Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία Ενότητα 5: Έννοιες Παρακίνησης Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Θεματικές Ενότητες (1) 1.Περιγράψετε τα τρία βασικά στοιχεία της παρακίνησης. 2.Εντοπίσετε τις πρώιμες θεωρίες παρακίνησης και να αξιολογήσετε την δυνατότητα εφαρμογής τους σήμερα. 3.Αντιπαραβάλετε τη θεωρία στοχοθέτησης και της διοίκησης βάσει στόχων. 1

Θεματικές Ενότητες (2) 3. Παρουσίαση του πώς η οργανωσιακή δικαιοσύνη αποτελεί βελτίωση της θεωρίας της ισότητας. 4.Εφαρμόσετε τα βασικά σημεία της θεωρίας προσδοκίας για την παρακίνηση των υπαλλήλων. 5.Δείξετε πώς οι θεωρίες παρακίνησης είναι πολιτισμικά καθορισμένες. 2

Τι είναι η παρακίνηση; Η διεργασία που ευθύνεται για την ένταση, την κατεύθυνση και την επιμονή των προσπαθειών ενός ατόμου για την κατάκτηση ενός οργανωσιακού στόχου Ένταση – η προσπάθεια που καταβάλλει κανείς για την επίτευξη ενός στόχου Κατεύθυνση – οι προσπάθειες διοχετεύονται προς οργανωσιακούς στόχους Επιμονή – για πόσο διάστημα διατηρείται η προσπάθεια 6-3 3

Πρώιμες θεωρίες παρακίνησης Θεωρία της ιεράρχησης αναγκών του Maslow Θεωρία Χ και Θεωρία Ψ του McGregor Θεωρία δύο παραγόντων (Παρακίνησης-Υγιεινής) του Herzberg Θεωρία των αναγκών του McClelland (Θεωρία τριών αναγκών) 6-4 4

Θεωρία της ιεράρχησης αναγκών του Maslow 6-5 ΑυτοπραγμάτωσηςΕκτίμησηςΚοινωνικήΑσφάλειαςΒιολογικές Χ αμηλότερες Υψηλότερες 5

Θεωρία Χ και Θεωρία Ψ του McGregor Εγγενής αντιπάθεια προς την εργασία και θα προσπαθήσουν να την αποφύγουν Πρέπει να εξαναγκάζονται, να ελέγχονται ή να απειλούνται με τιμωρία 6-6 Θεωρούν την εργασία εξίσου φυσιολογική με την ξεκούραση ή το παιχνίδι Θα επιδείξουν αυτοδιεύθυνση και αυτοέλεγχο αν είναι αφοσιωμένοι στους στόχους Θεωρία ΧΘεωρία Ψ 6

Θεωρία δύο παραγόντων του Herzberg 6-7 ΕυκαιρίεςΕυκαιρίεςπροαγωγής Ευκαιρίες γιαΕυκαιρίες για προσωπική εξέλιξη ΑναγνώρισηΑναγνώριση ΕυθύνηΕυθύνη ΕπίτευγμαΕπίτευγμα ΕυκαιρίεςΕυκαιρίεςπροαγωγής Ευκαιρίες γιαΕυκαιρίες για προσωπική εξέλιξη ΑναγνώρισηΑναγνώριση ΕυθύνηΕυθύνη ΕπίτευγμαΕπίτευγμα Παράγοντες παρακίνησης Ικανοποιημένος Μη ικανοποιημένος Ποιότητα επίβλεψηςΠοιότητα επίβλεψης ΜισθόςΜισθός Εταιρικές πολιτικέςΕταιρικές πολιτικές Εργασιακές συνθήκεςΕργασιακές συνθήκες ΣχέσειςΣχέσεις Εργασιακή ασφάλειαΕργασιακή ασφάλεια Ποιότητα επίβλεψηςΠοιότητα επίβλεψης ΜισθόςΜισθός Εταιρικές πολιτικέςΕταιρικές πολιτικές Εργασιακές συνθήκεςΕργασιακές συνθήκες ΣχέσειςΣχέσεις Εργασιακή ασφάλειαΕργασιακή ασφάλεια Παράγοντες υγιεινής Δυσαρεστημένος Μη ικανοποιημένος 7

