Ανόργανη και Οργανική Χημεία (Θ) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ανόργανη και Οργανική Χημεία (Θ) Ενότητα 11: Ομόλογες σειρές άκυκλων υδρογονανθράκων Σπύρος Παπαγεωργίου, Χημικός MSc, Καθηγητής Εφαρμογών Τμήμα Αισθητικής και Κοσμητολογίας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Ομόλογες σειρές άκυκλων υδρογονανθράκων  Οι ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή ακόρεστες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Αλκάνια CnH2n+2 (n≥1) ή RH CH4 Κορεσμένοι υδρογονάνθρακες ή παραφίνες Αλκένια CnH2n (n≥2) CH2=CH2 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 1 διπλό δεσμό ή ολεφίνες Αλκίνια CnH2n-2 (n≥2) CH≡CH Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 1 τριπλό δεσμό. Ισομερείς με τα αλκαδιένια Αλκαδιένια CnH2n-2 (n≥3) CH2=C=CH2 Ακόρεστοι υδρ/κες με 2 διπλούς δεσμούς ή διολεφίνες. Ισομερείς με τα αλκίνια

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν οξυγόνο (Ο) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C=O, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Aλκοόλες CnH2n+1OH (n≥1) ή ROH CH3OH Ισομερείς με τους αιθέρες Αιθέρες CnH2n+1OCmH2m+1 (n,m ≥1) ή ROR' CH3OCH3 Ισομερείς με τις αλκοόλες. Ο ROR' ταυτίζεται με τον R'OR Αλδεΰδες CnH2n+1CHO (n≥0) ή RCHO HCHO Ισομερείς με τις κετόνες. Κετόνες CnH2n+1COCmH2m+1 (n,m ≥1) ή RCOR' CH3COCH3 Ισομερείς με τις αλδεΰδες. Η RCOR' ταυτίζεται με την R'COR Οξέα CnH2n+1COOH (n≥0) ή RCOOH HCOOH Ισομερή με τους εστέρες Εστέρες CnH2n+1COΟCmH2m+1 (n≥0,m ≥1) ή RCOΟR' HCOΟCH3 Ισομερείς με τα οξέα. Ο RCOOR' δεν είναι ίδιος με τον R'CΟOR

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν αλογόνο (Χ) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C-Χ, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Αλκυλαλογονίδια CnH2n+1Χ (n≥1) ή RΧ CH3Χ Χ = φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρόμιο (Br), ιώδιο (I) Ακυλαλογονίδια CnH2n+1COΧ (n≥1) ή RCOΧ CH3COΧ

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν άζωτο (Ν) 1/2 Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-Ν ή C=N ή C≡N, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Στα αζίδια, στα νιτρίλια, και στις νιτροζοενώσεις, το R μπορεί να είναι και κυκλική ομάδα.

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν άζωτο (Ν) 2/2 Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Νιτρίλια CnH2n+1CΝ (n≥1) ή RCΝ CH3CN Νιτρώδεις εστέρες CnH2n+1ΟΝΟ (n≥1) ή RΟΝΟ CH3OΝΟ Προέρχονται από τις αλκοόλες. Ισομερείς με τις νιτροπαραφίνες Νιτροπαραφίνες CnH2n+1ΝΟ2 (n≥1) ή RΝΟ2 CH3ΝΟ2 Ισομερείς με τους νιτρώδεις εστέρες Νιτρικοί εστέρες CnH2n+1ΟΝΟ2 (n≥1) ή RΟΝΟ2 CH3OΝΟ2 Προέρχονται από τις αλκοόλες. Νιτροζοενώσεις CnH2n+1NO (n≥1) ή RNO CH3NO Αζίδια CnH2n+1N3 (n≥1) ή RN3 CH3N3 Αμίδια CnH2n+1CONH2 (n≥1) ή RCOΝH2 CH3CONH2 Αμίνες 1oταγείς : CnH2n+1NH2 (n≥1) ή RNH2 CH3NH2 Έχουν κοινό ΓΜΤ : CnH2n+3N με n≥1 ή 2 ή 3 ή 4 για 1ο, 2ο, 3ο, 4οενώσεις αντίστοιχα. Είναι ισομερή μεταξύ τους 2οταγείς : (CnH2n+1)2NH (n≥1) ή R2NH CH3NHCH3 3οταγείς : (CnH2n+1)3N (n≥1) ή R3N (CH3)3N 4oταγείς ενώσεις του αμμωνίου: (CnH2n+1)4N+ ή R4N+ (CΗ3)4Ν+

