Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία Ενότητα 7: Ηγεσία Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Ορίσετε την ηγεσία και να αντιπαραβάλετε την ηγεσία και τη διοίκηση. Θεματικές Ενότητες (1) Ορίσετε την ηγεσία και να αντιπαραβάλετε την ηγεσία και τη διοίκηση. Συνοψίσετε τα συμπεράσματα της θεωρίας των χαρακτηριστικών της ηγεσίας. Αξιολογήσετε τις ενδεχομενικές θεωρίες ηγεσίας με βάση το επίπεδο στήριξης. 11-1

Θεματικές Ενότητες (2) Συγκρίνετε και να αντιπαραβάλετε τη χαρισματική, τη μετασχηματιστική και την αυθεντική ηγεσία. Εκτιμήσετε αν η χαρισματική και η μετασχηματιστική ηγεσία είναι εφαρμόσιμες στους διάφορους πολιτισμούς. 11-2

Ηγεσία/διοίκηση Ηγεσία Διοίκηση Χειρισμός των αλλαγών 11-3 Ηγεσία Διοίκηση Χειρισμός των αλλαγών Προσδιορίζει μια κατεύθυνση με όραμα Συντάσσει το δυναμικό και εμπνέει τους εργαζομένους να ολοκληρώσουν το όραμα και να ξεπεράσουν τα εμπόδια Χειρίζεται πολύπλοκα ζητήματα Επιφέρει την τάξη και τη σταθερότητα Σχεδιάζει προγράμματα, δομές, και παρακολουθεί τα αποτελέσματα Ηγεσία είναι η ικανότητα άσκησης επιρροής σε μια ομάδα με στόχο την υλοποίηση ενός οράματος ή μιας σειράς στόχων

Παραδοσιακές θεωρίες ηγεσίας: θεωρίες χαρακτηριστικών Η θεωρία χαρακτηριστικών της ηγεσίας εστιάζεται στα προσωπικά γνωρίσματα και χαρακτηριστικά Πλαίσιο των Πέντε Μεγάλων παραγόντων Η εξωστρέφεια έχει την πιο στενή σχέση με την ηγεσία Η ευσυνειδησία και η δεκτικότητα στις εμπειρίες σχετίζονται επίσης στενά με την ηγεσία Η προσήνεια και η συναισθηματική σταθερότητα δεν σχετίζονται με την ηγεσία Η συναισθηματική νοημοσύνη σχετίζεται με την ηγεσία, εντούτοις ο δεσμός αυτός δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς 11-4

Παραδοσιακές θεωρίες ηγεσίας: συμπεριφορικές θεωρίες 11-5 Οι συμπεριφορές μπορούν να διδαχθούν – τα χαρακτηριστικά όχι Οι ηγέτες εκπαιδεύονται – δεν γεννιούνται

Συμπεριφορικές θεωρίες: μελέτες του Ohio State University 11-6 Ανέπτυξαν δύο κατηγορίες ηγετικής συμπεριφοράς: του έργου Δόμηση Μέριμνα για το άτομο Επιχειρεί να οργανώσει τη δουλειά, τις εργασιακές σχέσεις και τους στόχους Μέριμνα για την ευμάρεια, την ευημερία, το κύρος και την ικανοποίηση των υφισταμένων

Συμπεριφορικές θεωρίες: μελέτες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν 11-7 11-7 Ανέπτυξαν δύο κατηγορίες ηγετικής συμπεριφοράς: Προσανατολισμένος στην παραγωγή στο άτομο Initiating Structure Consideration Έμφαση στις τεχνικές πτυχές της δουλειάς ή στις εργασίες: οι άνθρωποι είναι το μέσο για κάποιο στόχο Έμφαση στις διαπροσωπικές σχέσεις και αποδοχή των ατομικών διαφορών

Ενδεχομενικές θεωρίες 11-8 Επιχειρούν να συνταιριάξουν το στιλ ηγεσίας με το εργασιακό πλαίσιο, καθώς ένα στιλ ηγεσίας δεν λειτουργεί σε όλες τις περιπτώσεις. Το μοντέλο του Fiedler Θεωρία συναλλαγής ηγέτη-μέλους

