Ο ρόλος του νερού, του αέρα και του εδάφους στη ζωή μας Erasmus + ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΥΤΙΚΑ

Το νερό στη φύση και τη ζωή των ανθρώπων Το μεγαλύτερο μέρος της γης αποτελείται από νερό και καταλαμβάνει τα 7/10 της επιφάνειας της. Το 97,2% του νερού αυτού βρίσκεται στους ωκεανούς, το 2% βρίσκεται στους πόλους και στους παγετώνες, ενώ το 0,6% βρίσκεται στις λίμνες, στα ποτάμια και στα υπόγεια ύδατα γλυκού νερού.

Όμως, μόνο το 3,5% των νερών είναι γλυκά, ενώ το 96,5% είναι αλμυρά – είναι οι ωκεανοί. Ένα μεγάλο μέρος του γλυκού νερού είναι σε μορφή πάγου και ακόμα υπάρχει ως υγρασία στο έδαφος. Έτσι, από τα αποθέματα του γλυκού νερού μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ένα μικρό ποσοστό.

Το νερό είναι ένας σπάνιος φυσικός πόρος, ο οποίος βρίσκεται σε περιορισμένη ποσότητα. Γιατί όμως δεν τελειώνει αφού η ποσότητα του είναι περιορισμένη;

Σημαντικό χαρακτηριστικό του νερού Αποτελεί το μοναδικό στοιχείο στη φύση που το συναντά κάνεις και στις τρεις καταστάσεις της ύλης: υγρό, στερεό και αέριο.

Το νερό στα οικοσυστήματα Ο ρόλος του νερού στη ζωή είναι εξαιρετικά σημαντικός γιατί είναι βασικό συστατικό όλων των οργανισμών, και των φυτικών και των ζωικών. Για παράδειγμα: το σώμα της κότας αποτελείται κατά 74% από νερό, το μαρούλι κατά 96%, το αγγούρι κατά 95%, το καρπούζι κατά 92% κλπ.

Υγρότοποι Οι υγρότοποι φιλοξενούν ένα πλήθος ζωικών και φυτικών οργανισμών. Η μείωση του γλυκού νερού λόγω φυσικών φαινομένων, αλλά κυρίως λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, έχει άμεση επίδραση στους ζωντανούς οργανισμούς που βασίζονται σε αυτό για την τροφή, την επιβίωση και την αναπαραγωγή τους. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 400 υγρότοποι.

Το νερό στο ανθρώπινο σώμα Περίπου τα 2/3 του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό. Το νερό υπάρχει σε ποσοστό: Το νερό είναι, ακόμη, βασικό συστατικό του αίματος και αποτελεί περίπου το 30% των οστών. Στους άνδρεςΠερίπου 60-65% Στις γυναίκεςΠερίπου 50-60% Στα παιδιά (5-8 χρονών)μέχρι και 70%

Τι προσφέρει το νερό στο σώμα μας; 1. Προστατεύει το μυαλό, τα μάτια και τη σπονδυλική μας στήλη. 2. Ενυδατώνει τους ιστούς του σώματος μας. 3. Διαλύει όλα τα θρεπτικά συστατικά και αποβάλλει τις τοξίνες από τον οργανισμό μας. 4. Μεταφέρει όλα τα θρεπτικά συστατικά και το οξυγόνο στο αίμα μας. 5. Αποτελεί το βασικό συστατικό του σάλιου. 6. Ρυθμίζει την θερμοκρασία του σώματος.

Η γη διψά Συνολικά, πάνω από άνθρωποι πεθαίνουν το χρόνο σε όλο τον κόσμο από την έλλειψη ή την κακή ποιότητα του πόσιμου νερού. Ένας ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να αντέξει περισσότερες από 2-3 μέρες χωρίς να πιει νερό.

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

Πάρα την τόσο μεγάλη σημασία του, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο, δεν έχουν πρόσβαση σε αρκετό και ασφαλές νερό για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Πάνω από 232 εκατομμύρια άνθρωποι από χώρες του Τρίτου Κόσμου πλήττονται από λειψυδρία. Περίπου 18 χώρες στην Αφρική και την Ασία βρίσκονται στο όριο των υδατικών αποθεμάτων τους.

