Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΠΕΡΙ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΣΜΟΥ- TΟ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ Σήμερα όταν αναφερόμαστε στον όρο Ερασιτεχνισμός στον αθλητισμό εννοούμε κυρίως την αθλητική δραστηριότητα.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΠΕΡΙ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΣΜΟΥ- TΟ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ Σήμερα όταν αναφερόμαστε στον όρο Ερασιτεχνισμός στον αθλητισμό εννοούμε κυρίως την αθλητική δραστηριότητα."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΠΕΡΙ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΣΜΟΥ- TΟ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ Σήμερα όταν αναφερόμαστε στον όρο Ερασιτεχνισμός στον αθλητισμό εννοούμε κυρίως την αθλητική δραστηριότητα η οποία δεν σύρει μαζί της οικονομικά οφέλη. Ωστόσο η έννοια αυτή είχε σε πολύ μεγάλο βαθμό περιπλοκότερα νοήματα, όταν υιοθετήθηκε από τους αθλητικούς θεσμούς στις πρώτες φάσεις συγκρότησης του νεωτερικού αθλητισμού. Οι αντιλήψεις περί Ερασιτεχνισμού ουσιαστικά διαμόρφωσαν τις εξελικτικές προοπτικές του αθλητισμού και παραπέμπουν σε σύνθετα κοινωνικά νοήματα, τα οποία ακόμα και σήμερα ασκούν επιρροή. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να διερευνήσουμε το τι σημαίνει αυτός ο όρος, σε ποια κοινωνικά πλαίσια διαμορφώθηκε και γιατί άσκησε τεράστια επιρροή στον αθλητισμό.

2 Ο Ερασιτεχνισμός είναι μια αντίληψη η οποία διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της νεωτερικότητας. Η επινόηση αυτή όπως μέχρι σήμερα ακόμα την αντιλαμβανόμαστε και την χρησιμοποιούμε είναι ευρωπαϊκό δημιούργημα, και κυρίως αναφορικά με τον αθλητισμό, δημιούργημα του 19 ου αιώνα στην Μ. Βρετανία. Ο όρος έχει γαλλική προέλευση και πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι προέρχεται από την λατινική λέξη ‘‘Amatorem” η οποία αναφέρεται σε ‘‘κάποιον ο οποίος αγαπά η διασκεδάζει κάνοντας πολλά πράγματα‘‘. (Glader Eugene (1978). Απ’ ότι φαίνεται η λέξη χρησιμοποιούνταν στη Γαλλία κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα με σκοπό να προσδιοριστεί εκείνος ο οποίος ήταν ειδήμων, γνώστης των Καλών Τεχνών. Περίπου στα 1780 ο όρος γίνεται αντιληπτός με το ίδιο νόημα και στην Μ. Βρετανία. Ο Glader αναφερόμενος στο New English Dictionary on Historical Principles (Έκδοση 1888) σημειώνει ότι ‘‘το 1803 η λέξη αυτή αναφέρονταν κατά κύριο λόγο για να χαρακτηρίσει κάποιον ο οποίος κατανοούσε, αγαπούσε ή ασχολούνταν με τις ευγενικές τέχνες της ζωγραφικής, της γλυπτικής ή της αρχιτεκτονικής χωρίς να προσβλέπει σε οικονομικά οφέλη‘‘. Επομένως ο όρος αναφερότανε σε δραστηριότητες τις οποίες θα τις χαρακτηρίζαμε σαν ασχολία κατά τον ελεύθερο χρόνο, σαν ’’χόμπι’’, και με αυτό το νοηματικό περιεχόμενο πέρασε και στον αθλητισμό. Κάποιος λοιπόν ήταν ερασιτέχνης όταν δεν ασχολούνταν επαγγελματικά με μια συγκεκριμένη δραστηριότητα και επομένως δεν ήταν εξειδικευμένος, με την έννοια της επαγγελματικής εξειδίκευσης.

