ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Κινητική Μάθηση Ενότητα 9: Προετοιμασία και τεχνικές για το σχεδιασμό της εξάσκησης/ σταθερή- ομαδοποιημένη-τυχαία-μεταβαλλόμενη εξάσκηση Ελιζάνα Πολλάτου, επικ. καθ. ΤΕΦΑΑ-ΠΘ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σκοποί ενότητας Στάδια μάθησης Προετοιμασία περιβάλλοντος εξάσκησης Σκοποί ενότητας Στάδια μάθησης Προετοιμασία περιβάλλοντος εξάσκησης Μέθοδοι και τεχνικές εξάσκησης

Προετοιμασία και Τεχνικές για το Σχεδιασμό της Εξάσκησης

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε έναν αθλητή να βελτιώσει το σερβίς του, όταν εκτελεί με λάθος τρόπο το πέταγμα της μπάλας; Eξάσκηση μεμονωμένα στο πέταγμα, ή σε ολόκληρη την κίνηση; Πώς διδάσκεται μια χορευτική ρουτίνα; Πόση εξάσκηση και πόση ξεκούραση;

Φάσεις μάθησης 1. Λεκτική-γνωστική φάση Η κίνηση εντελώς καινούργια για τον ασκούμενο, καθορισμός του τι κάνω, ποιος ο στόχος της κίνησης, γρήγορη βελτίωση, κινήσεις απότομες και σπασμωδικές, χρονοβόρα η διαδικασία λήψης απόφασης, αυτοομιλία, υψηλές απαιτήσεις προσοχής.

‘ΤΙ είναι αυτό;;’

2. Κινητική φάση κινητικά προγράμματα (σειρά εκτέλεσης κινήσεων, μύες, διάρθρωση κινητικού σχεδίου) σταθερότητα πρόβλεψη, συγχρονισμός μείωση αυτοομιλίας μείωση απόδοσης

επιτυχής έκβαση αγώνα

3. Αυτόνομη φάση Επιδεξιότητα ελάττωση προσοχής στρατηγική, στυλ

Σκέψεις πριν την εξάσκηση παρουσίαση δεξιοτήτων για δημιουργία κινήτρων καθορισμός στόχων για μάθηση παρουσίαση της κίνησης μεταφορά της γενικής ιδέας οδηγίες μάθηση με παρατήρηση επίδειξη και μοντέλα

Θεωρητικές αρχές της εξάσκησης ποιότητα και ποσότητα εξάσκησης η μάθηση σε σχέση με την απόδοση κατά την διάρκεια της εξάσκησης αντιμαχόμενοι στόχοι, εξάσκηση-έλεγχος περίοδος εξάσκησης πιο αποτελεσματική, δοκιμή διαφορετικών στυλ περίοδος αυτοελέγχου και ελέγχου

Πρακτικές εφαρμογές Χωρίστε το μάθημα σε εναλλασσόμενες φάσεις εξάσκησης και αυτοελέγχου Για τη φάση εξάσκησης, παραλλαγές στο ίδιο θέμα Για τη φάση αυτοελέγχου, καλύτερη εκτέλεση Αυξήστε το κίνητρο με σημειώσεις και αυτοτεστ

Τεχνικές βοήθειας Η καθοδήγηση είναι δυναμική και αποτελεσματική και αποτελεί μεταβλητή απόδοσης. Στο τεστ διατήρησης, όπου αποσύρεται, οι ασκούμενοι μπορεί να εκτελούν και χειρότερα από εκείνους που δεν είχαν καθοδήγηση κατά την εξάσκηση. Καθοδήγηση πού; Στα αρχικά στάδια μάθησης, γιατί μετά αλλοιώνεται η δυναμική της κίνησης. Στις επικίνδυνες κινήσεις για αποφυγή τραυματισμού.

Μερική- ολική εξάσκηση Σε αργές διαδοχικές κινήσεις, χωρίς αλληλεπίδραση μεταξύ στοιχείων, αποτελεσματική η μερική εξάσκηση (π.χ. κολύμβηση, γυμναστική) Σε γρήγορες προγραμματισμένες κινήσεις, αποτελεσματική η ολική εξάσκηση (π.χ. ρίψεις) Σε αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων, ολική (π.χ. πιρουέττα).

