Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 13.2: Δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα Δρ. Χρυσούλα Νταφογιάννη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Περίγραμμα μαθήματος 1/2 Αναλυτική Περιγραφή της Ενότητας, Κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, Στόχοι της Ενότητας, Διασφάλιση των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών, Εκπαιδευτικοί Σκοποί του μαθήματος, Δικαιώματα των Ψυχικά Ασθενών, Ιστορική Εξέλιξη των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών, Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών, Οριοθέτηση του όρου «Ανθρώπινα Δικαιώματα», Ορισμός. Θεσμοθέτηση των Δικαιωμάτων,

Περίγραμμα μαθήματος 2/2 Το Θεσμικό Πλαίσιο που Διέπει την Ακούσια Νοσηλεία. Βασικά Σημεία. Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία.

Αναλυτική Περιγραφή της Ενότητας Η αναλυτική περιγραφή της 13ης Ενότητας περιλαμβάνει την ιστορική εξέλιξη των δικαιωμάτων των ασθενών με διαταραχές συμπεριφοράς. Γίνεται περιγραφή της ορολογίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα. Επισημαίνεται η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και η διασφάλισή τους μέσα από το θεσμικό πλαίσιο. Αναλύονται τα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα και η εφαρμογή τους στην καθημερινή κλινική πρακτική ειδικά στην ακούσια νοσηλεία των ατόμων με διαταραχές συμπεριφοράς. Αναφέρεται το Θεσμικό Πλαίσιο που διέπει την Ακούσια Νοσηλεία, καθώς και το θεσμικό ρόλο του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία.

Στόχοι Ενότητας Μετά την παρακολούθηση και τη μελέτη του μαθήματος ο εκπαιδευόμενος μπορεί να γνωρίζει την εξέλιξη των δικαιωμάτων των ασθενών με διαταραχές συμπεριφοράς. Να περιγράφει την Γίνεται ορολογία για τα ανθρώπινα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα. Να γνωρίζει την θεσμική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και τη η διασφάλισή τους μέσα από το θεσμικό πλαίσιο. Να γνωρίζει και να αναφέρει τα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα και τον τρόπο που εφαρμόζονται η στην καθημερινή κλινική πρακτική ειδικά στην ακούσια νοσηλεία των ατόμων με διαταραχές συμπεριφοράς. Να υποστηρίζει το Θεσμικό Πλαίσιο που διέπει την Ακούσια Νοσηλεία, καθώς και το θεσμικό ρόλο του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία.

Εκπαιδευτικοί σκοποί του μαθήματος 1/2 Εκπαιδευτικοί σκοποί του μαθήματος 1/2 Μετά από την παρακολούθηση και μελέτη του μαθήματος, ο φοιτητής θα είναι σε θέση να: Να παρέχει βασικές πληροφορίες στον ασθενή και την οικογένειά του, σε σχέση με την νομοθεσία για τα δικαιώματα του ασθενή. Αναφέρει τα δικαιώματα του ασθενή με ψυχικό νόσημα και να ενημερώνει τον ασθενή και την οικογένεια του. Να προστατεύει τα δικαιώματα του ασθενή κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο, στην κοινότητα και στην επανένταξή του στην κοινωνία των πολιτών. Να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία των πολιτών στα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα.

Εκπαιδευτικοί σκοποί του μαθήματος 2/2 Εκπαιδευτικοί σκοποί του μαθήματος 2/2 Μετά από την παρακολούθηση και μελέτη του μαθήματος ο φοιτητής θα είναι σε θέση να : Σχεδιάσει τέσσερις νοσηλευτικές παρεμβάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ασθενή κατά τη νοσηλεία του στην κλινική, Χορηγήσει με ασφάλεια φάρμακα για τον έλεγχο του άγχους, της επιθετικότητας, της αλλόκοτης συμπεριφοράς ή της κατάθλιψης, Εξηγήσει τις υποστηρικτικές παρεμβάσεις σε περίπτωση ακούσιας νοσηλείας και να βοηθήσει τον ασθενή στην υποστήριξη των δικών του δικαιωμάτων , Σχεδιάσει τέσσερις στρατηγικές παρέμβασης που εφαρμόζονται άτομα που έχουν εισαχθεί με ακούσια νοσηλεία στο νοσοκομείο, Εφαρμόσει τα δικαιώματα του ασθενή στην καθημερινή κλινική πρακτική στον νοσοκομείο, στην κοινότητα και στην εργασία.

