ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤ΄ΤΑΞΗ ΤΟΥ 5ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΙΛΙΟΥ

2 ΑΡΚΑΔΙΑ Από τους μαθητές Αβανίδη Ιωάννα-Μαρία Δήμας Νίκος
Τζανάκου Μαρία Λάζαρης Γιώργος Βάντζου Στεφανία Κοντογιώργη Αθηνά Τσικρίκα Χρυσούλα Κωνσταντοπούλου Αναστασία Ιωσηφίδης Αβραάμ Μερτίκα Άγγελος

3 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
Η Αρκαδία βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου. Συνορεύει Β. με το Νομό Αχαΐας Α. με το Νομό Αργολίδος ΒΑ με το Νομό Κορινθίας Δ. και ΒΔ με το Νομό Ηλείας Δ. και ΝΔ με το Νομό Μεσσηνίας Ν. με το Νομό Λακωνίας ΝΑ βρέχεται από τον Αργολικό κόλπο

4 ΒΟΥΝΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ Μαίναλο. Θεωρείται μεγάλο ορεινό συγκρότημα λέγεται ότι αποτελεί την "Ακρόπολη της Πελοποννήσου". Όλη η οροσειρά είναι σκεπασμένη από δάση. Διαθέτει ωραίες και πλούσιες κοιλάδες. Ταΰγετος. Το βόρειο τμήμα του βουνού βρίσκεται στο Νομό. Πάρνωνας Αρτεμίσιο

5 ΠΟΤΑΜΙΑ Αλφειός Το μεγαλύτερο ποτάμι . Πηγάζει από το οροπέδιο της Τρίπολης και στη πορεία του δέχεται παραπόταμους και ρέματα Λάδωνας Σχηματίζει σε μικρή έκταση όριο ανάμεσα στους νομούς Αρκαδίας και Αχαΐας. Πηγάζει από το Χελμό και Σαιτά. Σχηματίζει υδατοπτώσεις που ονομάζονται Πήδημα, και κατασκευάστηκε υδροηλεκτρικό έργο. Ερύμανθος Πηγάζει από το όρος Ερύμανθος και είναι φυσικό σύνορο μεταξύ του Νομού Αχαΐας και του Νομού Ηλείας. Ο Νομός Αρκαδίας είναι πλούσιος σε τρεχούμενα νερά. Χείμαρροι ρυάκια καθώς και μεγάλα ποτάμια κατρακυλούν από τις πυκνοδασωμένες πλαγιές των βουνών της.

6 ΠΕΔΙΑΔΕΣ Η πεδιάδα του Άστρους
Η πεδιάδα του Λεωνιδίου η οποία είναι μικρότερη Άλλες πεδινές περιοχές του νομού είναι ψηλές λεκάνες δηλ. οροπέδια τα οποία περικλείουν ψηλότερα βουνά. Γνωστό είναι το οροπέδιο της Τρίπολης ύψους μ. Ο Νομός Αρκαδίας επειδή είναι ορεινός, έχει περιορισμένες πεδιάδες. Δύο χαμηλές πεδινές εκτάσεις σχηματίζονται δίπλα στον Αργολικό κόλπο:

7 ΛΙΜΝΕΣ Τάκκα. Έχει ύψος 657 μ. Η έκτασή της δεν είναι σταθερή. Παρουσιάζει εποχιακές διακυμάνσεις δηλ. μεγαλώνει το χειμώνα και μικραίνει το καλοκαίρι. Μελετάται το θέμα συστηματικής χρησιμοποίησης των νερών της λίμνης για αρδευτικούς σκοπούς. Η τεχνητή λίμνη του Λάδωνα. Έχει ύψος 420 μ. έκταση 16 τετρ. χλμ. και μήκος 15 χλμ. Πίσω από το φράγμα ύψους 40 μ. σχηματίστηκε η τεχνητή λίμνη.

8 ΚΛΙΜΑ Η πιο ψυχρή περιοχή στην Πελοπόννησο
Ψυχρό το χειμώνα, με βροχές και χιόνια Δροσερό το καλοκαίρι

9 ΧΛΩΡΙΔΑ Η χλωρίδα στην Αρκαδία είναι πλούσια σε βοτανικά είδη. Χαρακτηριστικότερα και πολυαριθμότερα είναι τα αείφυλλα, πλατύφυλλα, η ελιά, η λεύκα. Από τα ψυχανθή(τριφύλλι , κουκιά, φασόλια κτλ) και τα αγρωστώδη(σιτηρά) που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την κτηνοτροφία, υπάρχουν πολλά είδη.

10 Μάκιες ( μακί ) Οι αείφυλλοι υψηλοί θάμνοι: Ο σχίνος, το φιλίκι, η κουμαριά, η ερείκη, το σπάρτο, η αγριελιά. Οι φυλλοβόλοι υψηλοί θάμνοι : Δάφνη, πικροδάφνη, μυρτιά, λιγαριά, κοκκορεβιθιά, κουτσουπιά. Χαμηλοί θάμνοι: Αφάνα, θυμάρι, σπάλαθρο, ξυλοφάνα. Ποώδη φυτά: Τριφύλλι, αγριοκριθάρι, βρώμος. Η βλάστηση της μάκιας προστατεύει τα εδάφη από τη διάβρωση, προσφέρει τροφή στα ζώα και αποδίδει ξυλεία. Ιδιαίτερη οικονομική σημασία έχει η ελιά η αυτοφυής και καλλιεργούμενη

11 Διάπλαση φυλλοβόλων πλατύφυλλων δασών:
Η καστανιά: πολύτιμο είδος για τον καρπό της και για την οικοδομική ξυλεία. Φυτρώνει στις ορεινές περιοχές του νομού. Δρύς η πλατύφυλλος και δρύς η χνοώδης: Απαντάται στα ορεινά του νομού. Διάπλαση κωνοφόρων Κουκουναριά, Μαύρη πεύκη-με γκριζόμαυρο φλοιό, Ελληνική ελάτη, Άλλες διαπλάσεις Παραποτάμια δάση με λεύκες, πλατάνια, φράξους, και ιτιές απαντούν στις όχθες των ποταμών.Η διάπλαση φρυγάνων με ευρύτατα εξαπλωμένα είδη: Αφάνα, ξυλοφάνα, λαδανιά, κοριδοθύμητο, είναι τα ολιγαρκέστερα των αείφυλλων πλατύφυλλων διαπλάσεων που βρίσκονται παντού, όπου οι ανώτερες διαπλάσεις καταστράφηκαν με την επίδραση του ανθρώπου.

12 ΧΕΡΣΑΙΑ ΠΟΩΔΗ ΦΥΤΑ Τα λειβάδια, δευτερογενείς φυτικές διαπλάσεις που προέκυψαν μετά την καταστροφή των δασών, διακρίνονται σε χορτολείβαδα ανώτερης-μέσης-κατώτερης ορεινής ζώνης. Η φαρμακευτική χλωρίδα αντιπροσωπεύεται στην Αρκαδία από πολλά είδη αρωματικών και φαρμακευτικών ειδών, που περιέχουν χρήσιμες ουσίες, αιθέρια έλαια, αλκαλοειδή, γλυκοζίτες. Κυριότερα είδη είναι η αψιθιά, το τσάι του βουνού, το μάραθο, ο μαϊντανός, ο λυκίσκος , το σκόρδο, το μελισσοβότανο, το χαμαίμηλο.

13

14 Kαλαμόκιρκος ΠΑΝΙΔΑ Kαλαμόκιρκος To πτηνό αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο «άρχοντας του υγροτόπου» κατά τους χειμερινούς μήνες που εμφανίζεται στον υγρότοπο του Μουστού.Πετάει διαρκώς πάνω από τους καλαμιώνες και την υγροτοπική βλάστηση, διαφεντεύοντας το «βασίλειό» του. Ζει και φωλιάζει σε περιοχές με εκτεταμένους καλαμιώνες και υγροτοπική βλάστηση. Η τροφή του καλαμόκιρκου αποτελείται ως επί το πλείστον από μικρά πτηνά και από -κυρίως νεαρά- υδρόβια πουλιά. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής των πτηνών, επιτίθεται σε νεοσσούς, ενώ τρώει ακόμη και αυγά άλλων πουλιών. Ο καλαμόκιρκος προστατεύεται επαρκώς, τόσο σε εθνικό, όσο και σε κοινοτικό και διεθνές επίπεδο. Παρόλα αυτά, οι άμεσες πιέσεις πάνω στους πληθυσμούς του σχετίζονται με τη θανάτωσή του από τη λαθροθηρία, την καταστροφή των φωλιών του από την ανεξέλεγκτη βόσκηση οικόσιτων ζώων και τη δηλητηρίαση των ατόμων από το μόλυβδο των σκαγιών των φυσιγγιών που λαμβάνει από τα θηράματά του. Στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού, ο υγρότοπος του Μουστού αποτελεί το χειμερινό καταφύγιο ατόμων καλαμόκιρκου και η χειμερινή περίοδος είναι η καταλληλότερη για όποιον θέλει να παρατηρήσει τον ιπτάμενο «άρχοντα του υγροτόπου» επί το έργο του!

15 ΚΟΜΟΡΑΝΟΣ H φετινή χρονιά στον υγρότοπο του Μουστού μπορεί να χαρακτηριστεί ως «χρονιά του κορμοράνου», καθώς ο φετινός χειμώνας «έφερε» στον υγρότοπο έναν μεγάλο αριθμό κορμοράνων. Έχει μακρύ και χονδρό λαιμό, το ράμφος είναι ίσιο με γαμψή άκρη, ενώ όταν ξεκουράζεται έχει μια σχετικά όρθια στάση και το σώμα του φαίνεται αρκετά επίμηκες. Από απόσταση το χρώμα του φαίνεται τελείως μαύρο ενώ από κοντά στο μαύρο χρώμα διακρίνεται μια γαλάζια και πράσινη απόχρωση. Το ράμφος είναι ανοιχτό γκρι ενώ στη βάση είναι κίτρινο. Τρέφεται με ψάρια τα οποία πιάνει με μακριές και μεγάλης διάρκειας βουτιές στο νερό. Τα μεγάλου μεγέθους ψάρια που πιάνει τα φέρνει στην επιφάνεια όπου και τα καταπίνει. Μετά το «ψάρεμα» ξεκουράζεται σε πέτρες, κλαδιά, όχθες, με μισοαπλωμένα τα φτερά του. Η παρουσία του στην Απόλυτης Προστασίας Περιοχή του υγροτόπου Μουστού κατά τους χειμερινούς μήνες είναι συνεχής με λίγα ή περισσότερα άτομα κάθε χρονιά.

