Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ Κ.Θ.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ.

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ Κ.Θ.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ Κ.Θ.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

2 ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (Β.Α) Οι ανθρώπινες κοινωνίεςυπάρχουν και εξαρτώνται απόλυτα από τα φυσικά,χημικά και βιολογικά συστήματα του πλανήτη.Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες πολύ συχνά θέτουν σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των περιβαλλοντικών και κοινωνικο-οικονομικών συστημάτων. ΜΕΡΙΚΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ  Είναι η Μ.Β εγγενώς μη συμβατή με την Β.Α;  Μήπως σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους;  Μήπως σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε αναπτυγμένες και σε υπό ανάπτυξη χώρες;  Συνδέεται με τη γεωγραφική θέση και την τοποθεσία;  Είναι μια διαδικασία, ένας μηχανισμός ή ένα προϊόν;  Είναι δυνατόν να έχουμε βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, βιώσιμες τοπικές κοινότητες και μια βιώσιμη κοινωνία χωρίς μεταλλεία και μεταλλευτική βιομηχανία;

3 Τι είναι η βιώσιμη ανάπτυξη; Δεν υπάρχει κάποιος απλός ορισμός για τον όρο «βιώσιμη ανάπτυξη». Μια ισορροπημένη προσέγγιση είναι να αποδίδεται ο όρος σε μια δραστηριότητα που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας κοινότητας ή περιοχής, ακόμα και αν αυτή η δραστηριότητα έχει περιορισμένη διάρκεια ζωής, αρκεί να δώσει το έναυσμα για την δημιουργία νέων δραστηριοτήτων που δεν προϋπήρχαν και που μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη της, ενώ ταυτόχρονα να βρίσκεται σε φάση υλοποίησης χωρίς επιπτώσεις στα οικοσυστήματα.

4

5 Βιώσιμη Ανάπτυξη - Η μελέτη Bruntland : Ορισμός από την διάσκεψη τού Ρίου το 1992  Βιώσιμη Ανάπτυξη σημαίνει ότι οι παρούσες γενιές πρέπει να καλύπτουν τις ανάγκες τους χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο και αμφισβήτηση τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες Ο ορισμός αυτός είχε ευρεία αποδοχή, όχι μόνο γιατί ήταν απλός και κατανοητός. Πέραν αυτού επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες και προφανείς προεκτάσεις. Είναι ένας «εύκαμπτος» ορισμός μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια, και μπορεί να εφαρμοσθεί για την περιγραφή και ανάπτυξη πολλών δραστηριοτήτων. Αυτό σημαίνει: Οι μελλοντικές γενεές έχουν δικαιώματα πάνω στους φυσικούς πόρους η παρούσα γενιά έχει την υποχρέωση να συμπεριλαμβάνει «τις ανάγκες των μελλοντικών γενεών» στη λήψη των αποφάσεων Αυτό σημαίνει άραγε προβολή μιας «παγωμένης εικόνας» στο μέλλον; Σημαίνει μη ανάπτυξη η μια πολύ βραδεία ανάπτυξη; Η μήπως η παρούσα γενιά πρέπει να υποθέσει ότι θα υπάρξει τεχνολογική πρόοδος και οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον;

6 Δύο έννοιες είναι βασικές σε αυτό τον ορισμό: η έννοια των «αναγκών », και πιο συγκεκριμένα οι βασικές ανάγκες των πιο αδύναμων, στις οποίες πρέπει να δοθεί η μεγαλύτερη προτεραιότητα, και η έννοια των ορίων που θέτει το επίπεδο της τεχνολογίας και της κοινωνικής μας οργάνωσης στη δυνατότητα του περιβάλλοντος να ανταποκριθεί στις σημερινές και στις μελλοντικές ανάγκες. « Στην ευρύτερή της έννοια η βιώσιμη ανάπτυξη επιδιώκει την αρμονία μεταξύ των ίδιων των ανθρώπων και μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης (Εκθεση Μπρούντλαντ, κεφ.ΙΙ). Πρόκειται για έναν σημαντικό ορισμό, γιατί συσχετίζει επίσημα το περιβάλλον και την ανάπτυξη, επισημαίνοντας τη δραματική κατάσταση ενός μέρους της ανθρωπότητας. Με την 'Εκθεση Μπρούντλαντ για πρώτη φορά εκφράζεται καθαρά από μια διεθνή επιτροπή η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες απειλούν τη Γη. Συμπεραίνει ότι είναι επείγον να επινοήσουμε μια ανάπτυξη που δεν θα τιμωρεί τις μελλοντικές γενεές. Για πρώτη φορά τίθεται επισήμως θέμα για τις αρνητικές επιπτώσεις της εκβιομηχάνισης στο περιβάλλον. Η 'Εκθεση Μπρούντλαντ επισημαίνει επίσης την ανάγκη αναδιανομής της παγκόσμιας ανάπτυξης υπέρ των λιγότερο ευνοημένων και της μείωσης των ανισοτήτων. Μια κατ' αρχάς περιβαλλοντική λογική. Ωστόσο, πέρα από τις διακηρύξεις και τις καλές προθέσεις, η έκθεση προβάλλει κυρίως τις οικολογικές ανησυχίες. Οι μεγάλοι κίνδυνοι για το μέλλον του πλανήτη, τους οποίους καταγράφει η έκθεση, δεν σχετίζονται άμεσα με τις ανάγκες των πιο αδυνάμων. Επισημαίνει τις κλιματικές αλλαγές εξαιτίας της συσσώρευσης των αερίων του θερμοκηπίου και τις βλάβες στο στρώμα του όζοντος από τους χλωροφθοράνθρακες, σημαντικά ασφαλώς ζητήματα σε πλανητική κλίμακα, τα οποία όμως δεν προσφέρουν καμιά λύση στις συνθήκες στέρησης που αντιμετωπίζουν τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι. Έτσι, από την εμφάνισή της, η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης συνδέει δύο όρους οι οποίοι περισσότερο αντιτίθενται παρά συναρτώνται και συνδέονται, όπως θα ηθελαν οι υποστηρικτές της: ανάπτυξη από τη μια, βιώσιμη από την άλλη. Είναι φανερό ότι ο όρος “βιώσιμη” προηγείται έναντι του άλλου, δηλαδή της ¨ανάπτυξης¨.

