Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε

Χριστίνα Αγριαντώνη Ελευθερία Δέλτσου

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Παρουσίαση με θέμα: "Χριστίνα Αγριαντώνη Ελευθερία Δέλτσου"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Χριστίνα Αγριαντώνη Ελευθερία Δέλτσου
Εννοιολογήσεις της φτώχειας, 19ος-20ος αι.: από την ανεργία στην υπανάπτυξη Χριστίνα Αγριαντώνη Ελευθερία Δέλτσου

2 Η προβληματοποίηση της φτώχειας και η έννοια της ανάπτυξης
Ε. Δέλτσου

3 Βιβλιογραφία Escobar, Arturo Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World. Princeton University Press. (κεφ. 2 The Problematization of Poverty: The Tale of Three Worlds and Development) Green, Maia Representing Poverty and Attacking Representations: Perspectives on Poverty from Social Anthropology. Journal of Development Studies 42(7):

4 Η έννοια της φτώχειας Η έλλειψη κοινού ορισμού της φτώχειας, αλλά σε κάθε περίπτωση η πρόσληψη της ως «έλλειψη» ή «ανεπάρκεια». Η διαμόρφωση της φτώχειας ως κατηγορία της ανάπτυξης, αλλά και ως ετικέτα για συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες  η φτώχεια ως διαδικασία ταξινόμησης (ποιος κάνει την ταξινόμηση και πώς). Μετά το 2ο Π.Π. η «ανακάλυψη» της μαζικής φτώχειας στον αποκαλούμενο «Τρίτο Κόσμο» και ο «πόλεμος κατά της φτώχειας» H ανάδυση των ΗΠΑ ως παγκόσμια υπερδύναμη στα 1940 και 1950 και η ανάγκη για παρέμβαση στις φτωχές χώρες Η απειλή των κοινωνικών αναταραχών στις φτωχές χώρες και η απειλή για το δυτικό κόσμο

5 Δεδομένα Διαφορετικές αντιλήψεις για την αντιμετώπιση της φτώχειας πριν από το 2ο Π.Π. Κατά την αποικιοκρατία οι δυτικές αντιλήψεις για την φτώχεια στις αποικίες: «δεν έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν» Η επέκταση της οικονομίας της αγοράς στους «ιθαγενείς»: αδυναμία πρόσβασης σε γνωστούς κοινοτικούς τρόπους διαχείρισης της έλλειψης επάρκειας. ΟΗΕ 1949: Κατά κεφαλή εισόδημα ΗΠΑ 1453 $ Κατά κεφαλή εισόδημα Ινδονησία ≤ 25 $

6 Διαχείριση της φτώχειας το 19ο αι.
Οι αλλαγές στις αντιλήψεις και τις πρακτικές πρώτα με την ανάδυση του καπιταλισμού στην Ευρώπη και μετά με την έννοια της «ανάπτυξης» Διαχείριση της φτώχειας το 19ο αι. Συστήματα βοήθειας που βασίζονται σε απρόσωπους θεσμούς (π.χ. φιλανθρωπεία) Η μεταμόρφωση των φτωχών σε «λήπτες βοήθειας» και η ανάδυση νέων μηχανισμών ελέγχου για το ποιος δικαιούται βοήθειας. Σε σχέση με τη φτώχεια αναδύονται και οι νεότερες εννοιολογήσεις της ζωής, της οικονομίας, των δικαιωμάτων και της κοινωνικής διαχείρισης. Η διαχείριση της φτώχειας ως μέσο μορφοποίησης νέων «περιοχών»: ο νέο-αναδυόμενος καπιταλισμός και η νεωτερικότητα σε σχέση με τη διαμόρφωση νέων καταναλωτών, αλλά κυρίως τη μετατροπή των «φτωχών» σε αντικείμενο γνώσης και διαχείρισης.

