«Εκτατική κτηνοτροφία-βοσκότοποι προτάσεις για τα αδιέξοδα της σταβλισμένης κτηνοτροφίας» Εθνική Συνδιάσκεψη για την κτηνοτροφία 27&28 Νοεμβρίου 2013 Γίτσας Ελευθέριος Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) Μέλος Δ/Σ της ΠΑΣΕΓΕΣ

Τα τρία κυρίαρχα προβλήματα της ελληνικής κτηνοτροφίας Το ζήτημα των βοσκοτόπων μεγάλη άνοδο των ζωοτροφών Οι ελληνοποιήσεις Απασχολούν σήμερα περίπου οικογένειες.

Bοσκότοποι Φυσικός πόρος της χώρας που ανέρχεται σε 52 εκατομμύρια στρέμματα ή το 40% της συνολικής επιφάνειας της Ελλάδας. Πολυλειτουργικό φυσικό οικοσύστημα  βοσκήσιμη ύλη  άγρια πανίδα  νερό, ξύλο,  αναψυχή και περιβάλλον.

Ο ρόλος των βοσκοτόπων Διάσταση απόψεων που αγγίζει τα όρια της βεντέτας, μεταξύ των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. «Ας υπάρξει επιτέλους χαρακτηρισμός των λιβαδικών εκτάσεων, διότι τη διάσταση απόψεων δασολόγων- γεωπόνων την πληρώνει τελικά ο κτηνοτρόφος» Γιάννης Τσιφόρος

Υφιστάμενη Κατάσταση Βοσκοτόπων Χορτολιβαδικές εκτάσεις χάθηκαν εξαιτίας: της άναρχης δόμησης των αστικών κέντρων της έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού στη χωροθέτηση βιομηχανικών ζωνών και τουριστικών εγκαταστάσεων. Κυρίως όμως λόγω: άγνοιας ή ολιγωρίας της ελληνικής πολιτείας, η οποία οριοθέτησε και κατέγραψε πολλές εκτάσεις όπου παραδοσιακά έβοσκαν ζώα, ως δασικές.

Βοσκήσιμες εκτάσεις σύμφωνα με τη νέα ΚΑΠ Η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να ξεκαθαρίσει επακριβώς τη χρήση αυτών των εκτάσεων, προσδιορίζοντας τους βοσκότοπους λαμβάνοντας υπόψη Όρους και παραμέτρους που διαφοροποιούν τις βοσκήσιμες εκτάσεις της Ελλάδας από εκείνες τις επίπεδες χορτολιβαδικές της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, διότι θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις επιδοτήσεις

Εφαρμογή πολιτικής γης Θα βασίζεται στην αύξηση της παραγωγικότητας, στις αρχές της αειφορικής διαχείρισης των φυσικών πόρων αλλά την πολιτιστική κληρονομιά και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής Ειδικότερα για το θέμα των βοσκοτόπων η πολιτική για τη διαχείρισή τους ξεκινά: από την δημιουργία επισήμου μητρώου βοσκότοπων από την οριοθέτηση τους από τον προσδιορισμό της βοσκοϊκανότητάς τους.

Δημιουργία κτηνοτροφικής οργάνωσης Ως φορέας διαχείρισης βοσκότοπων θα απαρτίζεται από : μέλη κτηνοτρόφους του συνεταιρισμού ένα λιβαδοπόνο θα υποστηρίζεται από τον ΣΕΚ Αρμοδιότητες 1. δημιουργία μητρώου βοσκοτόπων και την τήρηση του. 2. οριοθέτηση τους. 3. προσδιορισμός της βοσκοϊκανότητας κάθε περιοχής σε επίπεδο δήμου η περιφερειακής ενότητας. 4. θέσπιση κριτηρίων για την αξιοποίησή τους 5. τρόποι διαχείρισής τους και 6. ιδιαίτερα των ευαίσθητων οικολογικών περιοχών πχ περιοχές Νatura

Δημιουργία επιτροπής ΟΤΑ Θα αποτελείται από: τοπική κτηνοτροφική οργάνωση, έναν αντιδήμαρχο, έναν εκπρόσωπο τοπικού διαμερίσματος. Να έχει στην κατοχή της από την κτηνοτροφική οργάνωση, όλα τα στοιχεία των βοσκότοπων της περιοχής ευθύνης τους, όπως χάρτες, όρια, βοσκοικανοτητα ώστε να μπορεί να προσδιοριστεί: το είδος του ζώου για κάθε βοσκή, ο αριθμός των ζώων, τα τέλη βοσκής και ο τρόπος χρήσης τους.