3 Όπως φαίνεται από πολλές διερευνητικές προσπάθειες δεν χρησιμοποιούνταν ο όρος αυτός στο πλαίσιο του αθλητισμού μέχρι τις αρχές του 19 ου αιώνα. Την περίοδο αυτή και μετέπειτα χρησιμοποιήθηκε ο όρος με αναφορές σε θεατές αγώνων Πυγμαχίας οι οποίοι (αυτο-) προσδιορίζονταν ως ‘‘gentlemen amateurs”(ερασιτέχνες αριστοκράτες). (French, P. 2004) Μήπως ο όρος ‘‘ερασιτέχνης‘‘ χρησιμοποιούνταν στη Μ. Βρετανία για την διαιώνιση αυτού που σήμερα θα χαρακτηρίζαμε σαν ένα ηθικά αβάσιμο κοινωνικό σύστημα? (French, P. 2004). Η διάκριση μεταξύ επαγγελματιών και ερασιτεχνών στον αθλητισμό στη Βρετανία αντανακλούσε μια προσπάθεια στερεοποίησης, παγιοποίησης των ορίων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Ήταν μια προσπάθεια διατήρησης στεγανών ορίων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Μια προσπάθεια αποκλεισμού της εργατικής τάξης από τον αθλητισμό, ο οποίος ως κοινωνική περιοχή επικοινωνίας και δράσης ήταν προσβάσιμος και θα έπρεπε να παραμείνει προσβάσιμος μόνο για τα μέλη από τις ανώτερες κοινωνικά τάξεις και κυρίως από τους αριστοκράτες. (Μια θεσμικού χαρακτήρα αντίδραση προς τούτο από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα αποτέλεσε η θέσπιση των ‘‘Εργατικών Ολυμπιακών Αγώνων‘‘) Μέλη της εργατικής τάξης αλλά και της αναδυόμενης αυτή την εποχή μεσαίας τάξης όπως μηχανικοί, έμποροι και όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμβαναν κάποιο μίσθωμα για την εργασία τους, λογίζονταν ως επαγγελματίες αναφορικά με την αθλητική δραστηριότητα. Και μόνο εκείνοι οι οποίοι δεν έπρεπε να εργαστούν για την απόκτηση βιοποριστικών αγαθών λογίζονταν ως ερασιτέχνες –αριστοκράτες ερασιτέχνες. Ο αποκλεισμός της εργατικής τάξης από τα αθλητικά δρώμενα είναι χαρακτηριστικό το οποίο διαμορφώνει τις αθλητικές σχέσεις κατά τον 19 ο αιώνα. Με αυτό το πνεύμα διαμορφώθηκε και η ‘‘αθλητική ιδεολογία‘‘ αυτή την περίοδο σε όλη την Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ.

4 Παραδειγματικά αναφέρουμε ότι το 1730 στο Williamsburg στη Virginia όπως αναφέρει ο William Ewing, ο James Bullock, ένας ράφτης στο επάγγελμα, σύρθηκε στο δικαστήριο ( the York Country Court), επειδή έλαβε μέρος σε ιππικούς αγώνες! Φυσικά δεν υπήρχε κάποια κατηγορία σχετική με την αγωνιστική διαδικασία. Όμως το δικαστήριο τον κήρυξε ένοχο με την κατηγορία ότι η συμμετοχή του ήτανε ενάντια στο νόμο, επειδή οι ιππικοί αγώνες ήταν μια αθλητική δραστηριότητα μόνο για Αριστοκράτες. Για το λόγο αυτό πλήρωσε ένα πολύ μεγάλο για την εποχή πρόστιμο. [(William C. Ewing :1937) ]. Ίσως αυτή η αντίληψη που καλλιεργήθηκε από τους ‘‘ερασιτέχνες αριστοκράτες‘‘ περί αποκλεισμού της εργατικής τάξης έχει να κάνει με το γεγονός ότι εκείνοι οι οποίοι εργαζόντουσαν χειρονακτικά ήταν περισσότερο ικανοί στον αθλητικό ανταγωνισμό, παρά εκείνοι οι οποίοι ήταν μέλη της υψηλής κοινωνίας. Έτσι θα ήταν πιο εύκολο για τα μέλη της εργατικής τάξης σε πολλές περιπτώσεις αθλητικού ανταγωνισμού να προσεγγίσουν τη Νίκη και τη Δόξα. Ταυτόχρονα δε η αριστοκρατική τάξη θεωρούσε ότι με τη συμμετοχή στον αθλητισμό των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, θα αλλοιωθούν και οι κοινωνικές-ηθικές αξίες οι οποίες πλοηγούν τη συμπεριφορά στο πλαίσιο του αθλητικού ανταγωνισμού.