7 Η επινόηση πολιτικών της φτώχειας
Επεμβάσεις στην εκπαίδευση, υγεία, υγιεινή, ηθική, εργασία και στην «εγκαθίδρυση καλών συνηθειών» (αποταμίευση, ανατροφή παιδιών, κλπ). Η διαμόρφωση τους ως «κοινωνικά προβλήματα» και η ανάγκη για «ειδικές γνώσεις» και «κοινωνικό σχεδιασμό» στα πλαίσια των νεωτερικών, «επιστημονικών» συνθηκών. Η παγκοσμιοποίηση της φτώχειας μετά το 2ο Π.Π. και η ταξινόμηση των 2/3 του κόσμου ως φτωχών. Μέτρο φτώχειας (ελλείψεις σε χρήματα και υλικά αγαθά) η δυτική «ανάπτυξη» Η πρώτη στατιστική σύγκριση στα 1940. 1948Κατά την World Bank, η φτώχεια ως ετήσιο κατά κεφαλή εισόδημα ≤100$: τα 2/3 του κόσμου.

8 Η ανάδυση των τριών κόσμων (πρώτος, δεύτερος και τρίτος) και η «ανάπτυξη» του Τρίτου Κόσμου ως ένα νέο αντικείμενο σκέψης και παρέμβασης. Πεποίθηση ότι υπάρχει μόνον ένας σωστός τρόπος «σωτηρίας» από τη φτώχεια, ένα είδος «ανάπτυξης» και ότι τα «εργαλεία» της είναι ουδέτερα, επιθυμητά και εφαρμόσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Λόγος (discourse) που επικεντρώνεται σε ανθρωπιστικούς στόχους και στη διατήρηση της ελευθερίας, που όμως διαμορφώνει νέες μορφές κυριαρχίας και επιβολής στις βοηθούμενες χώρες και τις «πλουτοπαραγωγικές» πηγές τους. Η τελική περιχαράκωση στις αρχές του 1950 των τριών κόσμων: οι «ελεύθερες βιομηχανικές κοινωνίες», οι «Κομμουνιστικές βιομηχανικές κοινωνίες» και ο «υπόλοιπος Τρίτος κόσμος» Η Αμερικανική βοήθεια για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης, η αναγνώριση της σημασίας των αποικιών για τις οικονομίες της Ευρώπης και ο απώτερος στόχος επιρροής και ελέγχου ιδίως στα Μεσανατολικά πετρέλαια. Η πρώτη οικονομική αποστολή και το πρώτο υπόδειγμα αυτού του είδους ανάπτυξης: International Bank for Reconstruction and Development, Κολομβία 11 Ιουλίου – 5 Νοεμβρίου (αποσπάσματα του κειμένου της Διεθνούς Τράπεζας στο Escobar, σελ.24-25)

9 Οι απαρχές του λόγου περί «ανάπτυξης»
Η μεταπολεμική μετατόπιση των σχέσεων μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ και χωρών στην Ασία, Αφρική και Αμερική. Πριν και αμέσως μετά το 2ο ΠΠ πόλεμο η αρχή της παρακμής της αποικιακής τάξης και η ανάδυση της «ανάπτυξης» ως μιας νέας στρατηγικής επαναδιαμόρφωσης του αποικιακού κόσμου και επαναδόμησης των σχέσεων μεταξύ αποικιών και μητροπόλεων (π.χ. η British Development Act –δεκ. 1940– ως απόπειρα να ενδυναμώσει την αυτοκρατορία στην Αφρική σε βάρος Αφρικανικών θεωρήσεων περί σχέσεων μεταξύ τροφής και κοινότητας). Ο ρόλος της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations) στην απο-αποικιοποίηση και την προώθηση της «ανάπτυξης» από τους διεθνείς οργανισμούς μετά το 2ο ΠΠ. Η ίδρυση του ΟΗΕ και οι συζητήσεις για τη μοίρα των μη-βιομηχανικών κοινωνιών Η περίπτωση της «Λατινικής Αμερικής»: η πολιτική ανεξαρτησία των περισσότερων χωρών κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ο αι., όμως συνέχισαν να είναι υπό την εξουσία αρχικά ευρωπαϊκών χωρών και μετά των ΗΠΑ. Συνήθης μεταφορικός λόγος για τον Τρίτο Κόσμο, «παιδί που χρειάζεται την καθοδήγηση ενηλίκων» και αντιλήψεις για «μάζες που νοσούν, που είναι υποσιτισμένες, αμόρφωτες, … και καλούν για κοινωνική παρέμβαση».

