Λιπίδια

Βασικά λιπίδια αίματος Τα βασικά λιπίδια του αίματος είναι τα τριγλυκερίδια (tryglicerides) και η χοληστερόλη (cholesterol), τα οποία προέρχονται εξωγενώς από την τροφή ή ενδογενώς από τη σύνθεση τους στο ήπαρ. Και τα δύο αυτά λιπίδια είναι αδιάλυτα στο νερό και γι αυτό κυκλοφορούν με μορφή συμπλόκων με ειδικές πρωτεΐνες. Τα σύμπλοκα αυτά ονομάζονται λιποπρωτεΐνες (lipoproteins) και τα πρωτεϊνικά τους μόρια λέγονται απολιποπρωτεΐνες (apolipoproteins).

Βασικά λιπίδια αίματος Βασικά λιπίδια αίματος τριγλυκερίδια χοληστερόλη

Τριγλυκερίδια Τα τριγλυκερίδια αποτελούνται από ένα μόριο γλυκερόλης, ενωμένο με τρία μόρια ανώτερων λιπαρών οξέων. Περιέχονται και σε φυτικές τροφές (σπόροι και καρποί) και σε τροφές ζωικής προέλευσης (ζωικό λίπος, βούτυρο γάλακτος, κρέας, συκώτι και εντόσθια). Στον άνθρωπο, συνθέτονται στα ηπατικά κύτταρα και στα λιποκύτταρα. Η πέψη των τριγλυκεριδίων πραγματοποιείται στο λεπτό έντερο, με την επίδραση της παγκρεατικής λιπάσης. Τα διασπασμένα τριγλυκερίδια, μαζί με χοληστερόλη και φωσφολιπίδια σχηματίζουν μικροσκοπικά σταγονίδια, που επικαλύπτονται με μια ειδική πρωτεϊνη και σχηματίζονται τα χυλομικρά για να διευκολύνεται η απορρόφηση τους. Εξαιτίας της παρουσίας των χυλομικρών, το πλάσμα εμφανίζει θολερότητα, για περίπου μια ώρα μετά την πρόσληψη της τροφής.

Χοληστερόλη Η χοληστερόλη είναι ένα στεροειδές λιπίδιο και αποτελεί βασικό συστατικό της κυτταρικής μεμβράνης. Επίσης, είναι αναγκαία για τη σύνθεση χολικών οξέων βιταμίνης D και οι στεροειδών ορμονών. Η χοληστερόλη λαμβάνεται από την τροφή ενώ συνθέτεται και στο ήπαρ. Η χοληστερόλη, δεν κυκλοφορεί μόνη της στο αίμα, αλλά μεταφέρεται από ειδικές πρωτεΐνες που σχηματίζουν τις λιποπρωτεΐνες. Η υψηλότερη αποδεκτή συγκέντρωση της χοληστερόλης στο αίμα είναι 200 mg/dl. Η υψηλή χοληστερόλη είναι κύριος παράγοντας κινδύνου (risk factor) για στεφανιαία νόσο (coronary disease).

- apo-α(HDL) - Lp(a) - pre-β(VLDL) - apo-β(LDL) Ηλεκτροφόρηση λιποπρωτεϊνών

Ρύθμιση επιπέδων χοληστερόλης Διατροφή ΔιατροφήαλλοιώςΣτατίνες

Στατίνες Οι στατίνες (statins) μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα μέσω αναστολής της αναγωγάσης του HMG-CoA πού συμμετέχει στη σύνθεση της χοληστερόλης στο ήπαρ. Μειώνουν την LDL, αλλά και τα τριγλυκερίδια, ενώ προκαλούν και μικρή αύξηση της HDL. Σε όλες τις κλινικές μελέτες έχει δειχθεί ότι ή χορήγηση στατινών σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο αλλά και σε υγιή άτομα υψηλού κινδύνου, μειώνει τα εμφράγματα μυοκαρδίου, τους θανάτους από στεφανιαία νόσο αλλά και το συνολικό αριθμό θανάτων, έτσι ώστε η μη χορήγηση τους να θεωρείται πλέον ιατρικό λάθος. Επειδή βασική παρενέργεια των στατινών είναι η ηπατοτοξικότητα, η χρήση τους απαιτεί περιοδικό έλεγχο των ηπατικών ενζύμων AST και ALT.

Εργαστηριακός έλεγχος Δείγμα: ορός Χοληστερόλη (ολική) Τριγλυκερίδια HDL-χοληστερόλη LDL-χοληστερόλη Σε περίπτωση χορήγησης στατινών Τρανσαμινάσες: AST, ALT

Γλυκόζη

Μεταβολισμός γλυκόζης Η γλυκόζη είναι το πιο διαδεδομένο σάκχαρο στον οργανισμό και αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας. Προσλαμβάνεται από τις φυτικές τροφές με η μορφή αμύλου (πατάτα, ψωμί), δισακχαρίτη (ζάχαρη, λακτόζη) ή μονοσακχαρίτη (φρούτα και ειδικά στα σταφύλια). Το άμυλο διασπάται από την πτυαλίνη του σάλιου και την παγκρεατική αμυλάση, σε γλυκόζη η οποία εισέρχεται στο αίμα από την πυλαία κυκλοφορία για να μεταφερθεί στους διάφορους ιστούς. Η συγκέντρωση της στο αίμα ρυθμίζεται από δυο ορμόνες που εκκρίνονται από το πάγκρεας: την ινσουλίνη και την γλυκαγόνη.