16

17 ΑΛΚΥΟΝΑ Αποτελεί ένα ζωντανό κόσμημα του υγροτόπου Μουστού. Πραγματικά, η ικανότητά του να καταδύεται στο νερό και να συλλαμβάνει ψάρια είναι μοναδική, ξεπερνώντας σε ικανότητα και επιτυχία τα περισσότερα «καθαρόαιμα» αρπακτικά πουλιά που έχουν τα ψάρια στο διαιτολόγιό τους. Η αλκυόνα είναι ένα μικρόσωμο πτηνό. Με μήκος κάτω από 20 εκατοστά, βάρος όχι μεγαλύτερο από 40 γραμμάρια και άνοιγμα φτερών μέχρι και 26 εκατοστά Παχουλή, κοντά πόδια, κοντή ουρά, μεγάλο κεφάλι και πολύ μεγάλο ράμφος. Τα ψάρια που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής της -μαζί με αμφίβια και υδρόβια ασπόνδυλα Ο υγρότοπος Μουστού αποτελεί το σπίτι της αλκυόνας

18

19 Σταχτοτσικνιάς Ο σταχτοτσικνιάς είναι ο περισσότερο διαδεδομένος ερωδιός στην Ευρώπη και ο πιο κοινός ερωδιός του υγροτόπου Μουστού. Μια άλλη κοινή ονομασία του είναι «ψαροφάς», υποδηλώνοντας τις κύριες διατροφικές του προτιμήσεις που περιλαμβάνουν τα ψάρια. Ο σταχτοτσικνιάς είναι ο πιο μεγαλόσωμος από τους ερωδιούς μαζί με τον αργυροτσικνιά, με μήκος σώματος να φτάνει ή και να ξεπερνά το 1 μέτρο, άνοιγμα φτερών κοντά στα 2 μέτρα και βάρος στα 2 κιλά. Είναι γκρίζος στο ραχιαίο τμήμα του σώματος και γκριζόλευκος στο κοιλιακό. Το σώμα δείχνει γεροδεμένο, ο μακρύς λαιμός καταλήγει σε μεγάλο ίσιο γκριζοκίτρινο/πορτοκαλί ράμφος και τα πόδια είναι μακριά και γκρίζα/γκριζοκίτρινα/πορτοκαλί. Τα ψάρια αποτελούν την κύρια πηγή τροφής, μαζί με βατράχια, ασπόνδυλα ακόμα και τρωκτικά. Ο επισκέπτης στον υγρότοπο Μουστού θα δει τους σταχτοτσικνιάδες να ξεκουράζονται στα κλαδιά των δέντρων περιμετρικά της λίμνης.

20

21 ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Στην Αρκαδία έγινε η γιγαντομαχία, γεννήθηκε ο Δίας και οι περισσότεροι θεοί του δωδεκαθέου. Έδρασε ο Ηρακλής, μαρτύρησε ο Προμηθέας, ετάφη ο Ορέστης και η Πηνελόπη, επήλθε το τέλος των περιπλανήσεων του Οδυσσέα, όταν επιτέλους βρήκε έναν τόπο όπου οι κάτοικοι δεν γνώριζαν τι εστί κουπί.

22 ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ  Οι Αρκάδες αντιμετώπισαν με επιτυχία τον 7ο αιώνα π.Χ. την απειλή της Σπάρτης και κατάφεραν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.   Συμμετείχαν στους Περσικούς πολέμους στο πλευρό των υπολοίπων Ελλήνων στέλνοντας στρατό και στις Θερμοπύλες και στις Πλαταιές. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο οι Αρκάδες συμμάχησαν με την Σπάρτη και την Κόρινθο.

23 Η Επανάσταση του 1821 ΜΑΧΗ ΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ 29 Μαρτίου 1821, θεωρείται ως η πρώτη νικηφόρος μάχη της Ελληνικής Επανάστασης. ΜΑΧΗ ΛΕΒΙΔΙΟΥ 14 Απριλίου 1821 , ο οπλαρχηγός Αναγνώστης Στριφτόμπολας μαζί με 70 ακόμα Έλληνες αντιμετώπισε την επίθεση Τούρκων και τους κατατρόπωσε, πεθαίνοντας την ίδια μέρα. ΜΑΧΗ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ  24 Απριλίου και Μαΐου 1821, ο Κολοκοτρώνης, αρχηγός των αρμάτων της Γορτυνίας, ιδρύει στρατόπεδο στο Βαλτέτσι αντιλαμβανόμενος τη στρατηγική σημασία της περιοχής.  Η νίκη των Ελλήνων ήταν περιφανής. ΜΑΧΗ ΒΕΡΒΕΝΩΝ 8 Μαίου του 1821 οι τουρκικές δυνάμεις εκστρατεύουν από την Τρίπολη εναντίων της Βέρβενας αλλά αποκρούονται. Στη μάχη που ακολούθησε και είναι γνωστή ως μάχη Βερβένων οι ελληνικές δυνάμεις κατόρθωσαν να κατατροπώσουν τους Τούρκους. ΜΑΧΗ ΔΟΛΙΑΝΩΝ το Μάιο του Οι λιγοστοί Ελληνες υπό το Νικηταρά –ο οποίος κέρδισε και το προσωνύμιο «τουρκοφάγος»- κατάφεραν να τρέψουν σε φυγή τους Τούρκους. ΜΑΧΗ ΓΡΑΝΑΣ τον Αύγουστο του Η επιτυχής έκβαση της μάχης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επιτάχυνση της απελευθέρωσης της Τρίπολης. ΑΛΩΣΗ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ 23 Σεπτεμβρίου, ύστερα από εξάμηνη πολιορκία. ο στρατός των Ελλήνων υπό την αρχηγία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μπαίνει στην Τρίπολη. Η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς ήταν μια σημαντική στρατιωτική επιτυχία των επαναστατημένων Ελλήνων ΜΑΧΗ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ Ιουλίου 1822, ιστορική νίκη των Ελλήνων με ολική καταστροφή των δυνάμεων του Δράμαλη. 

24 ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ Ιερό Αφροδίτης Ερυκίνης :κατά την αρχαιότητα το ιερό αυτό υπήρξε σημαντικό κέντρο λατρείας . Ιερό Δήμητρας Ελευσίνιας Κάστρο της Άκοβας κτίστηκε το 1250. Νεολιθικός Οικισμός Καμενίτσας :Στο σπήλαιο έχουν βρεθεί αγγεία και  οστά. Καφυές : έχουν βρεθεί αρχαία τείχη, προϊστορικά οικιστικά λείψανα, λείψανα του Χώματος των Καφυατών, προϊστορικές καταβόθρες, και ένας αρχαίος ναός (4ος αιώνας π.Χ.). Αρχαίος Ορχομενός:  υπάρχουν ερείπια του ναού της Αρτέμιδος Μυκηναϊκός Οικισμός Παλαιοπύργου: ο μεγαλύτερος που έχει αποκαλυφθεί στην Αρκαδία. Αργυρόκαστρο: το ψηλότερο κάστρο της Πελοποννήσου. Αρχαία Μαντινεία: σχεδόν ολόκληρα τα τείχη της πόλης με τους πύργους και τις πύλες. Ιερό Ιππίου Ποσειδώνα:  Ένα από τα σημαντικότερα ιερά της Αρχαίας Αρκαδίας.  Αρχαία Νεστάνη:  σώζονται τα ερείπια της Ακρόπολης  Αρχαίο Μεθύδριο: Στο χώρο βρέθηκαν αρκετά πήλινα ευρύματα. Αρχαία Τεύθις Αρχαία Γόρτυς:  υπήρξε μια σημαντική αρκαδική πόλη κατά την αρχαιότητα Κάστρο Καρύταινας: ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια της Πελοποννήσου, τόσο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όσο και κατά την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση του 21. Το Ιερό του Λυκαίου Διός :  υπήρξε μεγάλο θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο. Αρχαιολογικός Χώρος Μεγαλόπολης :  περιλαμβάνει το μεγαλύτερο αρχαίο ελληνικό θέατρο, το Θερσίλειο Βουλευτήριο και λείψανα της αρχαίας Αγοράς στην οποία περιέχονται τα Ιερό του Διός και του Σωτήρος, η Φιλίππειος Στοά και η Στοά Μυρόπολις .Ναός Ποσειδώνος και Αθηνάς Σώτειρας Ιερό Αλέας Αθηνάς: είναι κτίσμα του α' μισού του 4ου αιώνα π.Χ.  Ακρόπολη Κάστρου Τυρού . Ναός Επικούρειου Απόλλωνα: αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας.

25 Ναός Επικούρειου Απόλλωνα Αρχαία Γόρτυς
Αρχαίος Ορχομενός Αρχαία Μαντινεία Ιερό Ιππίου Ποσειδώνα Ναός Επικούρειου Απόλλωνα Αρχαία Γόρτυς Αρχαιολογικός Χώρος Μεγαλόπολης Ιερό Αλέας Αθηνάς  Ο Τάφος του Επαμεινώνδα

26 ΈΘΙΜΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ Κάθε καλοκαίρι, σε όλα τα εκκλησάκια που είναι αφιερωμένα στον Προφήτη Ηλία στήνεται τρανό πανηγύρι. Όπως κάποτε προς τιμήν του Απόλλωνα. Στη Νεστάνη τιμάται ο Άγιος Γεώργιος, καταμεσής την άνοιξη, στον ίδιο τόπο που γίνονταν οι γιορτές της Μητέρα Δήμητρας και της Σκοτεινής της Κόρης, της Δέσποινας. Με την παραδοσιακή τσιπιανίτικη φορεσιά, με γκλίτσες καταστόλιστες από λουλούδια, χορεύουν όλοι έναν πανάρχαιο κύκλιο χορό τραγουδώντας το τραγούδι του Άη Γιώργη. Νομίζει κανείς ότι βρίσκεται σε αρχαία τραγωδία. Τα ποιμενικά ήθη κρατάνε ακόμα στην Αρκαδία. Οι γέροντες τιμώνται με δικιά τους γιορτή τον Αύγουστο. Το συναπάντημα των βοσκών στο Βαλτετσινίκο είναι αφορμή για ένα πανηγύρι που όποιος το ζήσει θα του μείνει αξέχαστο.  Στο Λιμποβίσι και σε όλη τη Φάλανθο, στο Λεβίδι, στην ίδια την Τρίπολη, σε κάθε χωριό και κάθε πολιτεία οι Αρκάδες γιορτάζουν τη ζωή ολόχαρα.  Το Πάσχα στην Τρίπολη είναι ξακουστό σε όλη την Ελλάδα για την κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας και την πάνδημη χαρά της Ανάστασης. Οι Απόκριες είναι ευκαιρία για Διονυσιακό ξέσπασμα. Το κρασί ρέει άφθονο και οι άνθρωποι αφήνουν, όπως το έκαναν από την αυγή του χρόνου, τον εαυτό τους να απελευθερωθεί από τις συμβάσεις. Τα πειράγματα, καλόκαρδα πάντα, φέρνουν χαμόγελα. Κι οι χοροί βαστάνε ίσα με το πρωί. Κάθε Πάσχα, το βράδυ της Ανάστασης, αναβιώνει στο Λεωνίδιο ένα μοναδικό στην Ελλάδα έθιμο, το πέταγμα του χάρτινου αερόστατου. Το έθιμο προέρχεται από μεταφορά από ναυτικούς και προσαρμογή στα τοπικά δεδομένα αντίστοιχου τοπικού εθίμου χωρών της Άπω Ανατολής. Κατά άλλους συνδέεται με γεγονότα της Τουρκοκρατίας.