10 Στις χώρες της Λατινικής Αμερικής ένας ήδη υπάρχων αστικός εθνικισμός και μια κομμουνιστική αριστερά (ήδη από την μεσο-πολεμική περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης) Τα αντι-αποικιακά απελευθερωτικά κινήματα στην Ασία και την Αφρική Ο ψυχρός πόλεμος και η μετατόπιση της διαμάχης μεταξύ Δύσης και Ανατολής στον Τρίτο Κόσμο Η αναζήτηση νέων αγορών Ο φόβος του κομμουνισμού Ο υπερπληθυσμός Η πίστη στην επιστήμη και την τεχνολογία Η σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ πρόσφερε νομιμοποίηση στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη => ο Τρίτος Κόσμος, κεντρικό ρόλο στην αντιπαράθεση των υπερδυνάμεων.

11 Οι φτωχές και αμόρφωτες μάζες Οι υποσχέσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας
Οι προσδοκίες της Δύσης  με τους αυξανόμενους ρυθμούς ανάπτυξης θα μειωνότανε οι ρυθμοί αύξησης του πληθυσμού (η εμπειρία της Δύσης). Οι επιστημονικές προσεγγίσεις σε ζητήματα δημογραφίας διαμορφώνουν νέα πεδία για την ανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου και παραγωγή ακαδημαϊκής γνώσης για τον Τρίτο Κόσμο ως προς την πολιτική και οικονομία. Το Point Four Program του Προέδρου Truman: εισαγωγή στις φτωχές χώρες (Λατινική Αμερική, Ασία και Αφρική) σύγχρονης τεχνολογίας (περισσότερο) και κεφαλαίου (λιγότερο, πιο φτηνό). Η τεχνολογία ως παράγοντας που δημιουργεί ένα αξιακό σύστημα καινοτομίας, απόδοσης και αποτελέσματος => η μεταφορά της τεχνολογίας σημαντικό συστατικό στοιχείο των αναπτυξιακών προγραμμάτων. Η οικονομική ανάπτυξη για τις φτωχές χώρες ήταν η αντιγραφή των συνθηκών που χαρακτηρίζανε τις πλούσιες καπιταλιστικές: εκβιομηχάνιση, αστικοποίηση, αγροτικός εκσυγχρονισμός, υποδομές, παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, καταπολέμηση του αναλφαβητισμού.

12 Παρά τις αντικρουόμενες απόψεις για την κρατική ή μη παρεμβατικότητα, στις υπανάπτυκτες χώρες διέβλεπαν την ανάγκη για κεντρικό σχεδιασμό και παρέμβαση => εθνικοί και διεθνείς αναπτυξιακοί οργανισμοί.

