Ογκολογία Ενότητα 1: Παθήσεις Αιμοποιητικού Συστήματος Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ογκολογία Ενότητα 1: Παθήσεις Αιμοποιητικού Συστήματος Φραγκίσκη Αναγνωστοπούλου Ανθούλη Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Υγείας Κατεύθυνση Κοινοτικής Υγείας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Φυσιολογικό λεμφοκύτταρο αίματος Φυσιολογικό ώριμο λεμφοκύτταρο αριστερά και πολυμορφοπύρηνο ουδετερόφιλο λευκοκύτταρο με πολύλοβο πυρήνα (2-5 λοβοί) δεξιά της εικόνας. Τα ερυθροκύτταρα είναι περίπου 2/3 του μεγέθους του φυσιολογικού λεμφοκυττάρου. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Φυσιολογικό ηωσινόφιλο λευκοκύτταρο Φυσιολογικό ηωσινόφιλο λευκοκύτταρο στο κέντρο της εικόνας με δίλοβο πυρήνα και πολυάριθμα κοκκινωπά κοκκία στο κυτταρόπλασμα. Ακριβώς από κάτω παρατηρείται μικρό λεμφοκύτταρο. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide Τα ηωσινόφιλα συνήθως αυξάνονται σε αλλεργικές αντιδράσεις και σε παρασιτικές λοιμώξεις.

Μεγαλοβλαστική αναιμία Επίχρισμα αίματος σε μεγαλοβλαστική αναιμία (κακοήθης αναιμία). Παρατηρείται πολυμορφοπύρηνο ουδετερόφιλο λευκοκύτταρο με πυρήνα με πολλούς λοβούς (>5). © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide Παρουσία μεγάλων ερυθροκυττάρων, μεγέθους περίπου σαν του λεμφοκυττάρου στο κάτω αριστερό τμήμα της εικόνας.

Σιδηροπενική (μικροκυτταρική) αναιμία Επίχρισμα αίματος σε υπόχρωμη μικροκυτταρική αναιμία. Η συχνότερη αιτία της υπόχρωμης αναιμίας είναι η ανεπάρκεια σιδήρου. Η συνηθέστερη αιτία της ανεπάρκειας σιδήρου είναι η έλλειψή του από τη διατροφή. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide Υψηλού κινδύνου άτομα για την σιδηροπενική αναιμία είναι τα παιδιά και οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (απώλεια αίματος κατά την εμμηνορυσία και την εγκυμοσύνη).

Χρόνια μυελογενής λευχαιμία Επίχρισμα περιφερικού αίματος σε χρόνια μυελογενή λευχαιμία (CML). Συχνά, οι αριθμοί των βασεόφιλων και ηωσινόφιλων λευκοκυττάρων, όπως και των άωρων μορφών των μυελοειδών κυττάρων (μεταμυελοκύτταρα και μυελοκύτταρα) είναι αυξημένοι. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide Αντίθετα με την οξεία μυελογενή λευχαιμία (AML), δεν παρατηρούνται τόσο πολλές βλάστες (αρχέγονα κύτταρα), στην χρόνια μυελογενή λευχαιμία.

Οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία Επίχρισμα περιφερικού αίματος σε οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία (ALL). Παρουσία πολύ άωρων λεμφοβλαστών με μεγάλους πυρήνες με εμφανή πυρήνια. Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία είναι συχνότερη στα παιδιά και πολλές περιπτώσεις ALL ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία, πολλές δε είναι ιάσιμες. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Μυελός των οστών σε οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία Παρακέντηση μυελού των οστών σε οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία (ALL). Αντίθετα με την απλαστική αναιμία, η λευχαιμία καταλήγει σε ιδιαίτερα κυτταροβριθή μυελό των οστών. Ο μυελός των οστών μεταξύ των ροδόχροων οστεοδοκίδων είναι σχεδόν 100% κυτταροβριθής, και αποτελείται από λευχαιμικά κύτταρα της ALL, τα οποία έχουν σχεδόν αντικαταστήσει ή παρεμποδίσει τη φυσιολογική αιμοποίηση. Επομένως, ο μυελός των οστών είναι σχεδόν κυτταροβριθής, ενώ υπάρχει στο περιφερικό αίμα κυτταροπενία, εξαιτίας της οποίας υπάρχουν επιπλοκές, όπως μόλυνση (έλλειψη φυσιολογικών λευκοκυττάρων), αιμορραγία (έλλειψη αιμοπεταλίων), και αναιμία (έλλειψη ερυθροκυττάρων), οι οποίες συχνά εμφανίζονται με την λευχαιμία. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Χρόνια λεμφοκυτταρική αναιμία © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide Επίχρισμα περιφερικού αίματος σε χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία (CLL). Παρουσία αυξημένων σε αριθμό ώριμων λεμφοκυττάρων. Η χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία ή άλλως μη Hodgkin’s λέμφωμα χαμηλής κακοήθειας, προσβάλλει συνήθως τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα (>55 ετών). H CLL, δεν έχει ικανοποιητική ανταπόκριση στη θεραπεία, παρουσιάζει όμως βραδεία εξέλιξη.