Θεωρία των αναγκών του McClelland Ανάγκη για επίτευξη Η ενόρμηση για αριστεία Ανάγκη για εξουσία Η ανάγκη να κάνετε τους άλλους να συμπεριφερθούν με τρόπο που διαφορετικά δεν θα συμπεριφέρονταν Ανάγκη για δημιουργία κοινωνικών δεσμών Η ανάγκη για φιλικές και στενές διαπροσωπικές σχέσεις 6-8 8

Τα άτομα υψηλών επιτεύξεων του McClelland Τα άτομα υψηλών επιτεύξεων προτιμούν δουλειές με: – Προσωπική ευθύνη – Ανατροφοδότηση – Μέσο βαθμό κινδύνου (50/50) Τα άτομα υψηλών επιτεύξεων δεν είναι απαραιτήτως καλοί μάνατζερ Η υψηλή ανάγκη για εξουσία και η χαμηλή ανάγκη για δημιουργία κοινωνικών δεσμών σχετίζεται με την επιτυχία κάποιου ως μάνατζερ 6-9 9

Σύγχρονες θεωρίες παρακίνησης Θεωρία της αυτοδιάθεσης Θεωρία της στοχοθέτησης – Διοίκηση βάσει στόχων Θεωρία αυτοαποτελεσματικότητας Θεωρία της ισότητας Θεωρία της προσδοκίας

Θεωρία της αυτοδιάθεσης Οι άνθρωποι προτιμούν να αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο των ενεργειών τους, οπότε, όταν εξαναγκάζονται να κάνουν κάτι που μέχρι πρότινος απολάμβαναν, η παρακίνηση θα μειωθεί Ένα παράδειγμα είναι η θεωρία γνωστικής αξιολόγησης, που προτείνει ότι η εισαγωγή εξωγενών ανταμοιβών για κάποια δουλειά (μισθός) που μέχρι πρότινος προσέφερε ενδογενή ανταμοιβή συνήθως μειώνει τη συνολική παρακίνηση – Οι λεκτικές ανταμοιβές αυξάνουν την ενδογενή παρακίνηση, ενώ οι υλικές ανταμοιβές την υπονομεύουν

Θεωρία της στοχοθέτησης Οι στόχοι αυξάνουν την απόδοση όταν είναι: – Συγκεκριμένοι – Δύσκολοι, αλλά αποδεκτοί από τους υπαλλήλους – Συνοδευμένοι από ανατροφοδότηση (ιδιαίτερα αυτοπαραγόμενη ανατροφοδότηση) Απρόοπτα στη θεωρία στοχοθέτησης: – Αφοσίωση στο στόχο – καλύτερα δημοσιοποιημένοι στόχοι! – Χαρακτηριστικά του έργου – καλύτερα απλοί και οικείοι! – Εθνική κουλτούρα – η δυτική κουλτούρα ταιριάζει καλύτερα!

Διοίκηση βάσει στόχων Οι συνολικοί στόχοι του οργανισμού μεταφράζονται σε συγκεκριμένους στόχους για τις μονάδες και τα άτομα Κοινά συστατικά: – Συγκεκριμενοποίηση των στόχων – Σαφές χρονικό πλαίσιο – Ανατροφοδότηση ως προς την απόδοση – Συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων

Θεωρία αυτοαποτελεσματικότητας ή θεωρία κοινωνικής μάθησης Η πεποίθηση ενός ατόμου ότι είναι ικανό να διεκπεραιώσει μια ανάθεση Η αυτοαποτελεσματικότητα αυξάνεται μέσα από την: Πραξιακή γνώση – απόκτηση πείρας Έμμεση μοντελοποίηση – βλέπετε κάποιον άλλο να διεκπεραιώνει την εργασία Λεκτική πειθώ – κάποιος σας πείθει ότι διαθέτετε τα απαραίτητα προσόντα Διέγερση – ενεργοποιείστε

