Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Τα οικοσυστήματα έχουν ζωτική σημασία ως αναντικατάστατη φυσική βάση των ανθρωπογενών συστημάτων. Από την υπόμνηση αυτή πήγασε η ορθή ιδέα της βιωσιμότητας που έδωσε νέα διάσταση στην ιδέα της ανάπτυξης και την αναζωογόνησε.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο βιομηχανικός πολιτισμός της Δύσης αποδείχθηκε αναίσθητος εμπρός στην τεράστια φθορά του περιβάλλοντος του. Πολυάριθμα είδη εξοντώθηκαν, δάση εξαφανίστηκαν, θάλασσες και ποτάμια μολύνθηκαν χωρίς να υπάρξει επίσημη αντίδραση. Η λαϊκή δυσαρέσκεια ωστόσο υπέβοσκε.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η επικράτηση της σχολής της βιώσιμης ανάπτυξης σήμερα σημαίνει και το τέλος της κλασικής οικονομικής επιστήμης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ακόμη και η πιο συντηρητική τάση της νέας περιβαλλοντικής οικονομικής επιδιώκει την ένταξη των παραμέτρων του περιβάλλοντος στα οικονομικά πρότυπα.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η θεωρία της βιώσιμης ανάπτυξης αντί απλουστευτικών νόμων προσανατολίζεται προς τα προβλήματα της επιδιωκόμενης σταθερής συνεξέλιξης πολιτισμού και φύσης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η επιστήμη της βιώσιμης ανάπτυξης χρησιμοποιεί συνδυασμένες ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους . Οι πεπαλαιωμένες αντιλήψεις για την έννοια των οικονομικών αγαθών αναθεωρούνται, εισάγεται η έννοια του φυσικού κεφαλαίου, μετράται η κατάσταση και κυρίως η μείωσή του, και επανακαθορίζονται τα στοιχεία των εθνικών πράσινων λογαριασμών.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν απορρίπτει την αγορά , αλλά της αρνείται την αυτονομία της.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Μετά τη Διάσκεψη του Ρίο(1992) η εμμονή στην μονομερή οικονομική μεγέθυνση δεν είναι απλώς παρωχημένη πολιτική, αλλά παράνομη και ανήθικη. Η ανάπτυξη ξαναπήρε την αληθινή της έννοια και το ηθικό της

