ΤΑ ΧΕΡΣΑΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η φυσιογνωμία της βλάστησης (σύνολο φυτών) κάθε περιοχής και τα χαρακτηριστικά και η ικανότητα προσαρμογής, είναι τα βασικά στοιχεία που διαφοροποιούν τα χερσαία οικοσυστήματα μεταξύ τους σε οποιοδήποτε μέρος της Γης.
Τα οικοσυστήματα της χώρας μπορούν να ομαδοποιηθούν ανάλογα με την απόσταση από τη θάλασσα, το υψόμετρο και το κλίμα της περιοχής, σε δύο κατηγορίες Οικοσυστήματα της μεσογειακής ζώνης ή του μεσογειακού κλίματος. Οικοσυστήματα της μεσογειακής ζώνης ή του μεσογειακού κλίματος. Ορεινά ή ηπειρωτικά οικοσυστήματα Ορεινά ή ηπειρωτικά οικοσυστήματα
Υποτροπικά οικοσυστήματα Υποτροπικά οικοσυστήματα (μόνο στην Κρήτη) Φαράγγια Φαράγγια (ειδική κατηγορία οικοσυστημάτων και απαντώνται από τη βόρεια Ελλάδα μέχρι την Κρήτη σε διάφορες μορφές)
Οικοσυστήματα της μεσογειακής ζώνης ή του μεσογειακού κλίματος. (παράκτια, πεδινά, ημιορεινά οικοσυστήματα – 40% των χερσαίων οικοσυστημάτων της χώρας)
Ορεινά ή ηπειρωτικά οικοσυστήματα (ορεινά δάση κωνοφόρων, ηπειρωτικές κεντροευρωπαϊκές διαπλάσεις, ορεινές υδατοσυλλογές, υπαλπικά και αλπικά οικοσυστήματα)
Παράκτια οικοσυστήματα Παράκτια οικοσυστήματα α) Οικοσυστήματα βραχωδών ακτών α) Οικοσυστήματα βραχωδών ακτών β) Οικοσυστήματα αμμωδών ακτών β) Οικοσυστήματα αμμωδών ακτών γ) Οικοσυστήματα σε εκβολές ποταμών – λιμνοθάλασσες και παράκτιους υγρότοπους γ) Οικοσυστήματα σε εκβολές ποταμών – λιμνοθάλασσες και παράκτιους υγρότοπους
Παράκτια οικοσυστήματα Ακτογραμμή πάνω από μέτρα Ακτογραμμή πάνω από μέτρα Ποικιλία γεορφολογικών σχηματισμών Ποικιλία γεορφολογικών σχηματισμών Ύπαρξη εκατοντάδων απομονωμένων βραχονησίδων Ύπαρξη εκατοντάδων απομονωμένων βραχονησίδων Πλούτος χλωρίδας – πανίδας – ενδημικών ειδών Το ελληνικό αρχιπέλαγος, μοναδικό βιοσφαιρικό απόθεμα (Biosphere Reserve)
α) Οικοσυστήματα βραχωδών ακτών Είδη που αντέχουν: Σε υψηλή αλατότητα Ισχυρούς ανέμους Ξηρασία Απουσία εδάφους Ποώδη φυτά ή μικροί θάμνοι που το ριζικό τους σύστημα χώνεται μέσα σε βράχους. Κρίθαμο (Crithmum maritimum) Αγριοβιολέτα (Matthiolla incana) Πανίδα: Ερπετά: Σαύρες, φίδια, χελώνες Ορνιθοπανίδα: Γλάροι, κορμοράνοι, άλλα θαλασσοπούλια. Αγριοπερίστερα, αρπακτικά (μαυροπετρίτης) Σε σπηλιές των βραχωδών ακτών γεννούν οι φώκιες Monachus monachus.