Συζήτηση Σας είναι εμφανή τα διαχωριστικά χαρακτηριστικά μεταξύ των τριών φάσεων μάθησης; Αναλύστε τα για μια γνωστή σας δεξιότητα Πώς θα ταξινομούσατε δεξιότητες ανάλογα με την πιο αποτελεσματική μέθοδο εξάσκησης (μερική-μαζική)

Επίλογος Στην γνωστική φάση μάθησης κυριαρχεί ο καθορισμός στόχου της κίνησης, υψηλή προσοχή, αυτοομιλία Στην κινητική, αναπτύσσονται οι κινητικοί σχεδιασμοί Στην αυτόνομη γίνεται αυτοματοποίηση των κινήσεων.

Οι τεχνικές βοήθειας είναι χρήσιμες μόνο στα πρώτα στάδια εκμάθησης Η νοερή εξάσκηση είναι χρήσιμη ιδιαίτερα σε δεξιότητες με υψηλές γνωστικές απαιτήσεις Σε γρήγορες κινήσεις με στενή αλληλεπίδραση των μερών τους, συνιστάται η μαζική εξάσκηση Σε διαδοχικές και πολύπλοκες κινήσεις συνιστάται η μερική εξάσκηση

Η αύξηση του χρόνου ανάπαυσης μεταξύ των προσπαθειών στις συνεχείς δεξιότητες βελτιώνει την μάθηση. Δεν συμβαίνει το ίδιο και στις διακεκομμένες Οι ενεργειακές απαιτήσεις της κίνησης καθορίζουν την αναλογία μεταξύ εξάσκησης και ξεκούρασης

Σχεδιασμός εξάσκησης 10 ασκήσεις σε μια διδακτική ενότητα, όπως π.χ. 1,2,3,4,5, ΄ ή 1,1,1,1, 2,2,2,2, 3,3,3,3,3 ή 3,4,1,2,και 5,7,3,6, και 3,2,9,4 ; ποια από όλες φαίνεται και ποια είναι αποτελεσματικότερη μέθοδος;

Oμαδοποιημένη- τυχαία εξάσκηση Ομαδοποιημένη---> εξάσκηση σε όλες τις προσπάθειες της α΄ πριν αρχίσει η β΄ πλεονέκτημα: συγκέντρωση , διόρθωση, ραφινάρισμα, καλύτερη απόδοση κατά τη διάρκεια της εξάσκησης, χειρότερη στο τεστ διατήρησης. Τυχαία--- >μίξη πολλών δεξιοτήτων σε μια διδακτική μονάδα,α΄+β+γ΄, γ + β΄+α΄ πλεονέκτημα: καλύτερη απόδοση στο τεστ διατήρησης, αλλά χειρότερη απόδοση κατά την εξάσκηση.

Υπόθεση λήθης---> επαναδημιουργία απάντησης θετική για την μάθηση ΓΙΑΤΙ; Υπόθεση λήθης---> επαναδημιουργία απάντησης θετική για την μάθηση π.χ. 21/7, 18/2, 12/4. Ξεχωριστή μάθηση με περισσότερο νόημα---> αλλαγή δεξιοτήτων τις κάνει πιο σημαντικές στην μνήμη των ασκούμενων. Χρήση τυχαίας εξάσκησης στο μάθημα: κυκλική προπόνηση με διαφορετικά ή ίδια θέματα.

1. Στην αρχή ομαδοποιημένη, μετά τυχαία. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 1. Στην αρχή ομαδοποιημένη, μετά τυχαία. 2. Αν οι συνθήκες αγώνα είναι συνέχεια διαφορετικές, χρησιμοποιείστε τυχαία αμέσως μετά την βασική τεχνική, για την οποία απαιτείται ομαδοποιημένη- εμπέδωση κινητικού σχήματος. 3.Σε σχολικές δραστηριότητες, τυχαία (έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, αποφυγή έλλειψης ενδιαφέροντος από την επανάληψη ίδιων κινήσεων). 4.Εξηγείστε στους ασκούμενους για πτώση απόδοσης στην τυχαία, αλλά βελτίωση της μάθησης.