7 Με την 'Εκθεση Μπρούντλαντ, δύο κύριες και δυναμικές ιδέες της οικολογίας εισέρχονται επίσημα στη διεθνή σκηνή: κατ' αρχάς, ότι πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η προστασία του πλανήτη, δηλαδή οφείλουμε να υιοθετήσουμε τρόπους παραγωγής που να σέβονται περισσότερο το περιβάλλον. κατόπιν, και ως συνέπεια της προηγούμενης αντίληψης, ότι ο δυτικός τρόπος ζωής και κατανάλωσης δεν μπορεί να επεκταθεί στον υπόλοιπο κόσμο χωρίς να απειληθεί σοβαρά το μέλλον του πλανήτη. Η πεποίθηση αυτή κυριάρχησε σε ολόκληρη την επόμενη δεκαετία. Η Επιτροπή Μπρούντλαντ προανήγγειλε αυτό που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί τα επόμενα χρόνια, δηλαδή μια μεγάλη «Διάσκεψη για τη Γη», κατά την οποία οι προβληματισμοί για την βιώσιμη ανάπτυξη θα εκφράζονταν επίσημα από το σύνολο των εθνών. Πρόκειται για τη Διάσκεψη του Ρίο, το 1992. Ρίο: Η καθαγίαση της βιώσιμης ανάπτυξης Κατά τη Διάσκεψη του Ρίο, η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης υιοθετήθηκε επισήμως ως θεμέλιο της διεθνούς συνεργασίας. Η πρώτη «Παγκόσμια Διάσκεψη για τη Γη» έθεσε τις βάσεις των κύριων αξόνων της προβληματικής που χαρακτηρίζουν σήμερα τις πολιτικές του Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. 1. Η Ατζέντα 21, ένα πρόγραμμα δράσης για τη δεκαετία Η Διάσκεψη του Ρίο πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1992, σε μια μεγάλη μητρόπολη, σύμβολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ανάπτυξη στις χώρες του Νότου. Παρόλο που η Βραζιλία είναι μια μεγάλη αγροτική και βιομηχανική δύναμη με ευνοϊκή θέση στον κύκλο των αναδυόμενων χωρών, περισσότερα από 100 εκατομμύρια άτομα, κάτοικοι των παραγκουπόλεων και ακτήμονες, ζουν κάτω από συνθήκες υπερβολικής φτώχειας, αποκλεισμένοι από την διαδικασία της οικονομικήςανάπτυξης. Όσο για το Ρίο ντε Τζανέιρο, την πόλη που φιλοξένησε τη Διάσκεψη, αυτή συγκεντρώνει όλες τις αρνητικές όψεις της υπανάπτυξης: τεράστιες παραγκουπόλεις (φαβέλες), ανεργία, βία, μόλυνση, άναρχη δόμηση, ανεπαρκείς μεταφορές. Ως κατάληξη των εργασιών τηςΔιάσκεψης του Ρίο, 173 Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων υιοθετούν την «Ατζέντα 21» (21 για τον 21 ο αιώνα), ένα κείμενο με υπότιτλο «Παγκόσμια στρατηγική για την βιώσιμη ανάπτυξη. Παρουσιάστηκε από τον τότε Γενικό Γραμματέατ ου ΟΗΕ Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι. Η Ατζέντα 21 περιλαμβάνει 27 αρχές που θεωρούνται θεμελιώδεις προκειμένου να γίνει η βιώσιμη ανάπτυξη πραγματικότητα πριν τα τέλη του 21 ου αιώνα.