Ιστορική Εξέλιξη των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 1/2 Ιστορική Εξέλιξη των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 1/2 Το 1973 η Αμερικάνικη Νοσοκομειακή Ένωση ψηφίζει τον « κώδικα δικαιωμάτων του ασθενούς ». Το 1974 η Ευρώπη με πρώτη τη Γαλλία τον «χάρτη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των Ασθενών». Το 1989 η Διεθνής Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας κοινοποιεί τη «Διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν στην ψυχική υγεία ».

Ιστορική Εξέλιξη των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 2/2 Ιστορική Εξέλιξη των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 2/2 Το 1992 με το Ν. 2071/1992 «Εκσυγχρονισμός και οργάνωση του Συστήματος Υγείας », όπου το ΣΤ’ κεφάλαιο αναφέρεται στην ψυχική υγεία και τον ξεχωριστό Νόμο 2716/1999 , «Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας». Ο Ν. 2071/1992 καθορίζει τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας των ψυχικά ασθενών με ιδιαίτερη αναφορά για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αυτών.

Οριοθέτηση του όρου «Ανθρώπινα Δικαιώματα » Οριοθέτηση του όρου «Ανθρώπινα Δικαιώματα » Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν ΟΛΟΥΣ τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από: την ιθαγένεια, τον τόπο κατοικίας, το φύλλο, την τοπική η εθνική καταγωγή, το χρώμα, την γλώσσα ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Όλοι δικαιούνται εξίσου την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γεγονός που αποτελεί την βάση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.

Θεσμοθέτηση των Δικαιωμάτων 1/4 Την 10η Δεκεμβρίου του 1948 γίνεται η πρώτη θεσμοθέτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Την 19η Δεκεμβρίου του 1966 ακολούθησε το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και τα Πολιτικά Δικαιώματα και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 1532/1985. Την 3η Ιανουαρίου 1976 ακολούθησε το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, τα οποία εντάσσονται στην ενότητα στο Διεθνή Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Θεσμοθέτηση των Δικαιωμάτων 2/4 Το θεσμικό αυτό πλαίσιο συμπληρώνεται και συνεργάζεται με διεθνή κείμενα προγενέστερα και μεταγενέστερα: 1987/1983, Η Διακήρυξη της Χαβάης, Διεθνές Συνέδριο Ψυχιατρικής. Την 22η Φεβρουαρίου του 1983 έγινε δεκτή η Πρόταση Κανονισμού R83/2 για την Προστασία Προσώπων που πάσχουν από Ψυχική Διαταραχή και εισάγονται ως Ακούσιοι Πάσχοντες, από τους Υπουργούς του Συμβουλίου της Ευρώπης. Την 17η Οκτωβρίου του 1989 στην Αθήνα , στη ΓΣ της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας έγινε η Διακήρυξη για τα Δικαιώματα και τη Νομική Προστασία του Ψυχικά Ασθενούς .

Θεσμοθέτηση των Δικαιωμάτων 3/4 Το θεσμικό αυτό πλαίσιο συμπληρώνεται και συνεργάζεται με διεθνή κείμενα προγενέστερα και μεταγενέστερα: Την 25η Αυγούστου 1996 ακολούθησε η Διακήρυξη της Μαδρίτης για τους Κανόνες Δεοντολογίας και την Ψυχιατρική Πρακτική στη ΓΣ της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας . Την 18η Νοεμβρίου 1999 ακολούθησε το ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προαγωγή της Ψυχικής Υγείας . Το 2000 η Ομάδα Εργασίας για την Ψυχιατρική και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Πλαίσιο της Επιτροπής Βιοηθικής του Συμβουλίου της Ευρώπης συντάχθηκε η « Λευκή Βίβλος » για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Αξιοπρέπειας ατόμων που πάσχουν από ψυχική διαταραχή και ειδικότερα για αυτούς που εισάγονται στα ψυχιατρεία με ακούσια εισαγγελική εντολή.

