Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Νευρολογική Νοσηλευτική Ενότητα 1.2: Η εκπαίδευση του Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας και ο επαγγελματικός ρόλος. Δρ. Χρυσούλα Νταφογιάννη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Περιεχόμενο  Ποιος είναι νοσηλευτής ψυχικής υγείας;  Ποια είναι η εκπαίδευση του;  Που μπορεί να εργαστεί;  Ποιος ο ρόλος και οι υπευθυνότητες; 1

Εκπαιδευτικοί Σκοποί του μαθήματος  Να ενημερωθείτε για την εκπαίδευση που πρέπει να έχει ο Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας,  Να ενημερωθείτε για το ρόλο του νοσηλευτή στην ψυχική υγεία,  Να γνωρίζετε τα προσόντα του Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας (ΝΨΥ),  Να γνωρίζετε που μπορεί να εργαστεί,  Να ενημερωθείτε για το ρόλο του ΝΨΥ και τις υπευθυνότητες,  Να γνωρίζετε τις υπευθυνότητες του ΝΨΥ στην κλινική πράξη. 2

Ποιος είναι ο Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας  Απόφοιτος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης :  Πτυχιούχος Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης ΑΕΙ,  Πτυχιούχος Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, ΑΤΕΙ,  Με πιστοποίηση κλινικής επάρκειας.  Με ειδικότητα Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας, και Μεταπτυχιακές Σπουδές σε επίπεδο Τίτλου Ειδίκευσης (MSc) και τίτλου Διδακτορικού ( Phd). 3

To Έργο του επηρεάζεται :  Προσωπικότητα (ακέραια, άρτια, ώριμη, υγιής, καλλιεργημένη, πολιτισμένη, χαριτωμένη, φωτισμένη, δημιουργική, ηρωική).  Πείρα ζωής (ιδέες, πεποιθήσεις, συναισθήματα, προβλήματα της ζωής).  Πλαίσια αναφοράς (ιδανικά, πνευματικό προσανατολισμό). Ραγιά Α. Νοσηλευτική 1985, 25(2):

Προσόντα του Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας 1/2  Ψυχικά χαρίσματα και αξίες. Σεβασμός, Αξιοπρέπεια, Ειλικρίνεια, Εμπιστοσύνη, Εχεμύθεια. Φυσική συμπεριφορά, Αισιοδοξία, Αποδοχή, Ευαισθησία, Ευγένεια, Υπευθυνότητα. Ραγιά Α. Νοσηλευτική. 1985, 25(2):

Προσόντα του Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας 2/2 Η προσωπική ευθύνη είναι μια στάση – ένα προσόν της καρδιάς και του νου των νοσηλευτών, που είναι ικανοί και αποφασισμένοι να προσφέρουν σε κάθε άρρωστο την καλύτερη δυνατή βοήθεια για τη λύση των προβλημάτων του. Peplau HE. The psychiatric nurse – accountable? To whom? For what? Perspect Psychiatr care 1980 : 18(3):

Που μπορεί να Εργαστεί 1/4  Στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε κοινοτικά κέντρα ψυχικής υγείας. Δουλεύει με άτομα, οικογένειες, ομάδες και με την κοινότητα. Επίκεντρο της εργασίας του είναι η αξιολόγηση των αναγκών στον τομέα της ψυχικής υγείας, η διατύπωση νοσηλευτικών διαγνώσεων και σχεδίων φροντίδας, η εφαρμογή παρεμβάσεων η επαναξιολόγησης της νοσηλευτικής φροντίδας. 7

Που μπορεί να Εργαστεί 2/4  Διενεργεί παρεμβάσεις που αφορούν στην:  Πρόληψη των ψυχοβλαπτικών παραγόντων στην κοινότητα,  Προαγωγή και διατήρηση της υγείας,  Αξιολόγηση και επαναξιολόγηση της κατάστασης του ασθενή,  Διαχείριση της περίπτωσης.  Στη διαμόρφωση θεραπευτικού περιβάλλοντος.  Εκπαίδευση των ατόμων σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία και την ψυχική νόσο. 8

Που μπορεί να Εργαστεί 3/4  Προαγωγή της αυτοφροντίδας και της αυτονομίας.  Παρέμβαση σε περίπτωση κρίσης και συμβουλευτική.  Συμμετοχή σε προσπάθειες της κοινωνίας και της κοινότητας για την ανάπτυξη του τομέα της ψυχικής υγείας.  Σε επαγγελματικούς χώρους:  Στη δευτεροβάθμια φροντίδα σε κλινικές των γενικών νοσοκομείων,  Στην τριτοβάθμια φροντίδα σε πανεπιστημιακές κλινικές ψυχικής υγείας,  Σε κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας. 9