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν θείο (S) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-S ή C=S, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Όξινοι θειικοί εστέρες CnH2n+1ΟSΟ3H (n≥1) ή RΟSΟ3H CH3OSΟ3H Προέρχονται από τις αλκοόλες. Θειαιθέρες CnH2n+1SCmH2m+1 (n,m≥1) ή RSR' CH3SCH3 Θειόλες CnH2n+1SH (n≥1) ή RSH CH3SH Σουλφονικά οξέα CnH2n+1SO3H (n≥1) ή RSO3H CH3SO3H

Ομόλογες σειρές οξέων με μια ή δύο διαφορετικές χαρακτηριστικές ομάδες Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Ακόρεστα μονοκαρβονικά οξέα CnH2n-1COOH (n≥1) CH2=CH-COOH Περιέχουν 1 διπλό δεσμό Κορεσμένα δικαρβονικά οξέα CnH2n(COOH)2(n≥0) HOOC-COOH Κορεσμένα μονοϋδροξυ-μονοκαρβονικά οξέα CnH2nΟΗCOOH (n≥1) OH-CH2-COOH Κορεσμένα διυδροξυ-δικαρβονικά οξέα CnH2n-2(ΟΗ)2(COOH)2 (n≥1) C(ΟΗ)2(COOH)2 Κορεσμένα μονοϋδροξυ-τρικαρβονικά οξέα CnH2n-2(ΟΗ)(COOH)3 (n≥1) C(ΟΗ)(COOH)3 Κορεσμένα μονοαμινο-μονοκαρβονικά οξέα CnH2n(ΝΗ2)(COOH)2 (n≥1) CΗ(ΝΗ2)CΟΟΗ Κορεσμένα μονοαμινο-δικαρβονικά οξέα CnH2n-1(ΝΗ2)(COOH) (n≥1) CΗ(ΝΗ2)(CΟΟΗ)2 Κορεσμένα διαμινο-μονοκαρβονικά οξέα CnH2n-1(ΝΗ2)2COOH (n≥1) CΗ(ΝΗ2)2(CΟΟΗ)

Ομόλογες σειρές κυκλικών μη αρωματικών υδρογονανθράκων Οι κυκλικές ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή ακόρεστες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Κυκλοαλκάνια CnH2n (n≥3) Ισομερή με τα αλκένια Kυκλοαλκένια CnH2n-2 (n≥4) Ισομερή με τα αλκίνια και τα αλκαδιένια

Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων 1/2 Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Αρωματικοί υδρογονάνθρακες Ομόλογα βενζολίου : CnH2n-6 (n≥6) Ομόλογα ναφθαλινίου : CnH2n-12 (n≥10) Ομόλογα ανθρακενίου : CnH2n-18 (n≥14) Αρωματικά αλογονοπαράγωγα CnH2n-6-mXm (n≥6,m≥1) X=F,Cl,Br,I Φαινόλες  ή αρωματικές αλκοόλες CnH2n-6-m(OH)m (n≥6,m≥1)  

Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων 2/2 Αρωματικά καρβονικά οξέα CnH2n-6-m(COOH)m (n≥6,m≥1) Αρωματικές αλδεΰδες CnH2n-6-m(CHΟ)m (n≥6,m≥1) Αρωματικές νιτροενώσεις CnH2n-6-m(ΝΟ2)m (n≥6,m≥1) Αρωματικές αμίνες CnH2n-6-m(ΝΗ2)m (n≥6,m≥1) Αρωματικά σουλφοξέα CnH2n-6-m(SO3H)m (n≥6,m≥1)

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Σπύρος Παπαγεωργίου. Σπύρος Παπαγεωργίου. «Ανόργανη και Οργανική Χημεία (Θ). Ενότητα 11: Ομόλογες σειρές άκυκλων υδρογονανθράκων». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί και δοθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.