8 Οι πιο σημαντικές από αυτές θεωρούνται: o « Οι άνθρωποι βρίσκονται στο κέντρο του ενδιαφέροντος για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Έχουν δικαίωμα σε μια ζωή παραγωγική, σε αρμονία με τη φύση και με εξασφαλισμένη πρόσβαση στην υγεία » (πρώτη αρχή). o «Όλα τα κράτη και όλοι οι άνθρωποι οφείλουν να συνεργαστούν για την εξάλειψη της φτώχειας, που αποτελεί βασική προϋπόθεση της βιώσιμης ανάπτυξης, με σκοπό να μειωθούν οι διαφορές στο επίπεδο ζωής και να ανταποκριθούμε καλύτερα στις ανάγκες της πλειοψηφίας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο » (πέμπτη αρχή). 'Οπως και η Έκθεση Μπρούντλαντ, η Ατζέντα 21 αποτελεί και αυτή ένα ανθρωπιστικό μανιφέστο που διακηρύσσει ότι η αλληλεγγύη είναι αναγκαία μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. Όμως, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες καταλαμβάνουν προεξάρχουσα θέση, όπως διαπιστώνουμε από την πρώτη αρχή. Γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την τρίτη: o «Το δικαίωμα στην ανάπτυξη πρέπει να πραγματοποιείται με τρόπο που να ικανοποιεί εξίσου τις ανάγκες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και με το περιβάλλον των μελλοντικών γενεών Η τέταρτη αρχή θέτει τους άξονες προτεραιότητας της διεθνούς συνεργασίας που θα σημαδέψουν τις επόμενες δεκαετίες: «Για να πετύχουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη, η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας της ανάπτυξης και να μη διαχωρίζεται από αυτήν ». Κάθε χώρα οφείλει να υιοθετήσει μια πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης. Οι άξονες δράσης που συνδέονται με το περιβάλλον κυριαρχούν: τα τρία μοναδικά ζητήματα από τη Διάσκεψη του Ρίο που κατέληξαν σε διεθνείς συμφωνίες αποτελούν σήμερα και τους πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης: οι κλιματικές αλλαγές, η βιοποικιλότητα και η ερημοποίηση (παρόλο που επισημάνθηκε αργότερα, θεωρείται απόρροια του Ρίο). Υιοθετήθηκε επίσης και μια διακήρυξη για τα δάση.

9 Περισσότερη παραγωγή, καλύτερη αναδιανομή, προστασία του μέλλοντος: ένα ασύμβατο τρίπτυχο; Η βιώσιμη ανάπτυξη στηρίζεται λοιπόν σε ένα τρίπτυχο όπου η οικονομία (περισσότερη παραγωγή για την εξυπηρέτηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού ανθρώπων) συνδέεται με την κοινωνία (καλύτερη αναδιανομή, αγώνας κατά της φτώχειας), πάντοτε με σεβασμό στο περιβάλλον (προστασία της φύσης). Η τέταρτη παράμετρος, που διατρέχει όλες τις προηγούμενες, είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Η βιώσιμη ανάπτυξη συνενώνει παραμέτρους οριζόντιες (το χώρο) και κάθετες (το χρόνο). Μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης κατανέμεται λοιπόν σε τρεις διαστάσεις από τη στιγμή που επιδιώκει την ταυτόχρονη πρόοδο στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικονομίας και της κοινωνίας. Αυτοί οι στόχοι μοιάζουν δύσκολα συμβατοί μεταξύ τους. Όλοι οι υφιστάμενοι μεγάλοι θεσμοί, είτε πρόκειται για διάφορους οργανισμούς του ΟΗΕ είτε για άλλους κρατικούς οργανισμούς είτε για πολυεθνικές εταιρείες ή ΜΚΟ, είναι συνήθως προσανατολισμένοι περισσότερο προς έναν τομέα, με συνέπεια οι επιδιώξεις τους να είναι αντιφατικές, δηλαδή ανταγωνιστικές. Καθώς η βιώσιμη ανάπτυξη ευνοεί τη διαδικασία διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης και την αρχή της συλλογικής δράσης και της συμμετοχικής δημοκρατίας, όλα τα ζητήματα προκαλούν αντιπαραθέσεις και συζητήσεις χωρίς τέλος, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, γιατί δεν υφίστανται ακόμα ρυθμιστικοί θεσμοί και παγκόσμια διακυβέρνηση.