5 Στη Μ. Βρετανία έμποροι και άλλοι εκπρόσωποι από την ήδη αυξανόμενη μεσαία τάξη κατά την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης, υποστήριζαν αυτές τις αντιλήψεις περί ταξικών διακρίσεων, επειδή ενδεχομένως προσέβλεπαν στην διαφοροποίησή τους από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Επίσης με τη στάση αυτή καλλιεργούσαν την ελπίδα ότι στο πέρασμα του χρόνου θα μπορούσαν να αποχτήσουν πρόσβαση στις τάξεις των αριστοκρατών. Ο οργανωμένος αθλητισμός στη Βρετανία τον 19 ο αιώνα αναφερότανε στους μη εργαζόμενους αριστοκράτες. Φυσικά τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα ασκούσαν τις δικές τους αθλητικές δραστηριότητες χαρακτηριστικό των οποίων ήταν η βία. Όπως φαίνεται από πολλά ερευνητικά δεδομένα οι δραστηριότητες αυτές διεξάγονταν γύρω από ταβέρνες, οίκους ανοχής και σε συνδυασμό πάντα με υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. (French, P. 2004) -ΒΙΑ

6 Ο αποκλεισμός της εργατικής τάξης, κυρίως από τα ομαδικά αθλήματα τα οποία τη συγκεκριμένη περίοδο απολάμβαναν μεγάλης κοινωνικής αποδοχής, αποδίδεται από πολλούς ερευνητές σε μια προσπάθεια να παραμείνουν αυτά τα αθλήματα ‘‘καθαρά‘‘ αναφορικά με βίαιες συμπεριφορές οι οποίες ήταν χαρακτηριστικό στοιχείο των εκδηλώσεων των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Για τους ‘‘ερασιτέχνες αριστοκράτες‘‘ χαρακτηριστικά περί ανδρισμού όπως αυτός γινότανε αποδεκτός στον κύκλο των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων ήταν απορριπτέα. Για τους ‘‘ερασιτέχνες αριστοκράτες‘‘ ο ανδρισμός εκφράζονταν ως ‘‘αυτο-έλεγχος, ως απόλυτη υπακοή στους αθλητικούς κανόνες του αθλήματος, ως ενεργή συμμετοχή στην αθλητική δραστηριότητα χωρίς την παρουσία θεατών κ.τ.λ. O [H. J. Whigham : ( 1909)] αναφέρει :‘‘Υπάρχουν συγκεκριμένες ιδιότητες οι οποίες υποτίθεται ότι χαρακτηρίζουν τους ερασιτέχνες αριστοκράτες. Το γεγονός ότι κάποιος γεννιέται στην κοινωνία των αριστοκρατών του επιβάλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και κατά κάποιο τρόπο την υιοθέτηση της αριστοκρατικής ιδεολογίας. Προσδοκάται ότι θα έχει ευρεία μόρφωση, καλβινιστικού ή και καθολικού χαρακτήρα θρησκευτικές επιλογές, και ποικιλότητα κοινωνικών επιδιώξεων ανθρωπιστικού χαρακτήρα.(Παραδειγματικά: Φιλέλληνες, Περιηγητές κ.τ.λ). Δεν πρέπει να αποβλέπει στο οικονομικό κέρδος. Γίνεται δε εύκολα κατανοητό ότι δεν πρέπει να εξειδικεύεται σε κάτι. Η εξειδίκευση είναι χαρακτηριστικό των άλλων, των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. ‘‘ Όπως φαίνεται στο πλαίσιο αυτής της ιδεολογίας η εξειδίκευση οδηγούσε σε έναν «εγωκεντρισμό». Σε ένα απαράδεκτο δηλαδή για τους ευγενείς αριστοκράτες χαρακτηριστικό. [Σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο μπορούμε να προσεγγίσουμε και να επεξεργαστούμε διερευνητικά πολλά κοινωνιολογικά ερωτηματικά που σχετίζονται με την ‘’ατομικότητα’’ ή την΄’’συλλογικότητα’’ η οποία προάγεται ή αναστέλλεται δια της αθλητικής δραστηριότητας σε αντιστοιχία με το νοηματικό επίπεδο ανέλιξής της, δηλ. Πρωταθλητισμός, Μαζικός Αθλητισμός, Σχολικός αθλητισμός κτλ]

