ADENOVIRIDAE INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE VOJVODINE Prof.dr Ivana Hrnjaković Cvjetković

ADENOVIRIDAE GRUPA I dvolančani DNK virusi Genus MASTADENOVIRUS HUMANI ADENOVIRUSI SUBGENUSI A – F 51 SEROTIP h1 – h51 Genus AVIADENOVIRUS adenovirusi ptica i raznih životinja

MORFOLOGIJA GENOM DVOLANČANA DNK KAPSID IKOZAEDARNA SIMETRIJA 252 KAPSOMERE 240 HEKSAMERE na stranicama I ivicama ikozaedra 12 PENTAMERE od kojih polaze duga vlakna Nemaju omotač Imaju 10 strukturnih proteina, tip 5 ima toksičnu supstancu

ADENOVIRUS

ANTIGENSKE OSOBINE ZAJEDNIČKI GRUPNO SPECIFIČNI ANTIGEN ADENOVIRUSA α na unutrašnjoj strani heksonskih kapsomera TIPSKI SPECIFIČNI ANTIGEN γ nosioci hemaglutinina na vlaknima koja polaze sa uglova ikozaedra ε antigen na spoljašnjoj površini heksona indukuje neutrališuća antitela β antigen je vezan za pentonske kapsomere i nosilac je toksične aktivnosti

PODELA Na osnovu hemaglutinacije eritrocita majmuna i pacova dele se u 4 podgrupe I – IV Na osnovu procenta citozina i gvanozina u genomu dele se na 6 subgenusa od A - F

RAZMNOŽAVANJE U jedru ćelije i stvara intranuklearne inkluzije, oslobađa se razaranjem ćelije U laboratoriji U KULTURAMA ĆELIJA HUMANOG POREKLA HeLa, Hep2 Tipovi 12,18 i 31 izazivaju tumore u novorođenim hrčkovima i na kulturi ćelija imaju transformišući efekat

CITOPATOGENI EFEKAT ADENOVIRUS uvećane,zaokružene ćelije,grupisane u tipične agregate. Kod hematoksilin bojenja tamne bazofilne inkluzije u nukleusu

PATOGENOST ZA LJUDE ULAZNA VRATA RESPIRATORNI TRAKT KONJUNKTIVA DIGESTIVNI TRAKT tipovi 40 i 41 URINARNI PUTEVI Česte su ASIMPTOMATSKE INFEKCIJE koje se mogu dokazati samo serološki Posle infekcije mogu da ostanu u stanju latencije naročito u dece (u tonzilama i adenoidima) Obično oboljevaju mala deca, predškolska , školska deca, omladina i vojnici

KLINIČKE MANIFESTACIJE U LJUDI AKUTNE INFEKCIJE GORNJEG RESPIRATORNOG TRAKTA gripozni sindrom i letnje gripe TIPOVI 1,3,4,5,7, I 14 INFEKCIJE DONJEG RESPIRATORNOG TRAKTA traheobronhitisi, bronhitisi, bronhiolitisi, pertusiformni sindrom i pneumonie u dece TIPOVI 1,3,7,21 MONONUKLEOZNI SINDROM sa anginom i limfadenopatijom FARINGOKONJUNKTIVALNA GROZNICA I KONJUNKTIVITISI

KLINIČKE MANIFESTACIJE U LJUDI AKUTNI HEMORAGIČNI CISTITIS U DECE I MLADIH OSOBA TIPOVI 11 i 12, retko MENINGITIS, MENINGOENCEFALITIS I DRUGE NEUROLOŠKE BOLESTI retko kao i miokarditis u dece HERPETIFORMNE PROMENE NA GENITALNIM ORGANIMA RESPIRATORNE INFEKCIJE SA MORBILIFORMNOM OSPOM I MIALGIJAMA OŠTEĆENJE JETRE Akutni gastroenteritis tipovi 40 i 41

KLINIČKE MANIFESTACIJE U LJUDI IMUNOLOŠKI DEFICITARNE OSOBE AIDS, LEUKOZE, MALIGNI TUMORI, IMUNOSUPRESIVNA TERAPIJA I TRANSPLANTIRANI BOLESNICI OBIČNO GENERALIZOVANA TEŠKA BOLEST

IMUNITET TIPSKI SPECIFIČAN

LABORATORIJSKA DIJAGNOZA IZOLACIJA iz brisa i ispirka guše, brisa konjunktive, likvora,urina,stolice Na KONTINUIRANIM KULTURAMA ĆELIJA HUMANOG POREKLA HeLa, Hep 2, KB Za identifikaciju i određivanje tipa neutralizacioni test i inhibicija neutralizacije

LABORATORIJSKA DIJAGNOZA DIREKTNO DOKAZIVANJE Dokazivanje virusne DNK u bolesničkom materijalu PCR testom ili hibridizacijom Dokazivanje virusnih antigena ELISA ili IFT Elektronska ili imunoelektronska mikroskopija

LABORATORIJSKA DIJAGNOZA SEROLOŠKIM TESTOVIMA ELISA TESTOM za IgM, IgG i IgA REAKCIJOM VEZIVANJA KOMPLEMENTA INDIREKTNI IMUNOFLUORESCENTNI TEST IgM i IgG REAKCIJOM INHIBICIJE HEMAGLUTINACIJE određivanje serotipa NEUTRALIZACIONI TEST određivanje serotipa

SPECIFIČNA PROFILAKSA I PREVENCIJA INAKTIVISANA VAKCINA OD TIPOVA 3,4, 7 upotrebljavana u vojnim kolektivima

EPIDEMIOLOGIJA REZERVOAR inficiran čovek IZVOR nazofaringealni sekret, konjunktivalni sekret i izmet PRENOŠENJE direktnim kontaktom i kapljicama nazofaringealnog sekreta preko predmeta kontaminiranih sekretima i ekskretima, instrumentima za pregled oka fekalno oralnim putem preko zagađenih predmeta i ruku, preko namirnica i vode Epidemije u kolektivima u zimskim mesecima