10 Τι είναι η βιωσιμότητα; Στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης συνυπάρχουν δύο όροι: ο όρος ανάπτυξη και ο όρος βιώσιμη. Λαμβάνοντας υπόψη τις θεωρίες, τις εμπειρίες και τον απολογισμό 50 χρόνων «ανάπτυξης», η έννοια μπορεί να περιγραφεί ως μια μακροπρόθεσμη διαδικασία, αυτοτροφοδοτούμενη, ενδογενής και σωρευτική, που αυξάνει τον πλούτο και επιτείνει τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, επιτρέποντας σε ένα όλο και μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων να περάσουν ως φυσικό επακόλουθο από την κατάσταση της ένδειας σε έναν καλύτερο καθορισμό της μοίρας τους. Για να γίνει πραγματικότητα αυτή η διαδικασία, απαιτείται η θέληση εκ μέρους των θεσμών να στρέψουν μακροπρόθεσμα το ενδιαφέρον τους προς το γενικό συμφέρον, επιδιώκοντας παρεμβάσεις για την αναδιανομή, με σκοπό να μειώσουν το χάσμα των ανισοτήτων που έχει προκαλέσει η οικονομική ανάπτυξη. Για τους οπαδούς της ανάπτυξης, κάτι τέτοιο είναι απολύτως βιώσιμο, γιατί επιτρέπει στις κοινωνίες να εισέλθουν σε μια νέα φάση. Το να μιλάμε λοιπόν για βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί πλεονασμό. Αντιθέτως, γι' αυτούς που αρνούνται την ανάπτυξη, γιατί νοείται κυρίως ως οικονομική, η διατύπωση «βιώσιμη ανάπτυξη» αποτελεί οξύμωρο σχήμα, επειδή περιλαμβάνει δύο αντιφατικούς μεταξύ τους όρους. Η ανάπτυξη δεν μπορεί εξ ορισμού να είναι βιώσιμη, γιατί προϋποθέτει έναν επιθετικό τρόπο παραγωγής. Κατανοούμε λοιπόν ότι όλη η προβληματική της βιώσιμης ανάπτυξης αρθρώνεται γύρω από την έννοια της «βιωσιμότητας». Η βιωσιμότητα: ένα πρόβλημα πόρων Η βιωσιμότητα αναλύεται με τους όρους των πόρων, δηλαδή αυτό που οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν ως «κεφάλαιο». Το κεφάλαιο που διαθέτουν οι ανθρώπινες κοινωνίες μπορεί να είναι φυσικό (ανανεώσιμοι ή μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι, όπως το νερό, το έδαφος, η πανίδα, οι ορυκτές πρώτες ύλες,ο άνθρακας, το πετρέλαιο κτλ) ή τεχvητό: το κεφάλαιο των υποδομών και των παραγόμενων αγαθών, το χρηματικό κεφάλαιο, το ανθρώπινο κεφάλαιο των ικανοτήτων και των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών, το κοινωνικό κεφάλαιο των δικτύων και των σχέσεων.

11 Η βιωσιμότητα αποκαλείται απόλυτη όταν θεωρούμε ότι το φυσικό κεφάλαιο πρέπει να διατηρηθεί απολύτως στην υφιστάμενη κατάσταση. Αποκαλείται σχετική όταν το σύνολο του φυσικού και τεχνητού κεφαλαίου πρέπει να διατηρηθεί σταθερό ως σύνολο, όταν μπορούμε δηλαδή να υποκαταστήσουμε φυσικό κεφάλαιο με τεχνητό. Η διαφορά μεταξύ σχετικής και απόλυτης βιωσιμότητας δεν είναι απλά ζήτημα βαθμού ή εκτίμησης: εκφράζει μια πραγματική «εννοιολογική τομή» Απόλυτη ή σχετική βιωσιμότητα; Α) Η απόλυτη βιωσιμότητα: προτεραιότητα στο περιβάλλον. Οι οπαδοί της απόλυτης βιωσιμότητας θεωρούν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να οριοθετηθούν για να προστατευθεί ο πλανήτης. Ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα από τα είδη που υπάρχουν πάνω στη Γη. Γι' αυτούς, το περιβάλλον προηγείται. Προκρίνουν τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς, θεωρούν άβατο τις περιοχές που απειλούνται και τα ζωικά ή φυτικά είδη που βρίσκονται υπό εξαφάνιση και καταλήγουν στη μηδενική ανάπτυξη. Προκρίνουν το περιβάλλον σε σχέση με την ανθρωπότητα, γιατί θεωρούν ότι οι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι σε εξαφάνιση αν δεν προστατεύσουν το πλαίσιο της ζωής τους, τον αέρα που αναπνέουν, τα έδαφος, το νερό. Με τη λογική της απόλυτης βιωσιμότητας, ο πλανήτης προηγείται της ανθρωπότητας. Οι βιολόγοι και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τάσσονται κατά πλειοψηφία υπέρ της απόλυτης βιωσιμότητας. Β) Η σχετική βιωσιμότητα: προτεραιότητα στην ανθρωπότητα. Οι οπαδοί της σχετικής βιωσιμότητας θεωρούν, αντιθέτως, ότι το περιβάλλον (η φύση) είναι προϊόν των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με αυτούς, δεν υφίσταται πάνω στη γη φυσικό περιβάλλον που να μην έχει ανθρωποποιηθεί. Η φύση είναι κοινωνική κατασκευή που εξαρτάται από τις περιοχές, τις εποχές και τις προτεραιότητες που καθορίζουν οι κοινωνίες. Μεταξύ των οπαδών της απόλυτης και της σχετικής βιωσιμότητας, η ενοιολογική τομή προσδιορίζεται από τον βαθμό εμπιστοσύνης τους απέναντι στην τεχνική πρόοδο.