Στην Αφρική και την Ινδία, τα παιδιά αναγκάζονται να παρατήσουν το σχολείο για να κουβαλήσουν νερό, κάτι το οποίο αποτελεί και την κύρια ενασχόλησή τους.

Το νερό στην παραγωγή των προϊόντων Τα πάντα εξαρτώνται από το νερό. Οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας χρειάζεται νερό για να παραχθεί. Το μολύβι για παράδειγμα γίνεται από ξύλο και το ξύλο από δέντρο, το οποίο για να μεγαλώσει χρειάζεται νερό. Όμως, το ίδιο ισχύει και για το χαρτί, το οποίο απαιτεί αρκετές ποσότητες νερού για να παραχθεί.

Τα τρόφιμα, επίσης, χρειάζονται νερό. Ειδικά τα ζωικά προϊόντα έχουν ανάγκη από μεγάλες ποσότητες νερού για να παρασκευαστούν.

Προϊόντα και ποσότητα νερού σε λίτρα που απαιτείται για την παραγωγή τους ΑγροτικάΒιομηχανικά και εμπορικά ένα αυγό150 L μία κυριακάτικη εφημερίδα L ένα καλαμπόκι300 Lένα κιλό ατσάλι250 L μία φραντζόλα ψωμί600 Lένα κιλό αλουμίνιο8.500 L ένα κιλό κρέας Lένα αυτοκίνητο L Πηγή: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο, Ίδρυμα Μποδοσάκη, WWF, 1995.

Νερό και ανθρώπινη υγεία Από τα παλιά χρόνια, αναγνωρίσθηκε η σημασία του για την ανθρώπινη υγεία και την καθαριότητα του σώματος. Σπουδαία θέση είχαν τα λουτρά και τα χαμάμ, τα οποία ήταν μέρος της καθημερινότητας πολλών λαών. Πολλές πηγές των λουτρών ανέβλυζαν ιαματικό νερό, το οποίο ήταν η βασική μέθοδος θεραπείας πολλών ασθενειών στην αρχαιότητα.

Σωστή χρήση του νερού Όταν πλένουμε τα δόντια μας αφήνοντας ανοιχτή τη βρύση για 5΄, η σπατάλη νερού μπορεί να φτάσει τα 20 λίτρα! Το πλύσιμο μπαλκονιών και πεζοδρομίων αλλά και του αυτοκινήτου με τον κουβά προκαλεί μικρότερη σπατάλη νερού από το λάστιχο. Περίπου το 1/5 του νερού που χρησιμοποιείται στα σπίτια μας καταναλώνεται στο ντους. Αν, όμως, κάναμε μπάνιο στην μπανιέρα θα χρειαζόμασταν τη διπλάσια ποσότητα νερού.

Το τράβηγμα στο καζανάκι αντιστοιχεί στο 1/3 όλου του νερού που καταναλώνεται σε ένα σπίτι. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να το ρυθμίσουμε. Επιλέγουμε φυτά που χρειάζονται ελάχιστο νερό και αντέχουν σε ξηρές περιόδους. Επισκευάζουμε άμεσα τις βρύσες που στάζουν, καθώς έχει υπολογισθεί ότι χάνεται 1 λίτρο νερού κάθε 10΄.

Έδαφος Το έδαφος είναι το ανώτερο στρώμα της επιφάνειας της Γης, δηλαδή αυτό που καλλιεργείται. Αυτό που βρίσκεται κάτω από το έδαφος λέγεται υπέδαφος και φτάνει στα 1,5 ως 2 μ., ως εκεί δηλαδή που προχωρούν οι ρίζες των φυτών και μπορεί να καλλιεργηθεί.