Νόσος του Hodgkin's Επίχρισμα περιφερικού αίματος στη νόσο του Hodgkin's. Παρουσία γιγαντοκυττάρων με ευμεγέθεις αραιοχρωματικούς πυρήνες (εν είδει κατόπτρου), περιέχοντες πορφυρού χρώματος πυρήνια (βέλη). Τα κύτταρα αυτά είναι τα γιγαντοκύτταρα Reed-Sternberg, χαρακτηριστικά της νόσου. Το κυτταρικό υπόστρωμα της νόσου του Hodgkin's αποτελείται κυρίως από αντιδραστικά λεμφοειδή κύτταρα (λεμφοκυτταρική μορφή). Υπάρχουν 4 τύποι της νόσου του Hodgkin's: α) ο λεμφοκυτταρικός, β) ο οζώδης σκληρυντικός, γ) ο μεικτός κυτταρικός, και δ) ο λεμφοπενικός, ή Hodgkin's σάρκωμα. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Πολλαπλούν μυέλωμα (μακροσκοπική εικόνα) Πολλαπλούν μυέλωμα (μακροσκοπική εικόνα) Χαρακτηριστική εικόνα θόλου κρανίου στο πολλαπλούν μυέλωμα (πλασματοκυτταρικό μη Hodgkin's λέμφωμα). Το κρανίο παρουσιάζει στρογγυλά βοθρία ("punched out"), αλλοιώσεις χαρακτηριστικές του πολλαπλού μυελώματος. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Ακτινογραφία πολλαπλούν μυελώματος Ακτινογραφία πολλαπλούν μυελώματος. Παρατηρούνται οι χαρακτηριστικές ("punched out"), στρογγυλές διαυγαστικές περιοχές. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Μυελός των οστών με πολλαπλούν μυέλωμα Παρακέντηση μυελού των οστών με πολλαπλούν μυέλωμα σε μικρή μεγέθυνση. Παρατηρούνται μη φυσιολογικά πλασματοκύτταρα τα οποία πληρούν τον μυελό των οστών. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Πολλαπλούν μυέλωμα (μεγέθυνση) Παρακέντηση μυελού των οστών με πολλαπλούν μυέλωμα σε μεγαλύτερη μεγέθυνση. Τα πλασματοκύτταρα του πολλαπλού μυελώματος ομοιάζουν πολύ με τα φυσιολογικά πλασματοκύτταρα, αλλά μπορεί να είναι και χαμηλής κυτταρικής διαφοροποίησης. Συνήθως, τα πλασματοκύτταρα είναι αρκετά διαφοροποιημένα, έτσι ώστε να διατηρούν την παραγωγή ανοσοσφαιρίνης. Επομένως, τα μυελώματα μπορούν να ανιχνευθούν με την παρουσία αιχμής ("spike") της ανοσοσφαιρίνης στο διάγραμμα της πρωτεϊνικής ηλεκτροφόρησης, ή από την παρουσία των πρωτεϊνών Bence-Jones (ελαφριές πολυπεπτιδικές αλυσίδες) στα ούρα. Η ανοσοηλεκτροφόρηση χαρακτηρίζει τον τύπο της παραγομένης μονοκλωνικής ανοσοσφαιρίνης. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Μυελός των οστών με πολλαπλούν μυέλωμα Παρακέντηση μυελού των οστών ασθενούς με πολλαπλούν μυέλωμα. Παρατηρούνται πολυάριθμα πλασματοκύτταρα με έκκεντρους πυρήνες περιβαλλόμενοι από περιπυρηνική άλω διαυγούς κυτταροπλάσματος. © 1994-2015 WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. All rights reserved worldwide

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Φραγκίσκη Αναγνωστοπούλου Ανθούλη 2014. Φραγκίσκη Αναγνωστοπούλου Ανθούλη . «Ογκολογία. Ενότητα 1: Παθήσεις Αιμοποιητικού Συστήματος». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση περιεχομένου από τα ακόλουθα έργα: WebPath educational resource by Edward C. Klatt MD, Savannah, Georgia, USA. 1994-2015. All rights reserved worldwide

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.