12 Η ιδέα της απόλυτης βιωσιμότητας έχει αποδειχθεί και ουτοπική και ανιστόρητη. Και τούτο γιατί στην πιο ακραία περίπτωση, όπως αποδίδεται από τις ομάδες των οικολόγων, και ¨οικολογούντων¨ σημαίνει όποια απλή δραστηριότητα μπορεί να διατηρηθεί εσαεί. Ο εξορυκτικός τομέας (μεταλλεία και λατομεία) θεωρείται από τους οικολόγους σαν μη βιώσιμη, εφόσον εκμεταλλεύεται περιορισμένους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και σύμφωνα με την πεποίθησή τους ότι οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι πρέπει να προστατεύονται προς όφελος των επερχόμενων γενεών. Ωστόσο, αν η πρώιμη ανθρωπότητα δεν είχε αναπτύξει εξορυκτικές δραστηριότητες, τότε το ανθρώπινο γένος δεν θα είχε εξελιχθεί στην σημερινή ανεπτυγμένη μορφή του, αλλά θα παρέμενε ως ένα τροφοσυλλεκτικό είδος, παρόμοιο των πιο κοντινών «συγγενών» του, των χιμπαντζήδων και των γοριλών. Η παραγωγή π.χ. λίθινων εργαλείων οδήγησε το είδος να γίνει κυνηγός. Η επακόλουθη ανακάλυψη πρώτων υλών για κατασκευαστικούς σκοπούς και μετάλλων για την παραγωγή εργαλείων, μηχανημάτων, κτλ οδήγησε στην ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους, των κοινοτήτων του και του πολιτισμού, όπως τον βιώνουμε σήμερα. Αν θεωρήσουμε ότι ο ορυκτός πλούτος θα πρέπει να προστατεύεται προς όφελος των επερχόμενων γενεών, τότε λογική συνέπεια είναι ότι ποτέ δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, καθώς μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι πάντα πρόκειται να υπάρχει μία επόμενη γενεά. Επίσης, στο μέλλον μπορεί να μην υπάρχει ζήτηση για συγκεκριμένα υλικά ή αυτά να έχουν απολέσει την αξία του. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχει χαθεί η ευκαιρία για την αποκομιδή οφέλους κατά την εποχή που αυτά θα απέδιδαν σημαντικά οφέλη.

13 Οι οικολογικές ομάδες συχνά προτείνουν την ανάπτυξη άλλων δραστηριοτήτων σαν εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με τον εξορυκτικό τομέα, θεωρώντας αυτές ως βιώσιμες. Προτείνουν πχ την ανάπτυξη τουριστικών, αλιευτικών, αγροτικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων. Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι με βάση τον αυστηρό ορισμό που δίνουν στον όρο «βιωσιμότητα» και αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι βιώσιμες και οδηγούν σε μόλυνση του περιβάλλοντος.  Μια απλή τρομοκρατική πράξη μπορεί εύκολα να καταστρέψει το τουριστικό δυναμικό μιας χώρας, όπως το είδαμε να συμβαίνει πρόσφατα στην Ινδονησία. Καθώς η μόδα αλλάζει, κάποιες περιοχές χάνουν την ελκυστικότητά τους για τους τουρίστες. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργεί ο τουρισμός είναι εποχιακές και στην πλειονότητά τους ανειδίκευτες και κακοπληρωμένες.  Η αλιεία στην Μεσόγειο έχει προκαλέσει την μείωση του πληθυσμού των ψαριών και αν συνεχισθεί με τους σημερινούς ρυθμούς τότε πολλά είδη θα κινδυνεύσουν με εξαφάνιση.  Η γεωργία, όπως εφαρμόζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, είναι βιώσιμη μόνο χάρις στις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την χρήση χημικής λίπανσης. Όταν ή Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίσει να κόψει τις επιδοτήσεις του γεωργικού τομέα στην Ελλάδα, κάτι που θα συμβεί με την είσοδο των νέων χωρών στην Ένωση, τότε το όλο γεωργικό εποικοδόμημα θα κινδυνεύσει με κατάρρευση. Επιπρόσθετα οι μεγάλες ποσότητες χημικών λιπασμάτων, που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη των φυτών, προκαλούν σημαντική μόλυνση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων (π.χ. απαράδεκτα μεγάλη περιεκτικότητα σε νιτρικά άλατα, όπως επιβεβαιώνει πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών).  Οι βιομηχανικές δραστηριότητες απαιτούν πρώτες ύλες και ενέργεια και δημιουργούν απόβλητα. Δεν διαφέρουν και πολύ από τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Επιπλέον τα προϊόντα που παράγονται μπορεί είτε να βρεθούν εκτός μόδας, είτε να αντικατασταθούν από κάτι τεχνολογικά καλύτερο και η επιχείρηση να πάψει να είναι βιώσιμη.