27

28 ΑΡΓΟΛΙΔΑ Από τους μαθητές Τζάτζιος Βασίλης Τρουπή Αγγελική
Κοκκώνης Ηλίας Χύσκα Άρης Κουτρόλι Στεφανία Βλαχάκης Γιώργος Παναγιωτακοπούλου Κωνσταντίνα Χύσκα Μάριος Νικολοπούλου Ιωάννα Τόγια Μαρίνα

29 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ
Ο νομός Αργολίδας βρίσκεται στην Πελοπόννησο. Συνορεύει Β με το Ν. Κορινθίας Δ και Ν με το Ν. Αρκαδίας  Α βρέχεται από τον Σαρωνικό Κόλπο

30 ΒΟΥΝΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ Ολίγυρτος : στα σύνορα με την Αρκαδία. Τραχύ Λύρκειο
 Ολίγυρτος : στα σύνορα με την Αρκαδία. Τραχύ Λύρκειο Αρτεμίσιο  Κτενιάς  Αραχναίο  : στα σύνορα με την Κορινθία.  Δίδυμο    Αδέρες  

31 ΠΕΔΙΑΔΕΣ Η εύφορη πεδιάδα του Άργους, που απλώνεται από τον Αργολικό Κόλπο ως τα Δερβενάκια. Της Ασίνης Του Κρανιδιού Της Ερμιόνης   Της Επιδαύρου Μία είναι η μεγάλη πεδιάδα τηςΑργολίδας . Κατά μήκος των ακτών εκτείνονται μικρές πεδιάδες.

32 ΛΙΜΝΕΣ ΑΚΤΕΣ Οι ακτές της Αργολίδας είναι πολυσχιδείς, με πολλούς όρμους και ακρωτήρια. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ο Αργολικός Κόλπος, που εισχωρεί βαθιά στο έδαφος και σχηματίζει την Αργολική χερσόνησο. ΠΟΤΑΜΙΑ Μεγάλοι ποταμοί δεν υπάρχουν στο Ν. Αργολίδας. Υπάρχει μόνο ο μικρός ποταμός Ίναχος ή Πάνιτσα και ο χείμαρρος Ερασίνος. Σήμερα δεν υπάρχει καμμιά λίμνη στην Αργολίδα. Κατά την αρχαιότητα υπήρχε η Λέρνη Ύδρα, κοντά στους Μύλους, που συνδέθηκε με έναν από τους άθλους του Ηρακλή, αυτόν της Λερναίας Ύδρας.

33 ΚΛΙΜΑ  Ο χειμώνας είναι ήπιος, με αραιές βροχές.  Η θερμοκρασία στις ορεινές περιοχές μπορεί να είναι χαμηλή, ιδιαίτερα τους μήνες του χειμώνα, ενώ μερικές φορές χιονίζει στα βουνά.   Το καλοκαίρι ο καιρός είναι πολύ ευχάριστος και ηλιόλουστος. Οι παραθαλάσσιες περιοχές του νομού έχουν ιδανικό καιρό και κλίμα, ειδικά το καλοκαίρι.

34 ΧΛΩΡΙΔΑ • Οι πεδινές περιοχές της Αργολίδας καλύπτονται κυρίως από
• Οι πεδινές περιοχές της Αργολίδας καλύπτονται κυρίως από τις καλλιέργειες. • Οι γύρω περιοχές εμφανίζουν άγρια βλάστηση (π.χ. ξυλώδη φυτά, όπως θυμάρι, λεβάντα), θαμνώδη βλάστηση (κουμαριές, πικροδάφνες κ.α.), τεράστιες εκτάσεις με πεύκα (υψηλότερες περιοχές) και τέλος ιτιές και πλατάνια( γύρω από λίμνες). • Η Αργολίδα φημιζόταν από παλιά για τα κηπευτικά της, των οποίων όμως η καλλιέργεια απαιτούσε πολύ κόπο. • Από τότε που άρχισαν να ποτίζονται οι καλλιέργειες από το νερό των πηγαδιών της περιοχής, άρχισε η ανάπτυξη των πορτοκαλεώνων, η οποία μέχρι και σήμερα είναι τεράστια. Δάση : Η έλλειψη πολλών νερών στο νομό δεν ευνοεί τη δασική ανάπτυξη. Γι’ αυτό δεν έχει μεγάλα δάση. Την περισσότερη δασοκάλυψη έχει η επαρχία Άργους. Κύρια δασικά δέντρα είναι τα πεύκα και τα έλατα.

35

36 ΠΑΝΙΔΑ Είναι η τυπική πανίδα των μεσογειακών πεδινών και ημιορεινών περιοχών και συμπεριλαμβάνει: • Θηλαστικά, όπως κουνάβια, λαγούς και αλεπούδες • Πτηνά, όπως κοτσύφια και τσίχλες • Έντομα ( κυρίως κατά τη διάρκεια τησ άνοιξης και του καλοκαιριού), όπως μέλισσες, πεταλούδες, σκαθάρια και ακρίδες . • Οικόσιτα ζώα, όπως πρόβατα, κατσίκες, κότες και γουρούνια.

37

38 ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
 Αρχαιότεροι κάτοικοι της περιοχής θεωρούνται σύμφωνα με τις παραδόσεις οι Πελασγοί που ήρθαν και κατοίκησαν την περιοχή του Άργους. Ο Περσέας ιδρύει τις Μυκήνες όπου αιώνες μετά ο βασιλιάς Ατρέας κι έπειτα ο γιος του, Αγαμέμνονας θα κάνει την ακρόπολη αυτή κέντρο του Μυκηναϊκού Πολιτισμού ( π.Χ) . Ο μεγάλος Μυκηναϊκός πολιτισμός γύρω στα 1100π.Χ. άρχισε να σβήνει , η κάθοδος των Δωριέων συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό .  Στους επόμενους αιώνες (Γεωμετρικά και Αρχαϊκά χρόνια) το Άργος αρχίζει να αποκτά σημαντική δύναμη καθώς ο αρχηγός των Δωριέων, Τέμενος, το έκανε έδρα των επιχειρήσεών του. Το Άργος όλους αυτούς τους αιώνες ως και τα Ρωμαϊκά χρόνια υποτάσσει μία-μία όλες τις περιοχές της Αργολίδας. Γύρω στα 146 μ.Χ. η Αργολίδα κατακτάται από τους Ρωμαίους που την χρήζουν Επαρχία κάνοντας το Άργος και πάλι ισχυρή δύναμη. 

39 ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ - ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Μετά τους Ρωμαίους σειρά είχαν οι Ετρούλοι (267μ.Χ), οι Γότθοι και οι Οστρογότθοι (395μ.Χ) και οι Σλάβοι ( μ.Χ) οι οποίοι έκαναν επιδρομές και προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές.  Τον 5ο αι μ.Χ. θα επανιδρύσουν το Ναύπλιο το οποίο από τον 11ο αι. γίνεται σημαντικό εμπορικό κέντρο. Στις αρχές του 13ου αι. ( ) οι Φράγκοι κάνουν την εμφάνισή τους στην Αργολίδα την οποία και κατακτούν . Μετά τους Φράγκους σειρά έχουν οι Βενετοί που το 1388 παίρνουν τις δύο κυριότερες πόλεις της περιοχής, Ναύπλιο και Άργος.

40 ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  23/3/1821 στο Άργος ο Σταματέλος Αντωνόπουλος σηκώνει την επαναστατική σημαία.   9 Μαΐου η πόλη απελευθερώνεται. 20 Δεκεμβρίου 1821 πραγματοποιείται η Α’ Εθνοσυνέλευση στην Πιάδα της Επιδαύρου   Το Άργος για λίγους μήνες το 1822 (3 Ιουνίου-5 Ιουλίου) έγινε η Έδρα της Κυβέρνησης και της Βουλής των Ελλήνων. 30 Νοεμβρίου του 1822 ελευθερώνεται το Ναύπλιο όταν ο τοπικός οπλαρχηγός Στάικος Σταϊκόπουλος με 350 άνδρες του πολιόρκησε και κατέλαβε το Παλαμήδι με τη βοήθεια της Μπουμπουλίνας. Μεγάλη μάχη δόθηκε και στο Κάστρο Λάρισα του Άργους όπου ο Υψηλάντης με 700 άνδρες κλείστηκε στο κάστρο κι αντιμετώπισε με σθένος τις δυνάμεις του Δράμαλη μέχρι ο Κολοκοτρώνης να ετοιμάσει το στρατό για τη μάχη στα Δερβενάκια (26-28 Ιουλίου 1822) που οδήγησε στην εξολόθρευση του Δράμαλη.