7 Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα θεωρούσαν και φυσικά όχι αναίτια, ότι για παράδειγμα ο ‘‘ανδρισμός‘‘ εκδηλώνεται ως φυσική επιθετικότητα- βία και ως θέληση καταστρατήγησης των κανόνων του παιχνιδιού. Και αυτό με σκοπό την με κάθε τρόπο προσέγγιση της νίκης. Για τους αριστοκράτες αυτή η συμπεριφορά ήταν άνανδρη και ανέντιμη. Αυτή η αντίληψη περί ανδρισμού σαν ένα κανονιστικό χαρακτηριστικό πλοήγησης της κοινωνικής συμπεριφοράς, σαν μια Νόρμα των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων μπορεί επίσης να εμφανισθεί και από τη στιγμή που θα συρρεύσουν θεατές οι οποίοι θα ζητωκραυγάζουν, θα επευφημούν αυτούς που συμμετέχουν στον αθλητικό ανταγωνισμό [Tranter Neil (1998)] Στο πέρασμα του χρόνου όπως σήμερα βλέπουμε επικράτησε η άποψη περί αθλητισμού όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα! Αυτό που μετράει είναι το αποτέλεσμα, η νίκη και ο τρόπος που ανελίσσει κάποιος την αθλητική δραστηριότητα είναι δευτερεύον ζήτημα. Ωστόσο η αθλητική ιδεολογία η οποία διαμορφώθηκε στον κύκλο της αριστοκρατικής τάξης επεκράτησε στη Βρετανική κοινωνία του 19 ου αιώνα και ενισχύθηκε από εκπαιδευτικούς θεσμούς όπως τα public schools και από πανεπιστήμια όπως της Oxford και του Cambridge, όπου εκπαιδεύονταν κυρίως τα παιδιά της αριστοκρατικής τάξης και μάλιστα αυτά των γαιοκτημόνων. Η έμφαση δίνονταν αυστηρά στο Fair Play, στη χαρά της ομαδικής συνεργασίας και της συμμετοχής και όχι στη νίκη με όλα τα μέσα. Στην απόλυτη συμμόρφωση στους κανόνες ανέλιξης της αθλητικής διαδικασίας κτλ.