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Εκείνο, δεν ταυτίζεται με την ανάλωση υλικών αγαθών, αλλά με τη βελτίωση της παιδείας και υγείας, το καλό φυσικό περιβάλλον, την αρμονική συμβίωση των ανθρώπων σε ένα δίκαιο και ειρηνικό κόσμο και τη σταθερή συνεξέλιξη πολιτισμού και φύσης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αυτά περιλαμβάνουν όλη εκείνη την ποιότητα της ζωής, που έπαυσε πλέον να είναι προσιτή στους περισσότερους ανθρώπους. Στην ποιότητα ζωής ανήκει ιδίως και η εργασιακή απασχόληση, η οποία στις αναπτυγμένες χώρες είναι εφικτή μόνο με την προσήκουσα αναδόμηση της βιώσιμης οικονομίας τους και όχι με την επέκτασή της.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το σύστημα των αρχών της βιωσιμότητας έχει ως κατευθυντήρια γραμμή, την παγκόσμια σκέψη και την τοπική ενέργεια. Ακόμη υπάρχουν, η θεωρία της βιώσιμης κοινωνίας, οι αρχές οργάνωσης του βιώσιμου κράτους και οι κανόνες βιωσίμου συμπεριφοράς του πολίτη.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η πρώτη αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης είναι εκείνη της δημόσιας οικολογικής τάξης. Σύμφωνα μ’αυτήν θεσπίζεται σύστημα ελέγχου με ευθύνη του κράτους και δεν αφήνεται στη λειτουργία της αγοράς η υπόθεση αυτή.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αρχή της βιωσιμότητας απαγορεύει τη μείωση του φυσικού κεφαλαίου.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 3 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σύμφωνα με την τρίτη αρχή, επιβάλλεται ο σεβασμός της φερούσης ικανότητας των οικοσυστημάτων.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η τέταρτη αρχή επιβάλλει τη διόρθωση του σφάλματος όσον αφορά την προηγούμενη περίπτωση, όπου είναι ακόμα εφικτή.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 5 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η πέμπτη αρχή αξιώνει την προστασία της βιοποικιλότητας.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 6 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η έκτη, λέγεται αρχή της κοινής φυσικής κληρονομίας και επιδιώκει να διασφαλίσει το ζωτικό πυρήνα του φυσικού κεφαλαίου, δηλαδή την άγρια φύση.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 7 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η έβδομη αρχή απαγορεύει τη μη ήπια ανάπτυξη των ευπαθών οικοσυστημάτων.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 8 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η όγδοη ονομάζεται αρχή της χωρονομίας κι επιτάσσει την ισορροπία ανθρωπογενών συστημάτων και οικοσυστημάτων.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 9 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η ένατη, είναι η αρχή της πολιτιστικής κληρονομίας και υποστηρίζει τον ποιοτικό-πνευματικό χαρακτήρα της ανάπτυξης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 10 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αρχή του βιώσιμου αστικού περιβάλλοντος έχει ως στόχο την επαναφορά της ποιότητας ζωής στην πόλη.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 11 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η ενδέκατη αρχή του φυσικού κάλλους εξυπηρετεί την ικανοποίηση των αισθητικών αναγκών του ανθρώπου.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 12 Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η δωδέκατη καθιερώνει το υγιές σύστημα αξιών και την οικολογική συνείδηση ως την πραγματική εγγύηση όλου του συστήματος ελέγχου της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Εγγενής ηθική αξία αποδίδεται στο φυσικό κεφάλαιο, τα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα, την πολιτιστική κληρονομία, το φυσικό κάλλος και τέλος, στην άγρια φύση.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Διάσκεψη του Ρίο με τη διακήρυξη της Agenda 21 κατέληξε σε προτάσεις για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών απειλών του πλανήτη.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το 5ο Πρόγραμμα Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο "Στόχος η αειφορία" περιλαμβάνει την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Συνθήκη του Άμστερνταμ ανάγει την έννοια αυτή σε καταστατική αρχή της ΕΕ. Διαπνέει τη δράση της Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος στο σύνολό της και στις επιμέρους πολιτικές της.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Συνθήκη του Άμστερνταμ ανάγει την έννοια αυτή σε καταστατική αρχή της ΕΕ. Διαπνέει τη δράση της Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος στο σύνολό της και στις επιμέρους πολιτικές της.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Δύο ιδεολογικά στρατόπεδα μπορούν να ξεχωρίσουν: το τεχνολογικό (technocentrism) και το οικοκεντρικό (ecocentrism)

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ένας ακραίος υποστηριχτής της τεχνολογικής σχολής θα επιθυμούσε για παράδειγμα να μην τεθούν περιορισμοί σε καταναλωτές ή στον τρόπο που λειτουργούν οι αγορές. Θα υποστήριζαν μια φιλοσοφία'αδέσμευτης ελεύθερης αγοράς' και θα συνδύαζαν αυτό με μια δυνατή πίστη στη δύναμη της τεχνολογίας να ξεπερνά οποιοδήποτε 'όρια περιβαλλοντικών' προβλημάτων.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αυτή η θέση αντιστοιχεί στην ΄πολύ ήπια ή πολύ ασθενής αειφορία’