41  Λίγο πιο έξω απ’ το Άργος, στους Μύλους στις 13 Ιουνίου 1825 πραγματοποιήθηκε η μάχη των Μύλων με τον Μακρυγιάννη και τα πρωτοπαλίκαρά του να υπογράφουν μια χρυσή σελίδα της νεότερης ιστορίας. Στην Ερμιόνη το 1827 φιλοξενήθηκε προσωρινά η Γ’ Εθνοσυνέλευση η οποία ολοκληρώθηκε στην Τροιζήνα το Μάιο του ιδίου έτους ορίζοντας ως Πρώτο Έλληνα Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια και το Ναύπλιο Πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Τον Ιανουάριο του 1828 ο Καποδίστριας γίνεται δεκτός με πανηγυρικό τρόπο στο Ναύπλιο.   Στα χρόνια της διακυβέρνησής του στο Ναύπλιο και τις γύρω περιοχές ιδρύονται αλληλοδιδακτικά σχολεία, η Α’ Γεωργική Σχολή, η Σχολή Ευελπίδων.   Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονείται έξω απ’ την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.  Στις 11 Ιουλίου 1829 στο Αρχαίο Θέατρο Άργους πραγματοποιήθηκε η Δ’ Εθνοσυνέλευση  Στις 25 Ιανουαρίου 1833 μετά από μία ταραχώδη περίοδο φτάνει στο Ναύπλιο ο Πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων ο Όθωνας με τους αντιβασιλείς 

42 ΝΕΩΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ Το 1862 στο Ναύπλιο αρχίζει η «Ναυπλιακή Επανάσταση» κατά του βασιλιά Όθωνα.  Στην ορεινή Ανδρίτσα το Νοέμβριο του 1943, 50 Έλληνες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στο σιδηροδρομικό σταθμό του χωριού.  Το Μάιο του 1944 στο χωριό Λίμνες 84 κάτοικοι εκτελέστηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα επειδή ύψωσαν το ανάστημά τους και δεν υποτάχτηκαν στον αποτρόπαιο δυνάστη.

43 ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ Η νεκρόπολη των Δένδρων θεωρείται ότι αποτελούσε το βασιλικό νεκροταφείο της Μιδέας. Θολωτοί τάφοι, που χρονολογούνται στους 15ο και 14ο αι. π.Χ., ήταν πλούσια κτερισμένοι. Ο ιερός τόπος του Ηραίου θεωρείται το κέντρο της λατρείας της Ήρας. Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, που, χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το μικρό θέατρο της Επιδαύρου λειτούργησε επί περίπου επτά αιώνες. Η Θόλος της Επιδαύρου έχει έως σήμερα τη φήμη του τελειότερου κυκλικού οικοδομήματος της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής Η ακρόπολη της Καζάρμας είναι μία σχετικά μικρή οχυρωματική κατασκευή Η μυκηναϊκή γέφυρα της Καζάρμας Μπούρτζι, ένα μικρό κάστρο στην αγκαλιά του Ναυπλίου. ”Πυραμίδα” του Ελληνικού , ένα μικρό οχυρό. Το Θέατρο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου, το τελειότερο και διασημότερο αρχαίο ελληνικό Θέατρο, το οποίο συνδυάζει την κομψότητα με την τέλεια ακουστική.

44 Θολωτός τάφος Θολωτός τάφος

45 Πανοπλία των Δενδρών – Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου
Ηραίον, πίνακας Ντιάνα Αντωνακάτου.

46 Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου
Πυραμίδα του Ελληνικού Η Θόλος του Ασκληπιείου της Επιδαύρου Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου

47 Γέφυρα Καζάρμας Ναύπλιο, Μπούρτζι

48 ΈΘΙΜΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ Γιάλα-Γιάλα Το Γιάλα-Γιάλα είναι η τοπική εορτή που γίνεται για τα Θεοφάνια. Την νύχτα-ξημερώματα Θεοφανίων, οι νέοι που θα συμμετέχουν στα Θεοφάνια, γυρίζουν όλο το χωριό από σπίτι σε σπίτι και δέχονται κεράσματα και ευχές. Εκείνοι τραγουδούν το Γιάλα-Γιάλα μέχρι την ώρα που θα πέσουν για να πιάσουν το Σταυρό και την εικόνα της Παναγίας. Οι νέοι είναι ντυμένοι με παραδοσιακές ναυτικές στολές. Την προηγούμενη μέρα απ' τα Θεοφάνια, οι νέοι έχουν μαζευτεί στο λιμάνι και στολίζουν με φύλλα φοίνικα τις βάρκες από όπου θα βουτήξουν. Απ' αυτές τις βάρκες και μέχρι ο Ιερέας να ρίξει το Σταυρό και την εικόνα της Παναγίας στην θάλασσα, οι νέοι τραγουδούν το Γιάλα-Γιάλα κουνώντας με δύναμη τις βάρκες. Το κάψιμο του Γιούδα Το έθιμο αυτό λαμβάνει εδώ και δεκαετίες χώρα στο κεντρικό λιμάνι της Ερμιόνης, το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Μια ομάδα ατόμων αναλαμβάνει δυο-τρεις μέρες πριν να φτιάξουν ένα ομοίωμα του Ιούδα, χρησιμοποιώντας υφάσματα, άχυρα, ξύλα, ευφλεκτες ύλες και ορισμένες κροτίδες. Το ομοίωμα αυτό τοποθετείται από τους ιδιους στο λιμάνι σε περίωπτη θέσηΒάρκες και άλλα σκάφη συμμετέχουν εκείνη την βραδιά στο κάψιμο του Γιούδα. Οι βάρκες αυτές έρχονται απ' το Μπίστι (αρχαία ονομασία Ποσείδιον) της Ερμιόνης με αναμμένα καπνογόνα. Αφού ολοι κάνουν ένα με δύο κύκλους γύρω απ' το ομοίωμα, ο αρχηγός αναλαμβάνει την πυρπόληση του. Το θέαμα είναι εντυπωσιακό και συνοδεύεται από μουσική, πυροτεχνήματα και φωτοβολίδες.

49 Το έθιμο της Βασιλόπιτας συναντάται σε όλη την Αργολίδα αρκετούς αιώνες τώρα. Στις Λίμνες η Βασιλόπιτα, πριν καταλήξει στο τραπέζι, έκανε μερικές βόλτες στο πάτωμα: Στο δάπεδο έστρωναν ένα σεντόνι και κάθονταν γύρω απ' αυτό. Κυλούσαν εκεί την πίτα τρεις φορές. Τη πρώτη φορά για την υγεία, τη δεύτερη για την ευτυχία, τη τρίτη έκαναν κάποια άλλη ευχή (π.χ. να παντρέψουν κάποιο παιδί). Εάν η πίτα στεκόταν από την κανονική όψη, τα αποτελέσματα θα ήταν θετικά. Αλίμονο για το αντίθετο. Ο γάμος ήταν κοσμογονικό γεγονός παλαιότερα στο Πάνω Μπέλεσι. Οι συμπέθεροι και οι φίλοι του γαμπρού πήγαιναν στο συμπεθεριό της νύφης, πoυ τους υποδεχόταν με μια πίττα και ποτήρια για τα κεράσματα. Έφθαvαv κρατώντας ένα καλάμι με ρόδι και δυο μαντήλια. Η προίκα φορτωνόταν στ” άλογα. Μία εβδομάδα ολόκληρη κρατούσε το γλέντι.

50 ΑΙΓΙΟ Από τους μαθητές: Μαριάννα Ρόντο Γιάννη Χήρα Εύη Κεστεκίδη
Μάριον Καζά Γιάννη Ρούσσο

51 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Ο Δήμος Αιγιαλείας είναι δήμος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιγείρας, Ερινεού, Διακοπτού, Συμπολιτείας, Ακράτας και Αιγίου. Ως έδρα έχει οριστεί το Αίγιο.

52 Το κλίμα του Αιγίου, ήπιο και εύκρατο στα παράλια συνδυάζεται με το χιόνι στα βουνά το χειμώνα και το καθιστά πόλο έλξης επισκεπτών όλο το χρόνο. Ακραία καιρικά φαινόμενα δεν συνηθίζονται ούτε το χειμώνα ούτε το καλοκαίρι. Η θαλάσσια αύρα και ο αέρας που κατεβαίνει από τα βουνά φροντίζουν για να υπάρχει δροσιά τους θερινούς μήνες αλλά και για να διατηρείται καθαρή η ατμόσφαιρα. Χωρίς σκληρό κρύο, δίχως αφόρητες ζέστες και βεβαίως, χωρίς καυσαέριο και νέφος που είναι άγνωστο, το κλίμα προσμετράται στα πολύ θετικά στοιχεία του Αιγίου.

53

54 ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ ΧΛΩΡΙΔΑ-ΠΑΝΙΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Ο ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ Ο υδροβιότοπος της Αλυκής, βρίσκεται δίπλα στην πόλη του Αιγίου, στο ακρωτήριο Γύφτισσα. Έχει τριγωνικό σχήμα και βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο. Περιλαμβάνει μια μικρή παράκτια λιμνοθάλασσα, η οποία περιοδικά αποξηραίνεται κατά τη θερινή περίοδο ενώ το χειμώνα τροφοδοτείται από το νερό της βροχής και η οποία περιβάλλεται από καλαμιώνες και αλοφυτική βλάστηση. Η έκτασή της είναι 180 στρ. περίπου, η περίμετρός της φθάνει τα 3,2 χλμ και το βάθος δεν ξεπερνά τους 50 πόντους.

55 Παρά το μικρό της μέγεθος η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικοσύστημα, που συγκεντρώνει όλα τα κύρια χαρακτηριστικά ενός τυπικού υγροτόπου. Η εύκολη πρόσβαση αποτελεί ευνοϊκό στοιχείο για τη μελέτη του τόπου. Οι ζώνες καλαμιών και τα αλίπεδα είναι σε άριστη κατάσταση και από ορνιθολογική άποψη χαρακτηρίζονται πολύ σημαντικά αφού προσφέρουν καταφύγιο σε χιλιάδες μεταναστευτικά πουλιά κάθε χρόνο.

56 Κατά τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες έχουν καταγραφεί πάνω από 209 είδη πουλιών που σταθμεύουν στην περιοχή. Μεταξύ αυτών υπάρχουν διάφορες ομάδες υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, ακόμη και κύκνοι και φοινικόπτεροι (φλαμίνγκος). Πολλά από τα είδη που έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή είναι απειλούμενα στην Ελλάδα. Αυτή η ποικιλότητα της ορνιθοπανίδας που είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των υγροτόπων της Πελοποννήσου, συνδυαζόμενη με τις ευνοϊκές συνθήκες παρατήρησης των πουλιών, αναδεικνύουν τον υγρότοπο της Αλυκής ως μια αξιόλογη περιοχή για σκοπούς επιστημονικούς, εκπαιδευτικούς αλλά και αναψυχής.