Θεσμοθέτηση των Δικαιωμάτων 4/4 Το θεσμικό αυτό πλαίσιο συμπληρώνεται και συνεργάζεται με διεθνή κείμενα προγενέστερα και μεταγενέστερα : Την 22η Σεπτεμβρίου του 2004 έγινε σύσταση της Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ατόμων με ψυχικές διαταραχές. Οι αρχές αυτές είναι εικοσιπέντε και αναφέρονται στα Πολιτικά Δικαιώματα και στις διαδικασίες στην πρόσβαση και την ποιότητα της περίθαλψης, ορίζουν τις βασικές ελευθερίες και δικαιώματα των ψυχικά ασθενών , την προστασία των ανηλίκων, την προστασία του απόρρητου, κριτήρια προσδιορισμού της ψυχικής ασθένειας, το δικαίωμα στη θεραπεία και ανάλογη φαρμακευτική αγωγή, καθώς και τη συναίνεση του ασθενή στη θεραπεία, τη δημιουργία ελέγχου εφαρμογής των δικαιωμάτων του ασθενούς και την πρόσβαση του ασθενούς στη προστασία των δικαιωμάτων του.

Κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων 1/2 Το 1973 η Αμερικάνικη Νοσοκομειακή Ένωση ψηφίζει τον κώδικα δικαιωμάτων του ασθενούς. Το 1974 η Γαλλία θεσπίζει τον χάρτη των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των ασθενών. Το 1974 η νοσοκομειακή επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ψηφίζει τον Ευρωπαϊκό Χάρτη. Το 1989 η Διεθνής Ομοσπονδία ψυχικής υγείας κοινοποιεί τη διακήρυξη των ανθρωπίνων που αφορούν στην ψυχική υγεία που περιλαμβάνει οκτώ άρθρα.

Κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων 2/2 Κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων 2/2 Η χώρα μας το 1992 διατυπώνει το Νόμο (2071/άρθρο 47). «Τα Δικαιώματα του ψυχικά Ασθενούς», είναι η πρώτη χώρα που ψήφισε διάταξη σε νόμο. Το 1998 ( Ν. 2619) κυρώθηκε από τη βουλή η «Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα δικαιώματα και τη Βιοϊατρική». Το 1999 με τον Νόμο 2716 συνίσταται και η «Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές» και το Γραφείο Προστασίας Δικαιωμάτων με Ψυχικές Διαταραχές».

Διασφάλιση των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 1/3 Η διασφάλιση των δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών διασφαλίζονται ρυθμίζονται από το Σύνταγμα και τους Ν. 2071/1992, 2519/1997 και 2716/1999 και σε συνδυασμό από διάσπαρτες επιμέρους διατάξεις του Αστικού και Ποινικού Κώδικα (ΜΥΠ 2004). Το 1997 συστήθηκε Εθνική Επιτροπή Ελέγχου της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών , σύμφωνα με την παρ. 1 άρθρο 2 του Ν. 2710 /1999 συστήθηκε Ειδική Επιτροπή Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές και λειτουργεί στην Αυτοτελή Υπηρεσία Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών στο Υπουργείο Υγεία και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η Επιτροπή είναι επταμελής και η θητεία είναι πενταετής . Αποτελείται από έναν ψυχίατρο, έναν παιδίατρο, δύο κοινωνικούς λειτουργούς και δύο νομικούς.

Διασφάλιση των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 2/3 Η Επταμελή Επιτροπή έλεγχου έχει αποστολή να εποπτεύει και να ελέγχει την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές όπως δικαίωμα για αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στις Μονάδες Ψυχικής Υγείας, το δικαίωμα για εξειδικευμένη ατομική θεραπεία, το δικαίωμα να αμφισβητεί ο ασθενής στο δικαστήριο την ακούσια νοσηλεία, να συνομιλεί με δικηγόρο, να έχει πρόσβαση στα δεδομένα των αρχείων που τον αφορούν, το δικαίωμα να προστατεύει την περιουσία του και το δικαίωμα τη κοινωνικής επανένταξης.

Διασφάλιση των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών 3/3 Η Επταμελή Επιτροπή έλεγχου δέχεται: Παράπονα, καταγγελίες ή αναφορές από κάθε πολίτη. Επισκέπτεται τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Πραγματοποιεί έκτακτες επισκέψεις σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Ενημερώνει τους πολίτες με κάθε πρόσφορο μέσο για τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών. Δέχεται και διερευνά τις ετήσιες εκθέσεις των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Προβαίνει σε συστάσεις και αποστέλλει αναφορές στο αρμόδιο όργανο για πειθαρχική ή ποινική δίωξη όταν διαπιστώνει παράβαση των δικαιωμάτων των ασθενών.