13 Ο λόγος περί ανάπτυξης και ο χώρος της ανάπτυξης
Πώς συνδέεται ο λόγος περί ανάπτυξης με τεχνικά, πολιτικά και οικονομικά δεδομένα; Η πεποίθηση ότι με την υλική πρόοδο επιτυγχάνεται και η κοινωνική, οικονομική και πολιτική πρόοδος => αναζήτηση κεφαλαίων κυρίως από το εξωτερικό και η δημιουργία θεσμικών οργανισμών όπως World Bank, International Monetary Fund, UN technical agencies, κλπ. Αυτό το σύστημα σχέσεων εγκαθίδρυσε μια λογοθετική (discursive) πρακτική που καθόριζε ποιος μπορεί να μιλήσει, από ποια οπτική γωνία, με ποια εξουσία και με ποια κριτήρια εξειδίκευσης. Αντικείμενα επικέντρωσης της ανάπτυξης μετά το 1945: φτώχεια, ανεπαρκής τεχνολογία και κεφάλαια, απότομη πληθυσμιακή αύξηση, ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες, παρωχημένες αγροτικές πρακτικές. Συγκαλυμμένη εισαγωγή νέων πολιτισμικών αξιών για να αντικαταστήσουν άλλες που θεωρούντο ότι συνδέονται με την οπισθοδρόμηση. Η ανάπτυξη δημιούργησε νέες κατηγορίες «αντικανονικοτήτων» (οι «αγράμματοι», οι «υποσιτισμένοι», οι «υπανάπτυκτοι», οι «μικροί αγρότες», οι «άκληροι χωρικοί», κλπ.) , τις οποίες καλείτο να αλλάξει.

14 Η επαγγελματοποίηση και η θεσμοποίηση της ανάπτυξης.
Η ανάπτυξη ως απάντηση στην προβληματοποίηση της φτώχειας και όχι μια διαδικασία γνώσης που αποκάλυψε και διαχειρίστηκε προβλήματα που προϋπήρχαν. Μια νέα ιστορική κατασκευή στα πλαίσια της οποίας οι φτωχές χώρες γίνονται γνωστές, συγκεκριμενοποιούνται και στις οποίες παρεμβαίνουν  συνεπώς η μελέτη τής ανάπτυξης επικεντρώνεται στην ανάλυση των σχετικών μηχανισμών και μέσω αυτών γίνεται μια ενεργή, πραγματική δύναμη (π.χ. οι αναπτυξιακές σπουδές). Οι αναπτυξιακές πολιτικές και τα αναπτυξιακά προγράμματα ως συστατικά «κανονικοποίησης» (δηλαδή, πολιτικές γνώσης): οι ειδικοί ταξινομούσαν προβλήματα και διαμορφώνανε πολιτικές, διατυπώνανε κρίσεις και αποφάσεις για το μέλλον κοινωνικών ομάδων. John Kenneth Galbraith (1979: 29) για τα αμερικανικά πανεπιστήμια στις αρχές του 1950: «No economic subject more quickly captured the attention of so many as the rescue of the people of the poor countries from their poverty”.

15 Ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο.
Πώς η γλώσσα και οι εικόνες της ανάπτυξης κυκλοφορούν σε τοπικό επίπεδο Πώς οι ιδεολογίες του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης γίνονται αποτελεσματικές (ή όχι) σε τοπικό επίπεδο Οι απαντήσεις διαφορετικές σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Όμως, η ανάπτυξη ως μια τελεολογία που προϋποθέτει ότι αργά ή γρήγορα οι ιθαγενείς θα «αναμορφωθούν». Την ίδια στιγμή αναπαράγει ατελεύτητα τη διάκριση μεταξύ αναμορφωτών και αναμορφούμενων συντηρώντας την προϋπόθεση του Τρίτου Κόσμου ως διαφορετικού και κατώτερου σε σχέση με τον ευρωπαϊκό.