57

58 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ Το Αίγιο είναι από τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Όλες οι εποχές της ελληνικής ιστορίας αντιπροσωπεύονται πλούσια στο Αίγιο και την ευρύτερη περιοχή. Σημαντικά ευρήματα των προϊστορικών χρόνων, κυρίως της πρωτοελλαδικής (3η χιλιετία π.Χ.) και μεσοελλαδικής περιόδου (α΄ μισό 2ης χιλιετίας π.Χ.), που ήλθαν στο φως κατά τη διάρκεια ανασκαφών σε διάφορα σημεία της σύγχρονης πόλης, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του Αιγίου από τα προϊστορικά χρόνια.

59 ΤΟ ΑΙΓΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Πρώτοι κάτοικοί του, κατά τη μυθολογία, ήταν οι Αιγιαλείς Πελασγοί, όμως ως ιδρυτές της ενιαίας πόλης φέρονται οι Ίωνες. Στα μέσα του 16ου αιώνα οι Ίωνες ήρθαν από την Αττική, κατέλαβαν την εύφορη Αιγιάλεια και πολύ νωρίς αναμείχθηκαν ειρηνικά και ενώθηκαν με τους Αιγιαλείς Πελασγούς. Κατά τους χρόνους της ακμής τους οι Αιγιώτες ξεχώρισαν ιδιαίτερα ως αθλητές και ήταν ονομαστοί ως σφενδονήτες. Ακόμη ανέδειξαν και αθλητές Ολυμπιονίκες, όπως ο Στράτων , ο Αθηνόδωρος και άλλοι. Επίσης οι Αιγιώτισσες αυλήτριδες ήσαν ξακουστές.

60 ΡΩΜΗ-ΒΥΖΑΝΤΙΟ Το 146 π.Χ. στο Αίγιο κατευθύνθηκαν οι πρέσβεις των Ρωμαίων για να συζητήσουν τα ελληνικά θέματα. Μετά την υποδούλωση της Ελλάδας στους Ρωμαίους οι Ρωμαίοι γκρέμισαν τα τείχη της πόλης, αλλά το Αίγιο δεν έχασε τη σημασία του. Το 23π.Χ. η πόλη υπέστη φοβερό σεισμό και απαλλάχθηκε από κάθε υποχρέωση προς τη Ρώμη με πρόταση του αυτοκράτορα Τιβέριου, για τρία χρόνια.

61 Κατά τη βυζαντινή περίοδο το Αίγιο έπεσε σε αφάνεια
Κατά τη βυζαντινή περίοδο το Αίγιο έπεσε σε αφάνεια. Οι βαρβαρικές ορδές που θα εισβάλουν κατά διαστήματα στον ελλαδικό χώρο θα καταστρέψουν επανειλημμένως την πόλη. Τα χρόνια μετά τον τρίτο αιώνα το Αίγιο σχεδόν χάνεται από την Ιστορία. Τον 3ο αιώνα μ.Χ. εισβάλλουν στην πόλη οι Βησιγότθοι και εξανδραποδίζουν τους κατοίκους. Κατά το 805 την πόλη κατέλαβαν προσωρινά οι Σλάβοι και τη μετονόμασαν σε Βοστίτσα. 

62 Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 μ. Χ
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 μ.Χ. ο Γουλιέλμος ο Σαμπλίττης και ο Γοδεφρίδος ο Βιλλαρδουίνος, αποφάσισαν να κατακτήσουν τη Πελοπόννησο (Μορέα). Έφθασαν στη Πάτρα και μετά κατέλαβαν τη Βοστίτσα. Μετά τη κατάκτηση του μεγαλύτερου μέρους της Πελοποννήσου ο Γουλιέλμος ανακηρύχτηκε Πρίγκιπας της Αχαΐας. Οι Βενετοί δεν μπόρεσαν παρ' ότι επιχείρησαν να καταλάβουν τη Βοστίτσα, έτσι αυτή περιέρχεται στον Θεόδωρο Παλαιολόγο, δεσπότη του Μιστρά το 1422 μ.Χ.

63 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Στην πόλη αυτή, που θα μπορούσε ίσως να ονομασθεί πόλη των συνεδρίων και των συνελεύσεων) έγινε η πρώτη επίσημη σύσκεψη των κληρικών και των προεστών του Μοριά για την επανάσταση, η περιβόητη "Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας"

64 Η συνέλευση έγινε στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου
Η συνέλευση έγινε στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου. Εκτός από τους προαναφερθέντες, στη συνέλευση πήραν μέρος οι Ανδρέας Ζαΐμης, Σωτήρης Χαραλάμπης, Κερνίκης Προκόπιος, ο ηγούμενος του Μεγάλου Σπηλαίου Ρεγκλής ή Μπόχαλης, ο επίσης μεγαλοσπηλαιώτης μοναχός Ιερόθεος, Ασημάκης Ζαΐμης, Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος και πολλοί άλλοι. Τον γενικό επίτροπο Αλέξανδρο Υψηλάντη εκπροσωπούσε ο Παπαφλέσσας, ο οποίος μίλησε με ενθουσιασμό για την Επανάσταση και παρουσίασε γράμματα του Υψηλάντη που περιείχαν οδηγίες για τη διεξαγωγή του αγώνα στην Πελοπόννησο.

65 Σ' αυτή την τόσο σημαντική συνέλευση, στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι μοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου, δόθηκε το σύνθημα για την εξέγερση της Πελοποννήσου. Το Αίγιο ήταν η πρώτη πόλη που απελευθερώθηκε μετά την Επανάσταση του 1821, στις 21 Μαρτίου.

66 ΜΝΗΜΕΙΑ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ
Ακριβώς δίπλα στην πλατεία των Υψηλών Αλωνίων υπάρχει το Μνημείο των Αεροπόρων, αφιερωμένο στους πεσόντες Αεροπόρους Αιγιαλείς και στη μνήμη των θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας των Ελικείων του 1976.

67 ΤΟ ΗΡΩΟΝ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΑΛΩΝΙΩΝ
Στον κήπο των Υψηλών Αλωνίων μπορείτε να θαυμάσετε το «Ηρώον», ένα μνημείο στη βάση του οποίου είναι χαραγμένο το επίγραμμα του Τυρταίου «ΤΕΘΝΑΜΕΝΑΙ ΓΑΡ ΚΑΛΟΝ ΕΝΙ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣΙ ΠΕΣΟΝΤΑ ΑΝΔΡ’ ΑΓΑΘΟΝ ΠΕΡΙ Η’ ΠΑΤΡΙΔΙ ΜΑΡΝΑΜΕΝΟΝ». Αποτελεί έργο του γλύπτη Δημητριάδη του Αθηναίου, και είναι αφιερωμένο στους ήρωες του πολέμου.

68

69 ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΕΙΡΑΣ Κοντά στο χωριό Αιγές, της Δημοτικής Ενότητας Αιγείρας, βρίσκεται η ακρόπολη της μυκηναϊκής πόλης, που λεγόταν Υπηρεσία ή Υπερησίη. Οι κάτοικοί της έλαβαν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΣΑΛΜΕΝΙΚΟΥ (ΚΑΣΤΡΟ ΩΡΙΑΣ) Το Μεσαιωνικό κάστρο του Σαλμενίκου βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του Παναχαϊκού της Δημοτικής Ενότητας Ερινεού.

70 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΜΑΜΟΥΣΙΑΣ –ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΡΥΝΕΙΑ-ΑΡΧΑΙΑ ΒΟΥΡΑ
Η Μαμουσιά είναι ένα γραφικό χωριό και απέχει 18 χιλιόμετρα από το Αίγιο. Εδώ υπάρχει ένας αρχαιολογικός χώρος με Ελληνιστικό νεκροταφείο, ερείπια τοίχων και θεάτρου (από το οποίο σώζεται τμήμα του τοίχου, της σκηνής και η δεξιά πάροδος) . Η μυθολογία αναφέρει ότι στην αρχαία Κερύνεια ζούσε η Κερυνίτις έλαφος της Αφροδίτης, το ελάφι δηλ. το οποίο έπρεπε ο Ηρακλής να παραδώσει στον Ευρυσθέα, δίχως να τραυματισθεί. Δίπλα στο χωριό υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας Βούρας, ενός εκ των τεσσάρων αρχαίων δήμων που απάρτιζαν την Αχαϊκή Συμπολιτεία Η αρχαία Βούρα, καταστράφηκε -όπως και οι υπόλοιπες πόλεις της αχαϊκής Συμπολιτείας- μετά το μεγάλο σεισμό που βύθισε και την αρχαία Ελίκη.

71 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΚΗ Η Αρχαία Ελίκη βρίσκεται 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αιγίου
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΚΗ Η Αρχαία Ελίκη βρίσκεται 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αιγίου. Εκεί λατρευόταν ο Ελικώνιος Ποσειδώνας. Το 373 καταποντίστηκε από σεισμό. Ο σεισμός (μεγέθους πάνω από 7 ρίχτερ) και το τσουνάμι κατέστρεψαν μια πόλη ετών. ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ Πάνω από το Ναό Ζωοδόχου Πηγής, στη θέση Καλλιθέα, σώζονται θαλαμοειδής τάφοι της Μυκηναϊκής περιόδου.

72

73 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ
Τεμένη Αιγίου: Το κάψιμο τον Ιούδα Την Κυριακή του Πάσχα ή της Αγάπης, στην Τεμένη Αιγίου, στην πλατεία του χωριού,τελείται το έθιμο της καύσης του Ιούδα. Το έθιμο αναβιώνει από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της περιοχής. Το βράδυ στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου πραγματοποιείται θεατρικό δρώμενο που αναπαριστά τη δίκη του Ιούδα, του οποίου στο τέλος ρίχνουν το ομοίωμα στη φωτιά.

74

75 ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ Από τους μαθητές: Έλενα Ρόντου Χρήστο Τσούνη Λουίζα Χαρίτου
Ντέβις Γκούρι Βασίλη Τζορέλλα

76

77 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ-ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Τα Καλάβρυτα είναι ορεινή κωμόπολη του νομού Αχαΐας. Είναι χτισμένα στις πλαγιές των Αροανίων (Χελμός) σε υψόμετρο 737 μέτρων. Οι χιονισμένες πλαγιές του Χελμού, η δροσιά και το όμορφο (ήπιο) κλίμα του καλοκαιριού καθιστούν το μέρος ιδανικό.