Το έδαφος αποτελείται από μικρά σωματίδια που καλύπτουν το βραχώδες στρώμα που βρίσκεται από κάτω. Το είδος του εδάφους εξαρτάται από το πόσο κοντά ή μακριά είναι τα σωματίδια. Έτσι, το έδαφος μπορεί να είναι πιο αμμώδες, όταν υπάρχουν μεγάλα και πολλά κενά, ή αργιλώδες, με λίγα και μικρά κενά. Τα αργιλώδη εδάφη έχουν την ικανότητα να συγκρατούν τόσο το νερό όσο και θρεπτικά συστατικά, τα οποία είναι απαραίτητα στην ανάπτυξη των φυτών.

Μορφολογία 3 κατηγορίες εδαφών: Το πεδινό έδαφος Το λοφώδες έδαφος Το ορεινό έδαφος

Η ποιότητα του εδάφους Εξαρτάται από τρεις παράγοντες:  την παραγωγικότητα  την ποιότητα του περιβάλλοντος  την υγεία των φυτών και των ζώων Όταν η ποιότητα του εδάφους είναι καλή, τότε μπορεί και συγκρατεί και μεγάλες ποσότητες νερού αλλά και θρεπτικά συστατικά, τα οποία βοηθούν τα φυτά να μεγαλώσουν.

Τι είναι η υποβάθμιση του εδάφους; Όταν το έδαφος χάνει τα καλά στοιχεία που το καθιστούν κατάλληλο για καλλιέργεια, τότε λέμε ότι το έδαφος υποβαθμίζεται. Το έδαφος μπορεί να υποβαθμιστεί από τη διάβρωση του εδάφους. Μπορεί να χρειαστούν έως και 1000 χρόνια για να δημιουργηθεί 1 εκατοστό εδάφους κάτω από τα πόδια μας.

Ο άνθρωπος βασίζεται στο έδαφος για την επιβίωσή του αλλά οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν συνέπειες. Ωστόσο, το πρόβλημα εντοπίζεται στον τρόπο που εκμεταλλευόμαστε το έδαφος.

 Μεγάλες εκτάσεις πολύ γόνιμου εδάφους καλύπτονται από μπετόν ή άσφαλτο, καθώς οι πόλεις επεκτείνονται συνεχώς. Επιπλέον, σε ορισμένες περιοχές, η άρδευση έχει καταστήσει τα εδάφη άγονα.

 Πολλές βιομηχανικές διεργασίες ρυπαίνουν το έδαφος με ουσίες, όπως το πετρέλαιο. Αυτό σημαίνει ότι τα υπόγεια ύδατα θα μολυνθούν, με αποτέλεσμα η υγεία των ανθρώπων και των διάφορων οργανισμών να βρίσκεται σε κίνδυνο. Αυτό συμβαίνει διότι οι άνθρωποι θα καταναλώσουν τα λαχανικά που καλλιεργήθηκαν σε μολυσμένα εδάφη ή το κρέας ζώων που έφαγε αυτά τα λαχανικά.

 Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι έντονες βροχοπτώσεις και η παρατεταμένη ξηρασία κάνουν τα εδάφη μας ολοένα και πιο ευάλωτα.  Ορισμένες γεωργικές πρακτικές καθιστούν τα εδάφη ευάλωτα στη διάβρωση.

Τα υγιή εδάφη, όχι μόνο είναι το θεμέλιο για τα τρόφιμα, τα καύσιμα και τα ιατρικά προϊόντα, αλλά επίσης, είναι απαραίτητα και για τα οικοσυστήματά μας. Πάνω από το ¼ της παγκόσμιας βιοποικιλότητας φιλοξενείται κάτω από το έδαφος. Μερικά από αυτά είναι μυρμήγκια, τα σκουλήκια, τα έντομα.

Στις μέρες μας, πάνω από 805 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν την πείνα και τον υποσιτισμό. Η αύξηση του πληθυσμού θα απαιτήσει μια αύξηση περίπου 60% στην παραγωγή τροφίμων. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε τα εδάφη μας υγιή, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής μας εξαρτάται από αυτό.