14  Οικονομική υπευθυνότητα: Μέτοχοι, εργοδότες και εργαζόμενοι, τοπικές κοινότητες, κοινωνία  Περιβαλλοντική υπευθυνότητα: Η κοινωνία νοιάζεται περισσότερο με τα αποτελέσματα της μεταλλευτικής δραστηριότητας σε σχέση με τα προϊόντα της  Η διαχείριση των φυσικών πόρων: Συνετή και αποτελεσματική χρήση  Η υποχρέωση της κοινωνίας: Κατανεμημένοι στόχοι  Η διαχείριση των προϊόντων  Κοινωνική εξουσιοδότηση και δημόσια υποχρέωση λογοδοσίας: Ασκείται μεταλλευτική δραστηριότητα με τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας Η Β.Α στα πλάισια της ανάπτυξης των ορυκτών και ενεργειακών πόρων περιλαμβάνει:

15 ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ Ένας περισσότερο ισορροπημένος και λογικός τρόπος για να αντιμετωπισθεί το θέμα της βιωσιμότητας θα είναι να εξετάσουμε για κάθε δραστηριότητα, είτε προτεινόμενη είτε ήδη υπαρκτή, τα πλεονεκτήματα που προσφέρει στην ανάπτυξη της περιοχής και του κράτους σε σύγκριση με οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις που πιθανολογείται ότι μπορεί να υπάρξουν. Επιπλέον, τέτοιες θεωρήσεις θα πρέπει να στηρίζονται μόνο σε επιστημονικά δεδομένα και να μην εμπεριέχουν αθεμελίωτες εικασίες μιας μικρής μειοψηφίας οικολόγων, που με τη συστηματική κινδυνολογία και παραπληροφόρηση επηρεάζουν ένα σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης, αλλά δυστυχώς και τις αποφάσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης που θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά ολοκληρωμένο τρόπο στη λήψη αποφάσεων είναι:  Η μεγιστοποίηση της ανθρώπινης ευημερίας.  Η εξασφάλιση αποτελεσματικής χρήσης όλων των πλουτοπαραγωγικών πόρων φυσικών και μη.  Ο καθορισμός του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κόστους της ανάπτυξης.  Η ύπαρξη και ενίσχυση των παραγόντων που κάνουν την επιχείρηση βιώσιμη.  Η εξασφάλιση δίκαιας κατανομής των ωφελημάτων από την ανάπτυξης στην παρούσα γενιά.  Η εξασφάλιση της αρχής ότι η εξάντληση των φυσικών πόρων δεν θα αποβεί σε βάρος των μελλοντικών γενεών.  Η προώθηση της υπεύθυνης διαχείρισης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης και της αποκατάστασης παλαιότερων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.  Η ελαχιστοποίηση των καταλοίπων και των περιβαλλοντικών επιπλώσεων σε όλη την διάρκεια του έργου.  Η λειτουργία στα πλαίσια των οικολογικών ορίων και η προστασία των ζωτικών φυσικών οικοσυστημάτων.  Ο σεβασμός των δημοκρατικών και θεσμικών διαδικασιών στη λήψη αποφάσεων.  Η υποστήριξη της ελεύθερης επιχειρηματικότητας στα πλαίσια ενός ξεκάθαρου και δίκαιου νομοθετικού συστήματος.  Η εξασφάλιση της διαφάνειας με την παροχή σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πρόσβασης σε ακριβή και σχετική με το έργο πληροφόρηση, ώστε να είναι δυνατοί οι αναγκαίοι έλεγχοι.  Η ενθάρρυνση της συνεργασίας, ώστε να δημιουργείται κλίμα εμπιστοσύνης και υπευθυνότητας για την λήψη αποφάσεων στηριγμένων σε αξιόπιστες αναλύσεις.

16 Οι σύγχρονες κοινωνίες και οικονομίες συνεχώς αυξάνουν την ζήτηση ορυκτών πρώτων υλών προς χρήση στις κατασκευές και την βιομηχανία, αλλά και κατά ένα μέρος για να εξασφαλίσουν οικονομική σταθερότητα, πράγμα που αποτελεί μία από τις βασικές χρήσεις του χρυσού. Οι βιομηχανίες ορυκτών πρώτων υλών μπορούν να συνεισφέρουν στην βιώσιμη ανάπτυξη υπό την προϋπόθεση ότι θα λειτουργήσουν με ασφάλεια και περιβαλλοντική συνείδηση, καθώς και με εκπαιδευμένο και αφοσιωμένο στο έργο του προσωπικό, που θα εργάζεται κατά υπεύθυνο τρόπο. Σε αντίθεση με άλλες βιομηχανίες, οι εξορυκτικές βιομηχανίες δεν μπορούν να εγκατασταθούν οπουδήποτε ούτε να μετακινηθούν ανάλογα με τις επιθυμίες μας, αλλά είναι υποχρεωμένες να εγκατασταθούν στις περιοχές, όπου απαντάται ο φυσικός μεταλλευτικός πλούτος. Οι κοινότητες κοντά στις οποίες εντοπίζονται ορυκτές ύλες θα έπρεπε να θεωρούν τον φυσικό τους πλούτο σαν κάτι που προσφέρει πλεονεκτήματα όχι μόνο στην τοπική, αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας. Τα πλεονεκτήματα αυτά μπορούν να μετατραπούν σε κέρδη προς όφελος του συνόλου, εάν υπάρξουν οργανωμένα σχέδια αξιοποίησης που θα πραγματοποιηθούν κατά ένα περιβαλλοντικά ασφαλή και υπεύθυνο τρόπο, βασισμένο στην πλέον σύγχρονη επιστημονική τεχνολογία, με αποτελεσματική και συνεχή παρακολούθηση και έλεγχο μέσω συγχρόνων και λειτουργικών νομοθετικών συστημάτων. Ο καλύτερος τρόπος για την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μιας περιοχής είναι η αξιοποίηση των φυσικών της πόρων με την προϋπόθεση ότι δεν δημιουργείται δυσμενής επίδραση επί του περιβάλλοντος. Η αξιοποίηση αυτή συμβάλλει στην ανάπτυξη, ενώ η αντίθετη προσέγγιση οδηγεί όχι στην ανάπτυξη, αλλά στην τελμάτωση. Σημειώνεται ότι τα διάφορα κράτη προσπαθούν να αναπτύξουν τέτοιες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες σε δια-συνοριακές περιοχές (όποτε αυτό είναι δυνατό) με στόχο την διατήρηση ενός σταθερού πληθυσμού και την συντήρηση των υποδομών, έτσι ώστε να ενισχύεται και ο έλεγχος τους στις περιοχές αυτές. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την πραγματοποίηση ή όχι μεταλλευτικών δραστηριοτήτων θα πρέπει να λαμβάνεται με δημοκρατικό και δίκαιο τρόπο με βάση μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση των περιβαλλοντικών, οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων και με την απόφαση στηριγμένη εξ ολοκλήρου σε βάσιμα επιστημονικά και τεχνικά στοιχεία