78 ΧΛΩΡΙΔΑ-ΠΑΝΙΔΑ Στoν Ερύμανθο φύονται πάνω από 970 είδη φυτών, σημαντικός αριθμός των οποίων προστατεύονται από την ελληνική και τη διεθνή νομοθεσία. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν 90 ελληνικά ενδημικά είδη, από τα οποία τα 47 είναι ενδημικά της Νότιας Ελλάδας και τα 13 ενδημικά της Πελοποννήσου. Το ορεινό σύμπλεγμα του Ερυμάνθου, άγριο και αφιλόξενο στα δυτικά και πιο ήπιο και δασωμένο στα ανατολικά του, φιλοξενεί ένα μεγάλο πλούτο φυσικού περιβάλλοντος, που τώρα αρχίζει να γίνεται γνωστός. Έτσι π.χ. εντελώς πρόσφατα, ανακαλύφθηκαν ίχνη βίδρας σε παραποτάμια θέση του όρους. Η τεράστια αυτή κληρονομιά της περιοχής αξίζει την προσοχή και το σεβασμό όλων μας.

79 Η πανίδα της προστατευόμενης περιοχής του Χελμού–Βουραϊκού, περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό εντόμων, αμφίβιων, ερπετών, πουλιών και θηλαστικών. Την άνοιξη τα αλπικά λιβάδια του Χελμού, ομορφαίνουν ακόμη περισσότερο με πεταλούδες. Στα κρύα νερά του Αροάνιου ζουν δυο ενδημικά είδη ψαριών, η πέστροφα (Salmo macro- stigma) και ο χαμοσούρτης (Barbus peloponnesius). Στα ρέματα και στους εποχικούς νερόλακκους της περιοχής αναπαράγονται 9 είδη αμφιβίων. Η ερπετοπανίδα είναι εξαιρετικά πλούσια και αποτελείται συνολικά από 24 είδη. Η περιοχή φιλοξενεί σημαντικό αριθμό στρουθιόμορφων και αρπακτικών πτηνών. Από τα θηλαστικά που έχουν καταγραφεί στην περιοχή, ιδιαίτερης προσοχής χρήζει η βίδρα (Lutra lutra). Στα σπήλαια και στις σχισμές των βράχων ζουν αρκετά είδη νυχτερίδων

80

81

82

83 ΙΣΤΟΡΙΑ Τα Καλάβρυτα είναι μια όμορφη γραφική πόλη της Πελοποννήσου, που η ιστορία της έχει συνδεθεί με τα σημαντικότερα γεγονότα της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας. Είναι κτισμένη σε μια προνομιακή τοποθεσία στην πλαγιά του Χελμού σε υψόμετρο 750 μ. Η ιστορική διαδρομή των Καλαβρύτων ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια όπου σύμφωνα με τις περιγραφές του ιστορικού περιηγητή Παυσανία, έφεραν το όνομα Κύναιθα ή Κυναίθη. Η αρχαία πόλη τοποθετείται νοτιοανατολικά των σημερινών Καλαβρύτων. Με το σημερινό τους όνομα (Καλάβρυτα=καλές βρύσες) εμφανίζονται την περίοδο της Φραγκοκρατίας και λέγεται ότι οφείλεται στις πολλές πηγές που έτρεχαν μέσα και έξω από την πόλη.

84 Τα Καλάβρυτα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του Στις 21 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το Λάβαρο στην ιστορική μονή της Αγίας Λαύρας και κήρυξε την έναρξη της Επανάστασης εναντίον των Τούρκων. Τα χρόνια εκείνα των μαχών τα Καλάβρυτα κάηκαν δύο φορές από τους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα στις 13 Δεκεμβρίου 1943 τα Καλάβρυτα γνώρισαν τη Γερμανική θηριωδία. Τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής πυρπόλησαν την πόλη και εκτέλεσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό από12 ετών και άνω στο λόφο του Καπή και έκαψαν όλη τη πόλη. Είναι το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, από το οποίο οι μνήμες είναι ακόμη νωπές στους γέροντες της περιοχής.

85

86 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ Τα ήθη και έθιμα των Καλαβρύτων  αντλούσαν την ύπαρξη τους από τον κύκλο ζωής των γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων που παρήγαγαν οι κάτοικοι καθώς και τις διάφορες χριστιανικές γιορτές. Κατά τις ημέρες των Χριστουγέννων γινόταν η παραγωγή του τσίπουρου. Σε κάποια από τα αλώνια του χωριού γινόταν ο διαγωνισμός για το πιο καθαρό και εύγευστο τσίπουρο. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γιορτάζεται το έθιμο της «Κουλούρας». Σε αυτό οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μέρος σε αγώνα δρόμου, ο οποίος βέβαια γίνεται μέσα στην ανθισμένη φύση. Το έπαθλο του νικητή είναι μια «κουλούρα», ένα είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση, που παρασκευάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη μαζί με τα κόκκινα αυγά από ανύπαντρες κοπέλες του χωριού. Οι νικητές τεμαχίζουν τις κουλούρες και τις μοιράζουν στους παρευρισκόμενους.

87 ΜΝΗΜΕΙΑ Στο δεσπόζοντα λόφο βόρεια της Μονής της Αγίας Λαύρας υψώνεται το λαμπρότερο μνημείο του Έθνους. Είναι το Ηρώο των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, που θυσιάστηκαν για την ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους από τον Τουρκικό Ζυγό. Ένα από τα ξεχωριστά μνημεία της πόλης και Ιερό Προσκύνημα είναι ο Τόπος Θυσίας, στο λόφο του Καπή, που βρίσκεται ανατολικά της πόλης των Καλαβρύτων (500 μέτρα από το κέντρο), στο δρόμο προς Χιονοδρομικό Κέντρο. Στη Ράχη του Καπή οδηγήθηκαν οι άνδρες από 14 χρονών και πάνω από τους Γερμανούς κατακτητές στις 13 Δεκεμβρίου 1943, όπου και τους εκτέλεσαν.

88

89 ΛΑΚΩΝΙΑ Από τους μαθητές: Αιμιλία Μουσελίμου Ευγενία Καραμάνη
Παυλίνα Πρίφτη Ντάλια Ντάντσι Πέτρο Αναστασιάδη

90 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ
Ο νομός Λακωνίας βρίσκεται στην Πελοπόννησο. Συνορεύει Β με το Ν. Αρκαδίας Δ με το Ν. Μεσσηνίας Ν και Α* βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος * Μυρτώο Πέλαγος (υποπέλαγος του Αιγαίου Πελάγους)

91 ΟΡΗ ΛΑΚΩΝΙΑΣ Πάρνωνας ( ΒΑ στα σύνορα με Αρκαδία)
Ταΰγετος ( ΒΔ στα σύνορα με Μεσσηνία)

92 ΠΕΔΙΑΔΕΣ-ΠΟΤΑΜΙΑ Η φημισμένη κοιλάδα του Ευρώτα και η ομώνυμη πεδιάδα είναι γνωστές από την αρχαιότητα Ο ποταμός Ευρώτας με μήκος 82 χμ. διασχίζει κατά μήκος το νομό

93 ΚΛΙΜΑ Το κλίμα του νομού είναι εύκρατο. Ο χειμώνας είναι ήπιος, εκτός από τα καθαρά ορεινά μέρη, και το καλοκαίρι δροσερό.

94 ΧΛΩΡΙΔΑ-ΠΑΝΙΔΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ
Για την καλύτερη προσέγγιση η περιοχή μελέτης χωρίζεται στις κάτωθι ζώνες: 1. Αλπική - υποαλπική ζώνη (πάνω από τα μ.) 2. Μικτά δάση στην ημιορεινή ζώνη και τα δάση κωνοφόρων στην ορεινή ζώνη ( μ.) 3. Θαμνώνες αείφυλλων-πλατύφυλλων (από τα 700 μ. μέχρι την ακτή). Στη ζώνη αυτή εντοπίζονται και οι καλλιέργειες είτε ως ενιαίες καλλιεργούμενες εκτάσεις στις χαμηλού υψομέτρου πεδινές περιοχές είτε ως πιο διάσπαρτες και διακοπτόμενες μικτές καλλιέργειες στη λοφώδη και ημιορεινή ζώνη. 4. Παράκτια ζώνη - υγρότοποι.

95 Όσον αφορά την χλωρίδα, η περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από μεγάλη οικολογική αξία. Μερικά από τα είδη και υποείδη της περιοχής είναι μοναδικά στον Ευρωπαϊκό χώρο. Συνολικά στην περιοχή έχουν καταγραφεί 276 είδη και υποείδη (χωρίς να υπάρχει ακόμα πλήρης καταγραφή) από τα οποία τα τοπικά ενδημικά του Πάρνωνα ανέρχονται σε 14 είδη και υποείδη, τα ενδημικά της Πελοποννήσου σε 24, τα ελληνικά ενδημικά σε 36 και τα σπάνια για την Ελλάδα και την Ευρώπη σε 10.

96 Ο Πάρνωνας είναι η μοναδική περιοχή της Ευρώπης, που φυτρώνει το δενδρόκεδρο. Τα δάση του δενδρόκεδρου, έχουν μεγάλη οικολογική- επιστημονική αξία και προστατεύονται από την εθνική και την κοινοτική νομοθεσία. Οι σημαντικότερες περιοχές όσον αφορά σπάνια, απειλούμενα και ενδημικά είδη χλωρίδας είναι: 1. Η περιοχή γύρω από την Καστάνιτσα και μέσα στο χωριό. 2. Η περιοχή γύρω από τη Μονή Μαλεβής και κυρίως νότια του Μοναστηριού (συστάδα Juniperus drupacea). 3. Η περιοχή γύρω από τα χωριά Ορεινή Μελιγού και Άγιος Ιωάννης. 4. Η χαράδρα του Δαφνώνα (Λεωνιδίου) και η περιοχή της Μονής Ελώνης.