Αέρας Ο αέρας είναι ένα μίγμα από αέρια. Για εμάς, όμως, το σημαντικότερο είναι το οξυγόνο. Χωρίς αυτό δεν υπάρχει ζωή. Με τη βοήθεια του αναπνευστικού συστήματος ο οργανισμός μας εφοδιάζεται συνέχεια από αυτό. Ο αέρας είναι άχρωμος, άγευστος και άοσμος όταν είναι καθαρός.

Η γη περιβάλλεται από μία τεράστια ποσότητα αέρα, την ατμόσφαιρα. Αν δεν υπήρχε η ατμόσφαιρα, οι μετεωρίτες που θα έπεφταν στο έδαφος θα προκαλούσαν τεράστιες καταστροφές. Με την είσοδό τους, όμως, στη μεσόσφαιρα, οι μετεωρίτες καίγονται.

Τον αέρα δεν μπορούμε να τον δούμε. Όμως, τον αντιλαμβανόμαστε από την επίδρασή του στα αντικείμενα γύρω μας.

Πού υπάρχει αέρας; Πολλές φορές νομίζουμε ότι ένα μπουκάλι είναι άδειο, ενώ στην πραγματικότητα περιέχει αέρα που δεν μπορούμε να τον δούμε. Για να διαπιστώσουμε ότι υπάρχει μπορούμε να βυθίσουμε ένα άδειο μπουκάλι ή ένα άδειο ποτήρι με το στόμιό του προς τα κάτω μέσα σε μια λεκάνη με νερό. Θα δούμε να βγαίνουν φυσαλίδες αέρα. Διαπιστώνουμε, επίσης, ότι μέσα στο χώμα υπάρχει αέρας! Πώς, αλλιώς, θα μπορούσαν να ζήσουν τόσοι μικροί οργανισμοί, όπως τα σκουλήκια και τα μυρμήγκια, μέσα σ' αυτό;

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να μείνει κάτω από το νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, γι’ αυτό και χρησιμοποιεί ειδικές φιάλες οξυγόνου. Τα ψάρια ζουν συνεχώς μέσα στο νερό. Με τα βράγχια παίρνουν το οξυγόνο, που βρίσκεται διαλυμένο μέσα στο νερό. Ζωή στο νερό

Τα σώματα που έχουν πόρους (τρύπες, κενά) περιέχουν αέρα (π.χ. ξύλο, φελλός, κομμάτι τούβλο κ.α.) Ο αέρας είναι σχεδόν παντού

Πώς πετούν τα αεροπλάνα; Ο αέρας είναι απαραίτητος για να πετάξουν τα αεροπλάνα! Αν δεν υπήρχε ο αέρας, δεν θα μπορούσαν με τίποτα να πετάξουν τα αεροπλάνα.

Ο αέρας του δωματίου μου Έχετε σκεφτεί ποτέ εάν ο αέρας του δωματίου σας ή της τάξης σας είναι υγιεινός; Το χειμώνα περνάμε πολύ χρόνο σε κλειστούς χώρους. Η κακή ποιότητα του αέρα είναι υπεύθυνη για πολλές ασθένειες και αλλεργίες.

Γιατί η ποιότητα του αέρα μπορεί να είναι κακή; Οι κυριότερες αιτίες είναι από:  τα χημικά που χρησιμοποιούμε στο σπίτι για να το καθαρίσουμε  από κακή συντήρηση του καλοριφέρ  από το κλιματιστικό που πιθανόν να χρησιμοποιούμε Εάν ο αέρας του δωματίου μας δεν ανανεώνεται, τότε θα είναι τόσο μολυσμένος όσο και ο αέρας μιας μεγαλούπολης.

Τι πρέπει να κάνουμε για να είναι υγιεινός ο αέρας; Ανοίγουμε τα παράθυρα Δε χρησιμοποιούμε καθαριστικά με χημικά Συντηρούμε κλιματιστικά και σόμπες

Συμπέρασμα Ο ρόλος του νερού, του αέρα και του εδάφους είναι βασικοί παράγοντες για την ύπαρξη ζωής. Κάθε οργανισμός για να ζήσει και για να πραγματοποιήσει τις βασικές λειτουργίες του, χρειάζεται νερό, οξυγόνο και τροφή.