8 Ο αποκλεισμός των κατώτερων τάξεων από τα αθλητικά δρώμενα απέβλεπε και στη διατήρηση της ‘‘κοινωνικής τάξης‘‘ η οποία ήταν εφικτή σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής μόνο όταν ο κωδικός συμπεριφοράς των αριστοκρατών υιοθετηθεί και από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Το 1879, με αφορμή ένα αθλητικό γεγονός (Henley Regatta) τυποποιήθηκε ο ορισμός του ‘‘ερασιτέχνη αθλητή‘‘. Ως ερασιτέχνης αθλητής ορίζεται εκείνος : 1.Ο οποίος δεν έχει λάβει μέρος σε δημόσιο ανταγωνισμό με σκοπό χρηματική αποζημίωση ή σε αθλητική δραστηριότητα που συντελέστηκε παρουσία θεατών οι οποίοι και πλήρωσαν αντίτιμο εισόδου. 2.Ο οποίος δεν έχει συμμετάσχει σε ανταγωνισμό με επαγγελματίες αθλητές με οποιοδήποτε τίμημα. 3. Ο οποίος δεν δίδαξε, δεν επεδίωξε ή δεν εκμεταλλεύτηκε μια αθλητική δραστηριότητα ως μέσον για την επιβίωσή του. 4. Ο οποίος για οποιοδήποτε λόγο δεν εργάζεται με σκοπό την απόκτηση χρήματος. (French, Peter A. (2004),

9 Οι αντιλήψεις αυτές αποτέλεσαν βάση των ολυμπιακών κανόνων όπως αυτοί διαμορφώθηκαν από τον Coubertin στο πρώτο συνέδριο στη Σορβόννη το 1894. Μάλιστα χρησιμοποιήθηκαν και πολύ αργότερα στο πλαίσιο κυρίως του αθλήματος της κωπηλασίας, όταν για παράδειγμα ακυρώθηκε η αυστραλιανή ομάδα κωπηλασίας στους αγώνες του 1932 επειδή ένας κωπηλάτης εργάζονταν ως αστυνομικός. Η βρετανική επινόηση περί ερασιτεχνισμού η οποία επεκτάθηκε και στον υπόλοιπο κόσμο κωδικοποιείται ως ακολούθως: 1. Επιδίωξη της συμμετοχής στην αθλητική δραστηριότητα ως προσωπική ευχαρίστηση αφιερώνοντας λίγο από τον ελεύθερο χρόνο για προπόνηση και εξειδίκευση. (Εδώ πρέπει να σκεφτούμε ότι ελεύθερο χρόνο είχαν κυρίως οι αριστοκράτες) 2. Αυτοσυγκράτηση και αυτοέλεγχος και πάνω απ’ όλα επικάλυψη του ενθουσιασμού στη νίκη ή της απογοήτευσης στην ήτα. (Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ αποτελεί η συμπεριφορά των αθλητών του Γκολφ ακόμη και σήμερα) 3. Η αρχή, η νόρμα του Fair Play αποτελεί την πεμπτουσία αναφορικά με τον αθλητικό ανταγωνισμό. (French, Peter A. (2004), σελ. 16) Σημαντικό είναι να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι το λαμβάνειν ή όχι χρήματα ή άλλα υλικά αντικείμενα ως επιβράβευση μετά από έναν αθλητικό ανταγωνισμό δεν ήταν αυτό το οποίο συγκρότησε την αντίληψη περί ερασιτεχνισμού κατά τον 19 ο, ακόμη και στις αρχές του 20 ου αιώνα. Ο βασικός λόγος ήταν να διατηρηθούν οι βαθιά ριζωμένες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κοινωνικών τάξεων.