97 Η πανίδα παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον και περιλαμβάνει (εκτός της ορνιθοπανίδας):
§ 5 είδη του παραρτήματος ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43: Θηλαστικά: Τρανορινόλοφος (Rhinolophus ferrum-equinum), Πυρρομυωτίδα (Myotis emarginatus). Ερπετά και Αμφίβια: Κρασπεδοχελώνα (Testudo marginata), Σπιτόφιδο (Elaphe situla), Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata). § 2 είδη θηλαστικών του Εθνικού Κόκκινου Καταλόγου: Τσακάλι (Canis aureus), Δενδρομυωξός (Dryomys nitedula wingei). § 17 ενδημικά είδη: Θηλαστικά: Αλεπού (Vulpes vulpes hellenica), Κρικοποντικός (Apodemus flavicollis dietzi). Ερπετά: Πελοποννησιακή Γουστέρα (Podarcis peloponnesiaca), Κεφαλλονίτικο Κονάκι (Anguis cephallonicus) , Αιγαιόσαυρα (Podarcis erhardii livadiaca), Γραικόσαυρα (Lacerta graeca).nobilis, Poecilimon tesselatus, Platycleis parnon, Oropodisma chelmosi, Chorthippus polloides, Armadilidium tripolitzense, Porcelio nasutus, Dailognatha vicina, Cantharis dahlgreni. § 21 είδη που προστατεύονται βάσει διεθνών συμβάσεων: Θηλαστικά: Λαγός (Lepus europaeus), Νυφίτσα (Mustela nivalis), Κουνάβι (Martes foina), Ασβός (Meles meles). Ερπετά: Κυρτοδάκτυλος (Cyrtodactylus kotschyi bibroni), Σαπίτης (Malpolon monspessulanus), Οχιά (Vipera ammodytes), Οφιόμορος (Ophiomorus punctatissimus), Τρανόσαυρα (Lacerta trilineata), Δενδρογαλιά (Coluber gemonensis), Βακνόσαυρα (Podarcis taurica ionica), Τοιχόσαυρα (Podarcis muralis albanica), Τυφλίτης (Ophisaurus apodus), Ασινόφιδο (Coronella austriaca), Κυβόφιδο (Natrix tessellata). Αμφίβια: Πρασινόφρυνος (Bufo viridis), Δενδροβάτραχος (Hyla arborea), Πηδοβάτραχος (Rana dalmatina), Γραικοβάτραχος (Rana graeca), Λιμνοβάτραχος (Rana ridibunda). Ασπόνδυλα: Zerynthia polyxena.

98 Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα, ξεχωρίζουν δυο υποζώνες, η ορεινή ζώνη των κωνοφόρων (υψόμετρο μ.) στην οποία έχουν καταγραφεί 18 είδη που περιλαμβάνονται στην Κοινοτική Οδηγία 79/409 και η ημιορεινή ζώνη των μικτών δασών (υψόμετρο: μ.) στην οποία έχουν καταγραφεί 17 είδη που περιλαμβάνονται στην Κοινοτική Οδηγία 79/409. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί το γεγονός ότι στην ημιορεινή ζώνη είναι χτισμένα αρκετά από τα χωριά του Πάρνωνα, περιβαλλόμενα κυριολεκτικά από το είδος αυτής της βλάστησης, αλλά και με παρεμβαλλόμενους μικρούς αγρούς κηπευτικών ή οπωροφόρων, δημιουργώντας έτσι μια έντονη μωσαϊκότητα ενδιαιτημάτων. Αυτός ο παράγων, καθώς και η ύπαρξη συνήθως ρεόντων υδάτων κοντά στα χωριά, δημιουργούν πολύ ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης και αναπαραγωγής δεκάδων ειδών πουλιών, έτσι ώστε γύρω από τέτοια χωριά να έχουν δημιουργηθεί κυριολεκτικά μικροί “ορνιθολογικοί παράδεισοι”.

99 ΜΝΗΜΕΙΑ Ο Τάφος του Λεωνίδα
Βόρεια της σύγχρονης πόλης της Σπάρτης, ανασκαφές του προηγούμενου αι. έφεραν στο φως ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα διαστάσεων 12,5Χ8,30 μέτρων. Παρότι η χρήση του δεν έχει εξακριβωθεί μέχρι σήμερα, έχει ταυτιστεί στη λαϊκή συνείδηση με το κενοτάφιο του Λεωνίδα, καθώς και ο Παυσανίας αναφέρει ότι εδώ μεταφέρθηκαν και ετάφησαν από τις Θερμοπύλες, τα οστά του θρυλικού βασιλιά της Σπάρτης. Ο Τάφος του Λεωνίδα αποτελεί το μοναδικό μνημείο της Αρχαίας Αγοράς που σώζεται ως τις μέρες μας.

100 Το Κάστρο του Μυστρά Η ιστορία του Μυστρά αρχίζει από τα μέσα του 13ου αι.όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Το κάστρο χτίστηκε το 1249, από τον Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο στην κορυφή του λόφου της βυζαντινής καστροπολιτείας και μετά τη μάχη της Πελαγονίας έπεσε στα χέρια των βυζαντινών για να χτιστεί εκεί ο Μυστράς, που ήταν η πρωτεύουσα του Δεσποτάτου. Το 1349 ο Μυστράς γίνεται η πρωτεύουσα του ημιαυτόνομου Δεσποτάτου του Μορέως με πρώτο «Δεσπότη» τον Μανουήλ Καντακουζηνό. Το 1383 τη δυναστεία των Καντακουζηνών διαδέχεται στο Μυστρά η αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους Δεσπότες του Μυστρά κατέχει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

101 Η παρακμή του Μυστρά αρχίζει το 1770 κατά την επανάσταση του Ορλώφ, μετά την καταστροφή του από Τουρκαλβανούς στρατιώτες. Στα χρόνια της επανάστασης του 1821 ο Μυστράς λεηλατήθηκε από τον Ιμπραήμ και σιγά-σιγά εγκαταλείφθηκε. Το 1989 με απόφαση της αρμόδιας επιτροπής της Unesco, ο Μυστράς εγγράφεται ως πολιτιστικό αγαθό στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

102 Το Κάστρο της Μονεμβασιάς
Χτισμένο πάνω σε ένα βράχο, με μοναδική πρόσβαση από τη στεριά μια στενή λωρίδα γης, εποικίστηκε από Λάκωνες γύρω στον 6ο μ.Χ. αι., προκειμένου να προφυλαχτούν από τις Αραβικές επιδρομές. Εκείνοι κατασκεύασαν και την πρώτη ξύλινη, κινητή γέφυρα που ένωνε τον βράχο με την ακτή, απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία του κάστρου που σημαίνει «μοναδική είσοδος». Κατά την Βυζαντινή εποχή, η Μονεμβασιά ακμάζει σε τέτοιο σημείο που το χρονικό διάστημα μεταξύ του 13ου και 14ου αι. αποκαλείται ο χρυσός αι. της πόλης. Γνωρίσει μεγάλη άνθηση σε όλους τους τομείς: το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα, τις τέχνες και τα γράμματα.

103 Το Μάρτιο του 1821, οι Έλληνες με δύο χιλιάδες Λάκωνες και με τη βοήθεια Σπετσιώτικων πλοίων την πολιόρκησαν, από στεριά και θάλασσα. Ύστερα από πολιορκία και αφάνταστες στερήσεις οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και να παραδοθούν τον Ιούλιο του 1821, παραδίδοντας τα κλειδιά της πόλης στον Πρίγκιπα Αλ. Κατακουζηνό. Σήμερα, το Κάστρο της Μονεμβασιάς με τους δύο οικισμούς του, είναι τουριστικά αξιοποιημένο και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ωραιότερα αξιοθέατα της χώρας.

104

105 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ Η Λακωνία πρωτοκατοικήθηκε τη Νεολιθική Εποχή.
Από τα σπουδαιότερα γεγονότα της ιστορίας της είναι η ίδρυση της Σπάρτης τον 11ο αι. π. Χ. Από κει και ύστερα η ιστορία του νομού συνδέεται με την ιστορία της πρωτεύουσάς του, η οποία αναδείχθηκε σε ηγέτιδα πόλη της Ελλάδας μετά τη νίκη της στον Πελοποννησιακό Πόλεμο ( π.Χ.). Στους Ρωμαϊκούς Χρόνους έπεσε σε παρακμή. Στους Βυζαντινούς Χρόνους ήταν επαρχία του Θέματος της Πελοποννήσου και ονομαζόταν Λακεδαιμονία. Με την υποταγή τους στους Φράγκους γνώρισε μεγάλη ακμή, ιδιαίτερα με την ίδρυση του Δεσποτάτου του Μοριά, που είχε έδρα το Μυστρά. Τον 17ο αι. καταλήφθηκε από τους Τούρκους, από τους οποίους απελευθερώθηκε το 1827. Συγκεκριμένα στη νεότερη εποχή η Λακωνία θα εξεγερθεί αρκετές φορές μαζί με άλλες περιοχές εναντίον των Τούρκων αλλά χωρίς αποτέλεσμα, καθώς οι Τούρκοι θα καταφέρνουν ως το 1800 να νικούν και τους Έλληνες και τους Βενετούς. Το 1821 η περιοχή θα εξεγερθεί με τη βοήθεια των πάντα ανυπότακτων Μανιατών. Ως το 1828 θα καταφέρουν να καταλάβουν τα κάστρα της περιοχής και να αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ. Το 1834 αποφασίζεται από την αντιβασιλεία του Όθωνα η οικοδόμηση της πόλης της Σπάρτης στην αρχαία της θέση.

106 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ Το Χριστόψωμο
Το «ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και με ειδική μαγιά (από ξερό βασιλικό κ.λ.π.). Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω - γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών. Την ημέρα του Χριστού, ο νοικοκύρης έπαιρνε το χριστόψωμο, το σταύρωνε, το έκοβε και το μοίραζε σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. (Μερικοί εδώ βλέπουν ένα συμβολισμό της Θείας κοινωνίας. Όπως ο Χριστός έδωσε τον άρτον της ζωής σε όλη την ανθρώπινη οικογένειά του...). Γύρω από το χριστόψωμο υπάρχουν και άλλες παραδόσεις. Αναφέρονται στην ενότητα της Εκκλησίας και των λαών, με συμβολικό πρότυπο την ένωση των κόκκων του σίτου σ΄ ένα ψωμί. Οι λαοί κάποτε θα ενωθούν μ’ ένα ποιμένα, το Χριστό.

107

108 ΜΑΝΗ Από τους μαθητές: Γιάννη Αργιανά Ηλέκτρα Φλεριανού Μάριο Ζάχο
Νίκη Σπατιώτη Μάριο Τσαγκάρη

109 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ-ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Η Μάνη είναι ιστορική περιοχή της Πελοποννήσου που καλύπτει τη χερσόνησο του Ταϋγέτου. Η Μάνη δυτικά βρέχεται από το Μεσσηνιακό κόλπο και ανατολικά από το Λακωνικό κόλπο. Περιλαμβάνει τμήματα της Μεσσηνίας και Λακωνίας. Η Μέσα Μάνη διακρίνεται με βάση την κατά μήκος κορυφογραμμή στην Ανατολική Μάνη ή Προσήλια Μάνη, που βλέπει προς το Λακωνικό Κόλπο και στη Δυτική Μάνη ή απόσκερη ή αποσκερή Μάνη, που βλέπει στο Μεσσηνιακό Κόλπο.