Όροι παραχώρησης Διάρκεια τουλάχιστον 10 έτη για: πολυετή προγραμματισμό, σχεδία βελτίωσης και τυχόν βελτιώσεις στην βοσκή προς όφελος του (ξεχερσώσεις,λιπάνσεις,σπορές. αντιδιαβρωτικά) Το 70% των τελών βόσκησης, όπου υπάρχουν, να διατίθενται για έργα βελτίωσης. Να ελέγχεται συνεχώς ο κτηνοτρόφος ως προς την ορθολογική χρήση του βοσκοτόπου

Χωρίς βοσκότοπο Περίπου 20 χιλιάδες εκτροφές αιγοπροβάτων το σύνολο των εκτροφών αγελάδων γαλακτοπαραγωγής Συνεπώς: 1.δεν είναι επιλέξιμες άμεσων ενισχύσεων, 2.δεν εκμεταλλεύονται βοσκότοπο, 3.στηρίζονται κυρίως στη χρήση συμπυκνωμένων ζωοτροφών, 4.σε μεγάλες εγκαταστάσεις, 5. σε μεγάλο μηχανολογικό εξοπλισμό, 6.σε μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους,,υψηλές δανειακές υποχρεώσεις.

Ρεκόρ εμπορικού ελλείμματος αγροτικών προϊόντων αξίας περίπου 2,0 δις ευρώ Το 1980 εισάγαμε μόνο το 20% του βόειου κρέατος και είμαστε αυτάρκεις σε γάλα αγελαδινό. Σήμερα εισάγουμε το 90% του βόειου κρέατος και 65% του αγελαδινού γάλακτος που καταναλώνουμε. Η αγελαδοτροφία από αγελαδοτρόφους έχει πέσει στους 3500 κωδικούς εκμετάλλευσης και μόνο 2000 εκτροφές,που παράγουν 600 χιλιάδες τόνους την στιγμή που έχουμε ποσόστωση 830 χιλιάδων τόνων.

Πρόβειο και γίδινο γάλα  Στο πρόβειο η ζήτηση του ρυθμίζετε μόνο από την φέτα, και η μεγάλη μείωση των 120 χιλιάδων τόνων της τελευταίας τριετίας καλύφθηκε προσωρινά από την μεγάλη μείωση της εσωτερικής κατανάλωσης λόγο κρίσης.  Το γίδινο γάλα την τελευταία δεκαετία ξέφυγε από τα στενά όρια της συμμετοχής του κατά 30% στην παρασκευή της φέτας, πωλείτε πια και εμφιαλωμένο φρέσκο γάλα με πολύ μεγάλη ζήτηση, αλλά και τελευταία ερευνάται και η εξαγωγική του προοπτική.  Και ενώ θα έλεγε κανείς ότι στο γιδινο πάμε καλά εντούτοις και σε αυτό η μείωση είναι ανησυχητική.

Γιατί συμβαίνουν αυτά; Ακολουθούμε ακόμη ένα σύστημα εκτροφής που σχεδιάστηκε μεταξύ του 1960 με 1970 ΞΕΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ Που παράγει προϊόντα ΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ.

Πρέπει λοιπόν να κάνουμε το αυτονόητο. Να αλλάξουμε το σύστημα εκτροφής που σχεδιάστηκε το 60 με 70, δηλαδή το στάβλισμα των ζώων και τροφοδοσία της εκτροφής με συμπυκνωμένες ζωοτροφές και χορτονομές Οι ζωοτροφές αυτές έχουν πολύ υψηλό κόστος γιατί: παράγονται όλο και μικρότερες ποσότητες, από την ακριβή μισθωμένη γη από την απόσβεση μεγάλου κόστους μηχανολογικού εξοπλισμού τα ακριβότερα εφόδια, καύσιμα, συντηρήσεις, αντικαταστάσεις μεταφορικά μέσα, μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους επιπλέον προσωπικό και απασχόληση, και μείωση της διατροφικής άξιας τους από την έκθεση τους στον ήλιο και τις βροχές.

Από στοιχεία που συγκεντρώσαμε από το Ο.Σ.Δ.Ε προκύπτει ότι Στον όμορο κάμπο Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Ημαθίας, στρέμματα περίπου, εκτός δενδροκαλύψεων Το 62% της έκτασης ανήκει σε μη αγρότες και το 11% σε μη ενεργούς αγρότες. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Τι πρέπει να γίνει να βοηθήσει πολιτεία να ενθαρρύνει τον ιδιοκτήτη γης δίδοντας του ένα φορολογικό κίνητρο αν προτιμήσει να δώσει την γη του για κτηνοτροφική χρήση. να μετατραπεί σε τεχνητό λιβάδι, η σπορά του οποίου να γίνει με σπόρους ψυχανθών, αγρωστωδών και αρωματικών φυτών.