16 Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου
Μετασχηματισμοί στην πολιτική σκέψη, στις πολιτικές σχέσεις και στις κοινωνικές επιστήμες. Οι σύγχρονοι λόγοι περί πολιτικών (policy) προωθούν την πολιτική συμπερίληψη, τη συμμετοχή των φτωχών στους διαλόγους και την αναγνώριση της ανάγκης για εθνική ιδιοκτησία των στρατηγικών για μείωση της φτώχειας. World Bank και διεθνής ανάπτυξη: καθοδηγητικό ρόλο στη μάχη κατά της φτώχειας, αλλά και στις αναπαραστάσεις, τις αναλύσεις και τις θεωρητικοποιήσεις της φτώχειας. Η δημοσίευση του ετήσιου World Development Report, η προώθηση της ακαδημαϊκής έρευνας σε θέματα φτώχειας και η εισαγωγή των εθνικών poverty reduction strategies (PRS) που διαμορφώνουν τη συμβατική βάση της σχέσης μεταξύ δωρητών και κυβερνήσεων για χώρες που έχουν εκπληρώσει τις μακροοικονομικές και κανονιστικές απαιτήσεις που αποτελούν προϋποθέσεις για τις νέες αναπτυξιακές συμπράξεις. Όχι μόνον κοινά εργαλεία διεθνούς βοήθειας, αλλά και κοινά εννοιολογικά πλαίσια. Ο λόγος περί φτώχειας έγινε ηγεμονικός με την προώθηση από την World Bank υπό την ηγεσία του Robert McNamara στα 1970s. Από τη στιγμή που έθεσε ως προτεραιότητα των πολιτικών της την εξάλειψη της φτώχειας, αποκτούν κεντρική σημασία και τρόποι αποτίμησης της φτώχειας (πώς μετράμε τη φτώχεια;)

17 Αναπαραστάσεις της φτώχειας
Από τις εννοιολογήσεις της φτώχειας ως έλλειψη βασικών αναγκών (βιολογική πρόσληψη) της δεκαετίας του σε πιο εκλεπτυσμένες προσλήψεις ως πολυδιάστατη στέρηση όχι μόνον εισοδήματος, αλλά ικανοτήτων και δικαιωμάτων. Διαφορά μεταξύ των εκθέσεων της World Bank του 1990 (η φτώχεια με όρους χρηματικούς) και του 2001 (η φτώχεια ως στέρηση των δυνατοτήτων που θα επιτύγχαναν την πλήρη εκπλήρωση του ανθρώπινου δυναμικού (human potential) Στο World Development Report του 2001 ομογενοποιούνται στην κατηγορία της φτώχειας οι “περιθωριακοί”, “αποκλεισμένοι”, “τρωτοί”, “ασθενείς”, “αναλφάβητοι” και συχνά “ιθαγενείς” (indigenous) και “γυναίκες”. Οι φτωχοί θεωρείται ότι ζουν κυρίως σε αγροτικές περιοχές και σε αστικές παραγκουπόλεις, με λίγα μέσα και αδύναμα κοινωνικά δίκτυα. Οι φτωχοί εμφανίζονται να βιώνουν κοινές εμπειρίες και έτσι ομογενοποιούνται και οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της φτώχειας σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και εθνικά σύνορα.

18 Αναπαραστάσεις της φτώχειας (συν.)
Η αξιολόγηση της φτώχειας και ο υπολογισμός του μεγέθους της, ο εντοπισμός των φτωχών και τα συγκριτικά μεγέθη γύρω από το φαινόμενο της φτώχειας βασίζονται στις διαμορφωμένες τεχνολογίες αναπαράστασης (π.χ. στατιστικές), που επιτρέπουν και τις γενικεύσεις (αύξηση ή μείωση της φτώχειας, αναλύσεις κόστους-οφέλους, κλπ).

19 Επίθεση στη φτώχεια Προβλήματα από τις αναπαραστάσεις της φτώχειας: το είδος της φτώχειας καθορίζεται από την οπτική αυτού που παρέχει βοήθεια και είναι ζήτημα πολιτικό, καθώς καθορίζει ή νομιμοποιεί τις αποφάσεις παρέμβασης. Τι είναι η φτώχεια εξαρτάται από την οπτική αυτών που κάνουν την αξιολόγηση της. Αποσπά τη φτώχεια από τα υποκείμενα που τη βιώνουν και αποκρύπτει τις κοινωνικές διαδικασίες που επιφέρουν συγκεκριμένους ανθρώπους σε συνθήκες φτώχειας. Οι διαδικασίες πλουτισμού στις ίδιες κοινωνίες δεν γίνονται αντικείμενο μελέτης, γιατί η φτώχεια θεωρείται ως παθογένεια. Το τι συνιστά γνώση για τη φτώχεια και η οροθεσία των φτωχών είναι αποτέλεσμα της ισχύος που έχουν οι διεθνείς αναπτυξιακοί οργανισμοί και οι εθνικές κυβερνήσεις για τις οποίες δουλεύουν. Το περιεχόμενο της κατηγορίας «φτώχεια» δεν είναι ούτε αυταπόδεικτο, ούτε καθολικά/παγκόσμια διάχυτο. Φυσικά φαινόμενα στέρησης πάντα υπήρχαν, όπως και η άνιση κατανομή ευκαιριών που συνοδεύεται από αρνητικές επιπτώσεις στη διατροφή και την υγεία. Οι κοινωνίες πάντα αναγνώριζαν τα προβλήματα της ένδειας και της κοινωνικής απομόνωσης και τα διαχωρίζανε από την ιδιοσυγκρασιακή παροδική φτώχεια.