110 Ο χωρισμός αυτός διακρίνεται και στα επίθετα των κατοίκων, όπου της μεν Λακωνικής Μάνης καταλήγουν σε -άκος και στη Μεσσηνιακή Μάνη σε -έας. Σήμερα, μετά τη διοικητική αναδιοργάνωση Καλλικράτης, η Μάνη αποτελείται από τους δήμους Δυτικής Μάνης, με έδρα την Καρδαμύλη, και Ανατολικής Μάνης, με έδρα το Γύθειο και ιστορική έδρα την Αρεόπολη.

111 Πρόκειται για μια περιοχή κυρίως ορεινή, με άνυδρο και άγονο έδαφος, με κλίμα τραχύ το χειμώνα και πολύ θερμό το καλοκαίρι, πολύ αραιοκατοικημένη σήμερα.

112 ΧΛΩΡΙΔΑ-ΠΑΝΙΔΑ Στο κεντρικό και νότιο Ταΰγετο έχουν καταγραφεί 600 είδη φυτών, αλλά οι επιστήμονες εκτιμούν, ότι με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα καταγραφής τα είδη φυτών θα ξεπεράσουν τα Έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 125 Ελληνικά ενδημικά φυτά, από τα οποία τα 32 είναι τοπικά ενδημικά. Η πολυποίκιλη και σπάνια χλωρίδα της την κατατάσσει στις σημαντικότερες περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Γερμανία με έκταση σχεδόν τριπλάσια από την Ελλάδα έχει 6 ενδημικά και η Αγγλία με διπλάσια έκταση 16 ενδημικά,. Επιπλέον η Μάνη έχει πλούσια βλάστηση σε βότανα και αρωματικά φυτά (ρίγανη, μέντα, θυμάρι, τσάι, λεβάντα κ.α.).

113 Στη περιοχή έχουν παρατηρηθεί 85 είδη πουλιών, 19 θηλαστικών ζώων, 33 ερπετών και αμφιβίων, ενώ θεωρείται μία από τις δύο πιο σημαντικές περιοχές της Πελοποννήσου για τις πεταλούδες και τα έντομα. Η υποθαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, όπως και των πολλών σπηλαίων της Μάνης, εξακολουθούν να αποτελούν άγνωστο επιστημονικό ερευνητικό πεδίο. Η Νότια Μάνη και συγκεκριμένα το όρος Σαγγιάς και το ακρωτήριο Ταίναρο, αποτελεί σημαντική περιοχή για τα αρπακτικά, το Σπιζαετό, το Πετρίτη, το Μπούφο, το βραχοκιρκίνεζο και σχεδόν για όλα τα είδη κουκουβάγιας. Η περιοχή αποτελεί περιοχή ανάπαυσης για τα αποδημητικά πουλιά, των οποίων το συστηματικό κυνήγι αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, καθώς και για το Βασιλαετό, το Φιδαετό κ.ά.

114

115 ΙΣΤΟΡΙΑ Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πότε και πως δόθηκε το όνομα Μάνη. Η μία λέει ότι προέρχεται από τη Λατινική λέξη Manus (χέρι) επειδή οι ναυτικοί που παρέπλεαν το ακρωτήρι Ταίναρο, έτσι καθώς αντίκριζαν το σχήμα της ξηράς, ονόμαζαν τη περιοχή Brazzo di Maina. Άλλη εκδοχή λέει πως οι ναυτικοί που περνούσαν από τη περιοχή, λόγω των ισχυρών ανέμων, έκαναν μάινα τα πανιά, ενώ μια άλλη λέει ότι οι Ρωμαίοι έλεγαν συχνά τη φράση In Manis, επειδή εδώ ήταν η πύλη του Άδη που έρχονταν οι ψυχές (Manes). Η πιο σημαντική εκδοχή είναι εκείνη που παραπέμπει στο κτίσιμο του περίφημου κάστρου της Μαΐνης, που έχτισε ο Μαΐνης δηλαδή ο αρχιτέκτονας. Τέλος μία ακόμη εκδοχή που αναφέρθηκε τελευταία είναι ότι το όνομα προέρχεται από το πατέρα των Θεών «Μάνη». Ο Μάνης είναι ο πατέρας του Κρόνου και παππούς του Δία, για τον οποίο στην Θεογονία του Απολλόδωρου διαβάζουμε: «Μάνης το δεύτερο όνομα του Θεού Ουρανού»

116 Αρχικά το όνομα Μαΐνη αναφέρεται ιστορικά ως έδρα επισκόπου την εποχή του Λέοντα του Σοφού ( ) και μόνο σ' ένα κάστρο, το κάστρο της Μαΐνης που έχτισε ο Βιλλαρδουΐνος το 1248 πάνω στο παλαιότερο και ομώνυμο, όπως αναφέρει το Χρονικό του Μορέως. Από αυτό ονομάστηκε Μάνη (γαλλικά le Magne),ολόκληρη η περιοχή, που έμεινε συμπαγής ελεύθερη, αυτόνομη και ανεξάρτητη καθ’ όλη την Τουρκοκρατία. Οι Μανιάτες είναι οι Έλληνες κάτοικοι της Μάνης. Ετυμολογικά ο όρος «Μανιάτης» σημαίνει «εκείνος που προέρχεται από το Μαϊνη». Οι Μανιάτες θεωρούνται αρχαίος Ελληνικός λαός που κατάγονται από τους Σπαρτιάτες. Καθ΄ όλη την διάρκεια της ιστορίας, ήταν γνωστοί από τους γείτονες και τους εχθρούς τους ως άφοβοι πολεμιστές με εμπειρία στις αιματηρές συγκρούσεις. Από τους βυζαντινούς χρόνους, οι Μανιάτες ήταν επίσης γνωστό ότι είχαν πειρατική δράση – αυτό ήρθε σαν αποτέλεσμα της έλλειψης πρώτων υλών και πόρων, καθώς επίσης και της μη κατοχής ικανοποιητικού κεφαλαίου από το υπερπόντιο εμπόριο. Το μεγαλύτερο διάστημα, έζησαν στα οχυρωμένα χωριά και στους πύργους, από όπου υπερασπίστηκαν με επιτυχία τα εδάφη τους ενάντια σε πολυάριθμους στρατούς.

117 Οι Μανιάτες πολέμησαν με κάθε τρόπο τους Τούρκους
Οι Μανιάτες πολέμησαν με κάθε τρόπο τους Τούρκους. Ουσιαστικά η Μάνη ποτέ δεν υποτάχθηκε. Το μεγαλύτερο διάστημα οι Τούρκοι την άφηναν υπό τη διακυβέρνηση ενός Μπέη, με μοναδική υποχρέωση να πληρώνει φόρο γρόσια το χρόνο, που ούτε και αυτό έκανε. Παράλληλα, το απρόσβλητο της περιοχής έκανε πολλούς κατοίκους από τουρκοκρατούμενες περιοχές να καταφεύγουν στη Μάνη. Στον απελευθερωτικό αγώνα η Μάνη πρόσφερε πάρα πολλά. Η Φιλική Εταιρεία θεωρούσε τη Μάνη ως την πιο ασφαλή αφετηρία για τον ξεσηκωμό και τα γεγονότα δεν τη διέψευσαν. Ιστορική είναι η μάχη της Βέργας, όπου ο Ιμπραήμ χάνει τα δύο τρίτα του στρατού του, ενώ τον κατατροπώνουν και οι γυναίκες του Δυρού, που αμυνόμενες με δρεπάνια και ξύλα ματαιώνουν την προσπάθειά του για απόβαση. Μετά την ηρωική περίοδο της επανάστασης του 1821, στις προσπάθειες του Ιωάννη Καποδίστρια και του Όθωνα να ανασυντάξουν σε ενιαίο κράτος τις απελευθερωμένες περιοχές, οι Μανιάτες αντιστέκονταν στο να υποταχθούν στην κυβέρνηση του ελληνικού κράτους, αντιδρώντας στο διοικητικό σύστημα πού επιβλήθηκε. Η αντίδραση τους αυτή εκδηλώθηκε ένοπλα, και σημαδεύτηκε με τη δολοφονία του Καποδίστρια από τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, γιο του οπλαρχηγού και ηγεμόνα της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Οι τελευταίες ταραχές έγιναν το Στα επόμενα χρόνια επικράτησε μια προσπάθεια συμβιβασμού και η Μάνη ειρήνευσε.

118

119 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ Η άγονη και βραχώδης χερσόνησος και η ιστορική σύνδεση με την Αρχαία Σπάρτη μεταγγίζουν στους κατοίκους ασυμβίβαστο χαρακτήρα, αυστηρά ήθη, σκληρά έθιμα, ελευθερία, θυσίες, καθώς και ειλικρίνεια, ψυχικό θάρρος, φιλότιμο και φιλοπατρία. Επιδεικνύουν μεγάλο σεβασμό προς τις παραδόσεις, την οικογενειακή τιμή και τους νεκρούς, και μια τοπικιστική αντίληψη, που πηγάζει από την υπερηφάνεια ότι ουδέποτε υποδουλώθηκαν σε ξένους και πάντοτε έζησαν ελεύθεροι. Μοναδικά ήθη και έθιμα που καταγράφονται στη Μάνη είναι ο γδικιωμός, η τρέβα (η προσωρινή ανακωχή εχθροπραξιών), τα μοιρολόγια. Την πρώτη θέση στη ιεραρχία της οικογένειας κατείχε ο πατέρας, ή σε περίπτωση θανάτου ο πρωτότοκος γιος. Τα θηλυκά μέλη δεν είχαν ούτε κληρονομικά ούτε άλλα δικαιώματα. Το διαζύγιο ήταν άγνωστη λέξη. Οι άνδρες ήταν διαρκώς απασχολημένοι είτε με τους οικογενειακούς πολέμους είτε ενάντια στους εξωτερικούς εχθρούς. Αυτός ήταν και ο κυριότερος λόγος που ξεχώριζαν τα αρσενικά παιδιά, γιατί αποτελούσαν ασφάλεια για την οικογένεια και μέγιστη προσφορά στην πατρίδα σε καιρό πολέμου.