10 Με βάση τον ερασιτεχνισμό καλλιεργήθηκε από το ολυμπιακό κίνημα το ’ερασιτεχνικό ιδεώδες’ με το οποίο διακηρύσσονταν ότι τα νοηματικά πλαίσια ανέλιξης της ολυμπιακής δραστηριότητας προσδιορίζονταν από την κοινωνική αλληλεγγύη και όχι τα ατομικά υλικά συμφέροντα, τον εθελοντισμό και όχι το επάγγελμα. Το ’ιδεώδες’ αυτό το οποίο παρέπεμπε σε περισταλτικές αντιλήψεις σχετικές με την οικονομικοποίηση των αθλητικών οργανωτικών σχημάτων, αφ’ ενός μεν οδήγησε κατά καιρούς στον αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων από την ολυμπιακή οικογένεια και αφ' ετέρου ανατροφοδοτούσε το εξουσιαστικό προφίλ της ΔΟΕ κυρίως όσον αφορά τη διαμόρφωση και οργάνωση των ολυμπιακών αγώνων. Ταυτόχρονα δε περιόριζε την οποιαδήποτε επιλεκτικού χαρακτήρα προσπάθεια διασύνδεσης γενικά του ολυμπιακού αθλητισμού με τις εξελικτικές τάσεις της κοινωνικής πραγματικότητας, επειδή ως κοινωνική περιοχή εμφάνιζε στο πλαίσιο αυτό στατικό χαρακτήρα ο οποίος επέτρεπε την ποικιλότροπη περιβαλλοντική εκμετάλλευση και άμεση χειραγώγηση κυρίως των αθλητών στο όνομα ρητορικά διακηρυσσόμενων αξιών. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο το ερασιτεχνικό ιδεώδες, επιβλήθηκε ή εφαρμόσθηκε με εξαιρετικά μεγάλες δυσκολίες και κυρίως πραγματοποιήθηκε σαν φαινομενικός ερασιτεχνισμός. [Για μια αναλυτική περιγραφή του συσχετισμού αθλητισμού και οικονομίας (Patsantaras 1994, Heinemann 1999)].

11 Στους αγώνες που τελέσθηκαν για πρώτη φορά στα πλαίσια των ’Ολυμπίων’ το 1859 στην Αθήνα, έγινε για πρώτη φορά διαχωρισμός μεταξύ ’ερασιτεχνών’ και ’επαγγελματιών’ αθλητών, από την οργανωτική επιτροπή των αγώνων ιππασίας, της οποίας τα μέλη ήταν βαθμοφόροι του στρατού. Τα κριτήρια διαφοροποίησης μεταξύ ερασιτεχνικής και επαγγελματικής αθλητικής δραστηριότητας ήταν καθαρά ταξικά εφόσον την πρώτη ομάδα συγκροτούσαν αξιωματικοί του στρατού και πολίτες των υψηλών κοινωνικών στρωμάτων που ασχολούνταν με την ιππασία για ψυχαγωγικούς λόγους και την δεύτερη έμποροι ίππων, αμαξηλάτες και αγωγιάτες που χαρακτηρίστηκαν ως επαγγελματίες. [(Χρυσάφης, Ι. (1930)]

12 Στους ’ολυμπιακούς αγώνες’ που διοργανώθηκαν π.χ. στο Liverpool της Αγγλίας το 1862 και συνεχίστηκαν με μια διακοπή δύο χρόνων μέχρι το 1867, γίνονταν σαφής διαχωρισμός μεταξύ των αθλητών που είχαν προέλευση από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και εκείνων που ανήκαν στην εργατική τάξη. Η σαφής προτίμηση προς την αριστοκρατική τάξη γίνεται αντιληπτή από την πρόσκληση για συμμετοχή στις αθλητικές αυτές διοργανώσεις που απευθύνονταν ’στους ευγενείς ερασιτέχνες’. Οι αγώνες αυτοί διοργανώθηκαν από τον Brookes ο οποίος μάλιστα το 1881 είχε προτείνει την διεθνοποίηση των ολυμπιακών αγώνων και είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τους υπεύθυνους διοργανωτές ολυμπιακών αγώνων που πραγματώνονταν τις περιόδους αυτές στην Ελλάδα. Οι Έλληνες επεδίωκαν επίσης να δώσουν έναν πολυεθνικό χαρακτήρα στις διοργανώσεις αυτές. Στις 22-23 Οκτωβρίου το 1850 ο ιατρός William Penny Brookes από το Much Wenlock της βορειοδυτικής Αγγλίας διοργάνωσε αθλητικούς αγώνες με έπαθλα χρήματα, βιβλία και ένα δάφνινο στεφάνι, ’παντρεύοντας’ το αθλητικό πνεύμα της βικτοριανής εποχής με εκείνο της αρχαιοελληνικής κλασικής περιόδου. Ο όρος «ολυμπιακοί» που χρησιμοποιεί ο Brookes για τους αγώνες που διοργάνωσε και συνέχισε να διοργανώνει φανερώνει τον παιδαγωγικό χαρακτήρα τον οποίο προσέδωσε στις διοργανώσεις αυτές. Θέλοντας να διαδώσει την ιδέα των επονομαζόμενων ολυμπιακών αγώνων σε όλη την Αγγλία και να δώσει έναν εθνικό χαρακτήρα σε αυτές τις αθλητικές διοργανώσεις ίδρυσε μαζί με άλλους ομοϊδεάτες του την «National Olympian Association» στο Liverpool και στην διακήρυξη της ιδρυτικής συνεδρίασης τον Νοέμβριο του 1865 αποφασίστηκε πέραν των άλλων να απονέμονται μόνο μετάλλια χωρίς χρηματικά έπαθλα και να μη συμμετέχουν σε αυτούς επαγγελματίες.

