Στοιχεία Διαγνωστικής Απεικόνισης Ενότητα 8: Απεικόνιση Κοιλίας – Απεικόνιση με σκιαγραφικά μέσα Γεωργία Οικονόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φυσικοθεραπείας Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Ανατομία 1

Σπληνομεγαλία 2 Δ

Εξω-αυλικός αέρας Πάντοτε παθολογικός. Αναμένεται μετά από χειρουργεία κοιλίας.

Χειρουργικοί συνδετήρες

Διαταση λεπτού εντέρου - Ειλεός 5 Φυσιολογικό en.wikipedia.org/

Ακτινογραφία σε όρθια θέση Σε ύπτια θέση 6 en.wikipedia.org

Κήλη 7

‘Λευκές δομές’ = ασβέστιο Ασβέστιο 1.Χολόλιθοι, ουρόλιθοι 2.Νεφρασβέστωση 3.Αποτιτανώσεις χωρίς σημασία –λεμφαδένες. Οστά

a)Λίθοι στη χοληδόχο κύστη b)Λίθοι στο χοληδόχο πόρο c)Παγκρεατικός πόρος d)12/δάκτυλο 9

Λιθίαση ουροδόχου κύστεως Νεφρασβέστωση

Χρόνια παγκρεατίτιδα 11 en.wikipedia.org

Πεπτικό σύστημα 1/2 Βάριο o Εναιώρημα διαφόρων πυκνοτήτων. o Βελτιωτικό γεύσης για χορήγηση από το στόμα. o Απαγορεύεται η χρήση του όταν: Πιθανότητα διαφυγής από τον πεπτικό σωλήνα (πρόσφατη επέμβαση, πιθανότητα διάτρησης). Πριν από άμεση ενδοσκόπηση. Σε χαμηλή απόφραξη του παχέος εντέρου. Ιωδιούχα o Εναλλακτικά όπου απαγορεύεται το βάριο. o Στην αξονική τομογραφία. 12

Πεπτικό σύστημα 2/2 Απλή σκιαγραφική αντίθεση o Πλήρωση του αυλού με αραιό διάλυμα σκιαγραφικού, εικόνα εκμαγείου. Διπλή σκιαγραφική αντίθεση o Επάλειψη τοιχώματος με λεπτή στρώση παχύρευστου βαρίου (λευκό). o Διάταση αυλού με αέρα (σκοτεινό). 13

Βαριούχο γεύμα 1/5 Έλεγχος οισοφάγου o Νηστικός ασθενής. o Κατάποση και παρακολούθηση σκιαγραφικού (ακτινοσκόπηση). o Χρήση – εξουδετέρωση της βαρύτητας για σωστή επάλειψη. o Όρθια – ύπτια θέση – λοξή – πλάγια τοποθέτηση. o Λήψη ενδεικτικών εικόνων. 1.Αυλός 2.Οισοφάγειο τρήμα 3.Γαστροοισοφαγική συμβολή 14

Βαριούχο γεύμα 2/5 Έλεγχος στομάχου o Αλλαγή θέσης για απεικόνιση όλων των μοιρών με 2πλή αντίθεση. o Λήψη εικόνων. 3. Μείζον τόξο 4. Έλασσον τόξο 5. Θόλος 6. Σώμα 7. Πυλωρός 8. 12δάκτυλο 15

Βαριούχο γεύμα 3/5 1.Πυλωρικό άντρο στομάχου 2.Μοίρες 12δακτύλου Βολβός Κατιούσα Οριζοντία Ανιούσα 4 η μοίρα 16

Βαριούχο γεύμα 4/5 Εγγύς λεπτό έντερο Νήστιδα o Στο αριστερό άνω τμήμα της κοιλίας. o Κυκλοτερείς πτυχές. 12δάκτυλο Ειλεός Νήστις Παχύ έντερο 17

Βαριούχο γεύμα 5/5 Καρκίνος στομάχου (μπλε βέλος) επίπεδα λόγω βαρύτητας 18 Ύπτια θέση Όρθια θέση

Διάβαση λεπτού εντέρου Απλή αντίθεση. Κατάποση. Νηστικός. Ήπιο καθαρτικό για απελευθέρωση του ειλεού και διευκόλυνση προώθησης. Χρόνος στόμα – ειλεοτυφλική βαλβίδα περίπου ώρες. Παρατήρηση: Ο ειλεός δεν έχει πτυχές. Στο κάτω δεξιό τμήμα της κοιλίας 19

Εντερόκλυση Διάταση ελίκων από προώθηση του σκιαγραφικού μέσω καθετήρα από το στόμα με το άκρο στην αρχή της νήστιδας. Μπορεί να γίνει σαν 2πλή σκιαγραφική αντίθεση. Χρήση καθαρτικού. Καθετήρας Καθετήρας - οδηγός 20

