ENOTHTA 27. Tο κίνημα στο Γουδί (1909)

Μεγάλη φορολογία Το όραμα του Τρικούπη Οικονομική ανάπτυξη Σύγχρονο κράτος Οικονομική ανάπτυξη Ισχυρό στη Διεθνή σκηνή Μεγάλη φορολογία Πτώχευση Κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα η Ελλάδα αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα (1893: πτώχευση, 1898: επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου).

ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 Ο πολεμικός πυρετός τις παραμονές του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 φτάνει στο αποκορύφωμά του. Εικόνα από διαδήλωση που έγινε μπροστά στα βασιλικά ανάκτορα υπέρ της κήρυξης του πολέμου. Rose, K., 1897: Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία, Κούριερ Εκδοτική, Αθήνα 1997. © Κούριερ Εκδοτική.

1897: Ο ελληνικός στρατός, με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ηττήθηκε.

Πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα : Οικονομική κατάσταση Έλληνες στην Ν. Υόρκη 1898 Η κρίση εντάθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα : Διεθνής οικονομική ύφεση >> > δύσκολη η διάθεση των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στις ξένες αγορές (π.χ. σταφίδα) > περιορίστηκαν τα εμβάσματα των Ελλήνων μεταναστών από την Αμερική και την Αίγυπτο.

Η σταφιδική κρίση Το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν του Ελληνικού Βασιλείου ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ήταν η σταφίδα. Μετά το 1890 η ζήτηση της ελληνικής σταφίδας μειώνεται και η τιμή της πέφτει. Πολλοί Έλληνες, κυρίως από την Πελοπόννησο, υποχρεώθηκαν τότε να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αποτέλεσαν δημοφιλή προορισμό των Ελλήνων μεταναστών.

Αστοί και διανοούμενοι απογοητεύονται 1. Αναποτελεσματικότητα του κράτους 2. Βραδυκίνητη γραφειοκρατία 3. Απουσία οικονομικής ανάπτυξης 4. Απόσταση από τα Ευρωπαϊκά κράτη

Κρίση εμπιστοσύνης προς όλα τα κόμματα. Μικροκαλλιεργητές: Ανάλογη δυσαρέσκεια Αξιωματικοί: Εκτιμούν ότι ο στρατός θα είναι αναποτελεσματικός σε περίπτωση πολέμου λόγω οικονομικής αδυναμίας Κρίση εμπιστοσύνης προς όλα τα κόμματα. Κόμματα και θεσμοί δεν είναι ικανά να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες

Αίτια Αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις εθνικές διεκδικήσεις Αποτέλεσμα οδηγεί τη χώρα σε ήττες (πόλεμος του 1897) Κατηγορία Αδράνεια της πολιτικής ηγεσίας μπροστά στις εξελίξεις αστάθεια Κυβερνήσεις σύντομης θητείας Μείωση κύρους της βασιλείας

Οι συνεχείς παρεμβάσεις στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων Πολιτικές εξελίξεις Μετά την ήττα του 1897: η λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον: των πολιτικών και των ανακτόρων στην εσωτερική πολιτική Οι συνεχείς παρεμβάσεις του βασιλιά στην εξωτερική πολιτική στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων

Η σφραγίδα του «Στρατιωτικού Συνδέσμου». Μάιος 1909: ιδρύεται ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος μέλη του κατώτεροι αξιωματικοί, που δυσφορούσαν: για την προώθηση ευνοούμενων της βασιλικής οικογένειας στο στράτευμα καθώς και για την κακή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων. Η σφραγίδα του «Στρατιωτικού Συνδέσμου».

Ο Σύνδεσμος, ανέθεσε την αρχηγία του στον συνταγματάρχη Νικόλαο Ζορμπά Η πολιτική ηγεσία επιχείρησε, αρχικά, να διαπραγματευτεί με τον Σύνδεσμο. Αργότερα  όμως (στις 12 Αυγούστου του 1909) άλλαξε στάση και προσπάθησε να συλλάβει την ηγεσία του Συνδέσμου Ο Σύνδεσμος προχώρησε, στις 15 Αυγούστου 1909, στην εκδήλωση κινήματος με κέντρο το στρατόπεδο στο Γουδί. .

Η κυβέρνηση δεν διέθετε δυνάμεις για να αντιμετωπίσει τους κινηματίες > δέχτηκε τους όρους τους.

Παρατηρείστε και σχολιάστε την λιθογραφία του κινήματος της 15ης Αυγ Παρατηρείστε και σχολιάστε την λιθογραφία του κινήματος της 15ης Αυγ. 1909. Ποια μορφή δεσπόζει; Ποιες άλλες μορφές εικονίζονται; Ποιους συμβολισμούς μπορείτε να εντοπίσετε;

ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. Δηλαδή: απομάκρυνση από το στράτευμα των πριγκίπων Κατάργηση της ευνοιοκρατίας και ανεμπόδιστη βαθμολογική εξέλιξη όλων των αξιωματικών. Και άλλα γενικότερα (αν και θολά) αιτήματα περί μεταρρυθμίσεων στη διοίκηση κράτους, την οικονομία, τη δικαιοσύνη και την εκπαίδευση. ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Τα αιτήματα υιοθετήθηκαν από την ελληνική κοινωνία. Το κίνημα του 1909 προκάλεσε μια έκρηξη γενικότερων λαϊκών αιτημάτων με στόχο την εξυγίανση του κράτους και της πολιτικής ζωής.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1909 ο λαός της Αθήνας, μ’ ένα εντυπωσιακό συλλαλητήριο που οργανώθηκε από τον Σύνδεσμο και διάφορες επαγγελματικές οργανώσεις, εξέφρασε την υποστήριξή του προς το κίνημα.

Έτσι, η ηγεσία του Συνδέσμου κάλεσε στην Αθήνα τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αρχικά, ο Σύνδεσμος δοκίμασε να υλοποιήσει τις επιδιώξεις του μέσω της κυβέρνησης Μαυρομιχάλη, που διορίστηκε από τον Γεώργιο αμέσως μετά την εκδήλωση του κινήματος. Ωστόσο, η αμοιβαία καχυποψία δεν άφησε να προκύψει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Έτσι, η ηγεσία του Συνδέσμου κάλεσε στην Αθήνα τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Έκανε πολλές και σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε πολλούς τομείς Στην περίοδο 1910-1912 ο Βενιζέλος κυριάρχησε στην Ελληνική πολιτική σκηνή, ίδρυσε το κόμμα των Φιλελευθέρων κέρδισε την πλειοψηφία στη Βουλή και έγινε πρωθυπουργός. Έκανε πολλές και σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε πολλούς τομείς Ακολούθησε συμβιβαστική και συμφιλιωτική πολιτική με τον βασιλιά και επανέφερε τον διάδοχο Κωνσταντίνο στην ηγεσία του στρατεύματος. Οι παραπάνω πολιτικές πρωτοβουλίες συνδέονταν στενά με την εκτίμηση του Βενιζέλου ότι η Ελλάδα σύντομα θα έπρεπε να πάρει μέρος σε πόλεμο για να επιτύχει τους εθνικούς της στόχους.