος ΜΚΟ δεν αναφέρεται στη σύνθεση, αλλά στη λειτουργία τους.

2. Οι Διεθνικές Οντότητες - oι Διεθνείς Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις Το Διευρυμένο Φάσμα Δραστηριοτήτων των ΜΚΟ Η δραστηριότητα των ΜΚΟ εκτείνεται σε όλο το φάσμα και τους θεματικούς τομείς των διεθνών σχέσεων. Κύριες κατηγορίες ΜΚΟ: Περιβαλλοντικοί - Ανθρωπιστικοί - Επιστημονικοί - Πολιτιστικοί - Οικονομικοί - Επαγγελματικοί - Εκπαιδευτικοί - Θρησκευτικοί ECOSOC (αρθ. 71 + Ψήφισμα 1996/31) - Τρείς κατηγορίες ΜΚΟ (as of Sept 2015, 22 August 2016) MKO γενικού ενδιαφέροντος και αρμοδιοτήτων: σύνδεση με γενικές δραστηριότητες ECOSOC και κύριους σκοπούς του ΟΗΕ – Παραδείγματα: Διεθνής Οργάνωση Εργοδοτών (International Organisation of Employers), Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (International Chamber of Commerce) MKO ειδικού ενδιαφέροντος και αρμοδιοτήτων: σύνδεση με ορισμένους τομείς του ECOSOC – Παραδείγματα: Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (International Union for Conservation of Nature), ∆ιεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (International Air Transport Association)  MKO που δεν εμπίπτουν στο άμεσο πεδίο δραστηριοτήτων του ECOSOC, αλλά συνάδουν με τους γενικούς σκοπούς του ΟΗΕ – Παραδείγματα: European Road Safety Equipment Federation (1995), International Shipping Federation (1969)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κύρια Βιβλιογραφία Νάσκου-Περράκη, Π., Αντωνόπουλος, Κ. και Σαρηγιαννίδης, Μ. (2015) Διεθνείς Οργανισμοί. Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη Ραυτόπουλος, Ε. (2011) Θεωρία και Δίκαιο των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων, Σημειώσεις Πανεπιστημιακών Παραδόσεων. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα Χριστοδουλίδης, Θ. (1984) Εισαγωγή στη Διεθνή Οργάνωση. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα Μπρεδήμας, Α. και Κυριακόπουλος, Γ. Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2016 Συμπληρωματική Βιβλιογραφία Sands, Ph., Klein, P. (2009), Bowett’s Law of International Institutions (Sixth Edition). Sweet & Maxwell Klabbers, I. (2002), An Introduction to International Institutional Law. Cambridge University Press