20 Συμβολές στη μελέτη της φτώχειας από την κοιν. ανθρωπολογία
Σχετική έλλειψη ενδιαφέροντος για τη φτώχεια per se από πλευράς κοιν. ανθρ. (εξαιρέσεις π.χ Scheper Hughes, 1992; Passaro, 1996; Farmer, 2003). Διάφοροι λόγοι: α) το ακαδημαϊκό κλίμα στις ΗΠΑ και Μεγ. Βρετανία, β) η δυσφορία που παρέμεινε στους ανθρωπολόγους από την απαξιωτική δουλειά του Oscar Lewis (1961) για την culture of poverty, αλλά κυρίως γ) γιατί για την ανθρωπολογία η «φτώχεια» δεν επιδέχεται παγκόσμια εφαρμόσιμους ορισμούς, ούτε θεωρεί ότι οι βιωματικές διαστάσεις αυτού που τοπικά καθορίζεται ως φτώχεια είναι όμοιες στο χώρο και το χρόνο (αν και μπορεί να εμφανίζονται ομοιότητες). Το ενδιαφέρον για την ανθρωπολογία όχι τόσο η ιδέα της φτώχειας όπως εμφανίζεται στην αναπτυξιακή τεκμηρίωση, όσο με το τι εννοιολογείται ως φτώχεια σε συγκεκριμένα μέρη και συγκεκριμένες περιόδους. Από πού προέρχονται αυτές οι ιδέες; Ποιους περιλαμβάνουν; Τι σημαίνει να ταξινομείσαι ως «φτωχός», «άπορος» σε διαφορετικά πλαίσια; Πώς συνδέονται αυτές οι κατηγορίες με άλλες κοινωνικές κατηγορίες;

21 Συμβολές στη μελέτη της φτώχειας από την κοιν. Ανθρωπολογία (συν.)
Μελέτες που έχουν συμβάλλει σε κατανόηση της φτώχειας: κοινότητες, κοινωνικές σχέσεις σε αγροτικές κοινωνίες, συστήματα καστών, κοινωνικοί αποκλεισμοί, δομικοί μετασχηματισμοί από απότομη οικονομική ανάπτυξη, μετατοπίσεις πληθυσμών, αποστερήσεις, η κοινωνική κατασκευή σχέσεων ιδιοκτησίας, η διαμόρφωση δικαιωμάτων από άνθρωπο σε άνθρωπο, κλπ. Για την ανθρωπολογία δεδομένη η κοινωνική κατασκευή των κατηγοριών και οι κοινωνικές σχέσεις ως βάση της ανισότητας (π.χ. Dumont, 1970; Douglas, 1991; Hart, 2001). Η ανθρωπολογική προσέγγιση επισημαίνει τις διαστρεβλώσεις που υπάρχουν σε προσεγγίσεις της φτώχειας με απόλυτους και ανιστορικούς όρους. Σύγχρονες ανθρωπολογικές μελέτες έχουν επικεντρωθεί και σε ευρύτερα θέματα γύρω από τον ανθρώπινο πόνο και πώς συνδέονται με συγκεκριμένες ευρύτερες κοινωνικο-πολιτικές σχέσεις (τα επακόλουθα του πολέμου, η καθημερινή βία που προκαλείται από ειδεχθείς κοινωνικές συνθήκες σε πολύ φτωχές κοινότητες, μορφές σύγχρονης δουλείας, η εμπορία ανθρώπινων οργάνων, κλπ), αλλά και η ίδια η έννοια της φτώχειας ως αναπαραστατική κατηγορία μέσω της οποίας κοινωνικοί δρώντες φορείς ταξινομούν τον κόσμο και επενεργούν πάνω σ’ αυτόν (η φτώχεια, δηλ,, στην ανάπτυξη και την κοινωνική πολιτική).