17 Ορισμένα από τα οφέλη που μπορεί να δημιουργήσει μία σωστά οργανωμένη και νομοθετικά ελεγχόμενη μεταλλευτική επιχείρηση παρουσιάζονται κατωτέρω:  Να αποτελέσει το εφαλτήριο για την βιώσιμη οικονομική ανάταση της περιοχής με την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων σε περιοχές ως επί το πλείστον αγροτικές και οι οποίες εξαρτώνται υπερβολικά σε προσωρινές επιδοτήσεις για την διατήρηση των σημερινών οικονομικών δραστηριοτήτων.  Η δημιουργία νέων ευκαιριών για επαγγελματική απασχόληση στην περιοχή, όπου προηγουμένως η απασχόληση κατά κύριο λόγω περιορίζονταν σε κακοπληρωμένη ανειδίκευτη εργασία σε γεωργο-κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Η ανεργία συνήθως οδηγεί στην πληθυσμιακή ερήμωση των αγροτικών περιοχών, καθώς οι νέοι συρρέουν από τις αγροτικές κοινότητες στις μεγάλες πόλεις σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών και μισθών, γεγονός που με την σειρά του δημιουργεί προβλήματα στα μητροπολιτικά κέντρα.  Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην περιοχή, όχι μόνο στο μεταλλευτικό τομέα (που σήμερα λειτουργεί με σύγχρονες, ασφαλείς και έντονα μηχανοποιημένες τεχνικές), αλλά και σε βιομηχανίες και υπηρεσίες που συνδέονται με αυτόν, θα βελτιώσει την κοινωνική θέση των κατοίκων παρέχοντάς τους ευκαιρίες για μεγαλύτερο εισόδημα, όπως και δυνατότητες εκπαίδευσης, ώστε να αποκτήσουν νέες δεξιότητες απαραίτητες για τις θέσεις εργασίας τους.  Παρά την περιορισμένη χρονική διάρκεια οποιασδήποτε μεταλλευτικής δραστηριότητας σε μία συγκεκριμένη περιοχή, οι βιομηχανίες που αναπτύχθηκαν αρχικά για να την στηρίξουν και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σ’ αυτήν μπορούν να διαφοροποιηθούν και να επεκταθούν κατά την διάρκεια, αλλά και μετά το τέλος των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, ώστε μετά το κλείσιμο του μεταλλείου να παραμείνουν σε λειτουργία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής συνεχίζεται και διατηρείται η ανάγκη για εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό.  Η ανάπτυξη των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων θα προκαλέσει, εκτός από την δημιουργία νέων υποδομών, την αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων. Το γεγονός αυτό δεν είναι μόνο ουσιώδες για την βιομηχανία, αλλά και ευεργετικό για τις τοπικές κοινότητες που θα επωφεληθούν από αυτές. Για παράδειγμα σε πολλές περιοχές της χώρας, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, οικείο που αναπτύχθηκε μεταλλευτική δραστηριότητα είχαν συνήθως επέκταση η βελτίωση των υφιστάμενων οδικών δικτύων, εγκατάσταση νέων ενεργειακών γραμμών κατασκευές φραγμάτων κ.λπ. Όλα αυτά πραγματοποιούνται συνήθως με έξοδα των εταιριών που κάνουν τη μεταλλευτική επένδυση, αλλά συνήθως είναι διαθέσιμα σε άλλους χρήστες από την τοπική κοινότητα.  Τα κρατικά έσοδα θα αυξηθούν λόγω των μισθωτικών δικαιωμάτων του κράτους, των φόρων επί των κερδών από τη εταιρεία, αλλά και τις βιομηχανίες υποστήριξης της, των φόρων εισοδήματος των εργαζομένων όλων των προαναφερθέντων κατηγοριών και του φόρου προστιθεμένης αξίας στον ευρύτερο κύκλο εργασιών που θα δημιουργηθεί.

