HƯỚNG DẪN QUỐC GIA VỀ CÁC DỊCH VỤ CHĂM SÓC SKSS Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em 2017

Giới thiệu - Hệ thống chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em đã không ngừng được củng cố và phát triển từ trung ương đến tận xã và thôn. - Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (Cairo 1994), đã nhất trí cách tiếp cận toàn diện về chăm SKSS - Vịêt Nam nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các lọai hình dịch vụ chăm sóc SKSS, hạ thấp tỉ lệ tử vong mẹ và tỉ lệ tử vong trẻ em đặc biệt là sơ sinh

- Chiến lược quốc gia về Dân số và SKSS Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020 đã đề ra phương hướng, mục tiêu và những việc cần làm nhằm nâng cao chất lượng SKSS, đáp ứng tốt hơn nhu cầu CSSKSS của nhân dân đến năm 2020 - Việc chuẩn hóa các hoạt động chuyên môn là một vấn đề đặc biệt quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, hạn chế tối đa những sai sót có thể xảy ra. Hướng dẫn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản” được Bộ Y tế ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu quan trọng trên - Hướng dẫn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản được ban hành lần đầu vào năm 2002, lần 2 vào năm 2009 và đây là lần thứ 3 được ban hành nhằm cập nhật, chỉnh sửa, bổ sung.

Đối tượng sử dụng: tất cả các CSYT bao gồm cả Y tế nhà nước và tư nhân, đặc biệt là tuyến Y tế cơ sở. HDQG là: cơ sở chuyên môn kỹ thuật hướng dẫn việc thực hiện dịch vụ chăm sóc SKSS. cơ sở cho xây dựng tài liệu đào tạo , công tác giám sát, đánh giá chất lượng DV CS SKSS tại các CSYT.

HDQG chỉ đưa ra những bước tiến hành cơ bản, những nguyên tắc chung giúp không bỏ sót các bước để tránh các sai sót có thể xảy ra. Chú trọng đến hướng dẫn xử trí theo tuyến cho cán bộ y tế tuyến cơ sở. Phần hướng dẫn cụ thể cho từng thao tác kỹ thuật theo hướng dẫn Quốc gia được đề cập một cách cụ thể trong giáo trình đào tạo

QUÁ TRÌNH CẬP NHẬT, CHỈNH SỬA, BỔ SUNG 1/2015 5-9/2015 11/2015 - 7/2016 Tổ chức các cuộc họp nhóm nhỏ Trình xin ý kiến của Lãnh đạo Bộ Tổ chức các Hội thảo Tiếp tục họp nhóm để hoàn thiện HDQG Thử nghiệm tại một số tỉnh QĐ số 4128/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 Gửi CV tới các tỉnh 9-10/2015 4-8/2015 3/2015

CÁC CẤU PHẦN CỦA HDQG Phần I: Những hướng dẫn chung Gồm những chủ đề có liên quan đến toàn bộ các nội dung của cuốn sách, thí dụ: tư vấn trong chăm sóc SKSS, các quy định về trang thiết bị, cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS tại tuyến xã, các nguyên tắc cơ bản trong truyền máu, truyền dịch, nguyên tắc và quy trình vô khuẩn, sử dụng kháng sinh trong sản phụ khoa…

Phần II: Làm mẹ an toàn Gồm các chủ đề về chăm sóc trước khi có thai và trước đẻ, chăm sóc trong khi đẻ, chăm sóc sau đẻ, các bất thường trong thai nghén và chuyển dạ, các thủ thuật … Phần III: Phụ khoa Một số nội dung thường gặp về phụ khoa

Phần IV: Chăm sóc sơ sinh: Gồm toàn bộ các chủ đề thuộc lĩnh vực chăm sóc sơ sinh khỏe mạnh cũng như sơ sinh bệnh lý Phần V: Kế hoạch hóa gia đình Gồm các biện pháp tránh thai hiện đại và truyền thống đã và đang được sử dụng tại VN

Phần VI: Sức khỏe sinh sản vị thành niên Chủ yếu gồm các vấn đề bất thường về SKSS thường gặp ở vị thành niên, hướng dẫn khi thăm khám cũng như tiếp xúc với vị thành niên Phần VII: Nhiễm trùng đường sinh sản và bệnh lây truyền qua đường tình dục Được trình bày theo phương pháp tiếp cận hội chứng