22 Η περιθωριακότατα ως κοινωνική διαδικασία και ηθική στάση
Το είδος της φτώχειας που επιδιώκουν οι ειδικοί της ανάπτυξης να περιορίσουν είναι αποτέλεσμα των κοινωνικο-οικονομικών σχέσεων της νεωτερικότητας (π.χ. η περίπτωση των San στην Botswana) H αλληλοτροφοδότηση πολιτικών και πρακτικών περιθωριακότητας και κοινωνικού αποκλεισμού. Αντιλήψεις για άτομα και κοινωνικές ομάδες ότι είναι ανάξιες να λάβουν κοινωνική βοήθεια γιατί «προκαλούν» την κατάσταση στην οποία βρίσκονται (συχνά αποτέλεσμα ρατσιστικών διακρίσεων της ίδιας της κοινωνίας) Η προσέγγιση των ΗΠΑ για την πρόνοια διατρέχεται από την ιδεολογία της ατομικής οικονομικής ευθύνης. Η αποτυχία να επιτύχει κανείς και άρα η φτώχεια είναι ευθύνη του ατόμου, ένα είδος λογικής επιλογής, μια ηθική αποτυχία και ακολουθείται από τιμωρητικές παρεμβάσεις της πρόνοιας (θεώρηση ότι η πλειοψηφία των φτωχών είναι ανάξιοι και πρέπει να ελέγχονται. Άρα η κοινωνική πρόνοια γίνεται δύσκολο να αποκτηθεί και μη ελκυστική για να ζει κανείς με τις παροχές της).

23 Η περιθωριακότατα ως κοινωνική διαδικασία και ηθική στάση (συν.)
Η ίδια λογική και σε περιπτώσεις επισιτιστικών κρίσεων: αν και η παροχή χρημάτων αντί για φαγητό είναι φτηνότερη και πιο αποτελεσματική, δεν υιοθετείται για να μην ευεργετηθούν οι ανάξιοι. Επίσης δημόσιες πολιτικές με τον ελάχιστο μισθό ως ανακούφιση στους φτωχούς προσφέρουν ένα μικρό εισόδημα, αλλά δεν διαφοροποιούν ούτε τις άνισες κοινωνικές σχέσεις, ούτε τις μακρο-οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνουν τη φτώχεια και εντάσσουν τα συγκεκριμένα άτομα σ’ αυτή τη θέση.

24 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η έμφαση στη φτώχεια ως πρόβλημα και αναλυτική επικέντρωση παρεκκλίνει την προσοχή από τις τοπικές, εθνικές και διεθνείς κοινωνικές σχέσεις που παράγουν τη φτώχεια ως χαρακτηριστικό των ανθρώπων. Η πραγμοποίηση και η ουσιοποίηση της φτώχειας εκτρέπει τις ερευνητικές προσεγγίσεις από την αναζήτηση της εμπρόθετης δράσης των υποκειμένων. Η φτώχεια δεν είναι «κάτι» στο οποίο επιτιθέμεθα («ο πόλεμος κατά της φτώχειας»), αλλά αποτέλεσμα κοινωνικών σχέσεων που χρειάζονται μελέτη και μετασχηματισμό.


Κατέβασμα ppt "Χριστίνα Αγριαντώνη Ελευθερία Δέλτσου"

Παρόμοιες παρουσιάσεις


Διαφημίσεις Google