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Μια λιγότερο ακραία θέση είναι ο "συμβιβαστικός τεχνοκεντρισμός" και υποστηρίζει πως η ελεύθερη αγορά μπορεί να λειτουργήσει θετικά σε σχέση με το περιβάλλον με την προϋπόθεση ότι ο μεμονωμένος πολίτης σκέπτεται και δρα με ‘πράσινο’ τρόπο.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Έτσι σε αυτήν την κοινωνία των πράσινων πολιτών, η αποκατάσταση φυσικών πόρων αλλά και η θέσπιση ορισμένων ορίων στην εκμετάλλευση πόρων ‘κρίσιμου φυσικού κεφαλαίου’ (critical natural capital) όπως το πετρέλαιο, είναι σημαντικά. Επίσης άλλοι φυσικοί πόροι μπορεί να προτιμηθούν προς χρήση εξαιτίας της δυνατότητάς τους για υποκατάσταση.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αυτό μπορεί να γίνει με την υποκατάστασή τους είτε από άλλους φυσικούς πόρους (π.χ. πετρέλαιο από φυσικό αέριο, βενζίνη από καύσιμο υδρογόνου και τεχνολογία κελιών καυσίμου) είτε από ανθρωπογενείς (ανθρώπινες ικανότητες, γνώση, εφευρετικότητα) και αναπτυξιακούς πόρους (μηχανήματα).

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αυτός ο νόμος του ‘συνεχούς κεφαλαίου’ (constant capital) το οποίο μετασχηματίζεται ανάλογα με τις ανθρώπινες ανάγκες από φυσικό (natural capital) σε ανθρωπογενές κεφάλαιο (human and man-made capital) αποτελεί συστατικό στοιχείο αυτού που ονομάζεται ‘Αειφόρος Οικονομική Ανάπτυξη’ (Sustainable Economic Development) και αντιστοιχεί στην ‘ήπια ή ασθενής αειφορία’.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Από την άλλη πλευρά, η ‘ισχυρή αειφορία’ αντιπροσωπεύεται από την οίκο-κεντρική άποψη που υποστηρίζει την ιδέα της ‘βαθιάς πράσινης οικονομίας’ (deep green economy).

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Οι υποστηριχτές της υιοθετούν την άποψη πως τα τρέχοντα επίπεδα ανάπτυξης δεν θα πρέπει ούτε να αυξηθούν ούτε να μειωθούν.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Τέλος υπάρχει το άλλο άκρο της έννοιας της ΒΑ με την εξέταση της ιδεολογίας για την ‘βαθιά οικολογία’ (deep ecology) που αντιστοιχεί στην ‘πολύ ισχυρή αειφορία’.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Από την άλλη πλευρά, συχνά η πράσινη επιχειρηματολογία κυριαρχείται από μια εμμονή στον έλεγχο της μόλυνσης και την εξάντληση των φυσικών πόρων. Η αποσπασματική αυτή οπτική αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τον άνθρωπο σαν μέρος του οικοσυστήματος, που έχει την ίδια αξία με όλα τα άλλα μέρη και επιφυλάσσει γι αυτόν μια κυρίαρχη θέση. Πρόκειται δηλαδή για μια ανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου, που έχει χαρακτηριστεί από το νορβηγό φιλόσοφο Arne Naess ως shallow ecology, σε αντίθεση με την deep ecology που έχει στο κέντρο της τη Γη, είναι δηλαδή οικοκεντρική.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Θεμέλια Δυο σχολές στην ηθική του περιβάλλοντος: 1. φυσιοκρατική ηθική (naturalist ethic) 2. ανθρωπιστική φιλοσοφία (humanist philosophies)

Οικονομική θεώρηση Από την πλευρά της οικονομικής επιστήμης το περιβάλλον θεωρείται ως ένα περιουσιακό στοιχείο Αποδεχόμενοι το γεγονός ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν το περιβάλλον, η οικονομική του περιβάλλοντος καταπιάνεται με την εξέταση του αρίστου επιπέδου της επίδρασης αυτής (μεγιστοποίηση της αξίας του περιουσιακού αυτού στοιχείου)

Τελικά όσο περνάει ο καιρός αφενός θα του είναι όλο και περισσότερο δύσκολο να αποφύγει να σκεφτεί σοβαρά τη σχέση του με τα άλλα όντα του κόσμου μας , αφετέρου θα οξύνεται το δίλημμα ανάμεσα στις δύο λογικές διάσωσης της φύσης : την εργαλειακή και αυτή της εγγενούς αξίας.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.