β) Οικοσυστήματα αμμωδών ακτών Πρόκειται για περιοχές ξηράς που εκτείνονται από τη θάλασσα προς το εσωτερικό Πρόκειται για περιοχές ξηράς που εκτείνονται από τη θάλασσα προς το εσωτερικό Χαρακτηριστικά είδη: Κρίνος της θάλασσας (pancratium maritimum), γυαλόπικρο (Glaucium glavum), αρμυρήθρα του πελάγους (Medicago marina), οι γαλατσίδες (Euphorbia perlis και Euphorbia paralias), η αγριοβιολέτα της άμμου (malcolmia sp.), η μηδική της άμμου (Medicago littoralis) Χαρακτηριστικά είδη: Κρίνος της θάλασσας (pancratium maritimum), γυαλόπικρο (Glaucium glavum), αρμυρήθρα του πελάγους (Medicago marina), οι γαλατσίδες (Euphorbia perlis και Euphorbia paralias), η αγριοβιολέτα της άμμου (malcolmia sp.), η μηδική της άμμου (Medicago littoralis)ΑΜΜΟΘΙΝΕΣ
γ) Οικοσυστήματα σε εκβολές ποταμών – λιμνοθάλασσες και παράκτιους υγρότοπους Τα φυτά που απαντώνται στις εκβολές των ποταμών έχουν ριζικό σύστημα προσαρμοσμένο σε ιδιαίτερα υγρό περιβάλλον: καλάμια (Phragmites spp), και ψαθιά (Typha spp) – πανίδα: Ευρύαλα είδη ψαριών (αντέχουν στις μεταβολές της αλατότητας των νερών, λαβράκι, χέλι, κέφαλος – νεροχελώνες, νεροφιδα, φρύνοι, βάτραχοι…) Τα φυτά που απαντώνται στις εκβολές των ποταμών έχουν ριζικό σύστημα προσαρμοσμένο σε ιδιαίτερα υγρό περιβάλλον: καλάμια (Phragmites spp), και ψαθιά (Typha spp) – πανίδα: Ευρύαλα είδη ψαριών (αντέχουν στις μεταβολές της αλατότητας των νερών, λαβράκι, χέλι, κέφαλος – νεροχελώνες, νεροφιδα, φρύνοι, βάτραχοι…) Κύριο χαρακτηριστικό η πλούσια ορνιθοπανίδα. (στον Έβρο φιλοξενούνται 270 είδη πουλιών) Κύριο χαρακτηριστικό η πλούσια ορνιθοπανίδα. (στον Έβρο φιλοξενούνται 270 είδη πουλιών)
Η βλάστηση των παράκτιων περιοχών παρουσιάζει μια χαρακτηριστική διαβάθμιση από τα αλατούχα εδάφη προς το εσωτερικό: Η βλάστηση των παράκτιων περιοχών παρουσιάζει μια χαρακτηριστική διαβάθμιση από τα αλατούχα εδάφη προς το εσωτερικό: Τη ζώνη των παχύφυτων αλοφύτων, Τη ζώνη των παχύφυτων αλοφύτων, Τη ζώνη των βούρλων (Juncus maritimus) Τη ζώνη των βούρλων (Juncus maritimus) Τους πυκνούς καλαμιώνες (Phragmites comunis) Τους πυκνούς καλαμιώνες (Phragmites comunis)
Πεδινά και ημιορεινά οικοσυστήματα
Διαπλάσεις με θαμνώδη βλάστηση αειφύλλων σκληρόφυλλων ειδών (μακί) – κουμαριά (arbutus unedo), πουρνάρι (Guercus coccifera), φιλλύκι (philirea media), ρείκια (erica), μυρτιά (mutrus comunis), αγριελιά (olea oleaster), χαρουπιά (ceratonia siliqua), κουτσουπιά (Certis siliguastrum), σπάρτο (spartium junceum), sxinos (pistacia lendiscus), κοκορεβυθιά (pistacia terebinthus), juniperus....ασπάλαθος (calicotome villosa) Φρύγανα Μεσογειακά δάση κωνοφόρων Μεσογειακά μεικτά δάση φυλλοβόλα
Φρύγανα: χαμηλές θαμνώδεις διαπλάσεις. Αστοιβή (Sacropoterium spinosum), θυμάρι (coridothumus capitatus), γαλαστοιβή (Eyorbia acanthouamnus), θρούμπα (Saturejia thumbra), ασφάκα (Phlomis fruticosa), λαδανιά (Cistus), λεβάντα (Lavandula stoechas), Ρίγανη (Origanum), αφάνα (Cenista acanthoclada), ασφόδελος (Asphodelus aestivus)… Μεσογειακά δάση κωνοφόρων Μεσογειακά μεικτά δάση φυλλοβόλα
Μεσογειακά δάση κωνοφόρων: Πεύκα (Pinus halepensis, brutia, pinea) κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens) είδη κέδρων (Juniperus) Μεσογειακά μεικτά δάση φυλλοβόλα: Δρυς (Guercus conferta, macrolepis, pubescens)
- Πεδινά δάση υδαταποδεκτών: Platanus orientalis, Populus nigra, Salix – λιγαριές πικροδάφνες, αλμυρίκια… - Ορεινά δάση κωνοφόρων - Δάση πλατυφύλλων φυλοβόλλων - Δάση οξιάς
Ορεινά δάση κωνοφόρων: Pinus nigra, silvestris, leucodermis, Abies cephallonica, borisii-regis, alba, ερυθρελάτη (Picea excelsa), σφενδάμι (Acer) - Δάση πλατυφύλλων φυλοβόλλων: Guercus frainetto, cerris, καστανιά (castanea sativa) - Δάση οξιάς: Fagus silvatica, orientalis.
Οικοσυστήματα ορεινών λιμνών (Ολιγοτροφικές – γαλάζιες και διάφανες) Υποαλπικά και αλπικά οικοσυστήματα Αλπικά λιβάδια και θαμνότοποι: astragalus, Juniperus communis, Alnus viridis Υποτροπικά οικοσυστήματα:Phenix theophrastii Οικοσυστήματα φαραγγιών και κοιλάδων
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC- ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.