Μεταβαλλόμενη εξάσκηση Πώς διαρθρώνεται το μάθημα στην περίπτωση που πρέπει να μαθευτεί μία μόνο δεξιότητα; π.χ. πάσα στο ποδόσφαιρο: διαφορετική πορεία, απόσταση, κινητό ή ακίνητο στόχο αλλά σταθερά χαρακτηριστικά όπως βήμα πριν , αιώρηση, χτύπημα, θέση ποδοκνημικής.

Μεταβαλλόμενη εξάσκηση δοκιμάζει πολλές πιθανές παραλλαγές μιας κατηγορίας κινήσεων, διαστάσεις της κίνησης. Μάθηση σχήματος---> σετ κανόνων, το οποίο συσχετίζει τις αποστάσεις με τις παραμέτρους που απαιτούνται. Η μεταβαλλόμενη εξάσκηση βελτιώνει την ικανότητα γενίκευσης, μέσα στα όρια του γενικευμένου κινητικού προγράμματος (π.χ. διαφορετικές αποστάσεις στην πάσα και στο σουτ).

Τυχαία και ομαδοποιημένη: διαφορά στη σειρά εμφάνισης δεξιοτήτων. Τυχαία και ομαδοποιημένη: διαφορά στη σειρά εμφάνισης δεξιοτήτων. Μεταβαλλόμενη και σταθερή: πολλές ή μια διάσταση κατηγορίας κινήσεων. Συνδυασμός μεταβαλλόμενης και τυχαίας, π.χ. 20μ. 40μ. 30μ., 40μ. 20μ. 30μ. κλπ

Διδασκαλία για μεταφορά μάθησης -- Υπογράμμιση ομοιοτήτων μεταξύ των δεξιοτήτων -- Ταμπέλες για έμφαση στη μεταφορά. -΄Έμφαση στη μεταφορά για το μέλλον Αρχές κινητικής μεταφοράς -- Κινητική μεταφορά μικρή αλλά θετική -- Ασκήσεις και προασκήσεις -- Δεν υπάρχει μεταφορά βασικών ικανοτήτων --Η αρνητική μεταφορά δεν συμβαίνει συχνά.

Εξομοίωση και μεταφορά Εξομοιωτής λέγεται η συσκευή που μιμείται κάποια χαρακτηριστικά μιας πραγματικής δραστηριότητας. Χρήση όταν η κίνηση-κριτήριο είναι δαπανηρή, επικίνδυνη ή με πολύ εξοπλισμό. Χρήση στα πρώτα στάδια μάθησης για μάθηση των κανόνων και της στρατηγικής

Βιβλιογραφία Schmidt, R. &Wrisberg, C.(2009). Κινητική Μάθηση και Απόδοση, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Schmidt R. (1993). Κινητική μάθηση και απόδοση, Μετάφ. Ε.Πολλάτου, Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Rose D. (1997). Κινητική μάθηση και κινητικός έλεγχος, Μεταφ. Τζέτζης, Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Δέρρη, Β., Κουρτέσης Θ., Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη Schmidt R. (1988). Motor Control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Schmidt R., Lee T. (1999) Motor control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Magill R. (1989). Motor Learning , WCB Publishers, Iowa

Συζήτηση Ποια η διαφορά μεταξύ ομαδοποιημένης-τυχαίας και σταθερής- μεταβαλλόμενης; Πώς θα διδάσκατε δύο διαφορετικές δεξιότητες μέσα σε μια διδακτική μονάδα; Πώς θα χρησιμοποιούσατε μια συσκευή εξομοίωσης προς όφελος της μάθησης;

Επίλογος Στην ομαδοποιημένη εξάσκηση οι προσπάθειες για μια δεξιότητα παρουσιάζονται κατ’ επανάληψη Στην τυχαία εξάσκηση ο ασκούμενος εξασκείται σε διαφορετικές δεξιότητες Η μεταβαλλόμενη περιλαμβάνει παραλλαγές της ίδιας κίνησης

Με την μεταβαλλόμενη διευκολύνεται η δυνατότητα γενίκευσης ιδιαίτερα σε πρωτότυπες κινήσεις Στην μεταφορά διευκολύνει και η εννοιολογική τους συνάφεια. Όσο προχωρούν τα στάδια μάθησης, η μεταφορά ελαττώνεται διότι εξειδικεύονται οι δεξιότητες.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τέλος Ενότητας