13 Από το 1850 μέχρι και το 1895 διοργανώθηκαν στην Αγγλία 45 αθλητικές εκδηλώσεις, με σπουδαιότερη εκείνη του Λονδίνου το 1866. Το 1865 ιδρύθηκε ανταγωνιστικά προς την «National Olympian Association» η «Amateur Athletic Club» (A.A.C), από αριστοκράτες του Λονδίνου και του Oxbridge, που ήταν και η πρώτη κατά κάποιον τρόπο αθλητική ένωση που αυτοπροσδιορίζονταν ως «ερασιτεχνική». Στην Αγγλία την συγκεκριμένη εποχή οι αθλητικές οργανώσεις είχαν και διαφορετική ιδεολογική και πολιτική βάση με αποτέλεσμα να αντανακλάται διαμέσου αυτών η κοινωνική – ιδεολογική σύγκρουση των τάξεων. Η A.A.C. π.χ. προσδιόριζε ως επαγγελματίες αθλητές αυτούς που είχαν προέλευση την εργατική τάξη όπως εργάτες, χειροτέχνες, υπαλλήλους κ.τ.λ. στους οποίους και απαγόρευε να συμμετάσχουν σε αθλητικές εκδηλώσεις που διοργάνωνε. Τα μέλη της A.A.C. καθόρισαν έτσι για πρώτη φορά την έννοια του ερασιτέχνη αθλητή. Ως τέτοιος γινόταν αντιληπτός ο αγωνιζόμενος ο οποίος δεν ασχολείται με κανένα βιοποριστικό επάγγελμα ( «people who do no labor for a living »), δηλ. εκείνος ο αριστοκρατικής προέλευσης αθλητής ο οποίος διαφοροποιούταν από τους αθλητές που είχαν κοινωνική προέλευση από την εργατική τάξη και θεωρούνταν de facto επαγγελματίες, (professionals). Στο πλαίσιο αυτό η σύγκρουση μεταξύ της «National Olympian Association» και A.A.C. ήταν αναπόφευκτη και είχε ως αποτέλεσμα την παρακμή των ολυμπιακών εκδηλώσεων στην Αγγλία. (Young, D. 2004, Mullins, S. 1985, Γεωργιάδης, Κ. 2001).