18 O ρόλος της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει ιδιαίτερα για τις τοπικές κοινωνίες: Παραγωγή νέου πλούτου Θέσεις εργασίας, έσοδα για το κράτος μέσω της φορολογίας, οικονομική ανάπτυξη Καταπολέμηση της ανεργίας και της φτώχειας Δημιουργία κέρδους - νέες επενδύσεις Βελτίωση του επιπέδου ζωής Δημιουργία νέων προϊόντων πολύ συχνά υψηλής τεχνολογίας, βασισμένων στις ορυκτές πρώτες ύλες, ώστε να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες της κοινωνίας σε υλικά και ενεργεία. Πολιτιστική πρόοδος Όλες οι προηγμένες κοινωνίες και στο παρελθόν αλλά και στο παρόν είχαν προώθηση και θα συνεχίσουν να προωθούν τη μεταλλευτική δραστηριότητα Η πρόοδος στη μεταλλουργία και την τεχνολογία έχουν σημαντική συμβολή στην άμβλυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων: Συγκεκριμένα  Σειρά μεταλλευτικών προϊόντων καθιστούν την περιβαλλοντική προστασία εφικτή  Τα μοντέρνα μεταλλεία είναι σχεδιασμένα για να μπορούν να κλείσουν εύκολα και χωρίς σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις μετά το τέλος της μεταλλευτικής δραστηριότητας  Πολλά μεταλλευτικά προϊόντα π.χ. μέταλλα είναι σήμερα ανακυκλώσιμα Διατηρεί μια σειρά από πλεονεκτήματα ακόμα και όταν το εξορύξημο προϊόν τελειώσει:  Μεταλλευτική κληρονομιά στην κοινωνία - μια βιώσιμη αγροτική οικονομία  Τα μετάλλια είναι ανθεκτικά, διαρκούν και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται από την κοινωνία  αποδοτική χρήση των πόρων: Ενεργεία, νερό, γή, και ορυκτά  Η τεχνολογική πρόοδος προωθεί τη χρηστή και μετρημένη εκμετάλλευση των ορυκτών πρώτων υλών, συμβάλλοντας έτσι στο να αυξηθεί η διάρκεια ζωής ενός μεταλλείου.

19 Η βιώσιμη μεταλλευτική ανάπτυξη περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα ώστε να: Παράγει αξίες (κέρδη για τους επενδυτές αλλά και την τοπική κοινωνία) και προϊόντα που η κοινωνία χρειάζεται χρησιμοποιεί Να εξισορροπεί τα πλεονεκτήματα της δημιουργίας προϊόντων, συχνά υψηλής τεχνολογίας, που προέρχονται από τα ορυκτά ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες της κοινωνίας, με τις εν δυνάμει επιπτώσεις στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον Να βοηθά την κοινωνία να δει τη μεταλλευτική δραστηριότητα σαν μια αποδεκτή δραστηριότητα να κερδίζει τουλάχιστον την ανοχή των τοπικών κοινωνιών Να εξασφαλίζει διαφάνεια Η βιώσιμη μεταλλευτική και ανάπτυξη απαιτεί προγραμματισμό και συνεργασία κυρίως με τις τοπικές κοινωνίες

20

21 Το ερώτημα που συχνά τίθεται είναι: Είναι η βιώσιμη ανάπτυξη εφαρμόσιμη και συμβατή με την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης μπορεί να έχει εφαρμογή στην αξιοποίηση των ορυκτών και ενεργειακών πρώτων υλών. Οι ΟΠΥ εξορύσσονται γιατί η αξιοποίηση τους δημιουργεί πλούτο, ενώ η χρήση τους προσφέρει μια σειρά από προφανή πλεονεκτήματα. Οι ΟΠΥ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ήταν το βασικό υλικό και για την ανάπτυξη των κοινωνιών. Οποσδήποτε η εξορυκτική, μεταλλουργική δραστηριότητα μπορεί να συνεπάγεται περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος. Η διάσταση της βιωσιμότητας προσφέρει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να περιγράψουμε τους πολύπλοκους και μερικές φορές αντικρουόμενους οικονομικούς και περιβαλλοντικούς στόχος.

22 Το σύνολο των προαναφερθέντων σημείων συμβάλλει στην βιώσιμη ανάπτυξη, εκεί όπου μπορούν να αναπτυχθούν μεταλλευτικές βιομηχανίες. Τα έργα αυτά, όταν γίνονται σωστά και με την αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και προδιαγραφών, συνεισφέρουν στην ευημερία της παρούσας γενιάς στην οποία θα κατανεμηθούν τα οφέλη του έργου, χωρίς να μειωθεί η δυνατότητα των επόμενων γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Οι μικρές και προσωρινές επιπτώσεις στην μικρή περιοχή που επηρεάζεται από το έργο υπερκαλύπτονται από τα άμεσα και μακράς διαρκείας κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από αυτό.

23

24

25

26

27

28


Κατέβασμα ppt "ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ&ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟ Κ.Θ.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ."

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google