CT Εντερόκλυση Ίδια προετοιμασία Σκιαγραφικό o Ιωδιούχο ή o Νερό (αυλός – αστέρι) και Ενδοφλέβιο (ενίσχυση τοιχώματος εντέρου) σκιαγραφικό. December 2007 Radiology, 245,

ΜΤ Εντερόκλυση Ίδια προετοιμασία. Στη ΜΤ μεταβάλλονται οι σχετικές πυκνότητες των ιστών ανάλογα με τη διαδικασία απεικόνισης (αυλός εντέρου φωτεινός ή σκοτεινός). October 2001 RadioGraphics, 21, S161-S

Διάβαση λεπτού εντέρου ιωδιούχο σκιαγραφικό 1/2 Συνήθως σε επείγοντα περιστατικά Μόνο αδρές πληροφορίες, ιδιαίτερα περιφερικά λόγω αραίωσης 23

Διάβαση λεπτού εντέρου ιωδιούχο σκιαγραφικό 2/2 Κυρίως για διερεύνηση απόφραξης – διαφυγής Διάταση ελίκων 24

Βαριούχος υποκλυσμός 2πλή σκιαγραφική αντίθεση. Πλήρης προετοιμασία με καθαρτικό. Δεν γίνεται εάν υπάρχει υπόνοια ή κίνδυνος διάτρησης. Τοποθέτηση σωλήνα στο ορθό. o Προώθηση βαρίου. o Εισαγωγή αέρα. 25

Radiology 2002;223: Diagnostic Yield of Barium Enema Examination after Incomplete Colonoscopy1 Καρκίνος Πολύποδας 1. Τυφλό, 2. Ανιόν, 3. Εγκάρσιο, 4. Κατιόν, 5. Ορθό, 6. Δεξιά κολική καμπή, 7. Αριστερά κολική καμπή 26

27

Ουροποιητικό σύστημα 28 en.wikipedia.org Απλή ακτινογραφία en.wikipedia.org/

Ε/Φ ουρογραφία Σκιαγράφηση ουροφόρων οδών μετά από Ενδοφλέβια χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου. Ήπιο καθαρτικό. Ουροφόρες οδοί. o Πυελοκαλυκικά συστήματα. o Ουρητήρες. o Ουροδόχος κύστη. Radiographics. 2001;21:

Radiographics. 2001;21: ουρητήρες κύστη 30

Λίθος στον ουρητήρα (βέλος) στην α/α ΝΟΚ Προκαλεί απόφραξη - διάταση Radiographics. 2001;21:

ΜRI ουρογραφία CT ουρογραφία 32

Ιωδιούχα σκιαγραφικά χορήγηση Αναφορά στο European Society of Urogenital Radiology ΕρωτηματολόγιοEuropean Society of Urogenital Radiology 33 Ιδιαίτερες προφυλάξεις: o Σοβαρή αλλεργική προδιάθεση. o Καρδιακή ανεπάρκεια. o Σακχαρώδης διαβήτης. o Πολλαπλούν μυέλωμα. Απαγορεύεται επί: o Γνωστής αλλεργίας στο σκιαγραφικό. o Άσθμα. o Νεφρικής ανεπάρκειας χωρίς κάθαρση. o Ενεργό θερεοτοξίκωση.

Χοληδόχος κύστη

Φυσιολογική χοληδόχος κύστη Λεπτό τοίχωμα Περιεχόμενο χωρίς ήχους Ακουστική ενίσχυση Καλύτερη εξέταση η υπερηχογραφία αξονική υπερηχογραφία

Χολόλιθοι

Χολολιθίαση σε υπερηχογράφημα Φυσιολογική ΧΚ

38 Χολολιθίαση Παχυσμένο τοίχωμα Χολολιθίαση Υπερηχογράφημα Μαγνητική τομογραφία

Οξεία χολοκυστίτιδα Φυσιολογική ΧΚ

Παχυσμένο τοίχωμα Οίδημα

Χοληδόχος κύστη Ασβεστωμένο τοίχωμα Υπερηχογράφημα Απλή ακτινογραφία

Ενδοσκοπική χολαγγειογραφία Τα μαύρα βέλη δείχνουν λίθους στο χοληδόχο πόρο Ενδοσκόπιο en.wikipedia.org/

Διάταση χοληφόρων Διαδερμική παρακέντηση

Χοληφόρα Στένωση στην πύλη του ήπατος

46 ΑΙΜΑΓΓΕΊΩΜΑ Καλοήθης αλλοίωση με τυπική πρόσληψη του σκιαγραφικού (δυναμική εξέταση) radiologyassistant.nl