Το μοντέλο ηγεσίας του Fiedler 11-9 Το μοντέλο αυτό προτείνει ότι η αποτελεσματική απόδοση μιας ομάδας εξαρτάται από το συνταίριασμα ανάμεσα στο στιλ του ηγέτη και στο βαθμό στον οποίο ο ηγέτης ελέγχει την κατάσταση Προσδιορισμός του στιλ ηγεσίας: Ο λιγότερο προτιμώμενος συνάδελφος καθορίζει το στιλ ηγεσίας (σταθερό χαρακτηριστικό) Προσανατολισμένος στη σχέση Προσανατολισμένος στην εργασία Συνταίριασμα του στιλ ηγεσίας με το βαθμό καταστασιακού ελέγχου: Σχέσεις ηγέτη-μέλους Δόμηση των καθηκόντων Εξουσία της θέσης

Το μοντέλο του Fiedler: Συνταίριασμα ηγετών με καταστάσεις 11-10 Αλλάξτε είτε τον ηγέτη είτε την κατάσταση για να βελτιώσετε την αποτελεσματικότητα

Θεωρία συναλλαγής ηγέτη-μέλους Οι ηγέτες φέρονται στους υφισταμένους διαφορετικά Μέλη της εσω-ομάδας: Κοντά στον ηγέτη σε στάση ή προσωπικότητα Λαμβάνουν μεγαλύτερο μέρος της προσοχής του ηγέτη Λαμβάνουν ιδιαίτερα προνόμια Έχουν υψηλότερους δείκτες απόδοσης Χαμηλότερη κινητικότητα Μεγαλύτερη ικανοποίηση 11-11

Μοντέλο συναλλαγής ηγέτη-μέλους 11-12 Ενώ ο ηγέτης είναι αυτός που επιλέγει, την απόφαση καθοδηγούν τα χαρακτηριστικά του υφισταμένου

Χαρισματική ηγεσία 11-13 Απόδοση επικών ηγετικών ικανοτήτων όταν οι υφιστάμενοι παρατηρούν ορισμένες συμπεριφορές: Όραμα Ανάληψη προσωπικών κινδύνων Ευαισθησία απέναντι στους υφισταμένους Εντυπωσιακές συμπεριφορές

Χαρισματικοί ηγέτες: γεννιούνται ή γίνονται; Το χάρισμα αποδίδεται εν μέρει στη γενετική και εν μέρει στην εκπαίδευση και την πείρα Το χάρισμα μπορεί να δημιουργηθεί από: Ανάπτυξη μιας αύρας χαρισματικότητας Να είστε αισιόδοξοι Να είστε ένθερμα ενθουσιώδεις Επικοινωνείτε με το σώμα, όχι μόνο με λέξεις Προσέλκυση των άλλων – εμπνεύστε τους άλλους Επίκληση στα συναισθήματα – αναδείξτε τις δυνατότητες των άλλων 11-14

Πώς επηρεάζουν οι χαρισματικοί ηγέτες τους άλλους 11-15 Παρουσιάστε ένα ελκυστικό όραμα Διατυπώστε ένα νέο σύνολο αξιών Δώστε οι ίδιοι το παράδειγμα συμπεριφορών για αυτές τις αξίες Εκδηλώστε συμπεριφορές που εμπλέκουν το συναίσθημα

Χάρισμα και καταστασιακή εξάρτηση Το χάρισμα σχετίζεται στενά με την υψηλή απόδοση και την ικανοποίηση Χρησιμοποιείται καλύτερα όταν: Το περιβάλλον είναι αβέβαιο και στρεσογόνο Εμπλέκεται ιδεολογία Συνδέεται πιο στενά με τα κορυφαία στελέχη Οι άνθρωποι είναι πιο δεκτικοί στο χάρισμα όταν υπάρχει κρίση 11-16

Η πιθανή σκοτεινή πλευρά της χαρισματικής ηγεσίας 11-17 Χρησιμοποιούν οργανωσιακούς πόρους για προσωπικό όφελος Ξαναφτιάχνουν εταιρείες με βάση τη δική τους εικόνα Επιτρέπουν στο ίδιον συμφέρον και τους προσωπικούς στόχους να υπερβούν τους στόχους του οργανισμού

Μετασχηματιστική ηγεσία Συναλλακτικοί ηγέτες – κατευθύνουν τους υφισταμένους τους προς καθιερωμένους στόχους διευκρινίζοντας τις απαιτήσεις ως προς το ρόλο και τα καθήκοντα Μετασχηματιστικοί ηγέτες – εμπνέουν τους υφισταμένους τους να υπερβούν το ίδιον συμφέρον τους για το καλό του οργανισμού 11-18

Το πλήρες εύρος του μοντέλου ηγεσίας 11-19

Γιατί λειτουργεί η μετασχηματιστική ηγεσία Δημιουργικότητα Οι υφιστάμενοι ενθαρρύνονται να είναι πιο καινοτόμοι και δημιουργικοί Στόχοι Οι υφιστάμενοι επιδιώκουν πιο φιλόδοξους στόχους και έχουν μεγαλύτερη προσωπική δέσμευση σε αυτούς Όραμα Γεννά αφοσίωση από την πλευρά των υφισταμένων και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη 11-20