14 Παρόλο όμως που το ζήτημα του ερασιτεχνισμού, της ερασιτεχνικής ιδιότητας των συμμετεχόντων στους ολυμπιακούς αγώνες, αποτελούσε ένα πολύ σοβαρό θέμα στους κύκλους των αθλητικών ομοσπονδιών, εν τούτοις όμως δεν συσχετίστηκε από τον ίδιο τον Coubertin με το νόημα που έδινε αυτός στον ολυμπιακό αθλητισμό και έτσι δεν αποτέλεσε εξ υπαρχής συστατικό του στοιχείο. Στους ολυμπιακούς αγώνες π.χ. της Αθήνας το 1896, δεν τέθηκε τέτοιο ζήτημα. Ο ίδιος στα απομνημονεύματά του γράφει: «Προσωπικά το ζήτημα αυτό μου ήταν αδιάφορο. Σήμερα τολμώ να αναφέρω: η υπόθεση αυτή δεν με ενδιέφερε. Απλά το χρησιμοποίησα ως πρόσχημα για να συγκαλέσω τη συνεδρία με σκοπό την ανασύσταση των ολυμπιακών αγώνων. Επειδή είδα την αξία που αποδίδονταν στον ερασιτεχνισμό από τους ευρωπαϊκούς και τους αθλητικούς κύκλους της Β. Αμερικής, γι’ αυτό αποτέλεσε και θέμα των συζητήσεων που διεξήχθησαν». Αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί εύκολα εάν λάβουμε υπόψη ότι στην εγκύκλιο, με την οποία γνωστοποιούσε, σε όλους τους συλλόγους που ο ίδιος γνώριζε στην Γαλλία και στο εξωτερικό, την οργάνωση του συνεδρίου του 1894, υπήρχε συνημμένο και το πρόγραμμα στο οποίο τα επτά πρώτα θέματα σχετίζονταν με τον προσδιορισμό του ερασιτεχνισμού και μόνο το όγδοο και τελευταίο αναφέρονταν και μάλιστα υπό μορφή ερωτήματος, στη δυνατότητα ανασύστασης των ολυμπιακών αγώνων. (Coubertin, P. De 1952)

15 Ο Γάλλος βαρόνος ήταν πολύ συνειδητοποιημένος σχετικά με τους επιμέρους κοινωνικούς και εθνικούς προβληματισμούς με τους οποίους ήταν προσδεμένη η έννοια ερασιτεχνισμός. Ο ταξικός της χαρακτήρας ήταν κατάλοιπο της μεσαιωνικής Αγγλίας, ενώ αντίθετα ο Coubertin υπογράμμιζε «την δημοκρατία του αθλητισμού» που χαρακτηριστικό της ήταν τα αλληλέγγυα ενδιαφέροντα όλων των συμμετεχόντων όπως αυτά πραγματώνονταν στις ρωμανικές χώρες. Απόδειξη για την αντίληψη αυτή του Coubertin αποτελεί η συγκατάθεσή του όσον αφορούσε την συμμετοχή στους αγώνες των ’δασκάλων της Ξιφασκίας’ οι οποίοι ήταν αναγνωρισμένοι ως επαγγελματίες αθλητές. Οι αθλητές αυτοί συμμετείχαν μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ανελλιπώς σε όλες τις ολυμπιακές διοργανώσεις και αποκλείσθηκαν στην συνέχεια, όλως περιέργως κατόπιν ενεργειών των Άγγλων.

16 Οι σύγχρονες ολυμπιακές πραγματικότητες ανάγκασαν τη ΔΟΕ (1971) σε επανεξέταση της έννοιας του ερασιτεχνισμού και την απεμπλοκή της από τον ιδεαλιστικό ολυμπιακό κόσμο της ουτοπίας, που εξυπηρετούσε ποικιλότροπα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα και επιδιώξεις. Ως αποτέλεσμα εμφανίζεται το 1974 ο ’περιβόητος’ κανόνας 26, η επονομαζόμενη ’περί ερασιτεχνισμού παράγραφος’, ρυθμίζοντας έτσι με πιο φιλελεύθερο τρόπο, ιδίως μετά το 1981, την αγωνιστική ολυμπιακή δραστηριότητα. Το 1988 στους ολυμπιακούς αγώνες της Σεούλ, ο κανόνας αυτός καθίσταται και κατ' ουσία, πλήρως ανενεργός.