Δικαιώματα των Ψυχικά Ασθενών 1/3 Το δικαίωμα στην αξιοπρεπή περίθαλψη. Το δικαίωμα στην ισότητα. Το δικαίωμα στην ενημέρωση. Το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ο ποινικός κώδικας, στο άρθρο 371, αναφέρεται στην παραβίαση της επαγγελματικής εχεμύθειας ως εξής: Δικηγόροι και κάθε είδους νομικοί προστάτες , συμβολαιογράφοι, ιατροί, μαίες, νοσοκόμοι, φαρμακοποιοί καθώς και οι βοηθοί αυτών, τιμωρούνται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι ενός έτους αν φανερώσουν ιδιωτικά απόρρητα που τους εμπιστεύτηκαν ή έμαθαν λόγω του επαγγέλματός τους ή της ιδιότητάς τους.

Δικαιώματα των Ψυχικά Ασθενών 2/3 Το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων. Το άρθρο 11 δηλώνει ότι « ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του ασθενούς και από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατόν να βλάψει τον απόρρητο χαρακτήρα των κάθε είδους πληροφοριών των οποίων λαμβάνει γνώση για την άσκηση των καθηκόντων του».

Δικαιώματα των Ψυχικά Ασθενών 3/3 Το άρθρο 16 αναφέρει ότι «ο Νοσηλευτής που ασχολείται με την έρευνα οφείλει να τηρεί τις γενικές αρχές ηθικής και δεοντολογία κατά τη διενέργεια κάθε επιδημιολογικής ή άλλης έρευνας, όπως αυτές ορίζονται στους διεθνείς κώδικες και διατυπώνονται ειδικότερα από την αρμόδια επιτροπή ηθικής και δεοντολογίας, (Καραγιάννη και συν 2006). Το δικαίωμα στην αποκατάσταση. Το δικαίωμα στη ζωή στην κοινότητα (ΜΥΠ 2004). Το δικαίωμα στη διεκδίκηση αξιώσεων.

Συμπεράσματα Τα δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα προστατεύονται από το Σύνταγμα, το Νομικό και το Θεσμικό πλαίσιο της Χώρας μας. Αυτό το νομικό πλαίσιο κάθε χρόνο και με βάση την πρακτική εφαρμογή των θεσμών ενισχύεται και εμπλουτίζεται προς τη σωστή κατεύθυνση. Η μεγαλύτερη προσδοκία και προσπάθεια είναι η αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών σχετικά με το αυτονόητο της αποδοχής της διαφορετικότητας του ατόμου με ψυχικό νόσημα. Τέλος είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι τα οράματα σβήνουν, όταν ιδιαίτερα οι επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα ψυχικής υγείας τα προδίδουν και ότι οι ουτοπίες σταματούν να είναι ουτοπίες όταν πραγματοποιηθούν.

Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 1/3 Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 1/3 Η ψυχική διαταραχή μπορεί να επηρεάσει την κριτική ικανότητα και την εναισθησία των ασθενών με αποτέλεσμα να αρνούνται μερικές φορές την παροχή βοήθειας. Η δυνατότητα επιβολής περιορισμών στην προσωπική ελευθερία και την ελεύθερη άσκηση των δικαιωμάτων του ασθενούς λόγω θεραπευτικής παρέμβασης, είχε ως αποτέλεσμα να εκδηλώνονται αναδρομικά πολλές καταχρήσεις στο όνομα της αντιμετώπισης της οξείας κρίσης και των επιπτώσεών της ψυχικής διαταραχής.

Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 2/3 Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 2/3 Οι αρχές που διέπουν την ακούσια νοσηλεία ενός ψυχικά ασθενή που είναι επικίνδυνος για τον εαυτό του και για τους άλλους γύρω του είναι η αρχή της ανάγκης θεραπείας (parents patriae) και η αρχή της ευθύνης του κράτους (police power). Η αρχή της ανάγκης θεραπείας εκφράζει την υποχρέωση της πολιτείας να φροντίσει τον ασθενή, ο οποίος από μόνος του δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς φροντίδα. Η αρχή της ευθύνης του κράτους τοποθετεί την πολιτεία ως προστάτη των άλλων πολιτών ή γενικότερα της κοινωνίας από τους ενδεχόμενους επικίνδυνους ψυχικά ασθενείς πολίτες.

Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 3/3 Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών Εισαγωγή 3/3 Οι ψυχίατροι ως μόνοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που μπορούν να αποφασίζουν για την ανάγκη ακούσιας νοσηλείας, που υπαγορεύεται από την ανάγκη θεραπείας και ακολουθεί την ωφελιμιστική αρχή «ωφελέειν ή μη βλάπτειν», είναι υπέρμαχοι της ηθικής μιας πράξης ή ενέργειας, η οποία προσδιορίζεται από το ευεργετικό αποτέλεσμα της στο άτομο και την κοινωνία.

Ορισμός Σύμφωνα με την παρ.1, Άρθρο 95, Ν.2071/1992, «ακούσια νοσηλεία είναι η χωρίς τη συγκατάθεση του ασθενή, που πάσχει από ψυχική διαταραχή, εισαγωγή και παραμονή του για θεραπεία σε κατάλληλη Μονάδα Ψυχικής Υγείας».

Το Θεσμικό Πλαίσιο που Διέπει την Ακούσια Νοσηλεία Το Θεσμικό Πλαίσιο που Διέπει την Ακούσια Νοσηλεία Τα κριτήρια ( Stone Admission Criteria 1975) για την ακούσια νοσηλεία απαιτούν: Αξιόπιστη διάγνωση σοβαρής ψυχική νόσου. Ο ασθενής να βιώνει μεγάλη δυσφορία, Ύπαρξη αποτελεσματικής θεραπείας, Άρνηση από τον ασθενή της θεραπεία εξαιτίας της νόσου του, Τη θεραπεία να είναι αποδεκτή από ένα λογικό άτομο. Αυτά τα κριτήρια αποτέλεσαν τη βάση για το σχέδιο νόμου που εκπόνηση η Αμερικάνική Ψυχιατρική Εταιρεία (1983).

Βασικά Σημεία 1/2 Η σύσταση επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης R(83)2 για τη νομική προστασία των ασθενών με ψυχικές διαταραχές σε καθεστώς ακούσιας νοσηλείας: Ο ασθενής μπορεί να τεθεί σε καθεστώς ακούσιας νοσηλείας σε κατάσταση ψυχικής διαταραχής εξαιτίας της οποία δημιουργείται κίνδυνος για τον εαυτό του ή τρίτους. Η απόφαση για ακούσια νοσηλεία πρέπει να λαμβάνεται από ένα δικαστικό όργανο ή κάθε άλλη αρμόδια αρχή που καθορίζεται από το Νόμο. Ο ασθενής ενημερώνεται αμέσως για τα δικαιώματά του να ασκήσει ένδικα μέσα ενώπιον του δικαστηρίου με σύντομη διαδικασία. Ο ασθενείς διατηρεί το δικαίωμα να νοσηλεύεται με τις ίδιες επιστημονικές και δεοντολογικές συνθήκες που ισχύουν για τους άλλους ασθενείς.

Βασικά Σημεία 2/2 Η σύσταση επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης R(83)2 για τη νομική προστασία των ασθενών με ψυχικές διαταραχές σε καθεστώς ακούσιας νοσηλείας: Η ακούσια νοσηλεία πρέπει να έχει περιορισμένη διάρκεια ή να επανεξετάζεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα, μπορεί να διακοπεί οποιαδήποτε στιγμή με απόφαση ενός ιατρού ή της αρμόδιας αρχής. Η ακούσια νοσηλεία δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο για περιορισμό της δικαιοπρακτικής ικανότητας λήψης του ασθενούς να και η Αρχή που αποφασίζει για την εισαγωγή μπορεί να διατάξει τη λήψη των αναγκαίων μέτρων με σκοπό τη διαφύλαξη των υλικών συμφερόντων του. Η αξιοπρέπεια του νοσηλευόμενου ασθενή γίνεται σεβαστή.

Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία 1/2 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία 1/2 Ο στόχος της παρέμβασης είναι η χρήση του πολυδιάστατου θεραπευτικού ρόλου του νοσηλευτή που υποδέχεται τον ασθενή στην εφημερία και στην ψυχιατρική κλινική, χρησιμοποιώντας την προσωπικότητά του, τις επιστημονικές του γνώσεις στις θεραπευτικές τεχνικές και το θεραπευτικό περιβάλλον προκειμένου να φέρει αλλαγές στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του ασθενούς.

Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία 2/2 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή στη φροντίδα του Ασθενή με Ακούσια Νοσηλεία 2/2 Ο Νοσηλευτής ψυχικής υγείας οφείλει να: Να είναι ειλικρινής στην επικοινωνία με τον ασθενή, χωρίς υπεκφυγές, αναίτιες αρνήσεις ή διπλά μηνύματα. Είναι ικανός να ανέχεται το άγχος και την απογοήτευση που μπορεί να επιφέρει η θεραπευτική εμπλοκή του με τον ασθενή. Έχει συνεργατικές δεξιότητες. Είναι πρότυπο της επιθυμητής συμπεριφοράς. Είναι χειριστής της δυναμικής του προβλήματος και των διαφορών που προκύπτουν. Έχει ικανότητες στην οργάνωση, λειτουργία και αξιολόγηση της παρεχόμενης φροντίδας. Είναι παράγοντας θεραπευτικής αλλαγής της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Συμπεράσματα 1/2 Συμπεραίνεται ότι η εμπειρία της ακούσιας νοσηλείας ως μια κατάσταση μεταξύ των καλών ευκαιριών και μεγάλων απωλειών για τον ασθενή. Οι θετικές ευκαιρίες που απορρέουν από τα συναισθήματα του σεβασμού, της εκτίμησης που βιώνει στο διάστημα της νοσηλείας του, όπου θα μπορεί να αναλάβει ευθύνες, να εμπλακεί περισσότερο ενεργητικά και να συμμετέχει σε αυτήν, και το αίσθημα ασφάλειας και προστασίας που μπορεί να βιώσει λαμβάνοντας θεραπεία.

Συμπεράσματα 2/2 Οι μεγάλες απώλειες αφορούν στη στέρηση της ελευθερίας, την παραβίαση της προσωπικής ακεραιότητας και την απώλεια του σεβασμού, της εκτίμησης και τη αποδοχής που βιώνει στο διάστημα της νοσηλείας . Σε κάθε στιγμή αυτής της διεργασίας ο νοσηλευτής με τις παρεμβάσεις του δημιουργεί θεραπευτικό κλίμα, όπου οι απώλειες θα αμβλύνονται και οι ευκαιρίες θα αποδίδονται σε οφέλη για τον ασθενή και την οικογένειά του.

Βιβλιογραφία Αλεβίζος Β. Ψυχιατρική Νομοθεσία, στο Ψυχιατρική. Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα 2000 Αλεβίζος Β. Το σκεπτικό του Νόμου 2071/92 για την ακούσια νοσηλεία. Τετράδια Ψυχιατρικής 1997, 60:132-136. Εισαγγελία Αρείου Πάγου. Εγκ 504/2 1996. Εφαρμογή Διατάξεων αριθ. 95-100, Ν2071/92 για την ακούσια εισαγωγή ψυχοπαθών στα Ψυχιατρεία. Stone AA. The right to treatment. Comments on the low and its impact. Am J Psychiatry 1975, 132 :1125-1134. Πλουμπίδης Δ. Παρατηρήσεις για την εφαρμογή του Νόμου 2171/92 σχετικά με την αναγκαστική νοσηλεία σε Ψυχιατρικά Ιδρύματα. Τετράδια Ψυχιατρικής 1997, 60:147-151. Μποζίκας Β, Τσιπροπούλου Β, Δέσσερη Χ και συν. Μελέτη παραγόντων που επηρεάζουν την ακούσια νοσηλεία ασθενών σε μια ψυχιατρική κλινική. Ψυχιατρική 2003. 14:110-120. Ε.Π.Α.Ψ.Υ. www.stress.gr

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Χρυσούλα Νταφογιάννη 2014. Χρυσούλα Νταφογιάννη. «Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας / Νευρολογική Νοσηλευτική. Ενότητα 13.2: Δικαιώματα των ασθενών με ψυχικό νόσημα». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί και δοθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.