Phần VIII: Phá thai an toàn Gồm các phương pháp phá thai hiện đang áp dụng tại Việt Nam và các biện pháp vừa mới hoặc sẽ áp dụng tại Việt Nam Phần IX: Nam học Gồm các chủ đề về SKSS cho nam giới Phần X: Các chủ đề khác

PHẦN I NHỮNG HƯỚNG DẪN CHUNG

Mối quan hệ tương hỗ giữa người CCDV và cộng đồng Tư vấn trong chăm sóc SKSS Truyền máu và các dich thay thế trong sản phụ khoa Sử dụng kháng sinh trong sản khoa Các nguyên tắc vô khuẩn trong dịch vụ chăm sóc SKSS Qui trình vô khuẩn dụng cụ trong DV CS SKSS Thuốc thiết yếu trong CSSKSS tại tuyến xã Trang bị thiết yếu về CSSKSS cho một trạm y tế xã Cơ sở CSSKSS tại tuyến xã

MỘT SỐ ĐIỂM CẦN CHÚ Ý PHẦN I: NHỮNG HƯỚNG DẪN CHUNG Bổ sung nhiệm vụ YTTB và CĐTB (QĐ 75/2009/QĐ-TTg và TT 07/2013/TT-BYT Mối QH người CCDV và cộng đồng Phù hợp với mô hình bệnh tật, nhu cầu cụ thể của địa phương và năng lực của cơ sở Bổ sung Misoprostol vào danh mục TTY (TT 45/2013/TT-BYT) Thuốc TY, TTB và Cơ sở CSSKSS tại tuyến xã Chuyển sang Phần X - các vấn đề khác BH PN, SL & ĐƯ của NVYT đối với BHPN, Tư vấn cho PN bị BH Chuyển sang Phần II - Làm mẹ an toàn Tư vấn, chăm sóc trước khi có thai

PHẦN II LÀM MẸ AN TOÀN

PHẦN II: LÀM MẸ AN TOÀN Cắt và khâu TSM Kỹ thuật bấm ối GIỮ NGUYÊN KHÔNG SỬA (PHẦN CÁC THỦ THUẬT) Cắt và khâu TSM Kỹ thuật bấm ối Nghiệm pháp lọt ngôi chỏm Đỡ đầu trong ngôi mông Xử trí thai thứ 2 trong sinh đôi Forceps Giác kéo Bóc rau nhân tạo Kiểm soát tử cung

PHẦN II: LÀM MẸ AN TOÀN Tắc mạch ối Đái tháo đường và thai nghén CÁC NỘI DUNG MỚI: Tắc mạch ối Đái tháo đường và thai nghén Bệnh Basedow và thai nghén Suy giáp và thai nghén Bệnh tim và thai nghén Viêm gan và thai nghén

PHẦN II: LÀM MẸ AN TOÀN Nhiễm HIV khi có thai BỎ Nhiễm HIV khi có thai Các phương pháp vô cảm trong sản khoa Xoay thai trong Phẫu thuật lấy thai Phẫu thuật thai ngoài tử cung Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản

MỘT SỐ ĐIỂM CẦN CHÚ Ý PHẦN II: LÀM MẸ AN TOÀN Lồng ghép sàng lọc HIV, GM, VGB; CS và xử trí phù hợp: QĐ 5650/QĐ-BYT (31/12/15) và QĐ 2295/QĐ-BYT (2/6/16) Tư vấn SKSS, Tư vấn, CS trước khi có thai, CS trước sinh, Tư vấn trong CD, CS sau sinh Sổ TD SK BMTE được coi là một công cụ QLT (HD SD tại PHẦN CÁC ND KHÁC) Quản lý thai Việc SL, Δ, xử trí trước sinh chỉ được thực hiện tại các CS KCB có giấy phép hoạt động và phạm vi chuyên môn KT phù hợp Chẩn đoán trước sinh