Θεωρία της ισότητας Οι εργαζόμενοι σταθμίζουν τι καταθέτουν σε μια συγκεκριμένη δουλειά (εισροή) σε σχέση με αυτό που παίρνουν από αυτή (αποτέλεσμα). Συγκρίνουν το λόγο αποτελέσματος-εισροής με αυτόν παρόμοιων άλλων 6-15 Το αποτέλεσμά σου Η εισροή σου Το αποτέλεσμά μου Η εισροή μου

Θεωρία ισότητας και αντιδράσεις στην άνιση αμοιβή Αντιδράσεις υπο-αμειβόμενων υπαλλήλων σε σύγκριση με υπερ-αμειβόμενους υπαλλήλους 6-16 Οι υπάλληλοι είναι: Πληρωμή με βάση το: ΚομμάτιΧρόνο Υπερ- αμειβόμενοι Θα παραγάγουν λιγότερες, αλλά υψηλότερης ποιότητας μονάδες Θα παραγάγουν περισσότερο Υπο-αμειβόμενοι Παράγουν μεγάλο αριθμό χαμηλής ποιότητας μονάδων Παράγουν λιγότερο έργο ή έργο χαμηλότερης ποιότητας

Θεωρία ισότητας: Μορφές δικαιοσύνης 6-17

Θεωρία της προσδοκίας Τρις βασικές σχέσεις: 1.Προσπάθειας-απόδοσης: η πιθανότητα, κατά το άτομο, η καταβολή ενός δεδομένου βαθμού προσπάθειας να οδηγήσει σε επιτυχή απόδοση 2.Απόδοσης-ανταμοιβής: η πεποίθηση ότι η επιτυχής απόδοση οδηγεί στο επιθυμητό αποτελέσμα 3.Ανταμοιβών - προσωπικών στόχων: η ελκυστικότητα του οργανωσιακού αποτελέσματος (ανταμοιβή) για το άτομο

Παγκόσμιες προεκτάσεις Συνδέονται οι θεωρίες παρακίνησης με την κουλτούρα; Οι περισσότερες αναπτύχθηκαν από και για τις Ηνωμένες Πολιτείες Οι θεωρίες στοχοθέτησης και προσδοκίας δίνουν έμφαση στην επίτευξη στόχου και την ορθολογική ατομική σκέψη Η ιεράρχηση του Maslow μπορεί να αλλάξει σειρά Η ανάγκη για επίτευξη του McClelland προϋποθέτει την αποδοχή ενός μέτριου βαθμού κινδύνου και το ενδιαφέρον για την απόδοση Η θεωρία ισότητας συνδέεται στενά με τις αμερικανικές μεθόδους αμοιβής Η θεωρία δύο παραγόντων του Hertzberg δείχνει να λειτουργεί σε διάφορες κουλτούρες

Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μη στηρίζεστε στις θεωρίες αναγκών Η στοχοθέτηση οδηγεί σε υψηλότερη παραγωγικότητα Η οργανωσιακή δικαιοσύνη βρίσκει μεγάλη στήριξη Η θεωρία της προσδοκίας είναι ένα ισχυρό εργαλείο, αλλά ενδέχεται σε κάποιες περιπτώσεις να μην είναι ρεαλιστική Οι θεωρίες στοχοθέτησης, οργανωσιακής δικαιοσύνης και προσδοκίας παρέχουν χρήσιμες υποδείξεις για την παρακίνηση

Να θυμάστε... Να κάνετε τους στόχους συγκεκριμένους και δύσκολους Η παρακίνηση μπορεί να αυξηθεί με την ενίσχυση της πίστης των υπαλλήλων στις δυνάμεις τους (αυτοαποτελεσματικότητα) Γνωστοποιήστε πληροφορίες σχετικά με την κατανομή, ιδιαίτερα όταν το αποτέλεσμα είναι πιθανό να εκληφθεί αρνητικά

Βιβλιογραφία Robbins, P. S. and Judge, A. T. (2011), Οργανωσιακή Συμπεριφορά: Βασικές Έννοιες και Σύγχρονες Προσεγγίσεις, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.