Αξιολόγηση της μετασχηματιστικής ηγεσίας Χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά σε διάφορα επίπεδα εργασίας και σε διαφορετικά επαγγέλματα Είναι συνήθως πιο αποτελεσματική στις μικρότερες εταιρείες Λειτουργεί καλύτερα όταν ο ηγέτης είναι πιο κοντά στους υφισταμένους Η μετασχηματιστική ηγεσία έχει θετικά εργασιακά αποτελέσματα, όπως χαμηλότερη κινητικότητα και αποχή από τα καθήκοντα 11-21

Μετασχηματιστική ηγεσία/χαρισματική ηγεσία Και οι δύο σχετίζονται θετικά με την παρακίνηση, την ικανοποίηση, την απόδοση, την αποτελεσματικότητα και την κερδοφορία Η μετασχηματιστική ηγεσία ΜΠΟΡΕΙ να είναι ευρύτερη έννοια από το χάρισμα Οι δύο μορφές μπορεί να είναι ίδιες 11-22

Αυθεντική ηγεσία: η ηθική ως θεμέλιο για την ηγεσία; Οι αυθεντικοί ηγέτες γνωρίζουν ποιοι είναι, γνωρίζουν τα πιστεύω και τις αξίες τους, και ενεργούν με βάση αυτά τα πιστεύω και τις αξίες ανοιχτά και ειλικρινά Δημιουργούν εμπιστοσύνη Ενθαρρύνουν την ανοιχτή επικοινωνία

Ηθική και ηγεσία 11-24 Η ηθική και η ηγεσία τέμνονται σε διάφορες περιστάσεις Τα κορυφαία στελέχη προσδιορίζουν το ηθικό πνεύμα του οργανισμού, οπότε πρέπει να θέτουν υψηλά ηθικά πρότυπα και να τα τηρούν Η ηγεσία δεν είναι αξιολογικά ουδέτερη και τα μέσα που χρησιμοποιεί ένας ηγέτης για να επιτύχει τους στόχους του πρέπει να είναι στο πλαίσιο της ηθικής

Εμπιστοσύνη 11-25 Εμπιστοσύνη Ανάληψη κινδύνων Ανταλλαγή πληροφοριών Αποτελεσματικές ομάδες Ενισχυμένη παραγωγικότητα

Παγκόσμιες προεκτάσεις Αποτελέσματα του προγράμματος για την παγκόσμια αποτελεσματικότητα της ηγεσίας και της οργανωσιακής συμπεριφοράς GLOBE: Βραζιλία – Οι ηγέτες είναι συμμετοχικοί και φιλεύσπλαχνοι Γαλλία – Γραφειοκράτες, προσανατολισμένοι στο καθήκον, δεσποτικοί Αίγυπτος – Συμμετοχικοί αλλά διατηρούν το κύρος τους Κίνα – Σημαντικές η δόμηση έργου και η μέριμνα Το χάρισμα και η μετασχηματιστική ηγεσία είναι σημαντικά σε όλες τις χώρες 11-26

Προεκτάσεις για τους μάνατζερ (1) Οι ηγέτες επηρεάζουν την απόδοση της ομάδας Η επιτυχία της ηγεσίας εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από το αν έχεις τα «σωστά» χαρακτηριστικά Η ηγεσία εξαρτάται από την κατάσταση 11-27

Προεκτάσεις για τους μάνατζερ (2) Οι μετασχηματιστικές δεξιότητες γίνονται πιο σημαντικές Οι μάνατζερ πρέπει να είναι αυθεντικοί και να αναπτύσσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους υφισταμένους τους Επιλέξτε και εκπαιδεύστε με βάση τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες 11-28

Να θυμάστε... Οι ηγέτες μπορούν να επηρεάσουν μια ομάδα προς την επίτευξη στόχων Οι καλύτεροι ηγέτες είναι ηθικοί και αυθεντικοί πέρα από χαρισματικοί Στις περισσότερες κουλτούρες, αποδίδεται μεγάλη αξία στο χάρισμα και το όραμα – αν και ο τρόπος έκφρασής τους μπορεί να διαφέρει 11-29

Βιβλιογραφία Robbins, P. S. and Judge, A. T. (2011), Οργανωσιακή Συμπεριφορά: Βασικές Έννοιες και Σύγχρονες Προσεγγίσεις, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.