Που μπορεί να Εργαστεί 4/4  Σε δομές αποασυλοποίησης,  Σε ιατροπαιδαγωγικά κέντρα,  Σε Κοινοτικές Υπηρεσίες Υγείας ( κατ’ οίκον νοσηλεία, κέντρα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, κλινικές αστέγων),  Κέντρα Φροντίδας Ηλικιωμένων και Κέντρα Ημέρας,  Σχολεία,  Σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. 10

Ποιος είναι ο Ρόλος και οι Υπευθυνότητες  Φροντίδα του ασθενή,  Υποστήριξη του ασθενή και της οικογένειας,  Ατομική – ομαδική ψυχοθεραπεία,  Θεραπευτής,  Υπεύθυνος σε μονάδα αποασυλοποίησης,  Σε ιατροπαιδαγωγικό κέντρο. 11

Κλινική Πρακτική Της Ψυχιατρικής Νοσηλευτικής 1/3 Γενικός Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας (Generalist ) απαιτείται Πανεπιστημιακό Πτυχίο Νοσηλευτικής με Πιστοποίηση Κλινικής Επάρκειας. Εξειδικευμένος Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας (Specialist). Απαιτείται Μεταπτυχιακός Τίτλος Ειδίκευσης στη Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας με πιστοποιημένη κλινική επάρκεια. 12

Εξειδικευμένος Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας (Specialist). Απαιτείται Μεταπτυχιακός Τίτλος Ειδίκευσης στη Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας με πιστοποιημένη κλινική επάρκεια. – Οι εξειδικευμένοι Ψυχιατρικοί Νοσηλευτές (Psychiatric Nurse Practitioners) παρέχουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων υπηρεσιών ψυχικής υγείας. – Οι Ειδικοί Κλινικοί Νοσηλευτές ψυχικής Υγείας (Clinical Nurse Specialists) παρέχουν άμεση φροντίδα ως θεραπευτές ή έμμεση ως σύμβουλοι, εκπαιδευτές ή ερευνητές. 13 Κλινική Πρακτική Της Ψυχιατρικής Νοσηλευτικής 2/3

Εξειδικευμένος Νοσηλευτής Ψυχικής Υγείας (Specialist). Απαιτείται Μεταπτυχιακός Τίτλος Ειδίκευσης στη Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας με πιστοποιημένη κλινική επάρκεια. – Οι εξειδικευμένοι Ψυχιατρικοί Νοσηλευτές (Psychiatric Nurse Practitioners) παρέχουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων υπηρεσιών ψυχικής υγείας. – Οι Ειδικοί Κλινικοί Νοσηλευτές ψυχικής Υγείας (Clinical Nurse Specialists) παρέχουν άμεση φροντίδα ως θεραπευτές ή έμμεση ως σύμβουλοι, εκπαιδευτές ή ερευνητές. 14 Κλινική Πρακτική Της Ψυχιατρικής Νοσηλευτικής 3/3

Πρότυπα Φροντίδας και Κλινικής Πρακτικής Η ΑΝΑ( 2000) έθεσε τα πρότυπα για την κλινική πρακτική των Νοσηλευτών Ψυχικής Υγείας ( ΝΨΥ) : Πρότυπα φροντίδας: – Προσδιορισμός καθηκόντων του ΝΨΥ. – Καταγραφή των δραστηριοτήτων και των ευθυνών του γενικού και εξειδικευμένου Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας. – Πρότυπα επαγγελματικής απόδοσης: Προσδιορισμός ρόλου του ΝΨΥ. Συνεκτίμηση παραμέτρων, όπως ποιότητα της φροντίδας, αξιολόγηση απόδοσης, εκπαίδευση, συναδελφικότητα, ηθική, έρευνα και αξιοποίηση πόρων. 15

Συμπέρασμα Ο ρόλος του Νοσηλευτή στην ψυχική υγεία των πολιτών και των ασθενών είναι σημαντικός για τον τομέα της πρόληψης, της θεραπείας, της αποκατάστασης και της επανένταξης των ατόμων με ψυχικές διαταραχές στην κοινωνία των πολιτών. 16

Βιβλιογραφία American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders ( 4 th ed- TR). Washington, DC: American Psychiatric Association. Mary Ann Hogan (2012).Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας. Ανασκοπήσεις & Αιτιολογήσεις. Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης- Broken Hill Publishers LTD. Ραγιά Α. Νοσηλευτική. 1985, 25(2): Peplau HE. The psychiatric nurse – accountable? To whom? For what? Perspect Psychiatr care 1980 : 18(3):

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Χρυσούλα Νταφογιάννη Χρυσούλα Νταφογιάννη. «Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας / Νευρολογική Νοσηλευτική. Ενότητα 1.2: Η εκπαίδευση του Νοσηλευτή Ψυχικής Υγείας και ο επαγγελματικός ρόλος.». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.ocp.teiath.gr

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί και δοθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.