MỘT SỐ ĐIỂM CẦN CHÚ Ý PHẦN II: LÀM MẸ AN TOÀN Theo khuyến cáo của WHO, bắt đầu ghi từ từ khi CTC mở 3cm (pha tích cực) Biểu đồ chuyển dạ Cập nhật, sửa đổi quy trình EENC, lồng ghép vào bài Đỡ đẻ thường ngôi chỏm Đỡ đẻ thường ngôi chỏm, XTTCG3CD, CS ngày đầu sau sinh, NP bong rau-đỡ rau, KT rau Không sử dụng Misoprostol gây chuyển dạ đối với thai đủ tháng và có thể sống được (CV 5443/BYT-BMTE ngày 20/8/2012) Các phương pháp gây chuyển dạ

PHẦN III PHỤ KHOA

PHẦN III: PHỤ KHOA Hướng dẫn chung Khám phụ khoa Khám lâm sàng và thăm dò tuyến vú Các tổn thương CTC (kết hợp 2 bài Các tổn thường lành tính CTC và Tổn thường tiền ung thư CTC) Bệnh vú lành tính U xơ tử cung U buồng trứng Chẩn đoán và điều trị vô sinh Hội chứng buồng trứng đa nang Lạc nội mạc tử cung Tuổi mãn kinh Ung thư xâm lấn cổ tử cung BỎ Ung thư vú BỎ Chọc dò túi cùng sau và mở túi cùng sau BỎ

MỘT SỐ ĐIỂM CẦN CHÚ Ý PHẦN III: PHỤ KHOA Bổ sung nội dung SL KCTC qua khám PK Khám vú là 1 bước của quy trình khám PK Lồng ghép tư vấn, XN HIV/STI, bạo hành TD Khám phụ khoa “Các tổn thương CTC” Bổ sung các phác đồ cập nhật về sàng lọc và Δ: cơ sở chưa đủ ĐK (VIA/VILI)/ có đủ ĐK (TB học, ADN HPV đơn thuần hoặc bộ đôi) Các tổn thương lành tính CTC và Tổn thương tiền ung thư CTC

PHẦN IV CHĂM SÓC SƠ SINH

Giao tiếp và hỗ trợ về mặt tinh thần đối với GĐ trẻ bệnh Chuyển viện an toàn cho trẻ sơ sinh Cho trẻ ra viện Phối hợp chuyên ngành SK và NK trong CS trẻ SS Nguyên tắc sử dụng kháng sinh cho trẻ sơ sinh Thuốc thiết yếu trong CS trẻ sơ sinh tại các tuyến TTB thiết yếu cho CS SS tại các tuyến y tế Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng/nhẹ cân Dị tật sơ sinh cần can thiệp sơm

Tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ Chăm sóc trẻ bằng phương pháp Kangaroo Rối loạn thân nhiệt ở trẻ sơ sinh Vàng da tăng BILIRUBIN tự do Suy hô hấp sơ sinh Bệnh màng trong (HC nguy kịch hô hấp trẻ non tháng) Kỹ thuật bơm Surfactant Viêm phổi Liệu pháp hạ thân nhiệt trong điều trị trẻ sơ sinh ngạt Thở áp lực dương liên tục (CPAP) Xuất huyết ở trẻ sơ sinh Nhiễm khuẩn huyết ở trẻ sơ sinh Nhiễm khuẩn mắt

Nhiễm khuẩn rốn Nhiễm khuẩn mắt Hạ đường huyết sơ sinh Nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa ở trẻ sơ sinh Nuôi dưỡng tĩnh mạch ở trẻ sơ sinh Viêm ruột hoại tử ở sơ sinh Trẻ sinh ra từ mẹ bị VIÊM GAN B, LAO, LẬU, GIANG MAI , HIV Hội chứng co giật sơ sinh Viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh Cấp cứu sặc sữa

Truyền máu và các chế phẩm của máu Thay máu ở trẻ SS điều trị vàng da tăng Bilirubin tự do Kỹ thuật Đặt nội khí quản Kỹ thuật bóp bóng qua mặt nạ Chọc hút và đặt ống dẫn lưu màng phối Kỹ thuật đặt ống thông dạ dày cho trẻ sơ sinh Chọc dò tủy sống Kỹ thuật chiếu đèn điều trị vàng da Hồi sức sơ sinh tại phòng mổ và phòng đẻ: đã có lưu đồ

PHẦN V KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH

Bổ sung thêm 01 chủ đề: Miếng dán tránh thai Các chủ đề khác: cập nhật và chỉnh sửa

NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG SINH SẢN VÀ PHẦN VI NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG SINH SẢN VÀ NHIỄM TRÙNG LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC

Giữ nguyên, không thay đổi

SỨC KHỎE SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN PHẦN VI SỨC KHỎE SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN

Những đặc điểm giải phẫu, tâm sinh lý trong thời kỳ VTN Hướng dẫn chung Những đặc điểm giải phẫu, tâm sinh lý trong thời kỳ VTN Kỹ năng sống liên quan đến SKSS/sức khỏe tình dục của VTN và thanh niên Tình dục an toàn và đồng thuận Tư vấn về SKSS VTN và thanh niên Kinh nguyệt và xuất tinh ở VTN Thăm khám VTN Bài 5: Tư vấn về SKSS VTN và TN thêm “Quyền khách hàng”

Các biện pháp tránh thai cho VTN và thanh niên Mang thai ở VTN VTN và thanh niên với vấn đề bạo hành Dịch vụ sức khỏe thân thiện với VTN và thanh niên Sử dụng chất gây nghiện ở VTN và thanh niên Chăm sóc SKSS cho nhóm VTN / thanh niên yếu thế Bài 10. VTN và TN với vấn đề bạo hành, thêm “Bạo lực học đường”, “Bạo hành giới” Bài 12 và 13 là bài viết mới

PHẦN VII PHÁ THAI AN TOÀN

Hướng dẫn chung Tư vấn về phá thai Phá thai bằng phương pháp hút chân không Phá thai bằng thuốc đến hết 9 tuần và từ tuần thứ 10 đến hết 12 tuần (trước đây: Phá thai bằng thuốc đến hết tuần thứ 9) Phá thai bằng thuốc từ tuần 13 đến hết tuần 22: chia thành 2 giai đoạn: Phá thai từ tuần thứ 13 đến hết tuần thứ 18 và Phá thai từ tuần 19 đến tuần thứ 22 Phá thai bằng phương pháp nong và gắp từ tuần 13 đến hết tuần 18. Xử lý dụng cụ hút thai chân không bằng tay

PHẦN VIII NAM HỌC

Mãn dục nam Suy sinh dục nam Vô sinh nam Rối loạn cương dương Xuất tinh sớm Xuất tinh ra máu Bài “Rối loạn cương dương”: Bổ sung thêm một số hướng dẫn cơ bản trong Điều trị. Bài “Xuất tinh sớm”: Bổ sung phần Chẩn đoán những nội dung sau: (1) Câu hỏi để chẩn đoán Xuất tinh sớm được chia thành 6 nhóm; (2) Khám lâm sàng; (3) Xét nghiệm; (4) Chẩn đoán xác định Bài “Xuất tinh ra máu”: Bổ sung những diễn giải trong Chẩn đoán nguyên nhân

Các rối loạn biệt hóa giới tính sinh dục Lỗ đái lệch thấp Xơ cứng vật hang Tinh hoàn ẩn Giãn tĩnh mạch tinh Các rối loạn biệt hóa giới tính sinh dục Phì đại lành tính tuyến tiền liệt Bài “Lỗ đái lệch thấp”: Điều trị bổ sung Tư vấn và Tuổi phẫu thuật phù hợp nhất. Bài “Xơ cứng vật hang”: Điều trị bổ sung nội dung Điều trị hỗ trợ và Hướng dẫn phẫu thuật. Bài “Tinh hoàn ẩn”: Bổ sung nội dung Hướng dẫn chẩn đoán và Hướng dẫn điều trị Bài “Giãn tĩnh mạch tinh”: Bổ sung Xét nghiệm nội tiết tố trong Chẩn đoán; và Theo dõi sau điều trị “Phì đại lành tính tuyến tiền liệt” là bài viết mới. Bài “Tình dục đồng giới’ chuyển sang PHẦN KHÁC

PHẦN X CÁC NỘI DUNG KHÁC

Chăm sóc trẻ khỏe Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em Bạo hành đối với phụ nữ Sàng lọc và đáp ứng của nhân viên y tế đối với bạo hành phụ nữ Tư vấn cho phụ nữ bị bạo hành Tình dục an toàn và đồng thuận Tình dục đồng giới