Τι πρέπει να γίνει Να δημιουργηθεί βοσκή για να αντικαταστήσει μεγάλο μέρος των συμπυκνωμένων και μέρος της αποξηραμένης μηδικής. Το υπόλοιπο της έκτασης να καλλιεργείται με το σύστημα της αμειψισποράς κτηνοτροφικά φυτά για αντικατάσταση της σόγιας και αλλά ενσίρωματα το κόστος των οποίων στο ολικό σιτηρέσιο των ζώων είναι πολύ χαμηλότερο από τις χρησιμοποιούμενες πρακτικές.

Συλλογή ενσιρώματος καλαμποκιού

Συλλογή χορτονομής

Τι πετυχαίνουμε Λύση δια παντός στο κόστος των ζωοτροφών το κόστος της διατροφής σε μια κτηνοτροφική μονάδα είναι σε ποσοστό 60%-80% του συνολικού κόστους λειτουργίας της μείωση κατά 30%-50% είναι πολύ μεγάλη επιτυχία και μειώνεται επίσης, η εξάρτηση από το εμπόριο, τη ρευστότητα, τις τράπεζες κλπ.

Επίσης είναι ανυπολόγιστη σε αξία. η ευζωία των ζώων η αύξηση παραγωγικότητας τους αλλά και η αύξηση της παραγωγικής τους ζωής (σήμερα είναι μόνο 2,6) η ενίσχυση της καλλιεργούμενης γης τα ποιοτικότερα προϊόντα η χρήση μικρότερου μηχανολογικού εξοπλισμού, αποθηκευτικών χώρων η δυνατότητα παραγωγής ΠΟΠ προϊόντων και διάφορες πιστοποιήσεις

Τι πετυχαίνουμε  Μεγάλη συμβολή στους περιβαλλοντικούς στόχους  μεγάλη μείωση σε αγροτοώρες  άσκηση των ζώων, έκθεση τους στις ακτίνες του Ήλιου  αποσυμφόρηση του στάβλου και μείωση προσβολής από ασθένειες όπως μαστίτιδες.

Τι πετυχαίνουμε Μικρής κλίμακας αναδιάρθρωση καλλιεργήσιμης γης, προς όφελος της κτηνοτροφίας, Αύξηση της στρεμματικής απόδοσης αυτής της έκτασης. Και αυτά είναι πολλά και παρά πολύ σημαντικά, από την υλοποίηση των οποίων εξασφαλίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ και η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Ανέφερα λοιπόν μια σειρά πραγμάτων που πρέπει κάθε κτηνοτρόφος να λάβει υπ όψιν, αλλά και να απαντηθεί το ερώτημα του όποιου πολίτη αυτής της χώρας θελήσει να μάθει, αν μπορεί και αν αξίζει να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία, και με ποιον τρόπο διασφαλίζεται η επιτυχία του.

Όσον αφορά τις υφιστάμενες εκτροφές που έχουν προβλήματα αδειοδότησης, πρόσβασης, γειτνίασης με οικισμούς, πρόχειρων η κακών εγκαταστάσεων κλπ. και είναι στα σχέδια τους η μετεγκατάσταση, είναι προς το συμφέρον τους να επιλέξουν τον χώρο που θα εγκατασταθούν με τα παραπάνω κριτήρια. Επίσης για την μεγαλύτερη επιτυχία του μέτρου θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί η μετεγκατάσταση από τα αναπτυξιακά προγράμματα, στις περιπτώσεις που αυτές θέλουν να εγκατασταθούν σε χώρους που αποδεδειγμένα θα εκμεταλλευτούν καλλιεργήσιμη αγροτική γη με πολυετή δέσμευση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ως επίλογο κρατώ μια σκέψη, που είναι στόχος και πιστεύω και παγκόσμια αγωνία. Η ανθρώπινη διατροφική αλυσίδα, η οποία συνδέει ένα σύνολο δραστηριοτήτων του κτηνοτροφικού τομέα με τους καταναλωτές πρέπει να είναι βιώσιμη. Οι μέθοδοι εκτροφής πρέπει να οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα. Η έννοια βιωσιμότητα όμως είναι εκ βάσεως ελαστική. Κάτω από την ομπρέλα της περιλαμβάνονται. η ευζωία των ζώων και η υγεία τους, η βιοποικιλότητα, και προστασία του περιβάλλοντος, η ασφάλεια των καταναλωτών, η ποιότητα των προϊόντων, το οικονομικό αποτέλεσμα και γενικά η εμπορική βιωσιμότητα.

Είναι ακόμη πιο σαφές ότι κάθε μία από τις παραπάνω έννοιες, αποτελεί ένα ολόκληρο θέμα προς διερεύνηση. Το βέβαιο είναι ότι το σύνολο αυτών υπάρχουν τόσο ως προϋπόθεση όσο και ως αποτέλεσμα στο σύστημα εκτροφής που περιγράψαμε. Αν θέλουμε να μιλάμε για βιώσιμη κτηνοτροφία και να συμπορευόμαστε με τις σύγχρονες ανάγκες με επιτυχία

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!