Μεταστάσεις 47 radiologyassistant.nl

Οξεία παγκρεατίτιδα en.wikipedia

Οξεία παγκρεατίτιδα διαδοχικές τομές 49

Χρόνια παγκρεατίτιδα 50 en.wikipedia.org

Πάγκρεας - καρκίνος 51 en.wikipedia.org

Κύστεις νεφρών commons.wikimedia.org 52 en.wikipedia.org

Νεφρολιθίαση 53 φυσιολογικό

Νεφρολιθίαση – κωλικός νεφρού Διάταση πυελοκαλυκικού συστήματος (*) Λίθος στην κυστεοουρητηρική συμβολή (βέλος) 54 ucsf.edu φυσιολογικό

Πεταλοειδής νεφρός 55

Επινεφρίδια 56 Φυσιολογικό επινεφρίδιο (βέλος) Διογκωμένο επινεφρίδιο (κύκλος)

Υστεροσαλπιγγο- γραφία Καθετηριασμός τραχηλικού στομίου μήτρας Σκιαγράφηση με ιωδιούχο σκιαγραφικό της κοιλότητας της μήτρας, των σαλπίγγων και Έλεγχος της διάχυσης του σκιαγραφικού στην περιτοναїκή κοιλότητα Απαγορεύεται σε ενδεχόμενο εγκυμοσύνης, τοπικής φλεγμονής brighamrad.harvard.edu/ 57

Μυελογραφία Εισαγωγή σκιαγραφικού στο υπαραχνοειδή χώρο και σκιαγραφηση του ΕΝΥ. Γίνεται πλέον σπανιότατα όταν δεν επιτρέπεται η μαγνητική τομογραφία. Κλασσική μυελογραφία ΜΤ Όγκος (βέλος) Κλασσική μυελογραφία 58

Αρθογραφία 1/2 Εισαγωγή σκιαγραφικού σε αρθρώσεις. Κλασσική, ΑΤ, ΜΤ. Αξονική αρθρογραφία γόνατος Κλασσική αρθρογραφία γόνατος Βελόνα ένεσης σκιαγραφικού 59

Αρθογραφία 2/2 Μαγνητική αρθρογραφία ώμου. Γαδολίνιο σε αραιό διάλυμα. Χορήγηση σκιαγραφικού γίνεται υπό ακτινοσκόπηση Διάλυμα ιωδιούχου σκιαγραφικού (ορατό στην ακτινοσκόπηση) και γαδολινίου (ορατό στη ΜΤ) Βελόνα, καθετήρας χορήγησης 60

Αγγειογραφία 1/3 Σκιαγράφηση αυλού των αγγείων Διάγνωση παθήσεων αγγείων - θεραπεία Αξονική αγγειογραφία (ΕΦ, ιωδιούχο σκιαγραφικό) o Διάγνωση Μαγνητική Αγγειογραφία (ΕΦ, γαδολίνιο) o Διάγνωση Συμβατική αγγειογραφία o Ιωδιούχο σκιαγραφικό Ενδοφλέβια Ενδαρτηριακά o Επεμβατική o Κυρίως για θεραπευτικές πράξεις 61

Αγγειογραφία 2/3 ΜΤ αγγειογραφία (κέντρο) Κλασσική ΕΑ αγγειογραφία (εκατέρωθεν) 62

Αγγειογραφία 3/3 mricenter.com 63 ΜΤΕπεμβατική ΑΤ επεξεργασία

Αξονική αγγειογραφία 1/2 ΑΤ αγγειογραφία 64 radpod.org

Αξονική αγγειογραφία 2/2 CT στεφανιογραφία Επεξεργασία εικόνας rochestermedicalcenter.com 65

Κλασσική αγγειογραφία Τεχνική Seldinger Sven-Ivar Seldinger (1921–1998) Μέθοδος καθετηριασμού αγγείων (1953) o Εισαγωγή βελόνας. o Τοποθέτηση της βελόνας στον αυλό. o Εισαγωγή σύρματος, προώθηση για περίπου 10εκ. o Αφαίρεση της βελόνας – παραμένει το σύρμα στη θέση του. o Προώθηση καθετήρα και σύρματος στην περιοχή ενδιαφέροντος. o Αφαίρεση του σύρματος – παραμένει ο καθετήρας. 66

Τέλος Ενότητας

Σημειώματα

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Γεωργία Οικονόμου Γεωργία Οικονόμου. «Στοιχεία Διαγνωστικής Απεικόνισης. Ενότητα 8: Απεικόνιση Κοιλίας – Απεικόνιση με σκιαγραφικά μέσα». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: ocp.teiath.gr.ocp.teiath.gr

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί και δοθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.