Αποθήκευση γλυκόζης Η γλυκόζη αποθηκεύεται στο ήπαρ με τη μορφή: γλυκογόνου

Ρύθμιση επιπέδων γλυκόζης στο αίμα

Ορμονική ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα  Ινσουλίνη  Γλυκαγόνη  Αδρεναλίνη (επινεφρίνη)

Σημασία ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα Η γλυκόζη αποτελεί τη μοναδική θρεπτική ουσία που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο εγκέφαλος, ο αμφιβληστροειδής και το βλαστικό επιθήλιο των γεννητικών αδένων. Η υπογλυκαιμία προκαλεί υπολειτουργία των οργάνων αυτών (η ζαλάδα στις εγκύους οφείλεται σε πτώση της γλυκόζης στο αίμα). Η αύξηση της γλυκόζης είναι εξίσου επιβλαβής, αφού το συγκεκριμένο μόριο έχει την ικανότητα να συνδέεται αυθόρμητα, ομοιοπολικά, σε πολλά μόρια (πχ γλυκοζυλίωση πρωτεϊνικών μορίων).

Διαβήτης Διαταραχή του μεταβολισμού η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα Τύπου Ι (ινσουλινοεξαρτώμενος) το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη Τύπου ΙΙ (μελιταίος) το πάγκρεας είτε παράγει λιγότερη ινσουλίνη απ' όση χρειάζεται είτε η ινσουλίνη που παράγεται έχει μειωμένη δράση

Τεστ ανοχής στη γλυκόζη

Γλυκοζυλιωμένη Hb A ΟΛΙΚΗ HbA: 97% Hb A, 2,5% Hb A2 και 0,5% Hb F. Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη: ένα μόριο γλυκόζης στο αμινοτελικό αμινοξύ βαλίνη της β-αλυσίδας. HbA1C: το κλάσμα HbA με το μεγαλύτερο ποσοστό γλυκοζυλίωσης HbA1C: 4%-7% ολικής Hb A Ο προσδιορισμός (%) της Hb A1C γίνεται με χρωματογραφία HPLC. Hb A1C: παρακολούθηση θεραπείας με ινσουλίνη, διαφοροποίηση μεταξύ του διαβήτη και κακών αποτελεσμάτων στο τεστ ανοχής της γλυκόζης, που σχετίζονται απλά με βραχυχρόνιο stress.

Προσδιορισμός γλυκοζυλιωμένης Hb A

Έμφραγμα

Μυοκάρδιο Η καρδιά είναι στην ουσία μια μυϊκή αντλία η οποία στέλνει αίμα σε όλο το σώμα. Το μεγαλύτερο μέρος της καρδιάς αποτελείται από καρδιακό μυικό ιστό που έχει επικρατήσει να ονομάζεται μυοκάρδιο. Η εσωτερική επιφάνεια της καρδιάς που είναι γεμάτη με ενδοθηλιακό ιστό, καλείται ενδοκάρδιο, ενώ εξωτερικά καλύπτεται από μια μεμβράνη που λέγεται περικάρδιο.

Έμφραγμα μυοκαρδίου Το έμφραγμα του μυοκαρδίου οφείλεται σε αιφνίδια απόφραξη ενός κλάδου των στεφανιαίων αρτηριών, λόγω δημιουργίας θρόμβου και ρήξης ή διάβρωσης της αθηρωματικής πλάκας. Η πλήρης απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας έχει ως αποτέλεσμα την διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη νέκρωση μιας περιοχής του μυοκαρδίου και την έκλυση πόνου.

Ένζυμα και έμφραγμα μυοκαρδίου Η καταστροφή μυϊκών κυττάρων έχει ως αποτέλεσμα, την απελευθέρωση στην κυκλοφορία ενζύμων που υπάρχουν σε αυτά. Η αύξηση της συγκέντρωσης τους στο ορό θα δώσει μια σαφή εικόνα για την ύπαρξη εμφράγματος. Η δραστικότητα των ενζύμων αυτών προσδιορίζεται φωτομετρικά σε βιοχημικό αναλυτή, με μια απλή ενζυμική αντίδραση, χαρακτηριστική για καθένα από αυτά.

Εργαστηριακός έλεγχος εμφράγματος  AST (αύξηση σε 8-12 ώρες)  LDH (αύξηση σε 8-12 ώρες)  CK (αύξηση σε 3-6 ώρες)  CK-MB (αύξηση σε 3-6 ώρες)  Τροπονίνη (αύξηση σε 2-4 ώρες)